• Author / Uploaded
• pinedo

Citation preview

BALIABIDEEN LIBURUA

LEHEN HEZKUNTZA

1

Euskara

Arin-arin Letraz letra Lehen Hezkuntzako 1. mailarako Arin-arin Letraz letra baliabideen liburua Zubia Editoriala, S.L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Teresa Grence Ruizen zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da. Liburu honen prestatze- eta argitaratze-lanean honako talde honek esku hartu du: TESTUA Idoia Aranberri Josu Goikoetxea Jon Ander Rojo IRUDIAK Nuria Hernández Pitapat Estudio S. L. Alex De Orbe Ferreiro Enrike Morente Javi Kintana EDIZIOA Ainhoa Basterretxea Leonor Romo PROIEKTUAREN ZUZENDARITZA Joseba Santxo Maite López-Sáez

Aurkibidea

Egiten Jakin Zurekin proiektuaren aurkezpena.. . . . . . . . . 5 Ikasleen liburuan erabilitako ikurrak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Proiektuko materialak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Unitate didaktikoaren egitura.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Unitateen programazioa eta baliabideak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Iradokizun metodologikoak eta zeharkako alderdiak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Ahozko komunikazioa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Entzungaietako testuak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Irakurmena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Irakur-idazketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Idazmena. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Proiektuaren zeharkako alderdiak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Fotokopiatzeko baliabideak. Ebaluazioa.. . . . . . . . . . . . . . . . 111 Zubia/Santillanaren ebaluazio-sistema.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Edukien ebaluazioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Hasierako ebaluazioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 1. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 2. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 3. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 4. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Lehen hiruhilekoaren ebaluazioa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

5. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 132 6. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 134 7. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 136 8. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 138 Bigarren hiruhilekoaren ebaluazioa.. . . . . . . . .. . . . . . 140 9. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 144 10. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 11. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 12. unitateko probak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Hirugarren hiruhilekoaren ebaluazioa.. . . . . . . . . . . 152 Amaierako ebaluazioa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 Gaitasunen ebaluazioa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Lorpen-adierazleak eta erantzunak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 181 Fotokopiatzeko baliabideak. Aniztasunaren trataera.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 211 Hobekuntza-plana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 213 Zabaltze-programa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 Fotokopiatzeko beste baliabide batzuk.. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 293

Proiektuaren aurkezpena Egiten Jakin proiektuak lau urte bete ditu. Proiektu arrakastatsua da, baina hezkuntzaren errealitatea etengabe aldatzen ari denez, iritsi zaio eguneratzeko unea. Hori dela eta sortu da Egiten Jakin Zurekin. Egiten Jakin Zurekin proiektuak irakasleek beren hezkuntza-jardunerako eskatu dizkiguten berrikuntza metodologiko eta pedagogiko garrantzitsuak hartzen ditu barnean, eta hortik datorkio izena. Proiektuaren helburu nagusia da ikasleei laguntzea XXI. mendeko herritarrek ezinbesteko izango dituzten gaitasunak garatzen.

Komunikazio-trebetasunak Komunikazioa funtsezko ardatza da proiektu honetan. Hori dela eta, arlo guztietan landuko dira komunikaziotrebetasunak, zenbait programaren bitartez: – Hitz egiteko gogoz. Mintzamena. – Irakurtzeko gogoz. Irakurmena. – Idazteko gogoz. Idazmena.

Pentsamendu-abileziak Pentsatzen ikastea eta arrazoibide logikoa garatzea dira Egiten Jakin Zurekin proiektuaren beste bi ardatz garrantzitsu. Horretarako, ikaskuntza autonomoa eta eraginkorra lortzeko behar diren estrategiak eta errutinak lantzen dira, eta horiei esker, ikasleek goi-mailako pentsamendua

lortzeko trebetasunak eskuratuko dituzte: – Ulermena indartzea eta ideia garrantzitsuenak laburbiltzea. – Informazioa barneratzea eta gogoratzea. – Ezagutzak elkarrekin lotzea. Estrategia eta errutina horiek barneratzea lagungarria izango da pentsamendua kontrolatzeko eta ezagutza berriak eraginkortasun handiagoz aplikatzeko. Unitateetan, bada pentsamendua lantzeko atal bat, eta kapela urdin baten irudia erabili da atal hori nabarmentzeko.

Adimen emozionala Emozioen hezkuntza funtsezkoa da ikasleak beren osotasunean hezteko. Egiten Jakin Zurekin proiektuan proposatzen diren oinarrizko helburuetan, alderdi hauek jorratzen dira: 5

– Norberaren eta besteen emozioak identifikatzea.

aritu daitezen eta, helburu bera

– Emozioen autokudeaketa eta erregulazioa.

gaitasunak gara ditzaten. Jarduera

– Emozioak adieraztea.

osatu beharko dituzte ikasleek:

– Gizarte-trebetasunak eta enpatia.

– Bikoteak.

Proiektu honetan, kapela gorri baten irudia erabili da adimen emozionala berariaz garatzeko prestatu diren jarduerak eta proposamenak nabarmentzeko.

– Taldetxoak.

lortzeko asmoz, elkarrekin lan egiteko horiek egiteko, zenbait talde mota

– Ikastalde osoa. Jarduera horiek adierazteko, zenbait ikono erabili dira.

Sormena

Horrez gain, hiruhileko bakoitzaren

Irudimen bizia izatea da sormena, gai izatea testuinguru desberdinetara egokitzeko, bai eta ezusteko egoeren eta arazoen aurrean erantzun originalak emateko ere. Sormena garatze aldera, gure liburuetan, funtsean, gaitasun hauek lantzen dira:

amaieran, proiektu txiki bat erantsi

– Estrategia pertsonalak eta berritzaileak bilatzeko gaitasuna.

Egiten Jakin Zurekin proiektuan, ikasleek

– Adierazpenerako molde sortzaileak erabiltzeko gaitasuna. Proiektu honetako materialetan, kapela berde batez daude nabarmenduta bereziki sormena lantzera bideratuta dauden jarduerak.

Lan kooperatiboa Proiektu honetan, zenbait jarduera proposatzen dira ikasleak lankidetzan

dugu, Elkarlanean izenekoa. Atal horretan, ikaskuntza kooperatiboko zenbait teknika baliatzen dira.

Ikaskuntzaren autorregulazioa eginkizun aktiboa dute ikasteko prozesuan, eta horretarako, norberak ikasitakoari buruzko gogoeta sustatu nahi dugu; hala, nork bere burua hobeto ezagutuko du, eta bere indarguneak eta ahulguneak hautemango ditu. Unitateetan, errubrika labur batzuk daude. Errubrika horien bitartez, ikasleak zer ikasi duten ohartuko dira, eta hori nola egin duten ebaluatuko dute.

Azkenik, neurozientziaren azken aurrerapenak kontuan hartuta, Egiten Jakin Zurekin proiektuan GAMIFIKAZIO-proposamen bat dago, ikasleen emozioa eta jakin-mina pizteko; izan ere, garrantzitsuak dira ikaskuntza indartzeko elementu horiek. Proiektuan, jolasaren berezko dinamikak eskaintzen dira, eta horiei esker, ikasgela eraldatuko dugu, giro estimulatzailea eta motibatzailea sortuko baitugu. 6

Ikaslearen liburuan erabili diren ikurrak Ikur horren bidez, binaka lantzea proposatzen diren jarduerak adierazten dira.

Ikur horren bidez, talde-lanean egiteko jarduerak adierazten dira.

Ikur horren bidez, entzungai bati loturik dauden jarduerak adierazten dira.

Koloretako kapelak

PENTSAMENDUA

SORMENA

EMOZIOAK

Pentsamenduaren kapela da. Horren bidez, hausnartzea eta ondorioak ateratzea beharrezkoa duten jarduerak nabarmentzen dira.

Sormenaren kapela da. Kapela hori duten jardueretan, ikasleei irudimena erabiltzeko eta ideia originalak izateko eskatzen zaie.

Emozioen kapela da. Ikur hori duten jarduerek emozio-gaitasuna lantzen dute: norberaren sentimenduak adieraztea eta kudeatzea, enpatia adieraztea, gatazkak era baketsuan konpontzea…

7

PROIEKTUKO MATERIALAK

Ikasleentzat

Liburuak eta haiei lotutako materialak Liburu bakoitzarekin batera, diziplinarteko elementu bat dago, arlo guztiak lotzeko aukera ematen duena.

8

Lan-koadernoak

Lengua Castellanako liburuetan bezala, koadernoen bi edizio egin dira: bata gidalerroekin, eta bestea, laukiduna.

9

PROIEKTUKO MATERIALAK

Irakasleentzat Irakaslearen liburua oharrekin Ikasleen liburuaren edizio berezia, irakasleentzat berariaz egina. Jardueren erantzunak dakartza, bai eta ikasgelako materiala eta Medialiburua erabiltzeko iradokizunak eta proposamenak ere.

10

Baliabideen liburua Unitateen programazioa eta iradokizun metodologikoak ditu. Halaber, ebaluaziorako eta aniztasunaren trataerarako zenbait baliabide ere badakartza.

11

PROIEKTUKO MATERIALAK

Ikasgelarako

Ikusizko pentsamendurako horma-irudiak, Natura Zientziak eta Gizarte Zientziak arloetarako.

Programazio didaktikoa Word formatu editagarrian. Erakusgarri bat ikus daiteke Edupack-en.

12

Baliabide digitalak Medialiburua Gailu askotan erabiltzeko moduko liburu digitala, unitate didaktiko guztietako jarduerekin eta baliabideekin.

Proiektuko baliabide digital guztiak eskuragarri daude e-vocación dela bide.

Ebaluazio-tresna Zubia/Santillanaren Ebal ebaluazio-tresna berriak azterketak sortzen eta kalifikatzen laguntzen die irakasleei, modu erraz eta atsegin batean, Heziberrin adierazitako irizpideak eta helburuak kontuan hartuta. Ebal tresnarekin, azterketak sortzeko, irakasleek tresnaren galdera-bankua erabil dezakete, edo beren galderak gehitu. Txostenen moduluari esker, ikasle bakoitzaren eta gela osoaren ikaskuntzaprozesuari buruzko ikuspegi argia eta zehatza izan dezakete irakasleek.

13

UNITATE DIDAKTIKOAREN EGITURA Arin-Arin 1 Letraz letra Euskara liburuak 12 unitate ditu, hiru hirulekotan antolatuta; horrez gain, Has gaitezen! izeneko hasierako unitate bat ere badu. Hau da unitate didaktiko bakoitzaren egitura:

Atariko orrialdea

1

Lehen mailan

Eman konponbidea

E. L.

E¬z ditut nire ikaskide guztiak ezagutzen. Z¬er egingo dut? Gainidatzi

EGITEN JAKIN

Z¬errendak idazten ikasiko dut.

ONGI ETORRI 17 ES0000000110113 100570_Unidad 01_87297.indd 17

09/04/2019 9:27:42

Unitate bakoitzaren hasieran, argazki ikusgarri bat ageri da. Argazkiak ikasleen hurbileko errealitatearekin du lotura. Eman konponbidea izeneko atalean, eguneroko egoera bat azaltzen da eta horri dagokion arazo bat planteatzen. Ikasleek arazo horri konponbidea ahoz ematea du helburu. Gainidatzi edo Idatzi atalean, berriz, ingurune hurbilean aurki ditzaketenen moduko kartelak edo mezuak sortuko dituzte neska-mutilek. 14

Ahozko komunikazioa 1

Hitz egiteko gogoz 1

E¬ntzun eta markatu. Nork du arreba txikia?

mahaia

umea I¬nguratu. Z¬ein da A¬maiaren animalia gogokoena?

atea

PENTSAMENDUA

Z¬er ikusten dut?

Orain, erantzun

Z¬er pentsatzen dut?

bat

Z¬er galdetzen diot neure buruari?

2

E. L.

3

A¬zaldu. Gogoko al dituzue ipuinak?

I¬kasgela horrek ba al du zurearen antzik?

ebaki

18 ES0000000110113 100570_Unidad 01_87297.indd 18

Adibidez: Lepo luzea du.

batuketa

Z¬ertan ari dira ikasleak eta andereñoa?

Pentsatu animalia bat eta eman pistak ikaskideek igartzeko zer animalia den.

09/04/2019 9:27:47

Ahozko komunikazioa lantzeko lehen atal honen hasieran, gai orokorrarekin loturik dagoen irudi bat ageri da. Bertako protagonistak bi neska-mutil dira, Amaia eta Ibai izenekoak, ikasturte osoan zehar hainbat jardueratan agertuko direnak. Hasierako irudia lantzeko, pentsamenduerrutina bat jarraituko dute ikasleek. Errutina horren bidez, ikusten dutena deskribatu (ZER IKUSTEN DUT?), hari buruz hausnartu (ZER PENTSATZEN DUT?) eta irudiak eragiten dizkien galderak egingo dituzte (ZER GALDETZEN DIOT NEURE BURUARI?).

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 19

Z¬er motatako ipuinak gustatzen zaizkizue? 19 04/02/2019 10:44:53

Erdian hiztegi gisako bat dago, irudian ageri diren zenbait elementu eta ekintzari dagozkien hitzak biltzen dituena, eta haren helburua lexikoa aberasten laguntzea da. Ahozko komunikazio-programak bi alderdi ditu: ulermena eta mintzamena. Ulermena entzungaien bitartez lantzen da. Mintzamena, berriz, hasierako irudiaren bidez eta bestelako ariketa berezi batzuen bidez lantzen da.

15

UNITATE DIDAKTIKOAREN EGITURA

Irakurmena 9

Irakurtzeko gogoz 1

E¬rantzun galderei. •

4

Lexikoa. A¬ukeratu kontrako esanahia duena eta idatzi.

polita

Non zegoen belea?

alaia

itsusia

–Z¬u zara zu txori ederra!

•

Z¬er zeukan mokoan?

•

Nor agertu zen haren usainetan? Belea eta azeria

•

Z¬er nahi zuen?

9

Irakurtzeko gogoz

2

5

Antzerki txikia. I¬rakurri txandaka zure ikaskideekin.

Bƒele harroak kantua itxura bezain polita zuela Z¬u bai argia, azerinahi laguna! ta eskuzabala erakutsi izan E¬zion azeriari, eta mokoa zabaldu ere izango zara, seguru! Orduan, gazta erori zitzaion, eta zuen kantatzeko. azeriengainatuko. bizkorrak harrapatu egin zuen. Ni ez nauzu Z¬er nahi duzu?

Ordenatu zenbakiekin. Gero, kontatu. Z¬er gertatu zen?

Gero, hau esan zion beleari: Gazta hori handia da, biontzako modukoa. Jango al–Gauza dugu erdi bana? txarra da harrokeria. Z¬u E¬harroa izan zara, E¬rdi bana? zta pentsatu ere! Z¬eta ati bat horregatik gelditu zara emango dizut. gaztarik gabe! 1 I¬datzi galderen erantzuna.

Irakurtzeko gogoz Baratxuri

E¬ta handik joan zen • Non zegoen sartuta Bƒaratxuri?

EMOZIOAK

3

Jarri besteen lekuan. lasai -lasai.

M¬arkatu. Z¬ergatik galdu zuen gazta beleak?

•

04/02/2019 13:07:24

Nor topatu zuen basoan? 183

Gaztaren usainetan, laster agertu zen azeria zuhaitz haren azpian, eta beleari gazta nolaIrakurtzeko kendu pentsatzen gogoz hasi zen. Lehoi bat eskolan –K¬aixo –esan zion–. Z¬u zara zu txori ederra! K¬antua 1 itxura bezain ederra baduzu, munduko txoririk ederrena zeu zara, zalantzarik gabe! A¬i, ai, ai!

ES0000000092121 924467_Unidad 09_81127.indd 12

Agustin Paskual Iturriaga (moldatua)

Nola sentitu zen belea ipuinaren amaieran?

Z¬uhaitz baten adarrean bele bat zegoen. Bƒeleak gazta K¬antari ona zelako. bat zeukan mokoan.H¬arroa zelako.

182

ES0000000092121 924467_Unidad 09_81127.indd 13

1

04/02/2019 13:07:25

2

Ordenatu zenbaki bidez eta azaldu. Z¬er gertatu zen? 1

M¬argotu. Non topatu zuen lehoia I¬ratik?

I, u, o, a, e.

2

Gure neska astoaren belarri barruan joan zen aitari bazkaria eramatera.

180 ES0000000092121 924467_Unidad 09_81127.indd 10

5

04/02/2019 13:07:21

181

ES0000000092121 924467_Unidad 09_81127.indd 11

Bƒasoan lapurrak topatu zituen, lapurtutakoa nola banatu eztabaidatzen.

04/02/2019 13:07:23

3

2 I¬datzi 1, 2 eta 3. A¬zaldu. Z¬er gertatu zen? M¬arkatu eta idatzi. Z¬er gertatu zen azkenean?

L¬apurrek astoa eraman zuten.

_N¬iri zer emango didazue? –galdetu zuen neskatoak.

Neskak lapurren urrea eraman zuen.

I¬nor ikusi ez zutenez, lapurrak ihesi joan ziren 4 3 izuturik, basoan sorgin bat bizi zelakoan.

Herri ipuina (moldatua)

Ui, ui, ui…

100

101

ES0000000092119 924445_Unidad 05_81120.indd 10

04/02/2019 10:42:00 ES0000000092119 924445_Unidad 05_81120.indd 11

04/02/2019 10:42:02

3

I¬nguratu. Nor zen gaiztoa ipuin honetan?

Uaaa!

20 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 20

16

21 04/02/2019 10:44:55

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 21

04/02/2019 10:44:56

Irakurtzeko gogoz izeneko atalean ipuin bat ageri da beti. Ipuinak herrikoiak, autore ezagunekoak, bertakoak eta mundu zabalekoak dira eta, betiere, ikasleen gustukoak izango direlakoan aukeratuak. Irakurmena eta irakurritakoaren ulermena lantzea dute helburu.

Ipuina hiru formatutan aurkeztuko da liburuan zehar. Lehen hiruhilekoan komiki eran eta testu gutxirekin azalduko da. Bigarren eta hirugarren hiruhilekoetan, bestalde, ikasleak trebeagoak diren heinean, ipuinak luzeagoak izango dira eta letra molde desberdinez emango dira.

Ipuinaren lanketa honela egin behar da: hasteko, ikasleek ipuin lokutatua entzungo dute; jarraian, irakurtzeari ekingo diote, eta, azkenik, ulermena lantzeko ariketak egingo dituzte.

Kontuan hartzekoa da, bestalde, ikaslearen liburuan momentu oro beren kasa irakur ditzaketen testuak eskaintzen zaizkiela neska-mutilei, aldez aurretik ikusi eta ikasitako grafiak soilik dituztenak.

tT ahatea aita

Irakur-idazketa Letrak banan-banan aurkezten dira, metodo analitiko bati jarraikiz. Lehenik, irakurketa lantzen da, entzunezko diskriminazioa, deskodetze zuzena eta ulermena aldi berean jorratzen direlarik. Ondoren, idazketa lantzeari ekiten zaio.

ti tu to ta te

tea

tutua

tomatea

mM

maitatu

amaitu

meta

Irakur-idazketa metodoa aldatuz doa unitateetan zehar, ikasleen hizkuntzagaitasuna hobetu ahala. Hasteko, bokalak berrikusi eta kontsonante guztiak aurkezten dira, eta gero kontsonantemultzoak lantzen dira.

Timoteo eta Toto.

Toto maite-maitea.mi

1

mu mo ma me

I¬rakurri. Gero, lotu irudiak eta esaldiak.

umea mutu. ama Timoteo momia Toto temati. 24

mahaia

mimoa

mamua

amua mamia

M¬omia mehea.

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 24

04/02/2019 10:45:04

M¬omo mimoa. 1

I¬rakurri eta markatu zuzena.

A¬i, ama, momia! A¬i, ama, mamua! 22 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 22

bB

04/02/2019 10:45:00

1 bi

bi bu bo ba be 2

kK

botoia

behia

babak

batuketa

bibotea

bukatu

Bƒotak beti botata. Bƒatu botak!

Bƒota bat.

•

bu

bo

•

ba

•

•

•

•

•

•

bekokia

3

Bƒe

Bƒi

•

•

•

1

bikiak

tuba

ki

ki ku ko ka ke 2

kaioa

mahuka

kometa

mokoa

04/02/2019 10:45:14

ke

•

•

•

•

•

•

•

K¬e

K¬a

•

•

•

•

I¬datzi eta erantzun.

kakaoa

kokoa

Kopiatu birritan, letra argiz.

K¬atua miauka.

28

ka

•

Bƒea

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 28

ko

•

komikiak

Bƒea eta Tea bikiak.

Bƒea eta Tea, hau bikotea! Bƒea beti behekoa, eta Tea?

ku

•

habia

ebaki

koba

kamioia

I¬rakurri eta inguratu. Nor da Tea?

be

•

Idatzi.

Bƒi bota.

katea 1

•

•

kaikua K¬atuak miauka.

kakahueteak

29

Z¬ein dira jateko?

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 29

04/02/2019 10:45:18

eta K¬ukua kukuka. 1

K¬ukuak kukuka.

3

K¬ukuak, A¬hateak,

I¬rakurri eta aukeratu. Nork dauka mokoa?

kamioiak

kaioak

Idatzi. Nola egiten dute?

katuak

26 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 26

kua-kua ku -ku 27

04/02/2019 10:45:10

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 27

04/02/2019 10:45:12

17

UNITATE DIDAKTIKOAREN EGITURA

Komunikazioa 1

Entzuteko gogoz 1

E¬ntzun: Goizean goiz.

4

E¬ntzun abestia.

Ongi etorri ikastolara!

K¬aixo, egun on, A¬maia eta I¬bai. K¬aixo, M¬aialen eta Unai. K¬aixo, egun on, andereño eta maisu, denontzat dakartzat mila musu.

I¬nguratu. Nor ari dira hizketan?

A¬ukeratu eta osatu irudia. Nola joaten naiz eskolara?

2

M¬arkatu. Z¬ein iruditan ari da I¬bai aharrausika?

3

A¬zaldu. Gustura joaten al zara eskolara?

30

31

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 30

04/02/2019 10:45:20

Atal honen xedea ahozkoaren ulermena lantzea da, bereziki. Elkarrizketa tankerako testu laburrak eta abestia oinarritzat harturik,

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 31

04/02/2019 10:45:23

ikasleei zenbait ariketa egitea proposatzen zaie. Mintzamenak ere lekua du atal honetan.

Irakurmena 1

Irakurtzen jarraitzeko gogoz Akabo bakea!

I¬datzi animalien hotsak irudian. Nola egiten du animalia bakoitzak?

2

I¬datzi testutxoan aipatzen diren animalien izenak.

A¬ukeratu. Familiako nor aipatzen da testuan?

4

A¬ukeratu eta idatzi. Z¬er oihukatu du aitak?

ama

K¬atuak, miau! Bƒehiak, muuu! A¬hateak, kua-kua! K¬ukuak, ku-ku! E¬ta aitak oihu: «akabo bakea!».

1

3

Bƒiba bakea! A¬kabo bakea!

PENTSAMENDUA

32 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 32

18

M¬argotu. Z¬ein da zuzena? Z¬ergatik?

33 04/02/2019 10:45:26

Hasierako ipuinaz gain, unitate guztietan bestelako testu bat ageri da, irakurmena eta irakurritakoaren ulermena lantzen jarraitzeko. Testuok testu errimatuak, olerkiak, elkarrizketak, txisteak edota azalpen-

aita

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 33

04/02/2019 10:45:27

testuak dira. Izan ere, testu horietako gehienek, irakurmena eta ulermena lantzen jarraitzeko modua ez ezik, hizkuntzarekin jolasteko, gozatzeko eta ipuinez besteko literatura-testuak ezagutzeko aukera ere emango die ikasleei.

Idazmena 9

EGITEN JAKIN

Ipuinen hasierak eta amaierak 1

3

Ordenatu ipuin honen atalak zenbakiekin.

E¬ta hau horrela ez bazan, sar dadila kalabazan.

I¬rakurri ipuintxoa eta kopiatu.

Itsas hondoan

I¬zarori asko gustatzen zitzaion uretan egotea. E¬gun batean, arrain bihurtu zen. Ordutik, arrainontzi batean bizi da.

A¬sko munduan bezala, bazen itsas izar bat, itsas hondoan bizi zena. E¬gun batean, ilargi-arrain bat ezagutu

Bƒazen behin Izaro izeneko neska bat.

zuen, eta gau argi batean biak ezkondu ziren. Idazteko gogoz E¬zkontza-egunean jai handi bat antolatu zuten. H¬aiek ondo bizi

1

I¬puinaren hasiera: Sƒaguek

K¬opiatu ipuina osorik eta ordenan.

Egitaraua

URA GOGOKO ZUEN NESKA 1

oso gustuko dute gazta.

I¬rakurri eta osatu egitaraua.

Z¬ezena zelaian dago zeruari begira. Idazteko gogoz

Zerrendak

192

be

ES0000000092121 924467_Unidad 09_81127.indd 22

3

a

1

04/02/2019 13:07:38

E¬skolan egingo daA¬ostiral maia honetan.E¬ba Jarduera hauek izango dira:

ES0000000092121 924467_Unidad 09_81127.indd 23

2

12etan

zikineta osatu hitzak. A¬ukeratu

Sƒararen soinekoa garbi ma dago. ba ka

ES0000000092119 924445_Unidad 05_81120.indd 24

3

5etan 7etan

tea

K¬opiatu lerro egokian.

Teo umea

mua 04/02/2019 10:42:28

Bƒake

10etan

A¬ukeratu kontrakoa eta idatzi.

zimurtuta

114

Osatu zerrenda izenekin. I¬datzi zure izena amaieran. KIROL EGUNA

Teo, batu komikiak. guramahaiko ak zo so go kia E¬ako kaiko kaioak mutu.

rroa

• Aditzeko belarririk duenak aditu eta ikas dezala.

1

EGITEN JAKIN

A¬zpimarratu gorriz ipuinen hasierak, eta urdinez, amaierak.

• Behin batean bazen… 1 Kaligrafia. Kopiatu letra argiz. 2 A¬ukeratu eta osatu hitzak. • Egia bada, sakelan sar; egia ez bada, atera dadila. • Munduan asko legez, arto-koskolez…

Bƒazkaldu ostean, soinketa, eta amaieran, saskibaloi-partidak.

Goizez, hasteko, sokatira izango da, eta gero, zaku -lasterketa.

I¬puinaren amaiera:

2

5

EGITEN JAKIN 4

Kaligrafia. piatu letrabizi argiz. baziren, guK¬oere ondo gaitezen.

04/02/2019 13:07:39

I¬bai

K¬aiet

M¬ateo

LAGUNEN ZERRENDA

B A M

tuketa

I

ES0000000092119 924445_Unidad 05_81120.indd 25

193

115 04/02/2019 10:42:29

K

E¬ba eta ama

E

35

34 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 34

Idazteko gogoz izeneko atalean, lehen bi hiruhilekoetan, kaligrafia hobetzeko eta idazmena modu xumean lantzeko ariketak ageri dira (esaldiak lotu eta osatu, pertsonaiak edo egoera sinpleak deskribatu…) orrialde batean. Idazmena alboko orrialdean, Egiten jakin izeneko programan lantzen da bereziki. Izan ere, programa horrek indar handiagoa izango du hirugarren hiruhilekoan, bi orrialde hartuko baititu.

04/02/2019 10:45:29 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 35

04/02/2019 10:45:30

Egiten jakin programaren helburu nagusia ikasleek ingurune hurbilean aurkitu ohi dituzten testuen egituraz jabetzeko eta, batez ere, testuok sortzeko behar dituzten tresnak eskaintzea da. Hasieran hitzak sartuz, apurka-apurka esaldiak eraikiz eta gero idazlantxo laburrak osatuz, lehen unitatetik testuak sortzeko gai direla ikusiko dute neska-mutilek.

19

UNITATE DIDAKTIKOAREN EGITURA

Aurrera noa!

AURRERA NOA! 1

2

E¬ntzun eta margotu irudi zuzena.

Unitatearen azken orrialdean aurretik ikusitakoa eta ikasitakoa berrikusteko ariketak biltzen dira. Ariketa horien bidez, landutako edukiak finkatu nahi dira.

M¬arkatu jakien izenak eta idatzi zerrendan.

Bestalde, amaierako atalean, Ikasitakoa izenekoan, autoebaluaziorako errubrika bat ageri da, ikasleei beren aurrerapenak baloratzeko modua eman nahi diena.

tomatea tuba babak kakahueteak amua IKASITAKOA.

M¬argotu

,

edo

.

E¬ntzungaiak ulertu ditut. H¬itzak irakurri ditut eta ongi idatzi ditut. 36 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 36

04/02/2019 10:45:32

4

ELKARLANEAN

Familian egiteko jarduerak

4. Gure marrazkia taldekide bati erakutsiko diogu.

1. 4 laguneko taldeak osatuko ditugu.

• Taldekidea asteburuan egin duguna asmatzen saiatuko da

eta gure marrazkiaren behealdean idatziko du.

2. L¬auron artean, izen bat pentsatuko dugu

• L¬ana errazteko asmoz, pistak emango dizkiogu elkarri.

taldearentzat. Gero, fitxa beteko dugu.

5. L¬au taldekideak bilduko gara, familiakoekin egin duguna

1-2-4

konparatzeko.

TALDEKO KIDEEN IZENAK HAUEK DIRA:

Bƒesteek egindako zer jarduera egingo genuke?

A¬ntzeko jarduerak egin ditugu?

TALDEAREN IZENA HAU DA:

IKASITAKOA.

M¬argotu

,

edo

.

E¬z dugu arazorik izan ados jartzeko.

3. Bƒakarka, marrazkia egingo dugu orri zuri batean.

Guztiok neurri berean parte hartu dugu.

• Taldeko kide bakoitzak familiarekin asteburuan egindako

zerbait marraztuko du. 94 ES0000000091535 922183_Unidad 04_81048.indd 94

95 04/02/2019 10:44:19

ES0000000091535 922183_Unidad 04_81048.indd 95

04/02/2019 10:44:21

Elkarlanean Hiruhileko bakoitzeko azken unitatean Elkarlanean izeneko atala ageri da. Bertan, taldean elkarrekin burutzeko zeregin bat proposatzen zaie ikasleei eta, zeregin horri aurre egiteko, elkarlanerako teknika

20

desberdinak erabili beharko dituzte, hala nola 1-2-4, irakurketa partekatua, arkatzak erdira… Azkenean, egindako lana ere elkarrekin baloratzea proposatzen zaie neska-mutilei.

22

Unitateen programazioa eta baliabideak

23

1. unitatea. Lehen mailan Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Kurtso hasieran eta bizitzako hainbat egoeratan arrunta den arazo bat nola konpondu arrazoitzea. • Ikasgelari eta bertako egoerei buruz mintzatzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Ipuinei buruz eta norbere gustuei buruz mintzatzea. • Lehoi bat eskolan ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea. • Akabo bakea! testu errimatua irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea.

IRAKURMENA

• Testu errimatua bizitasunez irakurtzea. • Landuko diren grafiak bereiztea eta trazatzea eta, halaber, dagozkien soinuekin lotzea. IRAKUR-IDAZKETA

•M  , t, k, b letrak

• Orain arte ezagutzen dituzten letrak dauzkaten hitzak eta esalditxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta irudiekin lotzea. • Zerrenda batean sartzeko elementuak bereiztea.

IDAZMENA

• Zerrendak idaztea. • Txukun eta akatsak saihestuz idaztea. • Irudiak interpretatzea.

PENTSAMENDUA

• Jokabide zuzenak eta okerrak bereiztea eta arrazoiketaren bidez azaltzea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Iritziak eta gustuak taldekideen aurrean eta elkarrekin adieraztea.

IZATEN JAKIN

• Egoera desberdinetan nola jokatu bereiztea. • Pertsonen arteko harremanetan gizarte-konbentzioek duten garrantziaz jabetzea. BALIOAK

• Besteak eta haien iritziak eta gustuak errespetatzea eta baloratzea.

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 24

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 1. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 1. unitatea



- Errubrika: 1. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 1. unitatea



- Zabaltze-programa: 1. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

1. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Lehen mailan

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Lehen hiruhilekoa. 1. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

25

2. unitatea. Etxean Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Etxeari buruz mintzatzea eta etxeko lanen banaketari buruz hausnartzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Besteekiko ditugun jarrerei buruz hausnartzea eta haiei buruz mintzatzea. • Hansel eta Gretel ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea.

IRAKURMENA

• Non dago Kiti? elkarrizketa irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Elkarrizketa bizitasunez eta entonazio egokiaz irakurtzea. • Landuko diren grafiak bereiztea eta trazatzea eta, halaber, dagozkien soinuekin lotzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• D, g, n, in

• Orain arte ezagutzen dituzten letrak dauzkaten hitzak eta esalditxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta irudiekin lotzea. • Oharren egitura modu apalean aztertzea.

IDAZMENA

• Oharrak idaztea. • Txukun eta akatsak saihestuz idaztea. EMOZIOAK

• Norbere burua ezagutzea eta sentipenak hautematea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Iritziak eta gustuak taldekideen aurrean eta elkarrekin adieraztea.

IZATEN JAKIN

• Elkarrizketa tankerako testua binaka irakurtzea. • Etxeko lanetan lagundu beharraz ohartzea. • Besteekiko jokabide zuzenak lantzea. • Norbere burua ezagutzea eta onartzea.

BALIOAK

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 26

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 2. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 2. unitatea



- Errubrika: 2. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 2. unitatea



- Zabaltze-programa: 2. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

2. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Etxean

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Lehen hiruhilekoa. 2. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

27

3. unitatea. Kalean zehar Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Norbere herri edo hiriari buruz mintzatzea, iritziak ematea eta arrazoitzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Norbere ohiturei buruz mintzatzea. IRAKURMENA

• Ezusteko txangoa ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea. • Peio mendian testua irakurtzea eta ulermenariketak egitea. • Landuko diren grafiak bereiztea eta trazatzea eta, halaber, dagozkien soinuekin lotzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• L, il, p eta j

• Orain arte ezagutzen dituzten letrak dauzkaten hitzak eta esalditxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta irudiekin lotzea. • Gonbitaren egitura eta bertan azaltzen den informazioa aztertzea.

IDAZMENA

• Gonbitak idaztea. SORMENA

• Egoerak edo ekintzak irudien bidez aditzera ematea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Iritziak eta gustuak taldekideen aurrean eta elkarrekin adieraztea.

IZATEN JAKIN

• Esperientziak taldekideen aurrean azaltzeko beldurrik ez izatea. • Besteak eta haien nahiak eta gustuak errespetatzea eta baloratzea. • Kontsumo-aztura egokiak bereiztea. • Besteak eta haien iritziak eta usteak errespetatzea eta baloratzea.

BALIOAK

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 28

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 3. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 3. unitatea



- Errubrika: 3. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 3. unitatea



- Zabaltze-programa: 3. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

3. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Kalean zehar

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Lehen hiruhilekoa. 3. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

29

4. unitatea. Gabonak Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Gai batekin zerikusia duten erabakiak hartzea eta adostea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Gabonei eta haiei loturiko ospakizun eta ohiturei buruz mintzatzea. • Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Norbere esperientziei buruz mintzatzea. • Lagun berria ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea.

IRAKURMENA

• Gabon-gauean testu errimatua irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Testu errimatua bizitasunez irakurtzea. • Landuko diren grafiak bereiztea eta trazatzea eta, halaber, dagozkien soinuekin lotzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• R, ir, rr eta j

• Orain arte ezagutzen dituzten letrak dauzkaten hitzak eta esalditxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta irudiekin lotzea. • Gutunaren egitura modu apalean lantzea.

IDAZMENA

• Olentzerori gutuna idaztea. • Txukun eta ortografia akatsak saihestuz idaztea. • Irudiak interpretatzea.

PENTSAMENDUA

• Hartu ez ezik, Gabonetan norbaiti zerbait eskaintzea. • Besteei entzuteko interesa izatea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Elkarrekin lanean aritzea.

IZATEN JAKIN

• Gabonetan kontsumo-aztura egokiak izatea. • Besteak eta haien iritziak eta gustuak errespetatzea eta baloratzea. BALIOAK

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 30

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 4. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 4. unitatea



- Errubrika: 4. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 4. unitatea



- Zabaltze-programa: 4. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

4. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Gabonak

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Lehen hiruhilekoa. 4. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

31

5. unitatea. Gorputza mugitzen Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Proposamenak egitea eta limurtzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Jarduera fisikoari eta kirolei buruz mintzatzea. • Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Norbere esperientziei buruz mintzatzea eta kiroltasuna sustatzea.

IRAKURMENA

• Baratxuri ipuina irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Sokasaltoan testutxoa irakurtzea eta ulermenariketak egitea. • Landuko diren grafiak bereiztea eta trazatzea eta, halaber, dagozkien soinuekin lotzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• S, is, z eta iz

• Orain arte ezagutzen dituzten letrak dauzkaten hitzak,esaldiak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta irudiekin lotzea. • Egitarauetan bilduriko informazioari buruz hausnartzea.

IDAZMENA

• Egitaraua osatzea. • Txukun eta ortografia akatsak saihestuz idaztea. • Irudiak interpretatzea.

PENTSAMENDUA

• Norbere gustuak azaltzea. LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Geure jokabideak aztertzea eta ondorioak ateratzea.

IZATEN JAKIN

• Kiroltasunez jokatzea, aurkariak eta kideak errespetatuz. • Kirol-ekintza eta jarduera desberdinetan parte hartzeko asmoa eta gogoa izatea. BALIOAK

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 32

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 5. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 5. unitatea



- Errubrika: 5. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 5. unitatea



- Zabaltze-programa: 5. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

5. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Gorputza mugitzen

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Bigarren hiruhilekoa. 5. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

33

6. unitatea. Aurrera funtzioa! Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Egoera gatazkatsu bati konponbidea aurkitu eta proposatzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Ikuskizunetan eta, era berean, leku publikoetan egindako emanaldietan izan beharreko jokabideari buruz hausnartzea eta eztabaidatzea. • Zorte oneko eguna ipuina irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea.

IRAKURMENA

• Aurtengo inauterietan olerkia irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Olerkia bizitasunez eta entonazio egokiaz irakurtzea. • Landuko diren grafiak bereiztea eta trazatzea eta, halaber, dagozkien soinuekin lotzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• x, ts, tz eta tx

• Orain arte ezagutzen dituzten letrak dauzkaten hitzak, esaldiak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta haiei buruzko ariketak egitea. • Kartel batean sartzeko elementu grafikoak eta informazioa bereiztea.

IDAZMENA

• Kartelak osatzea. • Txukun eta akatsak saihestuz idaztea. SORMENA

• Testuari dagokion izenburua asmatzea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Besteen aurrean iritziak defendatzea eta proposamenak egitea. • Egoera gatazkatsuei bidezko konponbideak bilatzea, arrazoiketa eta elkarrizketa erabiliz.

IZATEN JAKIN

• Ikuskizun eta emanaldietan nola jokatu bereiztea. BALIOAK

• Besteen iritziak errespetatzea eta baloratzea eta haien proposamenak arretaz entzutea.

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 34

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 6. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 6. unitatea



- Errubrika: 6. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 6. unitatea



- Zabaltze-programa: 6. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

6. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Aurrera funtzioa!

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Bigarren hiruhilekoa. 6. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

35

7. unitatea. Lan eta lan Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Norbere burua laguntza emateko eskaintzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Lanbideei buruz mintzatzea. • Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Etorkizunerako planei buruz mintzatzea.

IRAKURMENA

• Raluk eta hartza ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea. • Idazlana izeneko txistea irakurtzea eta ulermenariketak egitea. • Landuko diren grafiak bereiztea eta trazatzea eta, halaber, dagozkien soinuekin lotzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• Dd, tt, ñ eta ll

• Orain arte ezagutzen dituzten letrak dauzkaten hitzak, esaldiak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta haiei buruzko ariketak egitea. • Sukaldaritza-errezeta bateko informazioa aztertzea eta ordenaren berri ematen duten testu-antolatzaileak erabiltzea.

IDAZMENA

• Sukaldaritza-errezetak idaztea. • Txukun eta ortografia akatsak saihestuz idaztea. SORMENA

• Txisteak kontatzea eta antzeztea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Gai bati buruz eztabaidatzea.

IZATEN JAKIN

• Binaka egoera bat antzeztea. • Norbere burua, gustuak eta nahiak ezagutzea. • Elkarlanean aritzea. • Eztabaidetako arauak errespetatzea.

BALIOAK

• Besteak eta haien iritziak eta gustuak errespetatzea eta baloratzea.

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 36

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 7. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 7. unitatea



- Errubrika: 7. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 7. unitatea



- Zabaltze-programa: 7. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

7. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Lan eta lan

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Bigarren hiruhilekoa. 7. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

37

8. unitatea. Eguzki ala euri? Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Eguraldiaz eta jantziez mintzatzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Eguraldiari buruz eta, besteak beste, eguraldiarekin zerikusia duten ekintzei buruz mintzatzea. • Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Euria eta igelak ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea.

IRAKURMENA

• Marigorringo, gona gorringo testu errimatua irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Testu errimatua bizitasunez irakurtzea. • Landuko diren silabak bereiztea eta trazatzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• Par, gaz, pas, sal eta lan

• Letra guztiak dauzkaten hitzak, esaldiak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta haiei buruzko ariketak egitea. • Toki bat deskribatzeko izen eta izenondo egokiak aukeratzea.

IDAZMENA

• Tokiak idatziz deskribatzea. • Txukun eta ortografia akatsak saihestuz idaztea. • Irudiak interpretatzea.

PENTSAMENDUA

• Egoera baten araberako testua pentsatzea eta idaztea. • Iritziak eta gustuak taldekideen aurrean eta elkarrekin adieraztea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA) IZATEN JAKIN

• Elkarrekin lanean aritzea. • Egoera jakin baten aurrean (eguraldia, adibidez), zentzuzko erabakiak hartzea eta aukera egokiak egitea. • Besteak eta haien usteak eta gustuak errespetatzea eta baloratzea.

BALIOAK

• Norbere iritzia azaltzeko lotsarik ez izatea.

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 38

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 8. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 8. unitatea



- Errubrika: 8. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 8. unitatea



- Zabaltze-programa: 8. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

8. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Eguzki ala euri?

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Bigarren hiruhilekoa. 8. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

39

9. unitatea. Animaliak lagun Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Planteaturiko arazo baten aurrean, erabaki bat hartu eta arrazoitzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Animaliei eta haiekiko harremanari buruz mintzatzea. • Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. •Norbere esperientzia pertsonalei buruz mintzatzea. IRAKURMENA

• Belea eta azeria ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea. • Gizakion lehengusu iletsuak azalpen-testua irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Landuko diren silabak bereiztea eta trazatzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• Tru eta dri

• Letra guztiak dauzkaten hitzak, esalditxoak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta haiei buruzko ariketak egitea. • Ipuinak hasteko eta amaitzeko formulak aztertzea.

IDAZMENA

• Ipuinak hasteko eta amaitzeko formulak bereiztea eta kopiatzea. • Txukun eta akatsak saihestuz idaztea. EMOZIOAK

• Norbere burua ezagutzea eta besteen lekuan jartzea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Gai bati buruz eztabaidatzea eta eztabaidaren arauak errespetatzea.

IZATEN JAKIN

• Elkarrizketak taldean irakurtzea eta antzeztea. • Norbere emozioak ezagutzea. • Animaliekiko eta naturarekiko jarrera egokiak izatea.

BALIOAK

• Etxeko lanetan eta animaliak zaintzeko orduan parte hartu beharraz ohartzea.

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 40

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 9. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 9. unitatea



- Errubrika: 9. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 9. unitatea



- Zabaltze-programa: 9. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

9. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Animaliak lagun

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Hirugarren hiruhilekoa. 9. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

41

10. unitatea. Landare artean Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Prozesuak era logikoan azaltzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Landareei, barazkiei eta haiekin zerikusia duten eginkizunei buruz mintzatzea. • Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Norbere esperientziei eta iritziei buruz mintzatzea. • Filotea ipuina irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea.

IRAKURMENA

• Sagarrarena izeneko olerkitxoa irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Olerkia entonazio egokiarekin irakurtzea. • Landuko diren silabak bereiztea eta trazatzea.

IRAKUR-IDAZKETA

• Fla eta glu

• Letra guztiak dauzkaten hitzak, esalditxoak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta haiei buruzko ariketak egitea. • Ipuinetako pertsonaien ezaugarriak bereiztea eta haien berri ematea.

IDAZMENA

• Ipuinetako pertsonaiak idatziz deskribatzea. • Txukun eta akatsak saihestuz idaztea. EMOZIOAK

• Norbere emozioak ezagutzea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Iritziak eta gustuak taldekideen aurrean eta elkarrekin adieraztea. • Elkarrizketak taldean irakurtzea eta antzeztea.

IZATEN JAKIN

• Etxeko eta ikasgelako zein ikastetxeko lanetan parte hartu beharraz ohartzea. • Norbere emozioak ezagutzea eta besteen lekuan jartzeko gai izatea. BALIOAK

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 42

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 10. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 10. unitatea



- Errubrika: 10. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 10. unitatea



- Zabaltze-programa: 10. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

10. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Landare artean

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Hirugarren hiruhilekoa. 10. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

43

11. unitatea. Munduan barrena Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Gai bati buruzko erabakiak hartzea eta adieraztea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Norbere gustuei buruz mintzatzea eta era koherentean azaltzea. • Krokodiloa eta eguzkia ipuina irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea.

IRAKURMENA

• Hondartza bitxia bertsoak irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Bertsoak entonazio egokiaz irakurtzea. IRAKUR-IDAZKETA

• Letra guztien berrikusketa

• Orain arte ikusitako letra guztiak berrikustea, hots, hitzak, esaldiak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta haiei buruzko ariketak egitea. • Ipuinetako gertakariak bereiztea eta ordena egokian ematea.

IDAZMENA

• Ipuinetako gertakariak idaztea. • Txukun eta akatsak saihestuz idaztea. • Bi elementu konparatzea eta haien arteko aldeak eta antzekotasunak bilatzea.

PENTSAMENDUA

• Errealitatea interpretatzea. • Ikaskideei norbere buruaren berri ematea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA) IZATEN JAKIN

• Elkarrizketak taldean irakurtzea eta antzeztea. • Munduko herri eta kultura desberdinekiko jakin-mina izatea eta haiek baloratzea.

BALIOAK

• Taldeko jardueretan parte hartzearen aldeko jarrera izatea eta elkarlanean aritzea.

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 44

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 11. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 11. unitatea



- Errubrika: 11. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 11. unitatea



- Zabaltze-programa: 11. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

11. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Munduan barrena

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Hirugarren hiruhilekoa. 11. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

45

12. unitatea. Uda sasoian Programazioa EDUKIAK JAKIN

EGITEN JAKIN • Egoera jakin baten aurrean hartutako erabakia arrazoitzea.

AHOZKO KOMUNIKAZIOA

• Itsasoko animaliei buruz mintzatzea. • Entzungaiak entzun eta haiei dagozkien ariketak egitea. • Hondartzari buruz mintzatzea. • Udako planei buruz mintzatzea. • Erro olagarroa ipuina irakurtzea eta ulermenariketak egitea.

IRAKURMENA

• Eguzki amandrea testu errimatua irakurtzea eta ulermen-ariketak egitea. • Testu errimatua bizitasunez irakurtzea. IRAKUR-IDAZKETA

• Letra guztien berrikusketa

• Orain arte ikusitako letra guztiak berrikustea, hots, hitzak, esaldiak eta testutxoak irakurtzea eta idaztea. • Testu sinpleak ulertzea eta haiei buruzko ariketak egitea. • Ipuina osatzeko elementu guztiak modu egokian antolatzea.

IDAZMENA

• Ipuina osorik idaztea. • Txukun eta akatsak saihestuz idaztea. SORMENA

• Grafismoa lantzea.

LAN KOOPERATIBOA (BIKOTEKA NAHIZ TALDEKA)

• Eztabaidak egitea. • Elkarrekin lanean aritzea. • Elkarrizketak taldean irakurtzea eta antzeztea.

IZATEN JAKIN

• Egoera jakin baten aurrean, zentzuzko erabakiak hartzea eta aukera egokiak egitea. • Arriskuak identifikatzeko gai izatea eta modu egokian jokatzea. BALIOAK

• Norbere emozioak ezagutzea eta aditzera ematea.

Tenporalizazio-proposamena Liburua hamabi unitatetan banatuta dago; hau da, lau unitate hiruhileko bakoitzeko. Unitate honek bizpahiru aste inguruko iraupena du. 46

Baliabideak Irakasleentzako materialak • Ikasgelarako programazio didaktikoa • Irakaslearen liburua oharrekin • Baliabideen liburua

Ebaluaziorako baliabideak



- Edukien ebaluazioa: 12. unitatea



- Gaitasunen ebaluazioa: 12. unitatea



- Errubrika: 12. unitatea



Irakaskuntza neurrira



- Hobekuntza-plana: 12. unitatea



- Zabaltze-programa: 12. unitatea



Baliabide osagarriak

Baliabide digitalak • Medialiburua

12. unitatea: jarduerak eta baliabideak

Ikasgelarako materialak • Horma-irudiak

Uda sasoian

• Entzungaien CDa • Jolas didaktikoak

Letrak aurkezteko txartelak



Ortografiaren dominoa



Hitzen eta irudien txartelak



Piktogramak

Beste material batzuk • Ikaslearen lan-koadernoa

Hirugarren hiruhilekoa. 12. unitatea

• Irakurketarako liburuak

Txiri-txiri 1



Txinparta 1

47

Iradokizun metodologikoak eta zeharkako alderdiak

49

50

Ahozko komunikazioa

Iradokizun metodologikoak Ikasleek ahoz komunikatzeko orduan maila egokia duten ebaluatu ahal izateko, zenbait alderdi hartu behar dira kontuan: egoera desberdinetan eraginkortasunez komunikatzeko gai izatea, solaskideak dioena errespetuz eta arretaz entzuteko gai izatea, eta elkarren arteko komunikazio-trukeetan erabili ohi diren arauak errespetatzea. Eskolara heldu orduko, neska-mutilak gai dira beren adinera egokitutako ahozko mezuak sortzeko eta interpretatzeko; beraz, irakasleek ez dute hutsetik abiatu behar, irakur-idazketaren kasuan bezala. Haatik, ikasleek ahozko adierazpenean izan ohi duten maila eskasa dela-eta, guztiz beharrezkoa da gaitasun hori eskolan etengabe lantzea eta trebatzen jarraitzea. EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuko ARIN-ARIN Euskara liburuek programa oso bat dute ikasleen ahozko komunikaziorako gaitasuna garatzeko. Programa hori bi ataletan ematen da: Hitz egiteko gogoz eta Entzuteko gogoz. Programa horretan hainbat ariketa proposatzen dira, ikasleen arteko komunikazio-trukeak eragiteko eta haien mintzamen- eta ulermen-gaitasuna hobetzeko. Unitate didaktiko bakoitzaren hasieran, argazki ikusgarri bat azaltzen da, ikasleentzat ezaguna den lekuren batekin (eskola, kalea, etxea…) edo ekintzaren batekin (jokoak, kirolak, Gabonak…) zerikusia duena.

2

4

Etxean

onbidea Eman konp da egiteko: handia egoten E¬txean lan tea? ri dagokio egi No tu… rbi batu, ga Gainidatz

EGI TEN JAK IN

Eman konponbidea

Oharrak idazten ikasiko dut.

I¬kasgela apaindu behar dugu. Z¬er jarriko dugu? Gainidatzi

i

SUKALDEA

9

Gabonak

Animaliak la gun

Eman konp onbidea E¬txean masko ta daukagu. Nor arduratuk o da zaintzeaz

EGITEN JAKIN

Olentzerori gutuna idatziko diot.

Gainidatzi

EGI TEN JAK IN

?

Ipuinak nola hasi eta amaitu ikasiko dut.

K¬ontuz txak urrarekin!

EGUBERRI ON! 37 77

177

51

Hasierako argazkiak lotura du unitatearen gai orokorrarekin eta harekin batera galdera bat ageri da, abiapuntu gisa eguneroko egoera bat duen arazo bat planteatzen duena. Galderak ahozko komunikaziorako gaitasunak baliatzeko aukera ematen die ikasleei eta, bide batez, unitatean landuko den gaiarekiko interesa ere pizten du. Bestalde, atariko orrian proposatzen diren egoerei dagozkien zereginak burutzeko edo arazoak konpontzeko, ikasleek helburu desberdinekin erabili beharko dute hizkuntza mintzatua (informazioa eman, sentimenduak adierazi, konbentzitu…). Hurrengo bi orrialdeetan, hasieratik bukaeraraino lantzen da ahozko komunikaziorako gaitasuna. Irudi handi bat ageri da lehenik, ikasleek arretaz azter dezaten eta hari buruz mintza daitezen (irudia ikasgelarako horma-irudi gisa ere eskaintzen da, guztiok batera erosoago lan egin ahal izateko). Bertan Amaia eta Ibai ageri dira, liburu honetako Hitz egiteko gogoz eta Entzuteko gogoz atalen protagonistak. Horma-irudia pentsamendua trebatzeko jarduera baten bidez (kapela urdina) lantzen da. Kasu honetan, jarduera berdina izango da beti, hots, eskema berbera izango du, ikasleak ikasturte osoan zehar hura barneratzen joan daitezen. Hasierako irudia interpretatzeko eta lantzeko, pentsamendu-errutina bati jarraituko diote neska-mutilek: Zer ikusten dut? Zer pentsatzen dut? Zer galdetzen diot neure buruari?

PENTSAMENDUA

 ikusten Zer dut?

 Zer pentsatzen dut?

 galdetzen Zer diot neure buruari?

Neska-mutilak horma-irudian ikusten ari direnari buruz mintzatu ahal izango dira, bertan ageri denak eragiten dizkien sentimenduei buruz hitz egin ahal izango dute eta ikusten dutenaren edota sentitzen dutenaren inguruko galderak planteatu ahal izango dituzte. Helburua honakoa da: ikasleek agintea hartzea eta beren pentsamendua era autonomoan antolatzen ikastea, bai eta proposatutako gaiari buruz hausnartzea ere. Nolanahi ere, pentsamenduaren trebakuntzaerrutina indartzeko eta automatizatzeko, ikasleek beren azalpenetan honako esapideak erabiltzea komeni da: … ikusten dut, …uste dut eta …galdetzen diot neure buruari.

52

Mintzamena eta hausnarketa indartzeko asmoz, beste zenbait galdera ere planteatzen dira jarraian liburuan, hasierako irudiari edo hormairudiari dagozkionak. Izan ere, galdera horien bidez irudian agertzen dena eta ikasleen esperientzia pertsonalak uztartu nahi dira, beren bizipenei, gustuei, lehentasunei eta abarri buruz mintzatzera eta ongi ezagutzen dituzten gaiei buruz (ikasgela, jokoak, lagunak, etxeko ohiturak…) hitz egitera animatzeko. Erdiko zutabean oinarri-oinarrizko hiztegi txiki bat ageri da. Bertan irudiko zenbait elementu eta ekintzari dagozkien hitzak biltzen dira. Hiztegi horren helburua lexikoa aberasten laguntzea da. Ondoren, Hitz egiteko gogoz atalean beste molde bateko ariketak agertzen dira. Ariketa horietako batzuk entzungaiekin loturik daude, hau da, entzungaiak aditu eta gero egin behar dira. Oro har, Amaia edota Ibairi gertaturiko hainbat konturi buruzkoak dira entzungaiak eta ariketak. Gainera, badaude binaka edo taldean egiteko beste ariketa batzuk ere, entzungaiekin, ikasleen esperientziekin edo gai orokorrarekin lotura dutenak eta ahoz egiteko direnak. Gauza bera gertatzen da ahozko komunikazioa lantzeko beste atalean ere, Entzuteko gogoz izenekoan. Amaia eta Ibai protagonistatzat dituzten elkarrizketatxoak entzun ondoren erantzun beharreko galderak eta mintzamena lantzeko galderak ageri dira bertan. Entzungaien CDko elkarrizketetan mota askotako komunikazioegoerak azaltzen dira. Entzungaien eta haiei buruzko galderen bidez, ahozko testuen ulermena lantzen da eta ikasleei beren buruaz hitz egiteko modua ematen zaie. Testua behar den moduan ulertzeko, alabaina, ezinbestekoa da arretaz entzutea; eta ariketak egiteko, aldiz, entzundakoaren oroimena erabiltzea. Horrenbestez, entzungaiak behin baino gehiagotan entzutea gomendatzen dugu, beharrezkoa izanez gero. Hitz egiteko gogoz eta Entzuteko gogoz ataletan ez ezik, Aurrera noa! izeneko atalean ere entzungaiak ageri dira, berrikusketa egiteko eta hizkuntza-funtzioa lantzeko. Horrez gain, CDan irakurgai nagusia ere badago entzungai gisa, behar izanez gero ikasgelan erabiltzeko. Zenbait jardueratan, horma-irudiaren edo entzungaiaren inguruan planteatzen diren proposamenak neska-mutilen ingurune errealarekin loturik daude, eta horrek haien interesa piztuko du. Taldean egiteko ariketak edo jarduerak ere proposatzen dira, hala nola, elkarrizketak antzeztea, esperientziei buruz mintzatzea, iradokizunak egitea, ados jartzea… Ikasleek beren bizipenei, gustuei edo beharrizanei buruz hitz egiteko aukera dutenez, bakarka nahiz taldean eginiko jardueretan gogo handiagoaz parte hartuko dute. Proposatutako jarduera guztiak eta bai ikasgelan sortzen diren bestelako egoerak ere ikasleekin alderdi fonikoak lantzeko erabil daitezke, hots, bolumena, entonazioa eta ahoskera. Gainera, keinuak eta gorputzaren jarrerak lantzeko ere erabil daitezke. 53

Ikasleek mintzamenaren alorrean eta ahozko komunikazioan egiten dituzten aurrerapenak baloratzeko, honelako errubrika bat erabil daiteke:

Bolumena

Entonazioa

Hitz egiterakoan bolumen egokia erabiltzen du.

Komunikazioegoerarekin bat datorren tonu egokia erabiltzen du.

1

1

2

3

4

5

2

3

4

5

Gorputzaren jarrera

Ahoskera

Edukia

Hitzak zuzen ahoskatzen ditu eta ebakera zuzena du.

Badaki zertaz ari den, gaia ongi menperatzen du.

Gorputzaren jarrera egokia da eta solaskideei edo entzuleei begiratzen die.

1

1

1

2

3

4

5

2

3

4

5

2

3

4

Ikasgelako materialetan eskaintzen diren zenbait elementu osagarri gisa erabil daitezke liburuan proposaturiko jarduerekin batera, ahozko komunikazioa lantzeko. Hain zuzen ere, EGITEN JAKIN ZUREKIN ikasgelarako materialetan piktogramak biltzen dira, hitzen eta irudien arteko lotura jorratzeko eta egitura zuzenak dituzten esaldiak sortzeko. Piktograma horiek ekintzen irudi sinbolikoak erakusten dituzte eta ikasleekin zenbait jarduera jolasgarri burutzeko erabil daitezke.

Taldean egiteko jarduerak Taldeko jarduerak ahozko komunikazioa lantzeko bitarteko benetan eraginkorrak dira, ahozkotasunaren ezaugarri nagusia bi pertsona edo gehiagoren arteko harremana baita. Jarraian proposatzen diren jarduerak egokiak dira adi-adi entzuten ikasteko, elkarrizketetan parte hartzeko, ikasleei adierazi nahi dutena esaten laguntzeko eta komunikazioaren ohiko arauak erabiltzeko, besteak beste.

•  Batzarrak. Batzarrak egitea, ikasgelan sortzen diren arazoak konpontzeko edota proposamenak egiteko, taldeko jarduera guztiz egokia da ahozko komunikazioa lantzeko. Batzarretan, ikasleek hitz egiteko baimena eskatu behar dute, ikaskideen txanda errespetatu behar dute, edukazioz eta ahots tonu egokiarekin hitz egin behar dute eta, azken finean, ahozko komunikazioaren arloan ikasten doazen trebetasun guztiak erabili behar dituzte.

•  Segi zuek. Ikasleak bideo bat edo film bat ikusten ari direnean, edota ipuin bat entzuten ari direnean, etenaldi txiki batzuk egin daitezke eta neska-mutilei ondoren zer gertatuko den igartzeko eskatu. Jarduera hau bereziki interesgarria da irudiek pertsonaien sentimenduei, erreakzioei edo haien ekintzen 54

5

ondorioei buruz aieruak egiteko modua ematen dutenean; horrenbestez, jarduera xede honetarako berariaz aukeratutako grabaketekin burutzea komeni da.

•  Ahozko azalpenak. Aldez aurretik prestatutako gai bati buruz ikaskideen aurrean hitz egitea, ikasgelan sarri samar egin beharko litzatekeen jarduera da. Zenbait ikasleri lotsa gainditzea zaila iruditu arren, jendaurrean hitz egiteko beldurra galtzen dute jarduera hau errepikatuz gero. Gaiek bat etorri behar dute neska-mutilen adinarekin eta interesekin, eta honakoak izan daitezke, besteak beste: ikusitako film bat edo irakurritako liburu bat zeri buruzkoa den azaltzea, asteburuan edo beste egunen batean egin duten ekintza bereziren bati buruz hitz egitea, interesatzen zaien gairen bati buruzko informazioa ematea…

•  Rol aldaketa. Hiru kideko taldetan lantzen da, eta honakoan datza: bi ikaslek elkarrekin solasean jardungo dute eta hirugarrenak erabakiko du batak besteari hitz egiteko txanda noiz utziko dion, txalo bat joz. Lantzean behin, rolak aldatu egingo dira.

•  Film mutua. Proposatu ikasleei elkarrizketak asmatzea, liburuetan aurkitzen dituzten irudiak edo argazkiak oinarritzat hartuta. Horretarako, bi pertsonaia edo gehiago ageri diren irudiak aukeratu beharko dituzte ezinbestean. Ikasle bakoitzak pertsonaia bat hautatuko du eta guztion artean elkarrizketa prestatuko dute, ikaskideen aurrean antzeztu aurretik. Jarduera hau egiteko, aldez aurretik eta berariaz aukeraturiko film zatiak ere erabil daitezke. Webguneen iradokizunen sailean, hurrengo orrialdean, jarduera hau burutu ahal izateko erabil daitezkeen zenbait film-proposamen aurkituko dituzu.

•  Albistegi baten grabaketa. Jarduera hau ikasturte bukaeran egin daiteke, ikastetxeko beste neska-mutilei edota etxekoei erakusteko. Zenbait astetan zehar, ikasleek, heldu baten laguntzaz, bideoak grabatuko dituzte eta haietan ikastetxean gertaturiko gauza garrantsitsuen berri edota ikasgelan egindako jardueren berri emango dute, albistegi bateko esatariak balira bezala. Albistegian, albisteez gain, ikasleek egindako iragarkiak eta elkarrizketak ere ager daitezke.

•  Antzerki txikiak. Ikasgelan elkarrizketa laburrak edo antzerki txikiak prestatzea eta antzeztea baliabide ezin hobea da komunikazio-egoera desberdinei dagozkien entonazioa eta gorputzaren jarrera lantzeko. Gainera, antzezpenak oso erabilgarriak dira hizkuntza kanpoko beste zenbait alderdi ere jorratzeko, hala nola, sormena, oroimena eta arreta.

55

Jolasak •  Pipitaki-papataki. Jolas honetarako ikasgelako materialen artean dauden irudien txartelak erabil daitezke. Neska batek edo mutil batek txartel horietako bat hartuko du eta, inori erakutsi gabe, bertan ageri den elementua deskribatuko du, gainerako ikaskideek zer den igar dezaten. Deskribapena urratsez urrats egin daiteke, hitz egiten den bakoitzean ezaugarri bakarraren berri emanez, besteak zer den asmatzen saia daitezen.

•  Aulkien jolasa. Ohiko jolasaren aldaera hau komunikazioa lantzeko jarduera gisa erabil daiteke. Koka itzazu ikasgelako aulkiak binaka eta eskatu ikasleei haien artean nahi duten gisan ibiltzeko, musika dagoen bitartean. Musika isiltzean, gertuen duten aulkian eseri eta alboan duten ikaskidearekin solasean hasiko dira. Solasaldi luzeena duten bikoteko kideek puntu bana irabaziko dute txanda bakoitzean.

•  Ikusi-makusi. Jolas honek mintzamena eta ulermena lantzeko aukera ezin hobea ematen du. Horretarako, ikasle batek guztiek begi bistan duten objektu bat aukeratuko du. Zer den igartzeko asmoz, ikaskideek galderak egingo dizkiote, baina haren erantzuna «bai» ala «ez» baino ezin da izan.

•  Zure txanda. Eskatu ikasleei zirkuluan jartzeko (zirkuluak bi izan daitezke, ikasgela oso zabala bada), eta pilota txiki bat erabiliz, egin galdera bat eta bota pilota neska-mutilen bati. Hark galderari erantzungo dio, beste galdera bat egingo du eta pilota beste ikaskide bati botako dio. Jolas honetan erantzun luze eta landu samarrak eskatzen dituzten galderak egin behar dira, adibidez: Zer egin duzu joan den asteburuan? Non egon zinen iaz oporretan eta zer egin zenuen han? Zein da gogokoen duzun kirola eta zergatik duzu gogoko? Zein da gehien gustatzen zaizun jolasa eta zergatik gustatzen zaizu hainbeste?… Jolasa are bizkorragoa edo arinagoa izan dadin, galderak arbelean idatz daitezke aldez aurretik, ikasleek nahi dituzten galderak aukeratu ahal izateko, pentsatu beharrik gabe.

Webguneak •  Marrazki bizidun mutu laburrak YouTuben, gertakariak igartzeko, ahozko narrazioa lantzeko edo elkarrizketak asmatzeko. Hona hemen bila daitezkeen zenbait izenburu: Piper; El regalo; For the Birds; Ormie, the Pig.

•  «Imágenes bonitas para Primaria» tekleatuz gero Interneteko bilatzaile batean, irudi asko aurkituko dituzu, ikasleekin ahozko deskribapena lantzeko. 56

Entzungaietako testuak

Has gaitezen! CDa. 1. pista Oporretatik bueltan Amaia eta Ibai zuen adineko bi neska-mutil dira. Auzo berean bizi dira eta lagunak dira txiki-txikitatik. Oporretatik itzuli berri dira eta laster hasiko dira eskolan, ikasgela berri batean, andereño berri batekin. Entzun dezagun zer berri dakarten oporretatik bueltan:

Amaia: Ai, Ibai! Ze pena! Amaitu dira oporrak…

Ibai: Bai, baina ez egon triste, Amaia. Laster eskolan hasiko gara eta han ere primeran pasatuko dugu, ikusiko duzu.

Amaia: Eta lagun berriak egingo ditugu…

Ibai: Aizu, Amaia, eta non egon zara, ba, oporretan?

Amaia: Egun batzuk pasatu ditut Bartzelonan, osaba-izeben etxean. Bartzelona oso hiri handia da eta polita benetan. Argazki piloa egin ditut! Erakutsiko dizkizut egun batean. Gainera, jolas parke batean ere egon naiz eta norian ibili naiz. Hiri osoa ikusten zen bertatik!

Ibai: Ba, nik ere primeran pasatu dut oporretan. Amaren herrian egon naiz, Nafarroan. Oso herri txikia da eta oso lasaia, baina gauza mordoa egin ahal dira bertan. Lagunekin bizikletan ibili naiz eta mineralak bildu ditut nire gurasoekin. Bilduma polita daukat! Nik ere erakutsiko dizkizut egunen batean…

57

1. unitatea. Lehen mailan HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 2. pista. Ongi etorri lehen mailara

CDa. 3. pista. Lehoi bat eskolan

Andereñoa: Ongi etorri lehen mailara! Ikasturte honetan gauza mordoa ikasiko duzue eta primeran pasatuko dugu guztiok elkarrekin!

Ibai: Zer ikasiko dugu, andereño? Andereñoa: Ba, ongi irakurtzen eta idazten ikasiko dugu.

Ibai: Ze ongi! Horrela ipuinak irakurri ahal izango dizkiot arreba txikiari!

Iratik ez zuen gogoko eskolara joatea. Behin, lehoi bat topatu zuen kalean eta harekin joan zen eskolara. Patioan mutil handikote bat ikusi zuten, Irati ikaratzen aritzen zena beti. Lehoiak orro ikaragarria egin zion mutilari. Ordutik, mutilak bakean uzten du Irati, eta neskatxa poz-pozik joaten da eskolara.

Amaia: Eta marrazkiak ere egingo ditugu, ezta? Niri ikaragarri gustatzen zait marrazkiak egitea!

Andereñoa: Jakina, marrazkiak ere egingo ditugu.

Ibai: Amaiak oso ongi marrazten du, andereño. Batez ere animaliak.

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 4. pista. Goizean goiz

Amaia? Bada animaliei buruzko gauzak ere ikasiko ditugu aurten.

Amaia: Egun on, Ibai! Ibai: (Aharrausika) Egun on, Amaia! Amaia: Aharrausika zaude, Ibai. Zer,

Amaia: Niri gehien gustatzen zaidan

oraindik esnatu gabe zaude, ala?

animalia elefantea da. Badakizu, andereño? Elefanteak Afrikan bizi dira eta lehorreko animalia handienak dira. Lehoiak ere Afrikan bizi dira, oihanean.

Ibai: Logura naiz! Ez zait gustatzen hain

Andereñoa: Animaliak gogoko dituzu,

Ibai: Eta Afrika hemendik oso urrun dago, zorionez.

goiz jaikitzea eskolara joateko!

Amaia: Ba, ni poz-pozik joaten naiz eskolara.

Ibai: Baita ni ere! Gauza piloa ikasten

hori, Ibai?

ditut eta jolasean ibiltzen naiz lagunekin, baina ez zait gustatzen hain goiz jaiki behar izatea.

Ibai: Andereño, imajinatzen duzu kalean

Amaia: Egia da, nik ere oporretan nahi

Andereñoa: (harriturik) Zergatik diozu

zoazela lehoi batekin topo egitea?

Umeak: Ai, ama! Zer beldurra!

adina lo egiten nuen.

Ibai: Bai, eta orain baino beranduago oheratzen nintzen. Orain, oso goiz oheratzen naiz.

Amaia: Baina oporrak amaitu dira eta eskolara joan behar dugu! (Isilunetxoa) Aizu, Ibai, zer iruditzen zaizu andereño berria?

58

Ibai: Oso jatorra da, baina haserretu

AURRERA NOA!

egingo da gaur ere berandu heltzen bagara.

CDa. 6. pista. Astoa eta liburuak

Amaia: Arrazoi duzu, Ibai. Goazen arin eskolara!

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 5. pista. Abestia: Ongi etorri ikastolara! Agur, agur, aurtengo oporrak! Agur, hondartza eta mendi-tontorrak. Agur, marrubizko izozki gozoak. Agur, erreka eta basoak… Bihar goiz-goizetik, logura kendu ezinik, korrika irtengo naiz etxetik. Motxila sorbaldan, irribarretsu noa ikastolarako bidean. Kaixo, egun on, Amaia eta Ibai. Kaixo, Maialen eta Unai. Kaixo, egun on, andereño eta maisu, denontzat dakartzat mila musu.

Behin batean, bazen asto bat zelaian belarra jaten aritzen zena. Halako batean, ikasle batek ahaztuta utzitako liburuak aurkitu zituen. Pixka bat usaindu eta gero, hauxe pentsatu zuen: –Liburu hauek jaten baditut, ahalegin handirik egin gabe, gauza piloa ikasiko dut. Belarra alde batera utzita, hantxe hasi zen astoa liburuak mauka-mauka jaten. Eta oso-osorik irentsi zituen. Une horretan, oso jakintsua zela sentitu zuen. Horregatik, beste astoengana joan zen haien maisua izango zela esanez. Beste astoak inguruan jarri zitzaizkion, arretaz, irakatsiko zienaren zain, baina asto maisuak, ahoa ireki orduko, arrantza ikaragarria baino ez zuen egin: IIAAA! (Arrantzaren soinua) Hori entzutean, asto guztiak barreka hasi zitzaizkion. Egun hartan ikasi zuen asto gaixoak jakintsu izateko ikasi egin behar dela. Astoa eta liburuak Felix Maria Samaniego

Mua, mua, mua! Ongi etorri ikastolara!

59

2. unitatea. Etxean HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 7. pista. Albiste beldurgarria

CDa. 8. pista. Hansel eta Gretel

(Telebista piztuta dago eta pailazoen programaren bateko soinua entzuten da atzetik)

Hansel eta Gretel basoan galdu ziren, eta txokolatez eta gozokiz egindako etxe bat topatu zuten han.

Ibai: (barreka) Mundialak dira pailazo

Etxe hartan, baina, sorgin gaizto bat bizi zen, haurrak jan nahi zituena.

hauek!! Bai barregarriak, ezta Maite?

Maite: (Ume txikitxoa) Barregarriak! (barre egin du)

Ama: Hara! Begira zer dioen egunkariak: parke ondoko etxe zaharra botako dute eta hotela egingo omen dute han.

Sorginak labea piztu zuenean, Gretelek barrura bultzatu zuen sorgina eta haurrek ihes egin zuten, sorginaren altxorra hartuta.

Aita: Zer pena! Etxea zahar-zahar dago, baina oso polita da.

Ama: Kanpoko aldea utzi eta konpondu egingo dutela dio albisteak.

Ibai: Eta non biziko dira hango mamuak eta sorginak?

Ama: Zeeer? Ibai: Ikastetxeko neska-mutil nagusiek esaten dute etxe horretan mamuak eta sorginak bizi direla, eta iluntzean parkean jolasean ari diren umeak eramaten dituztela!

Aita: Baina, Ibai, ez al zara konturatzen

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 9. pista. Amesgaiztoa Ibai (Amesgaiztoa izan du eta beldurturik amari deika hasi da): AMAAAAAA! (Ama logelara sartu da eta argia piztu du)

Ama: Zer duzu, laztana? Ibai: Amatxo, amets egin dut zonbi bat

Ibai: Ba, neska-mutil nagusiek esaten

sartu dela nire logelan, eta esnatu naizenean, hortxe ikusi dut, aurre-aurrean!

dute egia dela, etxe horretan mamuak eta sorginak daudela!

Ama: Ba, ikusten duzu hemen ez dagoela zonbirik, gu biok baino ez gaude.

Maite: Beldurraaa! (negarrez hasi da) Ama: Zatoz amatxorekin, laztana! Ez

Ibai: Zer beldurra! Arropak urratuta zeu-

hori zuek beldurtzeko esaten dutela?

beldurtu, bihotza! Ez dago mamurik inon!

Ibai: Etorri, Maite. (musu eman dio) Aitak arrazoia du, etxe horretan ez da inor bizi! Goazen pailazo barregarriak ikustera!!

zkan, odolez beterik, eta begi gorriak! Niri begira zegoen, amatxo!

Ama: Arratsaldean, hor egon zara sorgin eta mamu kontuak kontatzen eta orain…

Ibai: Amatxo, geldituko al zara apur batez nirekin?

Ama: Bai, bihotza. Ibai: Baina, lehenengo, ekarriko didazu baso bat ur, mesedez?

60

Ama: Bai, oraintxe ekarriko dizut ura. Ibai: Eskerrik asko, amatxo. Munduko amarik onena zara!

AURRERA NOA! CDa. 11. pista. Amaren deia (Etxeko telefonoaren hotsa)

Ibai: Bai? Nor da? Amaia: Kaixo, Ibai! Zertan zabiltza? Ibai: Ordenagailuarekin jolasean nabil, zer ba?

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 10. pista. Abestia: Nire etxea Ikusten duzu goizean, argia hasten denean, menditxo baten gainean, etxe txikitxo aintzin zuri bat lau haitzondoren erdian, txakur zuri bat atean, iturriño bat aldean, han bizi naiz ni bakean. Nahiz ez den gaztelua, maite dut nik sorlekua, arbasoek hautatua. Etxetik kanpo zait iruditzen nonbait naizela galdua; nola han bainaiz sortua, han utziko dut mundua, galtzen ez badut zentzua.

Amaia: Aitak eta biok Kultura-etxera joateko plana egin dugu, haurrentzako antzerkia ikustera. Gurekin etorri nahi duzu?

Ibai: Nahi bai, baina… Bakarrik nago etxean. Ama mandatu bat egitera joan da.

Amaia: Eta? Ibai: Ezin naiz joan amari ezer esan gabe!

Amaia: Utziozu ohar bat gurekin etorri zarela esanez.

Ibai: Bai ideia ona, Amaia! Ohar bat idatziko diot eta sukaldeko mahai gainean utziko diot.

Amaia: Ongi! Jantzi zapatak eta hartu jaka, hamar minutu barru zure bila joango gara-eta.

Ibai: Hamar minutu? Gero arte, Amaia! (Telefonoa eseki du Ibaik)

Ibai: (Bere artean) Oharra idatziko diot amari. Ea, ba… (poliki ahoskatuz, aldi berean oharra idazten ariko balitz bezala) Ama: Amaiarekin eta bere aitarekin joan naiz antzerki bat ikustera. Amaitzen denean etorriko naiz. Musu bat. Ibai.

61

3. unitatea. Kalean zehar HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 12. pista. Plazan

CDa. 13. pista. Ezusteko txangoa

(Kaleko soinuak entzuten dira, jendearen hotsak eta autoren batena. Elkarrizketa herriko plazan gertatzen da.

Hirigunera zihoan autobusa betiko bidea egiten aspertu zen behin, eta gidariari jaramonik egin gabe, mendialdera eraman zituen bidaiariak.

Ibai: Begira, Amaia, Joxe dago han,

Hura zen hura bidaiarien haserrea! Lanera joan nahi zuten, ez mendira!

jarleku hartan eserita. Joango al gara kaixo esatera?

Amaia: Bai, goazen! Ibai: Arratsalde on, Joxe! Zertan

Azkenean, baina, loreak biltzen, jolasean eta belarretan etzanda pasatu zuten eguna. Egun zoragarria izan zen!

zabiltza?

Joxe (gizon nagusia): Hara! Amaia eta Ibai dira-eta! Arratsalde on! Ba, ikusten duzue, hementxe nago lasai-lasai eserita, egunkaria irakurtzen. Eta zuek? Zertan zabiltzate?

ENTZUTEKO GOGOZ

Amaia: Askaria jan dugu eta orain

CDa. 14. pista. Ezusteko jaia

jolasean ari gara.

Joxe: Bai ongi! Aizue, eta biok bakarrik al zaudete?

Ibai: Bakarrik? Ez, ez gaude bakarrik, Joxe, jende mordoa dago gaur plazan!

Joxe (barreka): Bai, Ibai, ikusten dut jende mordoa dagoela. Zera esan nahi nuen, gurasoekin etorri zareten ala biok bakarrik zaudeten…

Amaia: Biok bakarrik gaude. Nire amaren zain gaude. Ama laster etorriko da bulegotik. Autobusez joaten da egunero lanera eta autobusak pareko geltoki horretan uzten du.

Joxe: Ba, nahi baduzue, nire alboan eseri ahal zarete, zain zaudeten bitartean.

Amaia: Nik nahiago dut jolasean jarraitu…

Ibai: Amaia, badator autobusa! Amaia: Bai, begira, Ibai, ama hortxe dago! Agur, Joxe, amarengana goaz.

Joxe: Agur, bikote, bihar arte! 62

Aita: Gauza bat bururatu zait, Amaia, ea zer iruditzen zaizun: badakizu igandean amatxoren urtebetetzea izango dela, ezta? Amaia: Bai. Aita: Ba, berari ezer esan gabe, bazkaria prestatu eta familiakoak gonbidatzea pentsatu dut. Amaia: Zer ideia ona! Sekulako sorpresa hartuko du amatxok! Neuk ere lagunduko dizut ezusteko jaia prestatzen. Zer egin behar dugu? Aita: Ba, aitona-amonei eta osabaizebei abisatu behar diegu aurrena, eta erosketak ere egin beharko ditugu. Amaia: Neuk lagunduko dizut erosketak egiten. Zer erosiko dugu? Aita: Ez dakit, amari gustatzen zaion janariren bat prestatzea pentsatuta neukan. Amaia: Badakit! Zerrenda bat egingo dugu eta horrela ez zaigu ezer ahaztuko.

Aita: Zu bai zu! Hartu papera eta arkatza, eta has zaitez zerrenda idazten. (isilunetxoa) Ea ba: kroketak egiteko irina eta urdaiazpikoa, arrain-zoparako arraina… Amaia: Et, et, et! Poliki, aita! Nik oraindik ez dut hain bizkor idazten!

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 15. pista. Abestia: Bagoaz azokara Aitarekin joango naiz azokara, asteko erosketak egitera; zerrenda zehatz-mehatz idatzi dugu, ez pentsa gu garenik bi txoriburu! HARATEGIAN: Bi xerra, txorizo bat, oilasko eta saltxitxak, kroketak, solomoa eta urdaiazpikoa. ARRANDEGIAN: Hiru kilo antxoa, olagarro osoa, bisigua, legatza eta txipiroi-saltsa. BARAZKI DENDAN: Laranja eta limoiak, banana eta kiwiak, porru eta patatak, piper gorri apartak.

AURRERA NOA! CDa. 16. pista. Bazkaltzeko gonbidapena Ba al dakizue nor izan zen Pernando Amezketarra? Gizon burutsua zen Pernando, bertsolari iaioa, oso txantxazalea eta gosetia. Behin batean, herri txiki batera heldu zen Pernando Amezketarra, eta, goseak zegoenez, tripa nola bete zezakeen pentsatzen hasi zen, baina ezer ordaindu gabe, jakina. Joan zen, bada, kalean topatu zuen gizon batengana eta esan zion: –Barkatu, jauna. Herri honetan, bazkaltzera norbait gonbidatu nahi denean, zer esaten zaio? –Zer esango zaio, bada! –erantzun zion gizonak–. Herri guztietan esaten dena: etorriko al zara nirekin bazkaltzera? –Jakina! –esan zion Pernandok–. Zurekin joango naiz bazkaltzera. Eta gizonak, harriturik: –Zer? –Zurekin joango naizela bazkaltzera – berriz ere Pernandok–. Aspaldian zain nengoen norbaitek horrelako zerbait esango ote zidan! Eta nahi bazuen, eta nahi ez bazuen, gizon hark bazkaltzera gonbidatu behar izan zuen Pernando Amezketarra.

Bazkaltzeko gonbita Gregorio Mujika, Pernando Amezketarra

63

4. unitatea. Gabonak HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 17. pista. Gabonetako jaialdia

CDa. 18. pista. Lagun berria

Amaia: Begira, Ibai! Jende mordoa eto-

Mikelen panpina naiz eta Mikel da nire lagunik onena. Aurten Olentzerori gutuna idatzi dio eta… panpina berria eskatu dio!

rri da jaialdia ikustera!

Ibai: Utzi, utzi begiratzen! Aibala! Zenbat jende! Eta gure amona Miren lehen ilaran dago eserita!

Andereñoa: Zertan zabiltza, Ibai? Zelatan?

Ibai: Andereño, amona ikusi dut lehen ilaran jarrita. Mesedez, utziko al didazu niri agertokira lehena irteten? Mesedez, mesedez! Amonak ondo-ondo ikustea nahi dut!

Hori jakitean, oso triste jarri naiz. Arrazoirik gabe, ordea. Olentzerok panpina berria ekarri dio Mikeli eta orain hirurok elkarrekin jolasten gara. Primeran pasatzen dugu denok batera!

Andereñoa: Nigatik ez dago arazorik, Ibai. Nahi baduzu, lehena irten zaitezke.

ENTZUTEKO GOGOZ

Ibai: Eskerrik asko, andereño. Andereñoa: Ez horregatik. (isilunetxoa)

CDa. 19. pista. Olentzeroren lanbidea

Ea, ba, neska-mutilok! Prest zaudete? Zuen txanda da!

Ibai: Amaia, zuk ba al dakizu zein den

Amaia: Ai, ene, andereño! Oso urduri nagooo!

Ibai: Ni ere bai! Andereñoa: Ez kezkatu, gelan entseatu dugun moduan egiten baduzue, primeran aterako zaizue! Segi abestera, ikusiko duzue zer ondo egingo duzuen! (Txalo-zaparrada entzuten da)

Olentzeroren lanbidea?

Amaia: Zein izango da, ba! Jendeari Gabonetan opariak banatzea!

Ibai: Bai, badakit Gabonetan Olentzerok opariak banatzen dituela, baina badakizu zer egiten duen urteko beste sasoietan?

Amaia: Auskalo! Opariak prestatu? Ibai: Ez ba! Mendian ikatza egiten aritzen da. Olentzero ikazkina da. Txondorra egiten du eta sua sartzen du barruan, eta horrela egiten du ikatza

Amaia: Txondorra? Zer da hori? Ibai: Lurrez eta egurrez osatutako meta moduko bat.

Amaia: Aizu, Ibai, eta nolatan dakizu hainbeste Olentzerori buruz?

Ibai: Amarekin liburu bat irakurtzen egon nintzelako atzo!

64

Amaia: Bai interesgarria! Ibai: Eta beste gauza bat ere badakit! Amaia: Zer? Ibai: Ba, Olentzerok baduela txori lagun bat, txantxangorri bat, umeok nola portatzen garen esaten diona…

Amaia: Hara! Bai txori kontakatilua txantxangorri hori!

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 20. pista. Abestia: Olentzeroren ska Olentzero joan zaigu mendira lanera intentzioarekin ikatz egitera. Aditu duenean Jesus jaio dela, lasterka etorri da berri ematera. Horra ! Horra gure Olentzero ! Pipa hortzean duela eserita dago. ESKA, ESKA, ESKA, ESKATZEN GABILTZA BETI ! EZ GARA EMATEN ZALE... ESKA, ESKA, ESKA, ESKAINTZEKO SASOIA DA, ESKAINI ZERBAIT ZEUK ERE ! ESKAINI ZUEK ERE !

AURRERA NOA! CDa. 21. pista. Olentzeroren ipuina Duela urte asko, Olentzero mendiko etxola batean bizi zen. Mendian ikatza egiten igarotzen zituen egunak, Olentzero ikazkina baitzen. Egun batean, zereginak bukatu eta gero, mendiko bere etxolara itzuli zen. Afari ederra prestatu zuen eta, jan ondoren, pipa erretzen hasi zen. Bat-batean, zeru erdian izar handi eta bitxi bat ikusi zuen. Izar hark Jesus jaio zela adierazten zuen. Orduan, Olentzero pozaren pozez eta saltoka jaitsi zen herrira, zaku bete opari bizkarrean zuela: batzuei ikatza oparitu zien, etxea berotzeko; beste batzuei gaztainak eta intxaurrak eman zizkien, jateko; eta haurrentzat jostailu zoragarriak ekarri zituen, jolasteko. Ordutik, urtero-urtero etortzen zaigu Gabon-gauean opariak banatzera.

Katxin Antton Irusta,

Eskaini zuek ere besarkadatxo bat, ipuin bat kontatzea, marrubizko pastela. ESKA, ESKA, ESKA, ESKATZEN GABILTZA BETI ! ...

65

5. unitatea. Gorputza mugitzen HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 22. pista. Galtzaile txarra

Baratxuri. A bertsioa. CDa. 23. pista eta MediaLiburua

(Jendea lasterketa bateko partaideei animatzen ari da)

Jendearen arteko bat: Aupa, Amaia! Beste batzuk: Ibai, Ibai! Besteren bat: Aurrera, Gorane! Hori daeta! (Txaloak entzuten dira, laskerketa amaitu delako)

Amaia: (haserre): Horrek ez du balio!! Goranek tranpa egin du!!

Ibai: Ez du tranparik egin, Amaia. Garbi-garbi irabazi digu, guk baino salto handiagoak egin ditu-eta!

Amaia: Ez, ba! Tranpa egin du eta aurrea hartu dit. Lasterketa neuk irabazi behar nuen.

Ibai: Aizu, Amaia, ezin duzu beti irabazi! Galtzen ere jakin egin behar da…

Epailea (emakumea): Arrazoi du Ibaik. Gaurkoan galdu egin duzu, baina hurrengo batean irabaziko duzu. Badakizu zer egin behar zenukeen? Ba, Gorane zoriondu.

Amaia:(ahots apalez) Egia da. Lotsa apur bat ematen dit horrela jarri izanak.

Ibai: Goazen Gorane zoriontzera! Amaia: (pozik oraingoan): Zorionak, Gorane!

Gorane: Eskerrik asko, Amaia. Oso ongi aritu zara eta ez da erraza izan zuri irabaztea!

Gure neska astoaren belarri barruan joan zen aitari bazkaria eramatera. Basoan lapurrak topatu zituen, lapurtutakoa nola banatu eztabaidatzen. –Niri zer emango didazue? –galdetu zuen neskatoak. Inor ikusi ez zutenez, lapurrak ihesi joan ziren izuturik, basoan sorgin bat bizi zelakoan.

Baratxuri. B bertsioa. MediaLiburua Behin batean, aita, ama eta alaba bizi ziren baserri batean. Alabari Baratxuri deitzen zioten, baratxuri ale bat bezain txikia zelako. Egun batean, aitari bazkaria eraman zion Baratxurik mendira eta, hain txikia zenez, astoaren belarrian sartuta egin zuen bidea. Aitari bazkaria utzi eta etxera zetorrela, baina, lapur batzuk topatu zituen. Lapurtutako gauzak banatzen ari ziren. –Hau niretzat, hori zuretzat, beste hori zuretzat! Eta Baratxurik galdetu zuen astoaren belarritik: –Eta niretzat? Lapurrak ahots hura entzunda izutu egin ziren. Inguruan inor ez zegoela ikusita, han sorgin gaiztoren bat zebilela pentsatu zuten eta korrika joan ziren ihesi, lapurtutakoa bertan utzita. Baratxurik orduan lapurren gauzak asto gainean jarri eta etxera eraman zituen. Aurrerantzean, bere etxean ez zen urrerik falta izan.

66

ENTZUTEKO GOGOZ

ENTZUTEKO GOGOZ

CDa. 24. pista. Kalejira

CDa. 25. pista.

Amaia: Zer duzu, Ibai? Izerdi-patsetan

Abestia: Munduko dantzak

zaude!!

ELKARTU DITZAGUN GEURE ESKUAK ETA DANTZAN HAS GAITEZEN. ARRETAZ ENTZUN GURE AGINDUAK JAKITEKO NONDARRAK GAREN!

Ibai: Puzgarrietan saltoka ibili naiz eta nekatuta nago (arnasestuka hasi da)

Amaia: Aurten inoiz baino hobeak dira auzoko jaiak, ezta? umeentzat: jolasak, puzgarriak… Eta zuk, Amaia, zerbaitetan parte hartu duzu?

(Errusiarra) Bi hankak luzatuta, gurutzatu besoak, makurtu eta altxatu eta mugitu bi hankak.

Amaia: Bai! Sokatiran! Ez dugu irabazi,

ELKARTU...

Ibai: Bai, apartak!! Gauza asko daude

baina primeran pasatu dugu.

Ibai: Hara, Amaia, badakizu zer esaten duten: garrantzitsuena parte hartzea dela, ez irabaztea!

Amaia: Aditu, Ibai! Ez duzu entzuten? Han datoz trikitilariak! (Unetxo batez, trikitilarien kalejira entzuten da apur bat urrun). Tira! Goazen dantzara!

Ibai: Baina, Amaia! Oso nekatuta nago! Amaia: Ez al zen garrantzitsua parte hartzea? Zeuk esan duzu, Ibai!! Tira, goazen, goazen dantzara!! (Trikitilarien kalejira entzuten da ozen eta garbi, entzungaia amaitzeko)

(Irlandarra) Bi eskuak atzean, oinak astindu arin, altxa ondo belaunak zaldi-jauziak egin. ELKARTU… (Indiarra) Bi besoak zerura, ondoren gurutzatu, esku batez ahoa erritmoan kolpatu. ELKARTU... (Euskal herritarra) Eskuekin kriskitin, oinak bizkor airean, behin eta berriz ekin soinuaren ahairean! ELKARTU...

67

5. unitatea. Gorputza mugitzen AURRERA NOA! CDa. 26. pista. Animalien lasterketa Animaliak kirolari apartak dira. Asko eta asko gizakiok baino trebeagoak dira korrika, saltoka nahiz igerian. Pentsatu al duzu inoiz zer gertatuko litzatekeen animalien artean lasterketa bat eginez gero? Seguruenik, animalien lasterketa hori ez luke dortokak irabaziko. Izan ere, dortoka munduko animalia motelenetarikoa da: oso-oso poliki ibiltzen da. Erbiak aurrea hartuko lioke, zalantzarik gabe, saltokari eta korrikalari aparta baita. Baina kanguruak erbiak baino salto askoz handiagoak egiten ditu. Oso indartsua eta nekaezina da; beraz, kanguruak hartuko lioke aurrea erbiari. Nolanahi ere, lasterketa gepardoak irabaziko luke, lehorreko animalia bizkorrena baita. Gepardoak orban beltzez betetako gorputz mehea du eta lau hanka luze ditu. Horiei esker, salto luze-luzeak egiten ditu eta ziztu bizian egiten du korrika. Autoa bezain azkarra da ia-ia!

68

6. unitatea. Aurrera funtzioa! HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 27. pista. Txotxongiloak

Zorte oneko eguna. A bertsioa. CDa. 28. pista eta MediaLiburua.

(Txotxongilo-emanaldia denez, aktoreak eta umeak ere agertuko dira hasieran)

Otsoa (Antzezlea): Putz eta putz, etxea airean botako dut!

Haur taldea: Eeeeeeeez! Buuuuu! (haurrak uhuka edo otsoari oihuka)

Txerrikumea (Antzezlea): Alde hemendik, otsoa!!!

Otsoa (Antzezlea): (Uluka) AUUUUU! Barreak eta txaloak

Amaia: Bai polita txotxongiloen antzerkia! Oso barregarria izan da!

Ibai: Bai, ni ere oso gustura egon naiz antzerkia ikusten, baina niri zera gustatuko litzaidake, txotxongiloak neuk maneiatzea.

Amaia: Zergatik ez dugu prestatzen txotxongilo emanaldia etxekoentzat?

Ibai: Hori da ideia bikaina izan duzuna, Amaia! Baina nola egingo dugu?

Amaia: Niri txotxongiloen agertokia oparitu zidaten iaz nire urtebetetze-egunean, eta txotxongilo batzuk ere baditut…

Behin batean, andre batek zorro bete txanpon topatu zuen etxeko atarian. Diruarekin ahari bat erosi zuen, baina txakal batek jan zion. Jakintsu batengana joan zen azalpen eske. Jakintsuak esan zion dirua topatu zuen eguna haren zorte oneko eguna izan zela. Eta txakalak aharia jandakoa, berriz, txakalarena.

Zorte oneko eguna. B bertsioa. MediaLiburua. Behin batean, etxeko ataria garbitzen ari zela, andre batek zorro bete txanpon topatu zuen. Azokara joan zen eta ahari eder bat erosi zuen. Aharia etxe atzeko lorategian lotu zuen, baina, egun batean, txakal bat igaro zen handik eta aharia oso-osorik jan zuen. Txanponik eta aharirik gabe zegoela ikusita, andreak herriko jakintsu batengana joatea pentsatu zuen, konponbide baten bila.

Ibai: Bai ederto! Eta zer ipuin antzez-

–Lehengoan zorro bete txanpon aurkitu nuen –kontatu zion andreak.

tuko dugu? Txanogorritxorena? Zazpi antxumeena?

–Hura zure zorte oneko eguna izan zen –esan zion jakintsuak.

Amaia: (pentsakor) Mmmmm… Izeba

–Txanponekin ahari eder bat erosi nuen.

Nereak bere bidaietako batean entzundako ipuin bat kontatu zidan duela gutxi. Nahi baduzu, hori egin dezakegu. Emakume batena zen eta jakintsu batena.

Ibai: A, bai? Kontatu, kontatu!

–Hura saltzailearen zorte oneko eguna izan zen. –Baina txakal batek aharia jan zuen. –Hura txakalaren zorte oneko eguna izan zen –esan zion jakintsuak irribarrez. Andrea haserre bizian joan zen handik, konponbiderik gabe eta zer esan ez zekiela.

69

6. unitatea. Aurrera funtzioa! ENTZUTEKO GOGOZ

ENTZUTEKO GOGOZ

CDa. 29. pista. Badatoz inauteriak

CDa. 30. pista.

(Joaldunen joareen hotsa entzuten da urrun samar)

Ibai: Hara, ama! Zer zarata da hori? Ama: Joaldunak dira, gerrian lotuta dauzkaten joareak edo zintzarriak jotzen datoz.

Ibai: Baina, ama, nik ez dut ulertzen. Gainerako lekuetan oraindik inauteriak ez badira, zergatik mozorrotzen dira Iturenen?

Ama: Ba, laster inauteriak izango direla ospatzeko!

Ibai: Bai gauza bitxia! (Joareen hotsa gertuago entzuten da orain)

Ibai: Badatoz! Badatoz! A ze itxura! Zer kapela polita daukaten buruan!

Ama: Kapela horri ttuntturro esaten zaio. Ibai: Ttuntu zeeer? Ama: Ttuntturro. Ibai: Ama, badakit zer mozorro jantzi nahi dudan aurten herriko inauterietan! Joaldun jantziko naiz! AMA: Ideia bikaina iruditzen zait, Ibai! (Joareen hotsa entzuten da berriz, oraingoan ozen-ozen)

70

Abestia: Hara non diren! Hara non diren mendi maiteak, hara non diren zelaiak! Baserri eder zuri-zuriak, iturri eta ibaiak! Hendaian nago zoraturikan, zabal-zabalik begiak: hara, Euskal Herri, lur hoberikan ez du Europa guztiak! Oi, Euskal Herri, eder maitea, hara hemen zure semea, bere lurrari muin ematera, beste gabe etorria. Zuregatikan emango nuke pozik, bai, neure bizia. Beti zuretzat hil arteraino gorputz (e)ta arima guztia!

AURRERA NOA! CDa. 31. pista. Irratiko zozketa Irratiko esataria (Mutila): Eta orain gure asteroko zozketa! (musikatxo bat entzuten da) esataria:

Gaurkoan, Pipix eta Papax pailazoak ikusteko bi sarrera dauzkagu, lehenbizi deitu eta galdera erraz bati erantzuten dionari oparitzeko. Ba al daukagu inor telefonoan?

Amaia: Kaixo, arratsalde on! esataria:

Arratsalde on! Nor zaitugu?

Amaia: Amaia naiz. esataria:

Hara, Amaia, eta zenbat urte

dituzu?

Amaia: Sei urte ditut. esataria:

Eta, esan, Amaia, sarrerak irabazten badituzu, norekin joango zara Pipix eta Papax pailazoak ikustera?

Amaia: Ba, Ibai izeneko lagun bat gonbidatuko dut… esataria:

Hori zortea Ibairena zu bezalako lagun jatorra izanda! Ea ba, hona galdera. Zuzen erantzunez gero, sarrerak zuretzat izango dira: Zenbat dira Pipix eta Papax pailazoak?

Amaia: Bi dira: Pipix da bata, eta Papax, bestea. esataria:

Zorionak, Amaia! Datorren ostegunean arratsaldeko seietan Herriko antzokian Pipix eta Papax pailazoak ikusteko bi sarrera irabazi dituzu!

71

7. unitatea. Lan eta lan HITZ EGITEKO GOGOZ CDa. 32. pista. Dentistarenera (Kalean daudenez, kaleko soinua entzuten da)

Amaia: Ama, ez dut dentistarenera joan nahi!

Ama: Zergatik, Amaia? Amaia: Min emango didalako! Ama: Ez dizu minik emango, ahoa aztertu besterik ez dizu egingo.

Ibai: Egia da, Amaia. Ni duela gutxi etorri nintzen eta ez zidan batere minik eman.

Amaia: Benetan? Eta zer egin zizun? Ibai: Ahoa irekitzeko esan zidan eta hortzak begiratu zizkidan. Ura eta haizea bota zizkidan tresna batekin, baina ez zidan batere minik eman. Kili-kili apur bat egin zidan, pentsa!

Ama: Ikusten, Amaia? Tira, goazen! Ibai: Eta, amaitu zuenean, dentistaren laguntzaileak hortzak nola garbitu irakatsi zidan eta hortz-eskuila oparitu zidan.

Amaia: Ibai, nik badaukat hortz-eskuila! Ibai: Baina eman zidana oso-oso polita zen, dinosauro itxurakoa.

Amaia: Tira, goazen… (ez dago oso konbentzituta)

IRAKURTZEKO GOGOZ Raluk eta hartza. A bertsioa. CDa. 33. pista eta MediaLiburua Ralukek eta hartz zuriak toki berean egiten zuten arrantza. Baina hango arrainak agortu egin ziren. Ralukek arrantzarako toki berria topatu zuen eta arrainak ekartzen zizkion hartzari. Egun batean, Raluken semea hoztu eta gaixotu egin zen. Hartzaren familiakoek, esker onez, beroa eman zioten eta sendatu egin zen.

Raluk eta hartza. A bertsioa. MediaLiburua Goizero bezala, Raluk eskimala arrantzara joan zen. Goizero, bezala, hartz zuria ere arrantzara joan zen. Biek toki berean egiten zuten arrantza, izotzplaka handi baten ondoan. Hasieran, arrain asko zeuden han, baina, egun batean, arrainak agortu egin ziren. Raluk gaztea zen eta toki urrunago batera joan zen arrain bila. Hartza zaharra zen, ordea, eta ezin zen toki urrun hartaraino joan. Raluk bihotz oneko gizona zenez, hartz zuriarentzat eta haren familiarentzat ere arrainak harrapatzen hasi zen. –Eskerrik asko, adiskide maitea –esan zion hartzak–. Laguntza behar baduzu, deitu niri. Egun batean, Raluk-en semea hotzikaraz hasi eta gaixotu egin zen. Orduan, hartz zuria Raluk-en iglura joan zen bere familiarekin eta beroa eman zioten mutikoari beren gorputz iletsuekin. Horri esker, Raluk-en semea sendatu egin zen.

72

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 34. pista. Zer izango zara handitan?

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 35. pista. Abestia: Lanbideak

Amaia: Aizu, Ibai, pentsatu al duzu inoiz

ENE BADA! ZEIN DUGU? ZEIN OTE DA? LANBIDE GUZTIETATIK DIBERTIGARRIENA?

zer izan nahi duzun handia zarenean?

Ibai: Bai, nik bai. Eta zuk? Amaia: Bai, erabakita daukat: medikua izango naiz, izeba bezala.

Ibai: Ufa! Medikua! Niri beldur handia ematen didate xiringek!

Amaia: Gaixoak zaindu eta sendatuko ditut, eta ospitale batean lan egingo dut. Eta zu zer izango zara?

Ibai: Ba, ni sukaldaria izango naiz! Janari gozo-gozoak prestatuko ditut eta jende asko etorriko da nire errezetak dastatzera!

Amaia: Egun osoa lapiko artean pasatu beharko duzu!

Ibai: Gustuko dut lapiko artean ibiltzea eta, gainera, gurasoek beti esaten didate oso esku ona daukadala sukaldaritzarako. Askotan laguntzen diet janaria prestatzen!

Lapiko artean, koilararen dantza, saldak beharrezkoa du beti gatza. Amantal zuria, zuria txanoa… AGIAN SUKALDARIA! ENE BADA!... Mihise zurian pintzelaren dantza, ostadar bihur dadin gure esperantza. Gorri, zuri, lila, berde, hori, urdin… AGIAN MARGOLARIA! ENE BADA!...

Ibai: Bai, baina horrek ez dit beldurra

Sua itzaltzeko, ur-mahukaren dantza, sirena-hots bizian dator laguntza. Freskatuz kalea, sugarren erdian…

ematen. Gainera, ebakiren bat eginez gero, zeuk sendatuko didazu, ezta?

AGIAN SUHILTZAILEA! ENE BADA!...

Amaia (barreka): Jakina!

Koilararen dantza pintzelaren martxa, eta baita mahuka luzearen saltsa. Dantzarako grina, ukatu ezina:

Amaia: Eta aizto handi-handiak erabili beharko dituzu, telebistan agertzen diren sukaldariek bezala…

AZKENEAN DANTZARIA ENE BADA!...

73

7. unitatea. Lan eta lan AURRERA NOA! CDa. 36. pista. Askaria Ibai: Amaia, etorriko zara nire etxera askaltzera? Neuk prestatuko dizut askari gozo-gozoa!

Amaia: Zeuk prestatuko duzu askaria? Hori ez dut galduko! Zure etxera joango naiz! (Atearen txirrina entzun da eta norbaitek ireki du)

Aita: Hara! Gaur Amaia ere badatorkigu-eta! Kaixo, Amaia!

Amaia: Kaixo! Askaltzera nator. Ibai: Bai, aita, neuk prestatuko diot askaria.

Aita: Oso ongi! Sartu sukaldera eta nire laguntza behar baduzue, esan!

Amaia: Aizu, Ibai, eta zer prestatuko didazu, ba?

Ibai: Nire espezialitatea: fruta jogurtarekin. Marrubiak erabiliko ditut. Lehenik, marrubiak ongi-ongi garbituko ditut eta zatitu egingo ditut. Lagunduko didazu?

Amaia: Jakina! Ibai: Marrubi zatiak ontzi banatan jarri eta jogurta botako diegu gero. Gosariko zerealak ere botako dizkiogu. Azkenik dena nahasi eta… Prest!

Amaia: Ummmm! Bai gozoa!

74

8. unitatea. Eguzki ala euri? HITZ EGITEKO GOGOZ CDa. 37. pista. Egun euritsua (Etxeko telefonoak jo du)

Amaia: Bai, nor da? Ibai: Kaixo, Amaia, Ibai naiz. Zertan zabiltza?

Amaia: Ba, puzzlea egiten ari nintzen. Zer ba?

Ibai: Ni zeharo aspertuta nago etxean. Kalera joango gara?

Amaia: Baina, Ibai, ikusi al duzu no-

IRAKURTZEKO GOGOZ Euria eta igelak. A bertsioa. CDa. 38. pista eta MediaLiburua Antzina, ez zuen euririk egiten, euriak ez zuelako lurrerako bidea topatzen. Euria galdu egiten zen beti. Igelek plan bat egin zuten. Denak batera euriaren bila joan ziren, euria bizi zen mendi tontorrera. Saltoka eta kruaka, mendi tontorretik lurrera nola iritsi erakutsi zioten euriari.

lako eguraldia dagoen? Euria ari du goian-behean!

Euria eta igelak. B bertsioa. MediaLiburua

Ibai: Eta zer? Ba, jantzi botak eta zira, eta

Antzina-antzina, ez zuen euririk egiten lurrean. Zergatik? Bada, euriak ez zuelako lurrerako bidea topatzen; galdu egiten zelako beti.

goazen kalera!

Amaia: Bale! Bost minutu barru, zure etxe aurrean! (Telefonoa eseki du) (Tarte txiki baten ondoren, euriaren hotsa kalean)

Ibai: Aaahhh! Ze politak diren egun euritsuak!

Amaia: Ba, jendeari ez zaizkio egun euritsuak gustatzen. Begira nola doazen denak makurtuta, euritakoaren azpian!

Behin batean, igelei plan bat bururatu zitzaien euria lurrera ekartzeko. Euria mendi-tontor batean bizi zen eta hara zihoan bidean kokatu ziren denak: bakoitza tarte batean. Azkenak euriari deitu zion: –Euria, Euria! Zatoz nirekin lurrera!

Ibai: Niri, bai, niri asko gustatzen zaiz-

Eta euriak igelari:

kit. Kaleak putzuz betetzen dira eta putzuak zapaltzea demasa da! Goazen putzuak zapaltzera, Amaia.

–Erakutsi bidea eta zure atzetik abiatuko naiz.

Amaia: Baina, bustitzen bagara, katarroa harrapatuko dugu!

Ibai: Gomazko bota hauekin ez gara bustiko, Amaia, zatoz! (Txipli-txaplak aditzen dira)

Amaia: Egia da, Ibai! Demasa da putzuak zapaltzea!

Ibai eta Amaia: (abesten) Plisti-plasta,

Salto-saltoka eta krua-kruaka hasi zen igela, eta euria atzetik segika hasi zitzaion. Pixka bat aurrerago, beste igel bat zeukan zain euriak, saltoka eta kruaka, eta hari ere segitu egin zion. Eta aurrerago beste igel bat, eta beste bat… Eta igelei jarraika, euria lurrera iritsi zen azkenean.

plisti-plaust, mela-mela eta blai-blai! Plisti-plasta, plisti-plaust, mela-mela eta blai-blai! Zaparrada, zipriztin, harri kozkor eta buztin, plisti-plasta, plisti-plaust, mela-mela eta blai-blai!

75

8. unitatea. Eguzki ala euri? ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 39. pista. Trumoiak eta tximistak Aita: (pentsakor) Itxura txarra dute hodei beltz horiek, Amaia. Hobe izango da txangoa biharko uztea…

Zirti-zarta ibiltzen naiz gau trumoitsuak argituz, bilatu babesa garaiz, nire tximistekin kontuz! ZIRT, ZART, ZIRT, ZART! ZIRT, ZART, ZIRT, ZART!

Amaia: Zer ba? Aita: Ba, horrelako hodei beltzek ekaitza ekartzen dutelako beti: euria, trumoiak eta tximistak.

Amaia: Niri trumoien zaratak beldur apur bat ematen dit…

AURRERA NOA!

Aita: Ba al dakizu zer esaten zuen nire

CDa. 41. pista. Egun petrala

aitonak?

Amaia: Zer? Aita: Ekaitzak mendi horretako leize batean sortzen zirela. Hodei beltzak han sortzen zirela, eta handik etortzen zirela trumoiak eta tximistak.

Amaia: Benetan? Aita: Ekaitza zetorrela ikusten zuenean, aitonak beti jartzen zuen aizkora bat baserriaren atarian, ekaitza uxatzeko. Aizkora ahoz gora jarri behar zen, mozten zuen aldea gora begira zegoela.

Amaia: Aizkora ahoz gora jarri ekaitza uxatzeko… bai gauza bitxia!

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 40. pista. Abestia: Ekaitza Hodei beldurgari bat naiz, beltz-beltza eta potoloa, beti orroka ibiltzen naiz eragozten haurren loa. BUR, BUR, BUR, BURRUN! BUR, BUR, BUR, BURRUN!

76

(Mutiko bat ari da hizketan) Egun petrala izanda gaurkoa, aldrebesa oso. Zergatik izan den aldrebesa? Ba, oraintxe kontatuko dizuet. Goizean goiz jaiki naiz ohetik, beste egunetan baino goizago, ikastetxera inoiz baino apainago joateko asmoz. Kontua da gaur argazki bat atera behar zidatela eskolako aldizkarirako eta dotore-dotore egon nahi nuela. Jantzi naiz bada, ongi-ongi orraztu eta, gosaldu ostean, etxetik irten naiz. Baina kalera irten orduko, euria hasi du eta busti egin naiz. Akabo nire orrazkera! Gainera, semaforoan geldirik nengoela, auto bat igaro da eta bide-bazterreko lokatzez zipriztindu dizkit arropak. Zikin-zikin utzi dizkit! Azkenean, atera didate argazkia, bai, baina oso itxura txarrarekin agertu naiz bertan.

9. unitatea. Animaliak lagun HITZ EGITEKO GOGOZ CDa. 42. pista. Animalien babeslekua

IRAKURTZEKO GOGOZ Belea eta azeria. A bertsioa. CDa. 43. pista eta MediaLiburua

Zaindaria (Gizona): Kaixo, neska-

Zuhaitz baten adarrean bele bat zegoen. Beleak gazta bat zeukan mokoan.

mutilok! Ongi etorri fauna-babeslekura. Hemen animaliak zaintzen ditugu, inguruetan zaurituta aurkitu diren animaliak edo naturan aske bizi ezin direnak.

Ibai: Hontz hori hemen sendatu duzue? Zaindaria: Bai, joan den astean ekarri ziguten.

Amaia: Gaixoa! Zer gertatu zaio? Zaindaria: Auto batek jo zuen eta hegoa apurtuta zuela ekarri zigun gidariak. Zorionez, oso ondo dago orain.

Ibai: Eta zer egingo duzue hegoa

Gaztaren usainetan, laster agertu zen azeria zuhaitz haren azpian, eta beleari gazta nola kendu pentsatzen hasi zen. –Kaixo –esan zion–. Zu zara zu txori ederra! Kantua itxura bezain ederra baduzu, munduko txoririk ederrena zeu zara, zalantzarik gabe! Bele harroak kantua itxura bezain polita zuela erakutsi nahi izan zion azeriari, eta mokoa zabaldu zuen kantatzeko. Orduan, gazta erori zitzaion, eta azeri bizkorrak harrapatu egin zuen.

sendatzen zaionean?

Gero, hau esan zion beleari:

Zaindaria: Ba, guztiz sendaturik

–Gauza txarra da harrokeria. Zu harroa izan zara, eta horregatik gelditu zara gaztarik gabe!

dagoenean, askatu egingo dugu.

Amaia: Eta hemen dauzkazuen gainerako animaliak ere zaurituta heldu ziren?

Zaindaria: Ez, guztiak ez. Batzuk zaindu egiten ditugu ezin direlako inguru hauetan bizi. Katamotza, esaterako. Aspaldi katamotz asko zeuden inguru hauetan, baina orain ez dago katamotzik, gizakiak hil egin ditu.

Amaia: Zer pena! Ibai: Bai. Animaliak ez dira hil behar, zaindu egin behar dira!

Zaindaria: Horixe zaindu behar direla! Zuek zaindu egiten dituzue, ezta?

Ume taldea: Baaaaaiiiii!

Eta handik joan zen lasai-lasai. Agustin Paskual Iturriaga

Belea eta azeria. B bertsioa. MediaLiburua Zuhaitz baten adarrean bele bat zegoen. beleak gazta bat zeukan mokoan, borda-leiho batetik lapurtu berria. Gazta ederra eta usaintsua zen. Gaztaren usainetan, laster agertu zen azeria zuhaitz haren azpian, bai eta pentsatzen hasi ere zer egin zezakeen beleari gazta hura kentzeko. –Kaixo, bele adiskidea –esan zion koipea eman nahian–. Zuri begira nagoela, iruditzen zait ez dela zu baino txori ederragorik munduan. Kantua itxura bezain ederra bazenu, zu zeu izango zinateke txorien errege!

77

9. unitatea. Animaliak lagun Bele harroak erakutsi nahi izan zion itxura bezain polita zuela kantua eta mokoa zabaldu zuen kantatzeko. Baina, mokoa zabaltzean, gazta erori zitzaion eta azeri bizkorrak harrapatu zuen. Eta esan zion beleari:

Ibai: Zenbat erle! Hemen egiten al dute

Orain nik gazta jaten dudan bitartean, goza zaitez zu zure harrotasunean; Jainkoak gorde beza zure osasuna, zure kantu eztia, zure edertasuna; poz-pozik izango naiz ni neure aldetik, tripa betetzen badut maiz zure mokotik.

Hori ez da eztia!

Eta poz-pozik joan zen handik, belea sabel hutsarekin utzita. Agustin Paskual Iturriaga

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 44. pista. Aitonaren erlauntza Aitona: Ibai, lagunduko al didazu erlauntzara? Eztia bildu behar dut.

Ibai: Ez dakit, aitona… Erleek beldur apur bat ematen didate. Behin erle batek eztena sartu zidan eta min handia eman zidan!

Aitona: Ez kezkatu horregatik. Eztia biltzeko jantzi berezi bat erabiltzen da, erleek ez ziztatzeko.

Ibai: Orduan, bai, orduan zurekin joango naiz. (erleen burrunba entzuten da)

78

eztia?

Aitona: Bai, loreen nektarrarekin egiten dute eta gelaxka hauetan gordetzen dute. Ikusten?

Ibai: Eta zer da gauza zuri hori, aitona? Aitona: Ez. Hori argizaria da. Erleek, eztiaz gain, argizaria ere ematen dute.

Ibai: Eta zertarako erabiltzen da argizaria?

Aitona: Ba, adibidez, kandelak egiteko. Ibai: Nik nahiago dut eztia, aitona, gozoagoa da!

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 45. pista. Abestia: Erleak Zelai berde batean lore jaio berriak haize epelarekin dantzan hasiko dira; KUN-KUN dantzan hasi dira, KUN-KUN gure loreak. Loreen kolorera bildu dira erleak, nektarra batzen-batzen hasi dira lanean. MUR-MUR lanean dabiltza, MUR-MUR gure erleak. Abaraska barruan denbora igarota, nektarra daukagu ja ezti bilakatuta. GOXO joan hara eta jan, GOXO gure eztia.

AURRERA NOA! CDa. 46. pista. Azeri azkarra Kaixo, lagunok! Azeria naiz: azeri azkarra. Belarriak tente-tenteak ditut, isats luzea eta larru gorrixka. Eta adimen bizi-bizia. Ideia bikainak bururatzen zaizkit beti! Entzun nahi al duzue behin zer gertatu zitzaidan? Egun hartan goseak amorratzen nengoen, eta ez neukan zer jan. Baina, halako batean, arrain-saltzaile bat igaro zen bidetik, gurdi bete arrain zeramala. Hura zen hura usain gozoa! Niri ideia bat otu zitzaidan bat-batean: bidearen erdian etzan nintzen eta hil-plantak egin nituen. Arrain-saltzaileak ikusi ninduenean, hilda nengoela pentsatu eta gurdira bota ninduen, azokan nire larru ederra saldu eta diru asko lortuko zuelakoan. Baina, ai! Gurdian sartu bezain pronto han hasi nintzen ni arraina jan eta jan, tripa guztiz bete eta ase arte. Saltzailea ohartu orduko arrain ugari janda neukan nik eta ospa eginda nengoen. Hura negozioa gizonak egin zuena! Arrainik gabe eta azeri-larrurik gabe gelditu zen egun hartan!

79

10. unitatea. Landare artean HITZ EGITEKO GOGOZ CDa. 47. pista. Nekazari-lanetan Aitona: Kaixo, Amaia eta Ibai! Hau ezustekoa! Nolatan zuek hemen?

Ibai: Ortuan laguntzera etorri gara, aitona!

Amaia: Bai, bai, lanerako prest gatoz! Aitona: Primeran! Zuk, Amaia, porruak landatzen lagunduko didazu eta zuk, Ibai, ureztatu egingo dituzu porru-landareak.

Amaia: Ongi! Ibai: Ureztaontziaren bila noa! Amaia: Zaila al da ortuko lana? Aitona: Eeeeez! Nekazariak naturari lagundu behar dio: euri nahikorik egiten ez badu, landareak ureztatu egin behar dira, zaindu egin behar dira ederrago hazteko, baina eguzkiaren argiak eta denborak egiten dute lan gehiena.

–Ai, ama! Zorabiatu egiten naiz! Eskuak elkartu zituen, begiak itxi, arnasa estutu, abiada hartu zuen eta… Ez zen bota. –Zer egingo dut? Belaunetako babesak, eskumuturretako babesak eta kortxozko zapatak jarri zituen. Baita kuxin handi bat ipurdian ere. –Banoa! Bat, bi eta hir… Ez zen joan. Kaskoa jantzi zuen buruan, eta jausgailua bizkarrean. Azkenik, betaurrekoak jantzi zituen. Orduan, bai, salto egin zuen eta ZZZZZ…, poliki-poliki hegaz erori zen bide erdian. Izan ere, Filotea bezalako hostoek gehiegi pentsatzen dute, baina, azkenean, udazkena heltzean, animatu eta ZZZZ bota egiten dira.

Ibai: Aitona, eta noiz jan ahal izango ditugu gaur landatutako porruak? Datorren astean?

Aitona: Datorren astean? Ezta pentsatu ere! Negura arte itxaron beharko dugu porru horiek jateko.

Amaia: Eta orduan, etor gaitezke zuri porruak batzen laguntzera?

Aitona: Jakina! Nekazariak beti estimatzen du laguntza.

Ema Wolf

Filotea. B bertsioa. MediaLiburua Zirt ala zart. Filoteak erabaki garrantzitsu bat hartu behar zuen. –Bota egingo naiz, ala ez naiz botako? Beherantz begiratu zuen. –Ai, ama! Zorabiatu egiten naiz! Berriz ere begiratu zuen. –Ai, ama!

IRAKURTZEKO GOGOZ Filotea. A bertsioa. CDa. 48. pista eta MediaLiburua Zirt ala zart. Filoteak erabaki garrantzitsu bat hartu behar zuen. –Bota egingo naiz, ala ez naiz botako? Beherantz begiratu zuen.

80

Eskuak elkartu zituen, begiak itxi, arnasa estutu, abiada hartu zuen eta… Ez zen bota. –Zer egingo dut? Belaunetako babesak, eskumuturreko babesak eta kortxozko zapatak jarri zituen. baita kuxin handi bat ipurdian ere.

–Banoa! Bat, bi eta hiru…

Ibai: Ba, etxera joan beharko dugu

Ez zen joan.

eskailera baten bila.

–Oso goian nago! Eta lurraren kontra kolpea hartzen badut? Babes handiagoa behar dut.

Amaia: Etxean ez daukagu horren

Txaleko neumatikoak jantzi zuen soinean, kaskoa jantzi zuen buruan eta jausgailua jantzi zuen bizkarrean. Azken-azkenik, betaurrekoak jantzi zituen.

Ibai: Ba, orduan, suhiltzaileei deitu

Orduan bai: salto egin zuen eta ZZZZ poliki-poliki hegaz erori zen bide erdian, ezer hautsi gabe.

Ibai: Ba udazkena heldu arte itxaron

Izan ere, Filotea bezalako hostoek, gehiegi pentsatzen dute, baina azkenean, udazkena heltzean, animatu egiten dira eta ZZZZ jausi.

eskailera luzerik! Kometa zuhaitzaren puntan dago! beharko diegu. Suhiltzaileek badituzte eskailera luze-luzeak.

Amaia: Eta suhiltzaileek kasurik egiten ez badigute? beharko dugu.

Amaia: Zertarako? Ibai: Udazkenean hostoak zuhaitzetatik erortzen diren bezala, gure kometa ere eroriko da, agian!

Enma Wolf

ENTZUTEKO GOGOZ ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 49. pista. Kometa hegalaria (Kometak airean dabilenean egiten duen hotsa entzuten da)

Ibai: Haize zakar samarra dabil, Amaia. Kometa batu eta gorde egin behar genukeela uste dut.

Amaia: Kometa gorde? Ez duzu ikusi zeinen azkar dabilen zeruan, ala?

Ibai: Baina, haize-bolada bortitz bat badator, eraman egingo du, Amaia. (Haize-bolda bortitz baten hotsa)

Amaia: Euuutsiiiii! Ibai: Ikusten, Amaia? Haizeak kometa

CDa. 50. pista. Abestia: Haize harroputz Beldurrez nago basoan hurbiltzen hasi baita haizea, haizea hurbiltzen hasi baita. Zer da berak nahi duena? Niri hostotxoak kentzea, kentzea niri hostotxoak! PUTZ ETA PUTZ, PUTZ ETA PUTZ, ZOAZ HEMENDIK, HAIZE HARROPUTZ!

eraman du zuhaitz horren adar bateraino.

Amaia: Bai, eta orain ezin dugu hartu. Zer egingo dugu, Ibai?

81

10. unitatea. Landare artean AURRERA NOA! CDa. 51. pista. Zuhaitz txiki itsusia Bazen behin zuhaitz txiki bat, ikastetxe baten alboan hazi zena. Zuhaitz hark bazuen berezitasun bat: ez zeukan hostorik, ez udaberrian, ezta udan ere. Inguruetako zuhaitz itsusiena zen, zalantzarik gabe, eta horregatik triste bizi zen. Zuhaitzak eguzkiari deitu eta hostoak eskatu zizkion, baina eguzkiak esan zion ezin ziola hostorik eman. Gero, haizeari eskatu zizkion, baina haizeak esan zion berak hostoak kendu baino ezin zuela egin, ezin ziola hostorik eman. Azkenik, euriari eskatu zizkion hostoak, baina alferrik, euriak ere ezin baitzizkion eman. Zuhaitz txiki itsusia inoiz baino tristeago jarri zen. Baina, egun batean, alboko ikastetxeko neska-mutilak etorri ziren eta zuhaitza apaintzen hasi ziren. Koloretako paperak zatitu eta zuhaitzaren adarretan itsatsi zituzten, hostoak balira bezala. Hura zen itxura polita zuhaitzak hartu zuena! Aurrerantzean inguruetako zuhaitz ederrena eta alaiena izan zen.

82

11. unitatea. Munduan barrena HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 52. pista. Munduko tokien liburua

Krokodiloa eta eguzkia A bertsioa. CDa. 53. pista eta MediaLiburua

Amaia: Ibai, izebak liburu bat oparitu dit. «Munduko toki harrigarriak» du izena eta argazki polit-politak ditu. Atzo oheratu aurretik aitarekin eta amarekin ikusten egon nintzen.

Ibai: Hara, eta munduko toki guztiak ageri dira bertan?

Amaia: Munduko toki harrigarrienak agertzen dira. Adibidez Afrikako sabana.

Ibai: Afrikako zeeeer? Amaia: Afrikako sabana. Afrikako oihana da. Animalia pila bizi dira bertan eta baobab izeneko zuhaitz bitxiak daude. Gustura joango nintzateke hara!

Ibai: Ba, ni ez, Amaia, badakizu lehoiek beldurra ematen didatela. Aizu, eta uharterik azaltzen al da zure liburu horretan?

Amaia: Bai, zer ba? Ibai: Ni gustura joango nintzateke uharte bakarti batera. Bai ona han bizitzea! Hondartzan etxola bat egitea, palmondo baten azpian. Nik harrapatutako arrainak eta bildutako fruta jatea… Ahhh! (hasperen egin du) Pirata baten moduan bizitzea!

Amaia: Bai plan aparta! Afrikatik itzultzean, zurekin joango naiz zure uharte horretara!

Afrikako Namibia herrian kontatzen dutenez, krokodiloak antzina azal leuna eta distiratsua zuen, urrearen kolorekoa. Sasoi hartan, krokodiloak egun osoa uraren azpian pasatzen zuen eta gauean uretatik irteten zen. Orduan, ilargiaren argiak krokodiloaren azalean dir-dir egiten zuen. Inguruko animalia guztiak gauero joaten omen ziren ura edatera, krokodiloaren urre koloreko azala ikusteko. Krokodiloa, harropuzturik, egun argiz ere irteten hasi zen uretatik, bere azal ederra munduari erakusteko. Eta gainerako animalia guztiak ere egun argiz joaten hasi ziren ura edatera, krokodiloaren azala ikusteko. Baina eguzkiak krokodiloaren harrokeria zigortzea erabaki zuen. Egunez egun, eguzkiaren izpien indarrak krokodiloaren azala lehortu eta zimurtu zuen. Lehengo urre-kolorea galduta, ezkata gogor ilunez bete zen polikipoliki, orain duen itxura izan arte. Gainerako animaliak ez ziren jada krokodiloaren azala mirestera joaten eta ez ziren berriz joan egunez ura edatera. Krokodiloa, berriz, lotsaz bizi da ordutik hona, eta norbait hurbiltzean, urpean ezkutatzen da berehala, begiak eta sudur-zuloak baino ez dituela agerian. Afrikako elezaharra

83

11. unitatea. Munduan barrena Krokodiloa eta eguzkia B bertsioa. MediaLiburua Namibia aldean, Afrikan, kontatzen dute aspaldi krokodiloak azal leun eta distiratsua zuela, urrearen antzekoa. Egun osoa pasatzen omen zuen uraren azpian. Gauean, lehorrera irteten zen eta, orduan, ilargiaren argia krokodiloaren azal leun distiratsuan islatzen omen zen. Gainerako animaliak gauero joaten ziren ura edatera eta liluraturik egoten ziren krokodiloaren azal urre-kolorekoari begira. Krokodiloa, harropuzturik, egun argiz ere irteten hasi zen uretatik, bere azal ederra erakusteko asmoz. Eta gainerako animaliak ere egun argiz joaten ziren ura edatera, krokodiloaren azal ederra ikusteko. Baina eguzkiak krokodiloaren harrokeria zigortzea erabaki zuen. Egunez egun, eguzkiaren izpien indarrez krokodiloaren azala lehortu eta zimurtu zuen. Lehengo urre-kolorea galduta, ezkata gogor ilunez bete zen poliki-poliki, orain duen itxura izan arte. Gainerako animaliak ez ziren jada krokodiloaren azala mirestera joaten eta ez ziren berriz joan egunez ura edaten. Krokodiloa, berriz, lotsaz bizi da ordutik hona, eta norbait hurbiltzean, urpean ezkutatzen da berehala, begiak eta sudur-zuloak baino ez dituela agerian. Afrikako elezaharra

84

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 54. pista. Aurrera mendizaleak! Amaia: (Arnasestuka) Asko falta al da gailurrera heltzeko? Oso nekatuta nago!

Aita: Ez, oso gutxi falta da, bertan gaude-ia-ia!

Amaia: Jope! Eta ezin gara hemen gelditu? Zertarako igo behar dugu gailurrera?

Aita: Egin ahalegin txiki bat, Amaia, merezi du-eta!

Amaia: Eguzkiak gogor jotzen du eta bero handia egiten du. Gainera, egarriak nago!

Ama: Tori, edan ur pixka bat. (Amaia ura edaten, amaitzean zera egin du: Aaaah!

Amaia: Orain ez naiz egarri, baina oraindik nekatuta nago.

Aita: Gora bihotzak! Egin ezazu azken ahalegina. (Abesten hasi da). Ikusi mendizaleak, baso eta zelaiak… Abestu nirekin, Amaia!

Amaia: Ez daukat abesteko gogorik! Ama: Tira, Amaia! Heldu gara! Aita: Bai. Begiratu. Zer, zer iruditzen zaizu?

Amaia: Ooooo! Bai ikuspegi ederra!

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 55. pista. Abestia: Ikusi mendizaleak! Ikusi, mendizaleak, baso eta zelaiak; mendi-tontor gainera igo behar dugu. Ez nekeak, ezta bide txarrak, gora, gora neska-mutilak! Gu euskaldunak gara, Euskal Herrikoak. Hemen mendi tontorrean, euskal lurren artean, begiak zabaldurik, bihotza erreta. Hain ederra, hain polita da-eta gora, gora Euskal Herria! Gu euskaldunak gara, Euskal Herrikoak.

AURRERA NOA! CDa. 56. pista. Eguzkiaren oparia Behin batean, gizon batek erabaki zuen Eguzkia goizero-goizero ateratzen zen lekura joan behar zuela. Janari pixka bat hartu eta ekialderantz abiatu zen, erreka zabal batera iritsi zen arte. Zeharkatu zuen erreka hura igerian eta, beste ertzera heldutakoan, tirriki-tarraka aurrera jarraitu zuen. Baina laster aurkitu zuen beste erreka bat, aurrekoa baino are sakon eta zabalagoa, eta hura ere zeharkatu zuen. Errekaren beste ertzean andre zahar-zahar bat topatu zuen. –Non bizi da eguzkia?–galdetu zion. –Muino horren tontorrean –erantzun zion andreak. Gizona muinora igo zen eta jauregi distiratsu bat ikusi zuen. Bertan, Eguzkia zegoen. Eguzkiak gizona agurtu zuen eta afaltzeko eta lo egiteko gonbita egin zion. Biharamunean, gosaldu ostean, Eguzkiak ogi handi bat eman zion gizonari eta esan zion: –Itxi begiak. Eta begiak irekitakoan, bere etxolaren ondoan agertu zen gizona eta etxekoak ikusi zituen, beren eguneroko zereginetan. Guztien artean, Eguzkiak emandako ogia jan zuten eta, harrezkero, inor ez da gehiago gaixorik jarri etxe horretan.

85

12. unitatea. Uda sasoian HITZ EGITEKO GOGOZ

IRAKURTZEKO GOGOZ

CDa. 57. pista. Donostiako akuariumean

Erro olagarroa. CDa. 58. pista eta MediaLiburua

(Eskolako umeak Donostiako akuariumeko tunelean sartu dira eta harrituta daude)

Aita eta biok arrantzara joan gara gaur. Bi ordu eman ditugu kanabera apur bat mugitzeko zain, eta, bat-batean, olagarro bat atera da amutik zintzilik. Olagarroa itsas urez betetako perrail batean sartu eta etxera bueltatu gara.

Ibai: Ooooooo! Itsas hondoan gaudela ematen du!

Amaia: Bai, arrainekin batera igerian gaudela ematen du!

Ibai: Bai, hango urpekari hura bezala. Amaia: Ene, marrazoek ikusten badute, jan egingo dute!

Andereñoa: Amaia, marrazo gehienek ez dute gizakirik jaten. Batzuek arrainak jaten dituzte, eta beste batzuek, itsasoko zomorro txiki-txikiak.

Ibai: Ba, hauek gizakiak jaten ez dituzten horietakoak izatea espero dut, urpekariarengana doaz eta…

Amaia: Ai, amaaaa! Andereñoa: Lasai, Amaia, ez duzu ikusten urpekariaren lagunak direla? Zerbait ematen die jateko eta badoaz berriz beste leku batera.

Ibai: Andereño, eta zuk uste duzu guri

Ez dakit zer plan daukan aitak olagarroarentzat, baina nik badaukat bat: maskotatzat hartzea. Gurasoek beti esan didate etxean ez dutela ez txakurrik ez katurik nahi, baina ez didate olagarro bat hartzeko debekurik jarri. Erro izena jarri diot nire olagarroari eta arrainontzi handi batean sartu dut. Zalaparta ederra sortu da etxean amak eta aitona Camilok Erro ikusi dutenean! Aitonak lapiko bat hartu du eta Erro bertan sartu nahi izan du, egosi eta jateko. Nik ez diot utzi, eta aita aitonari laguntzera etorri da. Amak, berriz, niri lagundu dit Erro askatzen. Ama garrasika hasi da eta Erro bere lekura eraman behar dugula esan du.

ere marrazoekin uretan ibiltzen utziko digutela?

–Platerera! –oihukatu du aitonak.

Andereñoa (barreka): Ez, Ibai, ez dut

–Itsasora! –esan du amak.

uste utziko digutenik!

–Arrainontzira! –esan dut nik. Eta arratsaldean bertan, aita eta biok haitzetara bueltatu gara eta itsasoan libre utzi dugu Erro. Nork bere lekuan egon behar duelako. Leire Bilbao

86

ENTZUTEKO GOGOZ CDa. 59. pista. Laster oporrak Andereñoa: Ea, ba, neska-mutilok! Badakizue egun gutxi falta direla oporretarako, ezta?

Umeak: (denak batera berbetan, iskanbila sortuz) Baaaai! Iufa! Oporraaak!

Andereñoa: Ba, zera pentsatu dut, oporrei buruz hitz egitea. Nork kontatuko dit zer plan duen oporretarako?

Ibai: Ni amonaren herrira joango naiz, urtero bezala. Primeran pasatzen dut han!

Andereñoa: Eta zuk zer egingo duzu, Amaia?

Amaia: Ba ni udalekuetara joango naiz eta gero ez dakit zer egingo dudan.

Ibai: Zuk zer egingo duzu, andereño? Andereñoa: Kostaldera joango naiz. Beste ume bat: Ni ere bai, andereño! Beste ume bat: Ba ni mendira! Andereñoa: Ikusten dudanez, gogo handia duzue oporretan joateko!

Umeak: Baaaaaaaaiiiiii!!!!!! Ibai: Ba niri pena apur bat ere ematen dit, andereño. Oporretan ez ditut gelako lagunak ikusiko!

Andereñoa: Ez kezkatu, Ibai, oporretatik bueltan berriz ikusiko dituzu guztiak!

87

12. unitatea. Uda sasoian ENTZUTEKO GOGOZ

AURRERA NOA!

CDa. 60. pista.

CDa. 61. pista. Herensugea

Abestia: Ondo ibili oporretan!

Duela urte asko eta asko, Gipuzkoako Arrasate herrian, herensuge gaizto bat bizi zen. Ahotik sua botatzen zuen eta den-dena zapaltzen zuen bere oin handiekin. Arrasateko biztanleek tratu bat egin zuten herensugearekin dena erre eta apur ez zezan: urtero-urtero herriko neska gazte bat emango zioten, jan zezan.

Motxila zabaldu, liburuak sartu, karpeta, arkatza eta margoak batu, gure mahai-azpikoak erabat hustu, aulkia poliki mahai gainera altxatu. Bagoaz heldu da eguna!! Bagoaz, azkenean!! Bagoaz pozaren pozez!! Bagoaz oporretan!! Baina… Postaltxoren bat bidali niri lagun! Gogoan izango zaitut gau eta egun! Eskolako atea itxi dezagun! Korroan elkartu eta besarkatu!!! (Aio, Pelaio! Ondo ibili Mari Pili! Ondo pasa Tomasa!…) Bagoaz, heldu da eguna!!! Bagoaz azkenean!!! Bagoaz pozaren pozez!! Bagoaz oporretan!!!

Arrasaten errementari gazte eta ausart bat ere bizi zen, neska batekin ezkontzekotan zegoena. Baina, ai! Urte batean errementariaren andregaiari tokatu zitzaion herensugearen janari bihurtzea! Eraman zuten, bada, herensugea bizi zen leize-zulora eta han utzi zuten neska. Errementaria bere etxera joan zen, burdina mutur zorrotz bat hartu eta sutan jarri zuen gori-gori egon arte. Gero, leize-zulorantz abiatu zen lasterka. Herensugeari burdina goria sartu eta hil egin zuen. Errementaria eta neska herrira itzuli ziren eta ezkondu egin ziren. Eta aurrerantzean pozik bizi izan ziren. Eta haiek pozik bizi izan baziren, gu ere pozik bizi gaitezen.

88

Irakurmena

Iradokizun metodologikoak Letrak eta soinuak lotzea eta irakurtzen ikastea Lehen Hezkuntzako lehen mailako oinarrizko helburuetako bat da, eta bai irakasleen kezka nagusietako bat ere. Denbora epe labur batean, ikasi beharreko zerbait izateari utziko dio irakurketak, eta bestelako ikaskuntza batzuk eskuratzeko bide izatera pasatuko da. Irakurtzea idatzitako testu bat dekodetzea eta ulertzea da. Izan ere, irakurmena edo irakurtzeko gaitasuna geure bitzitzako alderdi guztietarako dugu baliagarria. Baina hain sinplea dirudien hori prozedura guztiz konplexua da, ez baitatza soilik soinuak eta letrak lotzean. Aitzitik, irakurtzen ikasteko, bestelako gaitasun konplexu ugari ere landu beharko dituzte neska-mutilek: entonazio eta irakurmen-abiadura egokiak lortu beharko dituzte; hitzen esanahia testuinguruari erreparatuta bereizteko gai izan behar dute; iragarpenak eta inferentziak egiteko gai izan behar dute, beren esperientzia pertsonala abiapuntu dutela… Gaitasun horiek guztiak modu egokian baliatzeko gauza direnean, orduan bai, orduantxe esan dezakegu benetako irakurle bilakatu direla. Ikasketetan izango duten arrakasta eta beren autonomia pertsonala ere horren mende egongo dira, hein handi batean. Hauek dira irakurtzeko gaitasunean esku hartzen duten alderdiak: ENTONAZIOA

INFERENTZIAK

ESANAHIA

IRAGARPENAK

ABIADURA

EZAGUTZA

Ikasleak irakurle trebe bilaka daitezen, ARIN-ARIN Letraz letra ikaslearen liburuak era askotako irakurgaiak eskaintzen ditu. Ipuinak eta narrazioak Irakurtzeko gogoz atalean aurkezten dira; testu poetikoak, errimatuak, elkarrizketak eta irakurgai informatiboak, berriz, Irakurtzen jarraitzeko gogoz atalean aurkezten dira, liburuko unitate guzti-guztietan.

90

Irakurtzeko gogoz atalean ipuinak ageri dira beti, ipuin herrikoiak, autore ezagunekoak, bertakoak eta mundu zabalekoak, ikasleen adina eta interesak kontuan harturik aukeratuak izan direnak, neska-mutilengan irakurtzeko interesa sustatzeko asmoz. Ipuina lantzeko, hona hemen gure proposamena: lehenik CDan dagoen bertsio lokutatua entzutea, ondoren liburuko testua irakurtzea (batzuetan grabaturiko bertsioarekin bat etorriko da eta beste batzuetan ez; esaterako, lehen hiruhilekoan, testua komiki eran emana baitago) eta, azkenik, ulermena lantzeko ariketak egitea. Ipuinei loturiko jarduerak bakarka zein taldean egin daitezke, lan egiteko modu biak tartekatuz eta irakurritakoaren ulermena errazten duten teknika desberdinak erabiliz. Teknika horiek, nahi eta nahi ez, lanketa osoan zehar erabili behar dira, honako hiru urratsak kontuan harturik: irakurri baino lehen, irakurri bitartean eta irakurri ondoren.

•  Ipuina irakurri baino lehen. Ipuina entzuteko eta irakurtzeko, lehen unitateetan bereziki, komikietako binetak aztertzea eta haiei buruz hitz egitea proposa dakieke ikasleei, istorioa zeri buruzkoa den imajina dezaten. Komikirik ageri ez den aurreragoko unitateetan, ostera, ipuinen irudiak aztertzea eta izenburuak irakurtzea proposa dakieke, ipuina irakurri aurretik. Horrela, pertsonaiei, gertakariei, kokapenari eta abarri buruzko aieruak egiteko aukera izango dute.

•  Ipuina entzutea. Grabazioa dela-eta, bi modu daude irakurgaia lantzeko. Batetik, grabazioa behin jar daiteke eta ekintzaren une erabakigarrietan gelditu, ikasleek gertatuko denari buruzko aieruak egin eta eztabaida ditzaten. Bestetik, lehenik grabazioa oso-osorik entzun daiteke eta, ondoren, berriz ere jar daiteke eta noizean behin gelditzen joan, ikasleek istorioa gogoan dutela, zer gertatuko den esan dezaten. Lehenengo kasuan aurreratze-lana egingo dute; bigarrenean, berriz, entzundakoa gogora ekarri eta azalduko dute. (Oharra: MediaLiburuak aukera ematen du ipuinaren bertsio luzeagoa eta osatuagoa entzuteko). Ikasleen liburuko testuetan bilakaera tipografiko nabarmena dago, irudietan oinarriturriko komiki erako testuetatik hasita, eskuzko letra moldea duten testuetara igarota eta, amaiera aldera, inprentako letra erabilita. Bilakaera horri esker, pixkanakapixkanaka ikasturte osoan zehar ohitzen joango dira ikasleak letra molde desberdinetara.

•  Ulermena lantzeko ariketak. Ariketak testuaren oinarrizko alderdiei buruzkoak dira eta haien helburua ondokoa da: ikasleek testua ulertu dutenentz egiaztatzea. Arian-arian, irakurritakoa interpretatzea, azaltzea eta lantzea planteatzen da. Ariketok tipologia anitzekoak eta kasuan-kasuan lantzen den ipuinaren araberakoak dira. Zenbaitetan testuaren egitura eta edukiak 91

aztertzea proposatzen zaie ikasleei; bestetan, ordea, pertsonaiak edo ekintzen sekuentziazioa aztertzea, beste batzuetan, gertakariei eta haien ondorioei buruz hausnartzea… Arestian esan dugunez, bada irakurmena lantzen jarraitzeko beste atal bat, Irakurtzen jarraitzeko gogoz izena duena. Bertan olerkiak, testu errimatuak, elkarrizketak eta testu informatiboak ageri dira. Xede nagusia hauxe da: testu mota guztiak irakurtzen trebatzea, ulemena lantzea eta ikasgelan komunikazio-trukeak sustatzea. Honetan ere, beste atalean bezala, neska-mutilen adinari eta interesei egokitutako testuak aukeratu ditugu. 1

Irakurtzen jarraitzeko gogoz Akabo bakea!

3

1

I¬datzi animalien hotsak irudian. Nola egiten du animalia bakoitzak?

2

I¬datzi testutxoan aipatzen diren animalien izenak.

A¬ukeratu. Familiako nor aipatzen da testuan?

ama

K¬atuak, miau! Bƒehiak, muuu! A¬hateak, kua-kua! K¬ukuak, ku-ku! E¬ta aitak oihu: «akabo bakea!».

4

aita

A¬ukeratu eta idatzi. Z¬er oihukatu du aitak?

Bƒiba bakea! A¬kabo bakea!

PENTSAMENDUA

M¬argotu. Z¬ein da zuzena? Z¬ergatik?

32

33

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 32

04/02/2019 10:45:26

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 33

04/02/2019 10:45:27

Testuen eta haiei buruzko ariketen bidez lortu nahi den helburua honakoa da: ikasleek irakurri dutenaren eta beren errealitatearen arteko loturak ezartzea, inferentziak egitea eta beren ahozko zein idatzizko testuak sortzeko orduan haiei laguntzea. Azken batean, irakurle trebe eta on bilakatzea. Ataza biribiltzeko, testua irakurri ostean koloretako kapelei loturiko jarduera bat planteatzen da, pentsatzekoa, sortzekoa edo emozioak azaltzekoa. Ikasleek testua ozenki irakurtzean, ahoskerari eta entonazioari arreta jartzea komeni da. Adierazpenen entonazioa, galderen entonazioa eta harriduraren entonazioa bereizteaz gain, oso garrantzitsua da ikasleak bolumena modulatzen ikastea, etenaldiak egitea eta adierazkortasunez irakurtzen ohitzea. Horregatik, haiekin praktikatu beharra dago entonazioa nola aldatu testuaren zati bereziki garrantzitsu bat nabarmentzeko edo pertsonaien gogoaldarteak aditzera emateko. Gainera, testuen puntuazioak duen garrantzia azpimarratu behar da, zeinu bakoitzari dagokion etenaren luzera gogoraraziz eta adibideak emanez, etenak ongi edo gaizki egiten direnean, esaldiak nola aldatzen diren erakusteko asmoz.

92

Olerkietan eta testu errimatuetan, gogorarazi ikasleei irakurketa adierazkorra egin behar dutela, erritmoa eta errima markatuz. Neska-mutilek entonazio egokia lor dezaten, berariazko irakurketajarduerak egin daitezke, Taldean egiteko jarduerak atalean azaltzen direnak bezalakoak. Elkarrizketek testuaren irakurketa dramatizatua egiteko modua ematen dute, eta taldean lan egiteko aukera paregabea eskaintzen. Horrelako testu dramatikoetan oso garrantzitsua da entonazioa lantzea, eta, horregatik, irakasleak aldez aurretik irakurtzea komeni da, etenak ongi markatuz, ikasleek eredu argi bat izan dezaten. Testu guztietan, baina bereziki testu narratiboak ez direnetan, irudiak eta izenburuak tresna ezin hobeak dira ikasleekin testuaren aurrelanketa egiteko. Izan ere, lanketa hori egiteak testua ulertzen lagunduko die, hots, mesedegarria izango da testuaren ulermenerako. Hori dela-eta, testuak irakurtzen hasi aurretik, komeni da neska-mutilei testua zeri buruzkoa den hausnartzeko proposatzea eta bertan zer topatzea espero duten galdetzea, edukiaren inguruko hipotesiak egin ditzaten.

Taldean egiteko jarduerak Ikasleen irakurtzeko gaitasuna hobetzeko, taldeko jarduera batzuk egin daitezke ikasgelan. Hurrengo lerroetan proposatzen diren jarduerek ahoskera, entonazioa eta arreta jorratzeko balio dute besteak beste.

•  Mota desberdineko tipografiak deskodetzea. Liburuko testuetan ageri den tipografia aniztasunak letra mota desberdinak bereizten eta haien ezagutzan trebatzen lagunduko die ikasleei. Trebakuntza horretan sakontzeko, alabaina, oso erabilgarriak dira, besteak beste, kontsumogaien etiketak edota ontziak, aldizkari eta egunkarietako iragarkiak eta bai haurrek nahiz helduek eskuz idatziriko testu argiak ere.

•  Ahoskera. Ahoskera eta fonemen ebakera lantzea beti da garrantzitsua, baina, batez ere, antzeko soinuek ortografian eragina dutenean. Irakur-idazketa lantzean kontsonante eta kontsonantemultzo horien ahoskera jorratu arren, testuak ere oso egokiak dira zeregin horretan sakondu eta emaitzak lortzeko. T  xistukariek alor honetan sortzen dituzten eragozpenak kontuan hartu eta konpontzeko asmoz, idatzi arbelean ondoren adibide gisa ageri diren hitzak eta irakurri ozenki, ikasleek nola ahoskatzen diren ikus eta ikas dezaten.

93

– su

– uxatu

– adats

– zizare

– zu

– uso

– izurde

– txutxu-mutxu

– atso

– itsusi

– basurde

– izeba

– atzo

– zuhaitz

– itxura

– izar

– huts

– etzi

– itsu

– txantxangorri

– utz

– etsi

– asti

– ispilu

– hasi

– itsaso

– azti

– isildu

– hazi

– ipotx

– zezen

– ixo

 Euskalki gehienetan duten hoskidetasuna dela-eta, ñ -in-, ll, -ilkontsonante eta letra-multzoekin antzeko zerbait gertatu ahal denez, egin arestian proposaturiko gauza bera ondoren adibide gisa ageri diren hitzokin ere: – sorgin

– ñimiño

– fin

– langile

– lentilla

– ñu

– laino

– ñaño

– bonbilla

– gaileta

– erroskilla

– piraña

– mila

– gurpil

– tortilla

– bainujantzi

 Azkenik, banatu neska-mutilei talde bietako hitzak idatzita dituzten txartelak, txandaka irakur ditzaten. Lanketa honek hitzak silabatan zatikatzea saihestuko du eta arintasunez irakurtzea ahalbidetuko du.

•  Etenaldiak. Puntuazio-markak asko errazten dute irakurketajarduera, bai eta eta irakurritakoaren ulermena ere. Etenaldia adierazten duten puntuazio-marken artean –koma, puntua, puntu eta koma, bi puntu eta etenpuntuak–, komarekin egiten da etenaldi laburrena. Ozenki irakurtzen ari direla, komeni da ikasleek etenaldi horiek egitea, eta batez ere, neurri egokian egitea, erritmoa motelegia izan ez dadin, eta irakurketa astuna eta aspergarria bilaka ez dadin.

•  Adierazkortasuna. Testuen bidez, adierazpen-perpausen, galde-perpausen eta harridura-perpausen entonazioa landu ez ezik, adierazkortasunarekin zerikusia duten beste alderdi batzuk ere lantzea komeni da neska-mutilekin. Zenbait pasartetan, esaterako, ahots-bolumena aldatu behar izatea gerta liteke, xuxurlatu edo oihuka hitz egiteko, edo pertsonaien gogoaldartearen berri emateko, hots, haserrea, urduritasuna, beldurra, lasaitasuna eta abar adierazteko.

•  Arreta. Arretaz irakurtzea ezinbestekoa da testua ongi ulertu ahal izateko. Hori dela-eta, sustatu ikasgelan neska-mutilak irakurketan buru-belarri murgiltzeko eta adi-adi egoteko giro egokia eta proposatu kontzentrazioa lantzeko zenbait jarduera. 94

Adibidez, oso lagungarria izan liteke ipuin tradizionalen izenburuak irakurtzea, bai jatorrizko izenburuak, bai aldaera txikiren bat egin ondoko izenburuak, benetako izenburua zein den bereiz dezaten: –  Enperadore berriaren jantzia

–  Enperadorearen jantzi berria

Jolasak • Igarkizunak. Ikasleen adinari egokitutako edozein igarkizun da oso egokia irakurritakoaren ulermena lantzeko, neska-mutilek irakurri dutena ulertu eta zuzen interpretatu behar baitute erantzun ahal izateko. •  Argibideak jarraitzea. Irakurritakoaren ulermena lantzeko asmoz, argibide-testu laburrak banatu ahal dizkiezu ikasleei. Testuek labur bezain argiak izan behar dute, berehala egiteko moduko argibide edo jarraibideak adierazten dituztenak. Testuok arbelean edo txarteletan idatzi ahal dituzu. Adibidez: 1. Marraztu lauki bat. 2. Marraztu zirkulu bat laukiaren barruan. 3. Margotu zirkulua horiz. 4. Margotu laukia urdinez.

Webguneak • Euskal mitologiaren atari txikia, gaztetxoenei zuzendua. Pertsonaia mitologikoen eta haien kontakizunen zein ipuinen berri aurkituko duzue bertan. http://amaroatxo.amaroa.com •  Elaren munduak haurrentzako espazio interaktiboa da, modu dibertigarrian irakurketa sustatu eta euskara trebatzeko aukera ematen duena. http://www.elarenmunduak.com • Munduko eta Euskal Herriko zenbait ipuinen bilduma, irakurtzeko eta gozatzeko. http://mikelmartinez.eus/teatrotestuak/ipuinak • Ipuinak euskaraz, entzuteko eta irakurtzeko eta ahozkoaren eta irakurritakoaren ulermena jorratzeko. www.childtopia.com

95

Irakur-idazketa

Iradokizun metodologikoak Irakur-idazketaren ikaskuntza ezagutza-prozesu konplexua da, eta, lan horretan, haurrek ez dute erritmo eta modu berean aurrera egiten; aitzitik, aurrerapenak bakoitzaren heldutasun-mailaren, adimenaren eta ikasgelan dauden pertzepzio-sistemen araberakoak izaten dira. Beraz, faktore horiek guztiak uztartzen dituen metodo bat erabili beharko da. Irakurtzen eta idazten ikasteko, ikasleek barneratu egin behar dute gure hizkuntza zenbait soinuz osatuta dagoela, soinu horiek silabak eta hitzak osatzeko konbinatzen direla, eta soinuek adierazpen grafiko bat dutela idatzizko hizkuntzan. Bestalde, idatzizko hizkuntza ikasteko, gaitasunetan oinarrituko ikuspegia erabili behar da; baina, aldi berean, ikuspegi horrek hausnarketan oinarritua eta funtzionala behar du izan, eta horretara bideratu behar dira ikasleak, idazketa-zeinuak identifika ditzaten eta zeinu horiek transmititzen dituzten kultura-esanahiak beregana ditzaten. Horrez gain, ikusi da aurkikuntza bidezko ikaskuntza eta norberaren ezagutzen eraikuntza sustatzen duten metodologiaprozedurek arrakasta lortzeko aukera handiagoak ematen dituztela, haurrak bere hizkuntzaren alfabeto-kodea osatzen duten oinarriak ezartzen baditu. EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuan eskaintzen den irakuridazketako metodoak ikuspegi plurimetodologikoa baliatzen du, eta idatzizko hizkuntzaren ikaskuntza-prozesuaren berezitasunak kontuan hartzen ditu. Horregatik, ikaslearen liburuan, hasieratik, letrak aurkezteko, soinuen entzunezko bereizketa eta haien deskodetze eta ulermen zuzena hartzen dira kontuan, eta horri esker, hizkuntzaren ezagutza integrala sustatzen da eta ikasleen hizkuntza-gaitasuna hobetzen da. Ikaslearen liburuan letrak hasieratik amaierara arte lantzen dira. Lehenik letra solteak eta haien trazua lantzen dira, bai larriak bai xeheak, tamaina handian. Halaber, letra bakoitzaren ondoren, letra hori duten silaba- eta hitz-familiak ikusi ahal izango dituzte, esaldien eta testu laburren ulermenerako irakurketak egiten hasi 96

aurretik. Jarraian, silaba trabatuak eta kontsonante multzoak landuko dira, eta azken bi unitateetan, letra guztien berrikusketa egingo da.

mMt T

mi mu mo ma me

umea

momia

ama

mahaia

mimoa mamua ahatea tea aita M¬omia mehea.

I¬rakurri eta markatu zuzena.

1

amua mamia tutua

maitatu

M¬omo mimoa. 1

ti tu to ta te

kK

1 ki

ki ku ko ka ke 2

ka

ke

•

•

•

•

•

•

•

•

•

K¬e

•

K¬a

•

•

I¬datzi eta erantzun.

amaitu

meta

Timoteo eta Toto.

katea

kaioa

mahuka

kamioia

kometa

mokoa

kakaoa

kokoa

Toto maite-maitea.

kaikua K¬atua miauka.

komikiak

kakahueteak

K¬atuak miauka. Z¬ein dira jateko?

A¬i, ama, mamua! Timoteo mutu.

eta

Toto temati.

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 22

ko

•

tomatea

I¬rakurri. Gero, irudiak eta esaldiak. A¬ilotu , ama, momia!

22

ku

•

K¬ukua kukuka.

04/02/2019 10:45:00

1

24

kamioiak

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 24

3

K¬ukuak kukuka.

04/02/2019 10:45:04

kaioak

Idatzi. Nola egiten dute?

K¬ukuak, A¬hateak,

I¬rakurri eta aukeratu. Nork dauka mokoa?

katuak

kua -kua ku -ku 27

26 ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 26

04/02/2019 10:45:10

ES0000000091535 922183_Unidad 01_81037.indd 27

04/02/2019 10:45:12

Sofia Vernon psikologoa aditua da irakurketaren eta idazketaren jabetze-prozesuetan, eta haren arabera, hiru ikuspegi nagusi bereizten dira idatzizko hizkuntzaren hasierako irakaskuntzan: – Zuzeneko irakaskuntza. Irakurtzen hasi baino lehenagoko kontzientzia fonologikoa du ardatz, eta soinuak identifikatzea eta soinuen eta grafien arteko korrespondentzian oinarritzen da. – Hizkuntza integrala. Abiapuntu hau du: idatzizko hizkuntza zenbait egoeratan erabiltzen den komunikazio-baliabidea da. Horregatik, ikasleek benetako testuak landuz ikasten dute, benetako helburuak lortzeko. – Ikuspegi konstruktibista. Ikasleentzat interesgarriak izan daitezkeen egoera gidatuak proposatzen ditu, eta unitate linguistiko guztien ikaskuntza errazten du. IDATZIZKO HIZKUNTZAREN JABETZE-PROZESUARI BURUZKO IKUSPEGIAK

ZUZENEKO IRAKASKUNTZA

HIZKUNTZA INTEGRALA

IKUSPEGI KONSTRUKTIBISTA

EGITEN JAKIN ZUREKIN bilduma hiru ikuspegi horiek kontuan hartuta prestatu da, eta ikasturtean zehar garatuko dira ikuspegiok.

97

• Zuzeneko irakaskuntza. Ikasturtean, haurrek kontzientzia fonologikoa eskuratuko dute, gure hizkuntzaren soinuak ikasi, eta dagokien letrarekin lotuko baitituzte. Hori lortzeko, hainbat jarduera eskaintzen dira, hala nola grafia hitz baten testuinguruan bereiztea, grafia hori dagokion soinuarekin lotzea, letra hori duten silaben familiak bereiztea eta ikasitako hitzak silabatan zatikatzea. • Hizkuntza integrala. Testuetan, adin horretako haurren ohiko hiztegia erabiltzen da. Hiztegi hori aberastu egingo da haurren hizkuntzarako gaitasuna hobetu ahala. Halaber, sormenezko jarduerak proposatzen dira. Horietan, ikasleek jarduerak egitean autonomia izatea sustatzen da, eta lan kooperatiboa bultzatzen. •  Ikuspegi konstruktibista. Proposatutako jarduerak eta atazak zenbait esparrutan kokatuta daude (ikasgela, kalea, etxea, parkea...), ikasleen motibazioa sustatzeko, motibazioa funtsezkoa baita ikuspegi honetan. Hala, ikasleek esparru bakoitzaren berri izango dute, eta idatzizko hizkuntza ikastea zein erabilgarria den ohartuko dira. Hala, haien interesa areagotzea lortuko da. Bestalde, proposatutako jardueretako askok ikasleak esanahia duten unitate linguistikoak eraikitzera bultzatuko dituzte, batzuei besteei baino garrantzi handiagoa eman gabe (hitzak, esaldiak eta perpausak, eta testu osoak). EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuan, lehen mailako ikasgelarako materialetan, irakur-idazketa ikasteko metodoaren zenbait letren aurkezpen-txartelak daude. Txartel horiek plastifikatuta daude, haien gainean idatzi ahal izateko eta, gero, idatzitakoa ezabatu ahal izateko. Aurrealdean, txartelek une horretan lantzen ari den letraz hasten diren objektuen, lanbideen edo animalien argazkiak dituzte. Atzealdean, soinuari dagokion letra dago, letra xehez eta larriz. Fitxa horiekin egiteko proposatzen den lanketak (ikasgelarako materialari buruzko liburuxkan azaltzen da) ikasleek kontzientzia fonologikoa garatzeko aukera ematen du, eta, horrez gain, soinuen eta grafien arteko loturari buruzko hausnarketa sustatzen du, eta silaben eta hitzen eraketa lantzeko bidea ere ematen du. Silabak bereizteko gaitasuna lantzeko, ikasgelako materialen kutxako domino ortografikoa ere erabil daiteke. Jolas dibertigarri horretan, ikasleek marrazki bateko irudia beren izenaren hasierako letrarekin lotu beharko dute, edo alderantziz. Letrak erakusten zaizkienean, ikasleak gai izango dira hitz eta perpaus sinpleak idazteko. Une horretan, komeni da ikasleen kontzientzia semantikoa lantzea, hitzen eta esanahien artean lotura dagoela ikas dezaten. Horretarako, materialen kutxan dauden hitzen eta irudien txartelak erabil daitezke. 98

Ikaslearen liburua ere lagungarria da hitzen eta perpausen idazketa lantzeko. Bestalde, irakasleentzako baliabideen liburu honetan, hobetze- eta zabaltze-fitxak daude, ikasleek hasieran izan ohi dituzten zailtasunak lantzeko eta gainditzeko, eta idazketaren ikaskuntza finkatzeko.

Taldean egiteko jarduerak Irakur-idazketako programa finkatzeko, taldeko zenbait jarduera egin daitezke. Hona hemen adibide batzuk. • Ukituz. Letrak lantzeko, ebakitako letrak eraman daitezke ikasgelara (paper zimurra erabiltzen bada eta letrak lodi samarrak badira, hobeto). Esan ikasleei begiak ixteko eta zer letra diren asmatzen saiatzeko. Gero, letra horiek dituzten hitzak esan beharko dituzte. • Albiste berri-berriak. Ikasleei eska dakieke une jakin batean ikasten ari diren silabak aldizkarietan eta egunkarietan bilatzeko eta ebakitzeko. Ebakitako silabak erabiliz, horma-irudiak egin ditzakete, letra batekin lotutako silaba familiak erabiliz. • Silaba arrotza. Idatzi silaba komun bat duten hitz-segidak arbelean, eta sartu tartean silaba hori ez duen hitz bat. Taldean, esan haurrei silaba arrotza duen hitza identifikatzeko. • Osatu idatzi dudana. Idazmena lantzeko modu ona da ikasleek perpaus sinpleak idaztea. Horretarako, idatzi perpaus batzuen hasiera arbelean, eta esan ikasleei hasiera horiek kopiatzeko eta nahieran osatzeko. • Zeinuen bidez. Ikasle bat arbelera aterako da, eta ekintza bat antzeztuko du mimika bidez (gai jakin bat proposa daiteke, hala nola kirolak, lanbideak edo zaletasunak). Gainerako ikasleek perpaus bat idatzi beharko dute, ikaskideak arbelean antzeztu duen ekintza esaldi horretan adieraziz. • Errimak. Aliterazioak dituzten errimak buruz ikastea baliabide egokia da soinuak lantzeko eta barneratzeko. Adibidez, ikasleek haurrentzako errimak esan ditzakete eta, lantzen ari diren soinua entzutean, txalo bat jo beharko dute. Interneten, horrelako jardueretan erabiltzeko moduko errima egoki asko eta asko aurki daitezke.

99

Jolasak • Ikusi-makusi. Esan haurren begi-bistan dagoen objektu baten hasierako bokala edo kontsonantea, eta neska-mutilek zer objektu den igarri beharko dute. • Zure txanda. Osatu lau edo bost laguneko taldeak eta esan silaba bat ozen. Txandaka, talde bakoitzak silaba hori duen hitz bat esan beharko du. Txandaren batean talde batek hitz bat esaten asmatzen ez badu, gainerako taldeek puntu bat lortuko dute. Egingo diren txanden kopurua mugatu daiteke. • Hitz gurutzatuak. Jolas honetarako, laukiak hutsik dituen laukisare bat behar da, denbora-pasatan egoten direnak bezalakoa. Osatu hiru edo lau laguneko taldeak. Txandaka, hitz bat idatzi beharko dute lauki-sarean. Lehenbiziko txandan nahi duten hitza idatzi ahal izango dute, lauki bakoitzean letra bat jarriz; gainerako txandetan, berriz, lauki-sarean jada idatzita dauden letretakoren bat erabiliz idatzi beharko dituzte hitzak. Talde bat bera ere ez denean gai beste hitz gurutzatu bat idazteko, amaitu egingo da jokoa. • Arrastoaren atzetik. Haur bat aukeratu behar da, ikasgelan ezkutatutako objektu bat bilatzeko. Gainerako ikasleak ados jarriko dira aztarnen bidez hari laguntzeko. Oharretan idatzita emango dizkiote aztarnak, ordena jakin batean. Helburua ibilbide bat egitea da, objektua ezkutatuta dagoen lekuraino; adibidez, esekilekuen, irakaslearen mahaiaren eta arbelaren ondotik pasata.

100

Idazmena

Iradokizun metodologikoak Lehen mailan, ikasleak Lehen Hezkuntzako etapan funtsezkoa den zerbait ikasten hasten dira: idazten. Ikasleek, hasieran, letrak, silabak eta hitzak idazten dituzte, eta horretarako, soinuen eta grafien arteko loturari buruz dakitena baliatu behar dute. Horrez gain, grafomotrizitate-ariketak egin behar dituzte, kaligrafia kontrolatzeko eta hobetzeko, eta gero eta argiago idazteko. Halaber, pixkanaka, ikasleak gai izango dira perpaus eta testu errazak ekoizteko. Idaztea ataza benetan konplexua da, eta hori lortzeko, zenbait trebetasun eskuratu eta hobetu behar dira denboran zehar, hala nola letren adierazpen grafiko zuzena egitea, oinarrizko ortografia-arauak aplikatzea eta sintaxia behar bezala erabiltzea. Baina beste faktore batzuk ere hartu behar dira kontuan: komunikazio-egoeraren testuingurua, irakurlearekiko egokitasuna, zer mezu transmititu nahi den, mezuaren helburua, testu mota... Lan hori egitean arrakasta lortzeko, komeni da ikasleak, hasieratik eta modu positiboan, gai izatea aintzat hartzeko zer-nolako garrantzia duen idatziz komunikatzeak eguneroko bizitzan. Horretarako, irakasleek egunero egiten diren idatzizko komunikazioko adibideak erakuts diezazkiekete ikasleei (oharrak, kartelak, gonbidapenak, seinaleak, deskribapenak, narrazioak...), eta azpimarratu dezakete helburu hauekin idazten dugula: gertatutako gauzei buruz informatzeko; norberaren bizipenak kontatzeko; sentimenduak adierazteko; egoerak, objektuak edo lekuak deskribatzeko… Ikasleek beren testuak idaztean, honako hauek balioetsi behar dira: ikasleen ekimena, idazteko lanean egiten duten ahalegina eta ekoizten dituzten testuen sormena, idaztearekiko sentimendu positiboa areagotzeko. Alde horretatik, garrantzitsua da proposatzen diren jarduerek lotura handia izatea haurren errealitatearekin, ikasleen interesa pizteko eta hari eutsi diezaioten.

102

ARIN-ARIN Letraz letra liburuan, idazketa-ataza ugari proposatzen dira, bai eta bi programa espezifiko ere, Idazteko gogoz eta Egiten jakin izenekoak. Programa horietan idazketarekin eta idazmenarekin loturiko jarduerak proposatzen dira. Alde batetik, irakur-idazketa lantzeko programan bildutako jarduerez gain, Idazteko gogoz izeneko programan, lehen bi hiruhilekoetan, kaligrafia hobetzeko jarduerak proposatzen dira, funtsezkoak baitira trazuaren kontrolean aurrerapenak egiteko. Halakoetan, esaldiak kopiatzeko, lotzeko eta osatzeko ariketak eta testu xumeak idazteko ariketak proposatzen dira. Zer esanik ez, esaldiak kopiatzean, trazua landu eta kaligrafia hobetu ez ezik, nolabait ortografia ere landuko dute ikasleek, hitzen idazketari erreparatuta eta modu mekanikoan besterik ez bada ere.

Idazteko gogoz 1

1

EGITEN JAKIN

Zerrendak

Kaligrafia. Kopiatu letra argiz.

1

Teo, batu mahaiko komikiak.

Osatu zerrenda izenekin. I¬datzi zure izena amaieran.

A¬maia

E¬ako kaiko kaioak mutu.

Bƒake

E¬ba

I¬bai

K¬aiet

M¬ateo

LAGUNEN ZERRENDA 2

A¬ukeratu eta osatu hitzak.

ma ba ka 3

B A tea

mua

ume mehea

tuketa

M I

K¬opiatu lerro egokian.

ume mimotia

K E

34

35

Bestetik, Egiten jakin izeneko programan, idazmena lantzen da bereziki. Izan ere, programa horrek indar handiagoa izango du hirugarren hiruhilekoan, bi orrialde hartuko baititu. Egiten jakin programaren helburu nagusia ikasleek ingurune hurbilean aurkitu ohi dituzten testuen egituraz jabetzeko eta, batez ere, testuok sortzeko behar dituzten tresnak eskaintzea da. Proposatzen zaizkien jarduerak oso motibatzaileak dira, adin horretako ikasleen interesekin lotura handia duten egoerak lantzen direlako, eta haietan benetako komunikazio-helburua duten testu errazak prestatzea proposatzen delako, hala nola oharrak idaztea, gonbidapenak egitea edo jarraibideak adieraztea. Mezu horiek benetako bizitzarekin lotura dutenez, haurrak, zalantzarik gabe, ohartuko dira zein garrantzitsua den idazketa bizitzako esparru guztietan.

103

Taldean egiteko jarduerak • Hitzen fitxategia. Proposatu ikasleei ikasten dituzten hitzak fitxategi batean biltzeko. Fitxa bakoitzean, hitz bat, haren definizioa eta harekin idatzitako esaldi bat jasoko dituzte. Ahal denean, hitz hori irudikatzen duen marrazki bat ere egin daiteke fitxan. • Hitzak bereizten ditut. Idatzi esaldi laburrak, hitzen artean tarterik utzi gabe. Egokia dela uste izanez gero, esaldi bakoitzak zenbat hitz dituen esan dezakezu. Gero, eskatu ikasleei esaldia kopiatzeko, hitzak behar bezala bereizita. • Hitzak zenbatzen ditut. Esan esaldi labur bat ozen, eta eskatu ikasleei eskua altxatzeko eta hatzekin adierazteko zenbat hitz dituen entzun berri duten esaldiak. Gero, idatzi esaldia arbelean, haurrek ikusteko asmatu duten ala ez. Ikasleek esaldi bat osatzen duten hitzak bereizten ikastea da jardueraren helburua. • Iradokizunen postontzia. Ikasleak idaztera eta eskolen martxan parte hartzera motibatzeko, eskatu diezaiekegu astean behin, gutxienez, denontzat interesgarria izan daitekeen iradokizun bat idazteko. Jarri postontzi bat, haurrek beren proposamenak egiteko. Astearen hasieran edo iradokizun kopuru handi samarra dagoenean irakurriko dira proposamenak. • Elkarrizketak idaztea. Eskuratu komikien edo binetak dituzten ipuinen orrialde batzuk, eta estali bunbuiloetako testuak. Gero, banatu orrialde horien fotokopiak, eta eskatu ikasleei hautatutako irudiekin bat datorren istorio bat imajinatzeko eta istorio hori kontatuko luketen elkarrizketak idazteko binetetan. • Maskota. Hautatu panpina bat, ikasgelako maskota izateko, eta antolatu txandak, ostiralero ikasle batek panpina etxera eramateko eta asteburu osoan edukitzeko. Koaderno batean, maskota eraman duen ikasleak maskotarekin denbora horretan zer egin duen idatziko du. Argazkiak edo marrazkiak gehi ditzakete. • Katean (orri birakaria). Osatu lau laguneko taldeak eta, orri batean, idatzi istorio baten hasierako esaldi bat edo bi talde bakoitzerako. Esan ikasleei orria batetik bestera pasatzeko eta bakoitzak esaldi bat idazteko. Amaitzean, taldekide batek bozeramaile-lanak egingo ditu eta idatzi dutena irakurriko du. • Emozioen taula. Proposatu ikasleei emozioen taula bat sortzea ikasgelan, bakoitzak bere sentimenduei buruz idatzi ahal izateko. Hala, esate baterako, idazkiak jarri ahal izango dira taulan, norbaitek estimu handitan zuen zerbait galdu badu, haurren 104

baten maskotak kumeak izan baditu edo gaixo jarri bada, norbait arrazoi jakin batengatik pozik badago... • Kazetari-lanetan. Aldian behin, proposatu ikasleei kazetarilanetan aritzeko. Festak, ikastetxeko jaialdiak, kirol-lehiaketak... balia daitezke jarduera hau egiteko. Haurrek albiste bat idatzi beharko dute, zer gertatu den kontatzeko. Testua galdera hauen inguruan idatz dezatela: Zer gertatu zen? Nori? Noiz? Non? Nola? Gero, albisteak ozen irakurriko dituzte.

Jolasak • Hitzez hitz. Ikasleek taldeak osatuko dituzte, eta alfabetoko letrak banatuko zaizkie. Banatu ondoren, ikasleek egokitu zaizkien letrekin hasten diren animalien edo gauzen definizioak idatzi beharko dituzte. Gero, definizioak ozen irakurriko dituzte, eta beste taldeetako ikasleek erantzuna idatzi beharko dute. Amaitzeko, definitutako hitza zein zen azalduko da, eta hura asmatu duten parte-hartzaileek puntu bana lortuko dute. • Hotza ala beroa. Ikasgelan, alfabetoko letrak dituzten orriak ezkuta ditzakezu. Ausaz, letra bat proposatuko da bilatzeko, eta ikasle bat ikasgelatik irtengo da, gainerakoek letra non dagoen aurkitu arte. Gero, ikasgelatik atera den ikaslea itzultzen denean, ikaskideek letra hori non aurkitu adieraziko diote, hotza ala beroa esanez.

105

Proiektuaren zeharkako alderdiak

EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuak arreta berezia jartzen du etorkizunean XXI. mendeko herritar izango direnentzako funtsezko gaitasunetan. Curriculum-arlo guztietako unitateetan, alderdi horiek garatzeko programak daude, funtsezko zeharkako alderdiak direla uste baitugu. Alderdi horietako bat komunikaziorako trebetasunena da. EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuan, ikasleen komunikaziotrebetasun guztiak sakon lantzen dira, unitate guztietan dauden atal espezifikoen bidez: •  Hitz egiteko gogoz atalak eta etiketa horrekin nabarmendutako jarduerek ikasleen ahozko komunikazioa sustatzen dute. Jarduera horietan, mintzamena bultzatzen da, entzute aktiboa eta hitz egiteko txandak errespetatzea sustatzen da, eta besteen iritziak errespetatzearen garrantziaz kontzientziatzen laguntzen da. •  Irakurtzeko gogoz atalean, honako hauek lantzen dira: irakurmena, era guztietako testuen bidez, eta informazioa aztertzeko gaitasuna, ondorio pertsonalak ateratzeko. • Azkenik, Idazteko gogoz atalean eta etiketa horrekin nabarmendutako jardueretan, idatzizko komunikazioa ona izatea lortzeko behar diren trebetasun guztiak lantzen dira. EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuko beste berrikuntza garrantzitsuetako bat pentsamendu-prozesuekin egiten den lan espezifikoa da; hain zuzen ere, neska-mutilei eraginkortasun handiagoz pentsatzen irakasteko egiten da lan hori. Koloretako kapelen bidez, zenbait trebetasun sustatzen dira: pentsatzen rkasten da, arrazoimen logikoa garatzen da, adimen emozionala aberasten da, eta sormena sustatzen da. Kapela horiek Edward de Bono-ren Pentsatzeko sei kapela liburuan inspiratuta daude. Egile horrek kolore desberdinetako kapelak erabiltzen ditu egoera jakin bati heltzeko erabil daitezkeen ikuspegi edo ikuspuntu desberdinak adierazteko. Gure proiektuan, hiru koloretako kapelak erabiltzen dira, beren baitan prozesu mental jakin batzuk dituzten proposamenak nabarmentzeko:

106

Pentsamendu logikoa trebatzeko helburua duten jardueretan, kolore urdineko kapela bat ageri da. Jarduera horietan, ikaskuntza autonomoa eta eraginkorra lortzeko behar diren estrategiak eta errutinak lantzen dira, ikasleek goi-mailako pentsamendutrebetasunak eskura ditzaten: ezagutzak elkarrekin erlazionatzea, ulermena sendotzea, ideia garrantzitsuenak laburbiltzea eta, azkenik, informazioa buruan gordetzea eta gogoratzea. Adimen emozionala garatzeko jarduerak kapela gorri batez nabarmenduta daude, emozioen koloreaz. Funtsezko helburu hauek dituzte: emozioak identifikatzea, emozioak autokudeatzea eta erregulatzea, emozioak adieraztea, eta gizarte-trebetasunak eta pertsonarteko trebetasunak garatzea, enpatiari garrantzi berezia emanda. Jarduera eta dinamika txikiak proposatzen dira, gaitasun emozionalaren alderdi guztien garapena sustatzeko. Aipatu beharra dago, azkenik (baina horrek ez du esan nahi garrantzi gutxiago duenik), beste jarduera batzuetan ikasleak beren sormena erabiltzera animatzen ditugula, pentsamendu berriak sor ditzaten. Sormenerako, irudimen bizia izan behar da testuinguru desberdinetara egokitzeko eta ustekabeko egoera edo arazoei erantzun burutsuak eman ahal izateko. Liburuetan agertzen diren jarduerak kapela berde batez nabarmenduta daude, eta honako hauek egin behar dira jarduera horietan: irudimena baliatu, egoerak modu original batean berregin, proposamen berritzaileak eman, aukerak aztertu eta konponbide alternatiboak proposatu. EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuan garrantzi handia duen beste alderdi bat ikaskuntza kooperatiboa da. Horren bidez, ikasleek helburu komun bat lortzeko elkarrekin lan egiteko gaitasuna garatzea sustatu nahi da. Lan kooperatiboa motibazio-faktore garrantzitsua da, eta horrez gain, ikasleen errendimendua eta ikaskuntza hobetzen ditu. Lan kooperatiboa eraginkorra izateko, baldintza hauek bete behar dira: • Taldekide guztiek helburu berbera izatea, eta denek estatus bera izatea. • Interdependentzia positiboko harremana egotea ikasleen artean. • Lankidetzarako eta elkarri laguntzeko jarrerak izatea, bai eta afektuzko lotura bat ere. Proiektuko materialetan, jarduera kooperatiboak egiteko proposamen ugari daude, taldekatze-maila desberdinekoak: binaka egitekoak, taldean egitekoak eta ikasgelako talde osoak egitekoak. Bestalde, hiruhileko bakoitza amaitzean, Elkarlanean izeneko proiektu txiki bat dago, eta hor ikaskuntza kooperatiboko teknika jakin bat baliatzen da. 107

EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuan, halaber, garrantzia ematen zaio ikasleek egindako lana berrikusteari eta autoebaluatzeari. Ikasleek eginkizun aktiboa dute irakaskuntza-prozesuan eta, beraz, adin txikietatik, norberaren ikaskuntzari buruz gogoeta pertsonala egitea sustatzen da, ikasleek beren burua hobeto ezagutzeko eta indarguneak eta ahuleziak detektatzeko. Horregatik, unitate guztietan, errubrika erraz batzuk daude, ikasleak ohar daitezen zer ari diren ikasten eta egin duten lana balora dezaten. Amaitzeko, EGITEN JAKIN ZUREKIN proiektuko beste alderdi garrantzitsu bat gamifikazio izeneko metodologia da. Gamifikazioaren helburua ikasleak jolasen mekanikaren bidez motibatzea da, haien kontzentrazioa, ahalegina eta jakin-nahia aktibatuz, ikaskuntzaren eragile handiak baitira. Ikaskuntza mota horrek ezagutzak barneratzea errazten du, eta jarduera zailenak sinpletu eta arintzen ditu. Bestalde, laguntasuna eta komunikazioa sustatzen ditu eta, horren ondorioz, ikasleentzako esperientzia positiboak sorrarazten ditu. Ikasleek proiektuan proposatzen den jolasa egiteko behar duten materiala Matematikako liburuarekin batera ematen da, baina gure asmoa da gamifikazioa gainerako arloetara ere hedatzea, jolasa lagungarria izango baita ikasgela eraldatzeko, giro suspergarria eta motibatzailea sortuz.

108

Fotokopiatzeko baliabideak. Ebaluazioa

111

112

Zubia/Santillanaren ebaluazio-sistema

Egiten Jakin Zurekin proiektuak baliabide multzo zabala eskaintzen du irakasleen lana errazteko eta haien beharrak asetzeko. Ebaluazioaren alderdi guztiak hartzen ditu aintzat. Hauek dira, besteak beste, baliabideak: • Edukien ebaluazioa. Unitate didaktiko bakoitzari dagozkion kontrol-probak, eta ikasturte hasierako, hiru hiruhilekoetako eta ikasturte amaierako ebaluazio-probak, ikasleek oinarrizko kontzeptuak eta prozedurak barneratu dituzten ala ez ikusteko. • Gaitasunen ebaluazioa. Ikasleek gaitasunak zenbateraino garatu dituzten ebaluatzeko hiruhilekoko proba integratuak. • Ebaluazio-probak sortzeko gailua (EBAL). Aplikazio informatiko honek ebaluazio-proba pertsonalizatuak sortzeko aukera ematen du, jarduerak iragazki-sistema baten bidez aukeratuz. Jarduerak editatzeko eta aldatzeko aukera ere ematen du, baita norberak egindako beste batzuk gaineratzeko aukera ere. • Ebaluazio-kudeatzailea. EBAL aplikazio informatikoa programazio-kudeatzaile bati konektatuta dago, eta ikasleen kalifikazioak ongi zehaztuta jasotzeko aukera ematen du. Ebaluazio-txostenak egiteko aukera ematen duen tresna bat ere badu, eta kudeatzailearen datuak oinarri hartuta alderatzegrafikoak egiteko ere erabil daiteke.

Edukien ebaluazio-baliabideak Irakaskuntza- eta ikaskuntza-prozesuak kontrolatzeko aukera ematen du edukien ebaluazioak; hau da, ikasleak edukiak nola bereganatzen ari diren une oro ikusteko aukera. Lan hori errazagoa izan dadin, baliabide hauek eskaintzen dira: 113

1. Hasierako ebaluazioa. Ikasturte hasieran, ikasleen abiapuntua zein den jakiteko ebaluazio-proba. 2. Unitate didaktikoen ebaluazioa. Unitate bakoitzeko, baliabide hauek daude:

• Kontrol-probak. Oinarrizko mailako probak dira, eta ikasle guztiek barneratu beharreko gutxieneko edukiak ebaluatzen dira.

• Lorpen-adierazleak eta erantzunak. Taula baten bidez, unitate didaktiko bakoitzeko lorpen-adierazleak probetako jarduerekin lotzen dira. Horrez gain, jarduera guztien erantzunak ere badatoz.

3. Hiruhilekoko ebaluazioak. Hiruhileko bakoitzaren amaieran, ikasleen jarraipena egiteko baliabide hauek daude:

• Hiruhilekoko ebaluazio-probak. Hiruhileko bakoitzean landu diren eduki garrantzitsuenak ebaluatzeko balio dute.

• Lorpen-adierazleak eta erantzunak. Taula baten bidez, unitate bakoitzeko lorpen-adierazleak probetako jarduerekin lotzen dira. Horrez gain, jarduera guztien erantzunak ere badatoz.

4. Amaierako ebaluazioa. Ikaskuntzaren ebaluazio globalagoa egiteko. Elementu hauek ditu:

• Amaierako ebaluazio-probak. Ikasleek ikasturte osoko oinarrizko edukiak noraino barneratu dituzten ebaluatzeko diseinatuak.

• Lorpen-adierazleak eta erantzunak. Taula baten bidez, unitate bakoitzeko lorpen-adierazleak probetako jarduerekin lotzen dira. Horrez gain, jarduera guztien erantzunak ere badatoz.

5. Kalifikazioen erregistroa. Erregistro-taula bat eskaintzen da, ikasleek probetan lortzen dituzten kalifikazioak jasotzeko.

Gaitasunen ebaluazioa egiteko baliabideak Egiten Jakin Zurekin proiektuaren baitan, ikasleek hezkuntzagaitasunak nola garatu eta eskuratu dituzten ebaluatzeko probak daude. Gaitasunak ebaluatzeko probak edukiak ebaluatzeko proben osagarriak dira. Bai batzuek, bai besteek, prozesu kognitiboak eta

114

ikaskuntzan izandako aurrerapenak ebaluatzen dituzte, baina edukiak ebaluatzeko proben ardatza arloaren beraren curriculuma da, eta gaitasunak ebaluatzeko probek, berriz, arlo horiek hezkuntzagaitasunak eskuratzen nola laguntzen duten aztertzen dute. Lehen Hezkuntzako lehen mailarako, baliabide hauek eskaintzen ditu gure proiektu editorialak: 1. Gaitasunak ebaluatzeko probak. Hiruhilekoko proba integratuak eskaintzen dira, ikasleek gaitasunak zenbateraino barneratu dituzten ebaluatzeko. 2. Lorpen-mailak. Proba bakoitzak lau lorpen-maila ditu, irakaslearentzat errazagoa izan dadin ikasleek egindako lana zuzendu eta baloratzea. 3. Erregistro-orriak. Proba bakoitzerako, puntuazioen erregistro orri bat dago, eta hartan, probaren balorazio kualitatiboa egiteko irizpideak ere ageri dira.

115

116

103

Edukien ebaluazioa

104

117

Hasierako ebaluazioa Izena 1

Data

 E”sa> iΩena§ oΩenk^ etå ingurat€ marrazk^ egokiå.

^ ¬etrå daukå.

€ ¬etrå daukå.

o ¬etrå daukå.

æ ¬etrå daukå.

2

 Ingurat€ å ¬etraΩ has†e> di®ena§.

3

 Ingurat€ ™ ¬etrå.

hartzå 118

bihotzå Hendaiå mahaiå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Hasierako ebaluazioa 4

 Osat€ hitza§ € etå æ ¬et®eki>.

h r ns g å s d rrå 5

 L”ot€ etå idatz^ azpia>.

o™eå

6

g zkiå

oihuå

ahoå

 Osat€ hitza§ ^ etå o ¬et®eki>.

kr k d l å

nurr å tx m noå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

119

1

Kontrol-proba

Izena 1

Data

 Idatz^.

momiå

2

bibo†eå

 Or∂enat€ etå idatz^.

tå kå to 3

ka†eå

µæ bo †æ

t^ må

å

 L”ot€ irudia§ etå esaldia§.

A”ha†ea§ etå kaioa§. Uµea§ etå katua§. 120

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

katuå

1 4

 M”arkat€ etå kopiat€.

M”aiå etå komikiå. M”aiå etå koµetå. K”ukuå etå kobå. K”ukuå etå habiå. 5

 Ingurat€ etå kopiat€.

momiå mamuå mimoå takoiå kotoiå botoiå FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

121

2

Kontrol-proba

Izena 1

Data

 Idatz^.

oihanå iguanå gutunå ho∂eiå

2

 L”ot€ etå idatz^.

E”gu> o>! Gabo>! 3

122

 L”ot€ ∫±gia®e> atala§: ∫±giå, ∫±kainå etå niniå.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

4

 ZuΩend€ esald^ o§e® ha€e§.

2

E”gunå då. Neguå då. 5

 Z’e® eros†eå faltå zaio? Idatz^.

ZERRENDA -Ogiå -A”nanå -A”bakandoå -Teå -B.

å ho^ ¬æ

L”o@elako handiå då.

 Osat€ gonbidaπenå.

Indaba§, o§elå etå bananå hamabia§

igan∂eå

jantokiå

JATEKO GONBIDAPENA JAKIAK: EGUNA: ORDUA: TOKIA: FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

125

4

Kontrol-proba

Izena 1

Data

 Z’ei> dago tokiΩ kanpo? Idatz^.

A”rmairuå Gortina§ A”tariå B ar^ då. F unanbuluå jiråfa®e> ondoa> 126

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

dago.

3

4

 Idatz^. Z’ei> då egiå?

E”uriå ar^ d¤e>ea>, euritakoå ∫±ha® dug¤. E”uriå ar^ d¤e>ea>, ∫±rogailuå ∫±ha® dug¤. 4

 B hitza§ ¬etrå-zopa> etå idatz^. O A U G U Z E O E R R E G E A R A K B E D L J G R U B I H O K A K A U H S D N T U M J O R A F

I

M N E A X J H L E

I

T U R R I

A

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

127

Lehen hiruhilekoaren ebaluazioa Izena

Data

1

 Idatz^ ondoa>.

2

 Z’e® dago tokiΩ kanpo? Idatz^.

Ilargiå Hodeia Dor®eå K”ometå

128

Teilatuå B dago. Nahiå mimotiå kåƒeå eda†e> dago.

 Idatz^ hitza§ Ωer®endå egokia>.

Urdinå O®einå Madariå Kakah¤e†ea§ Jiråfå M”o®eå A”rkuµeå Gorriå Indaba§ A”nimalia§

Jakia§

K”olo®ea§

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

129

Lehen hiruhilekoaren ebaluazioa Izena 5

Data

 Or∂enat€ gutuna®e> zatia§ etå idatz^ O¬entΩeror^.

A”ur†e> ∂enå ondo egi> du† etå opar^ ha¤e§ nah^ ditu†:

. † a b ^ d n a h ¤ s M”u erlojuå etå baloiå.

O¬entΩero mai†eå:

E”s§erri§ asko O¬entΩero. Mus¤ 130

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Ike®

Lehen hiruhilekoaren ebaluazioa 6

Or∂enat€ zatia§ etå idatz^ oharrå.

A”må etå bio§ ka¬ea> gau∂æ. Z”u§ egi> åfariå.

AMA ETA BIOK KALERA JOAN GARA

A”lmi§æ

A”itå: OHARRA

7

 Osat€ gonbidaπenå Ωeu§ bakarri§.

MARRUBIAK JATEKO GONBIDAPENA JAKIA: EGUNA: ORDUA: TOKIA: FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

131

5

Kontrol-proba

Izena

1

Data

 M”arkat€ etå idatz^. Z’ei> då egiå?

S sask^ zaharrå dago. S zap^ zaharrå dago. 2

 Osat€ ∫±™eko Ωer®enda§ hitΩ ha€eki>.

osabå ezpaina§ ßeµeå ∫±soå gurasoa§ sudurrå amå sa∫±lå Familiako ki∂ea§

132

Gorputza®e> atala§

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

5 3

 Osat€ asteko egu>e> iΩena§ etå or∂enat€.

4

ar†eå ¬e™enå ralå az§enå



batå gunå ∂eå

 Irakurr^ etå osat€ egitarauå.

BAZKALDU AURRETIK

BAZKALDU OSTEAN

Sokatirå Z”ak¤-las†er§eta§

M”ozorro-¬ehia§etå Disko-ƒestå

AUZOKO JAIAK

10eta>  11eta>  5eta>  7eta>  FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

133

6

Kontrol-proba

Izena 1

 Or∂enat€ etå idatz^.

sa å tsa å 2

Data

å tza i r®e

xo foi rra> å ¬e tzi son å ko txi πe

 Osat€ etå idatz^. Z’ei> dirå ja†ekoa§?

__oko__†eå

___noå

hon___

__r®_

Ja†ekoa§ dirå: 134

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

arra____

∆er___

6 3

 A”u§erat€ etå osat€ hitza§.

maha___

txå tzå tså

gil___ 4

___kurrå zuhai___

 A”smat€ Korrikar^ buruzko kar†elå.

KORRIKA

EGUNA: ORDUA: TOKIA: FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

135

7

Kontrol-proba

Izena 1

Data

 B.

A K O S T O P H B O G D J E L P N S R B U I

I

X K Z A P

T O R T

I

L L A

P O X D E H A R J O L E A N D E R E Ñ O X P X L K E Z M T L A M I U A L P O T T O K A F T D P A

2

 Idatz^ ™err^e> iΩena§. Mallabia: Iruñea: Billabona: Abadiño:

136

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

7 3

 Irakurr^ etå markat€ esald^ zuΩenå.



4

A ”n∂e®eñoa§ pattarrå hart¤ d¤ gosaritarako. A”n∂e®eñoa§ banillazko gai¬eta§ hart¤ dit¤ gosaritarako.

 Osat€ er®eΩetå hitΩ ha€eki>.

A”z§eni§,

Ondo®e>,

Le™eni§,

ERREZETA: FRUTA JOGURTAREKIN marrubia§ garbit¤ etå zatit¤. marrub^ zatia§ ontzia> sart¤ etå jogurtå botå. Gero, gosariko Ωe®eala§ botå. ∂enå nahas^. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

137

8

Kontrol-proba

Izena 1

Data

 Or∂enat€ etå lot€.

tzå e® tsafi ^ ®æ

å tz^ o> lo

®eΩ ¤ tz^ o> å ga¬ å 2

ta

d^ tΩe®

 L”ot€ etå idatz^.

E”rramu> kantua> dabi¬. Gaztaina§ saskia> dau∂æ.

138

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

3

8

 Osat€ †estuå irud^e^ er®eparatutå.

Gu®æ et≈æ ondoa> hand^ ba† daukag¤. Par§ea> ∫±®ez^ ba† dago: b^ etå b^ dit¤, etå baitå lod^-lodia§ e®æ. asko biz^ dirå ha>. 4

 L”ot€ irudia§ etå aditza§. Gero, azalπenå osat€.

U®eztat¤

L”and¤

Le™eni§, lurrå Gero, landa®eå A”z§eni§,

L”andat¤

egi> ∫±ha® dug¤. egi> ∫±ha® dug¤. egi> ∫±ha® dug¤.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

139

Bigarren hiruhilekoaren ebaluazioa Izena 1

Data

 Z’ei> dago tokiΩ kanpo?

L”o®eontziå H”aziå U®eztaontziå E”skai¬erå

2

Onddoå Tortillå M”aillotå Erroskilla

L”andat¤ L”aztand¤ U®eztat¤ L”and¤

 A”z†ert€ etå osat€ gorputza®e> ata¬e> izena§.

B_gi_ __kai__

__sai__ S_____å

_i_i_

___oå __b_lå

140

Bigarren hiruhilekoaren ebaluazioa 3

 No® då no®?

A”itonå Gurasoa§ S’eµeå A”monå Osabå Le™engusua§ IΩebå A”labå 4

 Idatz^ urtarø±> iΩena§ etå osat€.

hotzå etå euriå iza†e> ditug¤. lo®ea§ etå eguzkiå iza†e> ditug¤. haiΩæ handiå iza†e> dug¤. eguzk^ hand^-handiå iza†e> dug¤. 141

Bigarren hiruhilekoaren ebaluazioa Izena 5

Data

 M”arkat€ etå kopiat€ egiå.



6



P agoa§ enbo® ßendoå etå ada® luΩea§ dit¤. Pagoa§ ada® ßendoå etå enbo® luΩea§ dit¤.

Idatz^. No> dago mutilå?

ondoa> azpia> gai>ea> aur®ea>

142

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Bigarren hiruhilekoaren ebaluazioa 7



Osat€ er®eΩetå etå egi> osaga^e> zer®endå.

mozt¤

@ehit¤

ENTSALADA NOLA EGIN Le™e>engo, urazå, toma†eå etå tipulå . Ondo®e>, olioå etå ozpinå B då egiå?

Sandra®e>

praka§ apurtutå dau∂æ. Sandra®e> praka§ zimurtutå dau∂æ. 2

 A”u§erat€ etå osat€ hitza§.

kri kir

144

gra gar

tro tor

___†enå

___nπetå

___pagailuå

___sπeta§

___lojuå

___bigailuå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

9 3

 S’ailkat€ hitza§.

ad®eiluå tig®eå ogroå grisaxkå dromedarioå tundrå DR

GR

4

Z�ei> då zuΩenå? M”arkat€ etå idatz^.

 

IPUINAK HASTEKO ERAK

Le™enago, animalia§ mintzatΩe> zi®e> ∂enbora>... H”a^e§ ondo biz^ bazi®e>, @e¤ e®æ ondo biz^ gai†eΩe>... IPUINAK AMAITZEKO ERAK

M”undua> asko ¬e@eΩ, arto kosko¬eΩ... A”ditΩeko ∫±larriri§ d¤ena§ adit¤ etå ikafi ∂ezalå.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

145

10

Kontrol-proba

Izena 1

Data

 B”ilat€ bos† iΩena§ ¬etrå-zopa>. O A U T U Z

I O

E R R X G E G F K

I

T

I D L L E

A U S K H O U S B A F L A N A T L M U E R A O Z E N E A X J H L A

2

I

T B L U S A

 M”arkat€ etå idatz^. Z�ei> då egiå?

Igluå Igluå 146

egiteko, blo§ea§ erabiltΩe> dirå. egi†eko, bloka§ erabiltΩe> dirå.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

10 3

 A”u§erat€ etå erantzu>. Z�e® zaratå egite> du†æ?

zaplå

plaus†

kla§

E”gurra§, haus†ea>: Z”aplas†eko ba†e§: IpurdiΩ erortΩea>: 4

 A”u§erat€ ezaugarria§, M”arisorgi> ∂eskribatΩeko. Araoak egiten ditu. Jendeari laguntzea gustatzen zaio.



Magiari esker, pertsonak animalia bihurtzeko ahalmena dauka. Umeak eta gauza politak gorroto ditu. Oso zatarra da.

MARISORGIN

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

147

11

Kontrol-proba

Izena 1

Data

 Z’e® dago tokiΩ kanpo?

Grapagailuå Plastikoå Bea> biz^ dirå

152

B biz^ dirå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Hirugarren hiruhilekoaren ebaluazioa 3

 Irakurri eta sailkatu hitzak. Petra printzesak praka berriak jantzi ditu eta zinemara joan da Tripontzi ogroarekin. Ali-baba eta kriseilu magikoa filma ikusi dute eta krispetak jan dituzte. Tripontzik trapu bat atera du patrikatik eta Petrari eman dio, eskuak garbitzeko. PR dute TR dute GR dute KR dute

4

 Erreparatu irudiei eta azaldu. Zer egin du Anttonek?

Gau® goiΩea>, E”g¤erdia>, A”rratsal∂ea>, FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

153

Hirugarren hiruhilekoaren ebaluazioa Izena 5

Data

 Erreparatu irudiei eta idatzi.

X”ap^! K”a≈-ka≈!

Plaus†! Ixo!

6

 Ordenatu eta idatzi.

li lo gai gra 154

kra dio ta a

na gla flo bo

∫± å a lu fo li

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

K”la§! Z”aplå!

Hirugarren hiruhilekoaren ebaluazioa 7

 Erreparatu irudiei eta idatzi ipuina.

B’ehi> ba†ea>

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

155

Amaierako ebaluazioa Izena 1

Data

 E”gi> Ωer®enda§.

Ωerrå potoå mailuå mantalå koilarå boligråfoå paπerå borragomå bihurkinå Seko t®esna§

2

E”skolako t®esna§

 Irakurr^ etå idatz^.

as†eburua®e> aur®eko egunå då. ¬e™e> as†egunå då. ja^egunå då. as†eko laugar®e> egunå då. 3

 Z’ei> egu> faltå dirå?

,

etå faltå dirå.

156

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Amaierako ebaluazioa 4

 E”r®eparat€ irud^e^ etå osat€ kar†elå.

Ze®? Tokiå: E”gunå: Orduå: 5

  Idatzi gonbita lagun bati, zure urtebetetze-jaira gonbidatzeko.

K”aixo,

Tokiå: E”gunå: Orduå: FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

157

Amaierako ebaluazioa Izena 6

Data

 Irakurr^ ∂æfinizioa§ etå osat€ hitΩ gurutzatua§.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

H”ondartzarå goaΩe>ea> janz†e> dug¤. Negua> erabiltΩe> dug¤, ∆ertßæ gai>ea>. Oi>eta> jartΩe> ditug¤, zapa†e> azpia>. Nekazar^e> zapata§ dirå. E”makuµæe> alkandorå finå. E”skua§ estaltΩeko erabiltΩe> ditug¤. 5

3 2 1

4

6 7

 M”arkat€ egiå.

158

A”rtzainå txalupa> joa> då arrantza>. A”rrantza¬eå txalupa> joa> då arrantza>.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Amaierako ebaluazioa 8

 B gorputza®e> 7 ata¬e> iΩena§. X O T X A M S A B E L A D G E F

I

S U D I

K A L

B E G I

A H D E X E B K

L M U Z D A U N R T

I

K

Z E X U I O R E O X M G F H O R N I R A T X B E M A B Z

9

A R E A

S X K P

A O A T

I N I A

L A N S

A X A K

Z M S E

E O I B

M Z Z X

E S O A

F O M L

 Idatz^ ja†eko ha€e> iΩena§.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

159

Amaierako ebaluazioa Izena 10

Data

 A”u§erat€ etå idatz^.

i__rrå

mo__lå

xå i__tså zå så __patå

__skiå __boiå

xå

tså

txå

zå

tzå

moto___

txå ___kurrå har___ tzå arrau ___ tså ___nponå 160

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

så

Amaierako ebaluazioa 11

 E”r®eparat€ irud^e^ etå osat€ †estuå.

M”adariondoå zuhaitΩ motå ba† då. Z”uhaitza®e> luΩæ-luΩeå då etå handia§ etå ∫±r∂æ iluna§ dit¤. zuria§ dirå etå fruituå då. 12

 E”r®eparat€ irud^e^ etå azald€. Z�e® egi> d€ Lei®e§?

Gau® goiΩea>, E”g¤erdia>, A”rratsal∂ea>, FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

161

Amaierako ebaluazioa Izena 13   Irakurri

Data

eta idatzi elkarrizketa, komikiaren laguntzaz.

GoiΩ ba†ea>, arrantza¬eå itsasorå a†erå Ωe> arrantza>. S txik^ kolo®ets¤ ba† ikus^ z¤e>. Utzi uretan, mesedez, seme-alabak ditut-eta.

Eskerrik asko. Eskatu desira bat eta beteko zaizu.

Ondo da, beste zerbait bazkalduko dut.

Emazteari galdetuko diot, bihar eskatuko dizut desira.

_ _ _ _ 162

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Amaierako ebaluazioa 14   Orain,

osatu ipuina eta idatzi izenburua eta bukaerako esaera.

B’ehi> ba†ea>

GoiΩ ba†ea>, arrantza¬eå itsasorå a†erå Ωe> arrantza>. S txik^ kolo®ets¤ ba† ikus^ z¤e>. _ _ _ _ E”t≈erå joa> Ωe> etå emaz†ear^ azald¤ zio> @ertatutakoå. E”ztabaidat¤ ondo®e>, ßena®-emaz†æe§ arrainar^ eΩe® eΩ eskatΩeå erabak^ zu†e>, dagoeneko oso zoriontsua§ baitzi®e>. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

163

100

Gaitasunen ebaluazioa

165

Lehen hiruhilekoa. Gela apaintzen dugu Izena

Data

Ikastur†eå orai> ∂elå gutx^ has^ Ωe> etå @elå oso hutsi§ dago. A”paintΩeko, zu®æ laguntzå ∫±ha® dug¤. GoaΩe> ¬etrå zintzilikar^ poli† batzu§ egi†erå! 1

Nolå egi†e> dirå ¬etrå zintzilikaria§? B’egirat€ etå idatz^ 1, 2, 3 etå 4 Ωenbakia§ argibi∂æ ha€e§ or∂enatΩeko.

2

H”as^ baino ¬e™e>, ma†eriala§ p®estat€ ∫±ha® dirå. Ingurat€ ∫±harko dituzu> gauza§.

A 166

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Gaitasunen ebaluazioa 3

A”u§erat€ 4 kolo®etako Ωetå-paπerå etå egi> kolo®æ bakoitza®eki> 9 bolatxo ¬et®e> ertza§ apaintΩeko.

4

Osat€ @ero ¬etrå barrua> itsatsiko dituzu> kar†ela§. H”or®etarako, bilat€ zu®æ liburua> ¬etrå ha€etako bakoitzaΩ has†e> di®e> 6 hitΩ, etå kopiat€.

†

5

∂

ƒ

ß

Orai>, jarrait€ 1. jard€erako argibi∂ea§ etå sort€ ¬etrå zintzilikar^ ba†. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

167

168

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

169

170

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

171

Bigarren hiruhilekoa. Zinemara goaz Izena

Data

M”ai∂er®e§ 7 ur†æ dit¤ etå zi>emaza¬æ amorratuå då. A”ma§ zi> egi> dio ostegu>ea> filµ ba† ikus†erå eramango dit¤elå ∫±rå etå I§e® anaiå. 1

M”arkat€ M”ai∂er®e§ etå anaia§ ikufi ∂eza§e†e> filmå.

Ikus¬æ oro®entzako filmå.

12 ur†eti§ gorakø±ntzako filmå. 2

172

Or∂enat€ zenbakia§ hand^e>eti§ txik^e>erå etå asmat€ filma®e> iΩenburuå.

38

67

14

54

3

45

23

rå

E”s

då

på

iå

ziø

b^

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Gaitasunen ebaluazioa 3

Z’er^ buruzko filmå då? A”smat€ etå idatz^.

4

Z’enba† baliø du†æ Mai∂er®e>, I§er®e> etå ama®e> sar®e®e§ guztirå?

FANTASIAZKO ZINEMA P®eziø±> Ωer®endå H”aurra§ ... 5 euro Heldua§ ... 7 euro S dizkio M”ai∂err^ krisπetå_ontz^ ba† erofi ∂eza>. Z’enba† dir€ @erat€ zaio so∫±rå?

2 euro

= @erat¤ zaizkio so∫±rå. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

173

6

No> eserikø då bakoitzå? I”rakurr^ etå margot€. •

•

H”a¤ då M”ai∂er®e> sar®erå. M”argot¤ ha®e> eßer¬ekuå urdi>eΩ.

3. ilara 4. eserlekua

E”serlekuå



M ”ai∂er®e> eskui>ea> eßer^ då I§e®. M”argot¤ gorriΩ ∫±®æ eßer¬ekuå, etå osat¤. E”ser¬ekuå

Ilarå

174

Ordua: 18:30

A ”må M”ai∂er®e> atΩea> eßer^ då. M”argot¤ ∫±r∂eΩ ha®e> eßer¬ekuå, etå osat¤. Ilarå

•

Espaziora bidaia



1. ilara

1

2

3

4

5

6

7

8

2. ilara

1

2

3

4

5

6

7

8

3. ilara

1

2

3

4

5

6

7

8

4. ilara

1

2

3

4

5

6

7

8

5. ilara

1

2

3

4

5

6

7

8

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Hirugarren hiruhilekoa. Baserrira txangoa Izena

Data

ITURRIBERRIKO BASERRIESKOLA

HERRI EDER

7 kilometro

Ikasturtea amaitu baino lehen, lehen mailako haurrek txangoa egingo dute baserri-eskola batera. Maisuak informazio hau ikusgai jarri du gelan eta gurasoentzat ohar bat presta dezatela eskatu die ikasleei, datu garrantzitsuenak bilduz.

16 kilometro

Txoperena errepidea Telefonoa: 333 78 49 30 Ordutegia: Astelehenetik asteazkenera 10etatik 5etara.

ITURRIBERRIKO BASERRI ESKOLA

Gurpilgain Autobusak

Prezioak: Helduak: 15 € Haurrak: 8 €

Herri Ederretik Iturriber

baserri-eskolara, 12 eu

riko

ro balio

ditu joan-etorriko txarte

lak.

1

Zenbat kilometro daude herriaren eta baserri-eskolaren artean? Bilatu datuak mapan eta kalkulatu.

Herritik zubirainoko kilometroak Zubitik baserri-eskolarainoko kilometroak

Guztira, kilometro daude.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

175

2

Zenbat balio du txangoak? Idatzi prezioak eta kalkulatu.

GURPILGAIN AUTOBUSAK

ITURRIBERRIKO BASERRI ESKOLA

Herri Eder – Baserri Eskola Prezioa:

Haurren sarrera:

euro

euro

balio d¤ txangoa§. 3

Inguratu zer egunetan dagoen irekita baserri-eskola. Ondoren, irakurri maisuak dioena eta margotu horiz txangoaren eguna. Txangoaren egunak 2 hamarreko eta 3 bateko ditu.

M A I AT Z A A 7 14 21 28

A 1 8 15 22 29

A 2 9 16 23 30

O 3 10 17 24 31

O 4 11 18 25

L 5 12 19 26

®e> 176

I 6 13 20 27

a>

izango då txangoå.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Gaitasunen ebaluazioa 4

Ebatzi.

 utobusak 30 minutu behar ditu baserritik jatetxera joateko, eta A beste 14 minutu bazkaltokitik Herri Ederrera. Zenbat denbora behar du autobusak baserritik herrira joateko? Eragiketa Emaitza

Autobusak

minutu behar ditu.

Eta askaltzeko 15 minutuko geldialdia eginez gero, zenbat denbora beharko dugu iristeko?

Emaitza

Eragiketa

∫±harko ditug¤.

5

Zer jarduera egin daitezke baserri-eskola batean? Eman adibide batzuk.

6

Inguratu txangora eramango zenituzkeenak.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

177

7

Orain, osatu oharra gurasoentzat.

Guraso mai†ea§: Dator®e> , ¬e™e> mailako haurro§ txangoå egingo dug¤ baßerr^-eskolarå. er®epi∂ea> dago, ™erriti§ kiloµetrorå. A”utobuså 9eta> etorriko då gu®æ bilå ikastolarå, etå baßerriti§ 5eta> ir†engo ga®e> ar®e>, bi∂ea> @eldialdiå egingo dug¤ µer^endatΩeko; hor^ ∂elå etå, minut¤ ∫±harko ditug¤ ikas†et≈erå iris†eko. Txangoa§ euro balio d¤. I>formazio @ehiagorako, ∂eit¤ lasa^ baßerriko †e¬æfono Ωenbakirå: . 178

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Lorpenadierazleak eta erantzunak

181

Lehen Hezkuntzako Euskara eta Literatura irakasgaiaren ebaluazio-irizpideak lehen ziklorako 1. Ea gai den peertsonen arteko harremanetan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnen moduko euskarri eta genero desberdinetako ahozko testuak ulertzeko (ikaslearen bizipenetatik gertuen daudenak, batik bat), eta horretan, ea igartzen dion testuen zentzu orokorrari, ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak ondo bereiziz eta kasuan-kasuan lortu beharreko helburuak erdiesteko informazio egokia hautatuz. 2. Ea gai den pertsonen arteko harremanetan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnen moduko euskarri eta genero desberdinetako idatzizko testuak ulertzeko (ikaslearen bizipenetatik gertuen daudenak, batik bat), eta horretan, ea igartzen dion testuen zentzu orokorrari, ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak ondo bereiziz eta kasuan-kasuan lortu beharreko helburuak erdiesteko informazio pertinentea hautatuz. 3. Ea gai den norbaiten laguntzarekin peertsonen arteko harremanetan, hedabideetan, hezkuntzan eta literaturan sarri-sarri agertu ohi direnen moduko euskarri eta genero desberdinetako ahozko testu soil-soilak sortzeko, eta horretan, ea txukun eta egoki erabiltzen dituen bai ikus-entzunezko teknologia berriak nahiz IKTak eta bai hitzezko nahiz hitzik gabeko baliabideak. 4. Ea parte hartzen duen eguneroko egoera interaktiboetan, eta horretan, ea errespetatzen dituen komunikazio-trukearen oinarrizko arauak. 5. Ea gai den norbaiten laguntzarekin pertsonen arteko harremanetan, hedabideetan, hezkuntzan eta literaturan sarri-sarri agertu ohi direnen moduko idatzizko testu soilsoilak paperean nahiz euskarri digitalean sortzeko. 6. Ea gai den testu, enuntziatu eta hitzak elkarrekin alderatu eta transformatu, eta hizkuntza-sistemari eta hizkuntzaren erabilera-arauei buruz gogoeta egiteko, eta ea gero ezagutza horiek erabiltzen dituen ulermen-arazoak konpontzeko eta testualizazio- eta berrikusketa-prozesuak hobetzeko. 7. Ea baduen zikloan zehar landutako oinarrizko terminologia linguistikoaren berri, eta ea terminologia hori erabiltzen duen testuak ulertzearekin eta sortzearekin lotutako hizkuntzaren erabilerari buruzko jardueretan. 8. Ea baduen irakurtzeko ohiturarik, eta ea literatura hartzen duen gozamen-iturritzat eta mundua ezagutzeko bidetzat. 9. Ea gai den bai haur-literatura klasikoko eta bai gaur egungo haur-literaturako testuak ulertzeko eta erreproduzitzeko, eta horretan, ea ahozko nahiz idatzizko literaturari eta konbentzio literario espezifikoei buruzko ezagutzak erabiltzen dituen. 10. Ea gai den bere inguruan hitz egiten diren hizkuntzak identifikatzeko eta balioesteko. 182

11. Ea badakien zein den bere ikasgelako, eskolako eta etxe inguruko errealitate linguistikoa, eta ea balioesten duen errealitate linguistiko hori. 12. Ea ohitura eta jokabide linguistiko asertibo eta enpatikoak bereganatzen doan, eta ea eskolan euskaraz hitz egitearen aldeko jarrerarik baduen. 13. Ea, informazioa bilatzeko, hautatzeko, kudeatzeko eta komunikatzeko prozesuan, gai den norbaiten laguntzarekin informazioaren teknologiak erabiltzeko, eskolan egunero sortzen zaizkion premiei aurre egiteko. 14. Ea gai den bere ikaskuntza linguistikoaz gogoeta egiteko, eta horretan, ea konfiantzarik duen ikaskuntza-gaitasunean, horrela bere burua erregulatzen ikasteko.

Hasierako lorpen-adierazleak Lehen Hezkuntzako 1. mailako Euskara eta Literatura

LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Ahozko adierazpena eta hiztegia Argi adierazten ditu gauzak ahoz. Zuzen eta argi ahoskatzen ditu hainbat hitz.

1, 3 2

Objektuak, egoerak eta irudi-segidak deskribatzen ditu.

1, 3

Bere adinari dagokion hiztegia erabiltzen du.

1, 3

Irakurmena eta irakurritakoaren ulermena Idatzitako hitz esanguratsuak eta ohikoak identifikatzen ditu.

2, 3

Badaki irudiak eta testuak lotzen.

1

Letra larriak eta xeheak erlazionatzen ditu.

1

Esaldi errazak irakurtzen ditu.

4

Testu errazak ulertzen ditu.

4, 5

Idazmena Ondo egiten ditu proposatutako trazuak.

1, 6

Hitzak eta esaldi laburrak kopiatzen ditu.

2, 3, 4

Bere izena identifikatzen eta idazten du.

5

183

1

Hasierako ebaluazioa LORPEN-ADIERAZLEAK Hitzetan dauden bokalak bereizten ditu.

1, 2, 4, 6

Irudiak eta haien izenak erlazionatzen ditu.

1, 2, 5

H letra, xehea zein larria, identifikatzen du.

3

Bokalek hitz barruan duten lekua bereizten du.

Erantzunak 1. I letra dauka: bizikleta. U letra dauka: untxia. O letra dauka: hodeia. E letra dauka: esnea. 2. Inguratu armiarma eta arraina. 3. Inguratu h letra, xehea eta larria. 4. Herensugea, sudurra, eguzkia. 5. Ahoa, ohea, oihua. 6.- Krokodiloa, inurria, txorimaloa.

184

Jarduerak

4, 6

1

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Hitzak eta irudiak lotzen ditu. Hitzak idazten ditu, bokalak eta m, t, k, b eta h letrak erabiliz.

1

Hitzak sortzen ditu, emandako silabak erabiliz.

2

Bokalak eta m, t, k, b eta h letrak biltzen dituzten esaldi laburrak irakurtzen ditu. Hitzak eta irudiak lotzen ditu.

3

Bokalak eta m, t, k, b eta h letrak biltzen dituzten esaldi laburrak irakurtzen eta idazten ditu. Hitzak eta irudiak lotzen ditu.

4

Bokalak eta m, t, k, b eta h letrak biltzen dituzten hitzak idazten ditu. Hitzak eta irudiak lotzen ditu.

5

Erantzunak 1. Katea, bibotea, momia, katua 2. Meta, botika, tomatea. 3. Lotu: Ahateak eta kaioak ezkerreko irudiarekin. Lotu: Umeak eta katuak eskuineko irudiarekin. 4. Maia eta kometa. Kukua eta habia. 5. Mamua, takoia.

185

2

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK Hitzak eta irudiak lotzen ditu. Hitzak idazten ditu, bokalak eta d, g, n eta h letrak erabiliz.

1

Bokalak eta g, b eta n letrak biltzen dituzten esaldi laburrak irakurtzen eta kopiatzen ditu. Agurrak ezagutzen ditu. Hitzak eta gauzak lotzen ditu.

2

Begiaren atalak bereizten ditu. Bokalak eta b, k, g, eta n letrak dituzten hitzak idazten ditu. Hitzak eta gauzak lotzen ditu.

3

Urtaroak bereizten ditu. Egunaren aldiak bereizten ditu. Badaki bokalak eta n, g eta d letradun hitzak irakurtzen eta idazten

4

Bokalak eta m, t, k, b, g eta n letrak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu. Badaki zerrendak egiten.

5

Erantzunak 1. Gutuna, oihana, iguana, hodeia. 2. Gabon!; Egun on! 3. Ezkerretik eskuinera eta goitik behera: begia, bekaina, ninia. 4. Gaua da; uda da. 5. Ogia, babak, tomatea, banana.

186

Jarduerak

3

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Hitzak eta irudiak lotzen ditu. Hitzak idazten ditu, bokalak eta l, p, j eta h letrak erabiliz. Gauzak sailkatzeko gai da.

1

Bokalak eta k, t, b, d, g, n eta l letrak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu

2

Bokalak eta l, t, n, d, k, g, b eta h letrak dituzten hitzak irakurtzen ditu eta l eta h letrak dituzten hitzak idazten ditu. Silabak ordenatzen ditu.

3

Bokalak eta n, d, b, k, g, m, j eta t letrak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu. Gonbidapena osatzeko gai da.

4

Erantzunak 1. Arropak dira: tapauka, pijama eta jaka. 2. Alkatea, aldapa, labana, lagunak. 3. Lehoia alai dago kaiolan. Logelako leihoa handia da. 4. JATEKO GONBIDAPENA JAKIAK: Indabak, okela eta banana EGUNA: igandea ORDUA: hamabiak TOKIA: jantokia

187

4

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK Bokalak eta m, t, k, b, d, g, n, l, p, r, f eta h hizkiak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu. Sailkatzeko eta sailkapenak zuzentzeko gai da.

1

Bokalak eta landutako kontsonanteak biltzen dituzten esaldi laburrak irakurtzen eta ulertzen ditu.

2

Bokalak eta t, k, b, d, g, n eta r hizkiak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu.

3

R gogorra duten hitzak identifikatzen daki.

4

Erantzunak 1. Koilara, armiarma, haria. 2. Funanbulua jirafaren ondoan dago. Familia fandangoan ari da. 3. Euria ari duenean, euritakoa behar dugu. 4. orgatila, erregea, iturria, arkua.

188

Jarduerak

O

A

U

G

U

Z

E

O

E

R

R

E

G

E

A

R

A

K

B

E

D

L

J

G

R

U

B

I

H

O

K

A

K

A

U

H

S

D

N

T

U

M

J

O

R

A

F

I

M

N

E

A

X

J

H

L

E

I

T

U

R

R

I

A

1. hiruhilekoaren kontrol-proba LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Landutako hiztegia ezagutzen du eta zuzen idazten daki. Bokalak eta m, t, k, b, d, g, n, l, p, r, rr , f eta h letradun hitzak idazten ditu.

1

Gaiekin loturiko hiztegia ezagutzen du. Bokalak eta m, t, k, b, d, g, n, l, p, r, rr , f eta h letradun hitzak irakurtzen eta idazten ditu.

2

Bokalak eta m, t, k, b, d, g, n, l, p, r, rr , f eta h letradun esaldiak irakurtzen, ulertzen eta idazten ditu.

3

Hitzen eremu semantikoak bereizten ditu. Zerrendak osatzen ditu.

4

Gutunaren egitura ezagutzen du. Bokalak eta m, t, k, b, d, g, n, l, p, r, rr , f eta h letradun hitzak irakurtzen eta idazten ditu.

5

Oharren egitura ezagutzen du. Bokalak eta m, t, k, b, d, g, n, l, p, r, rr , f eta h letradun hitzak irakurtzen eta idazten ditu

6

Gonbidapen xume bat idazteko gai da. Badaki asteko egunak eta orduak bereizten.

7

Erantzunak 1. Katea, hodeia, katua, kaiola, euritakoa, armiarma. 2. Dorrea, jirafa, berokia. 3. Nahia jatuna gailetak jaten dago. 4. Animaliak: oreina, jirafa, arkumea. Egunak: asteartea, ostirala, larunbata. Koloreak: urdina, morea, gorria.

5. Olentzero maitea: Aurten dena ondo egin dut eta opari hauek nahi ditut: erlojua eta baloia. Eskerrik asko, Olentzero. Musu handi bat. 6. Aita: Ama eta biok kalean gaude. Zuk egin afaria.

Almike

7. Jakia: marrubiak. Erantzun librea.

189

5

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK Bokalak eta m, k, d, g, n, l, p, r, s, z eta h letrak biltzen dituzten esaldi laburrak irakurtzen eta kopiatzen ditu.

1

Bokalak eta m, k, b, d, g, n, l, r, s eta z letrak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu. Gauzak sailkatzen ditu.

2

Bokalak eta t, k, b, d, g, n, l, r, s, z eta h letrak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu. Asteko egunen izenak ezagutzen ditu.

3

Bokalak eta m, k, d, g, n, l, p, r, s, z eta h letrak dituzten hitzak irakurtzen eta idazten ditu. Egunaren aldiak bereizten ditu eta jai-egitaraua osatzeko gai da.

4

Erantzunak 1. Sukaldeko mahaian saski zaharra dago. 2. Familiako kideak: osaba, ama, semea, gurasoak. Gorputzaren atalak: besoa, sudurra, sabela, ezpainak. 3. Astelehena, asteartea, asteazkena, osteguna, ostirala, larunbata, igandea. 4. Auzoko jaiak: 10etan: sokatira. 11etan: zaku-lasterketa 5etan: mozorro-lehiaketa 7etan: disko-festa.

190

Jarduerak

6

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Gaiarekin loturiko hiztegia ezagutzen du. Kontsonante guztiak ezagutzen ditu. Silabak ordenatu eta hitzak osatzeko gai da.

1

Gaiarekin loturiko hiztegia ezagutzen du. Tx, ts eta tz txistukariak bereizten ditu eta ongi erabiltzen ditu.

2

Gaiarekin loturiko hiztegia ezagutzen du. Tx, ts eta tz txistukariak bereizten ditu eta ongi erabiltzen ditu.

3

Badaki kartela osatzen.

4

Erantzunak 1. Saxofoia, arrantzalea, itsasontzia, perretxikoa. 2. Txokolatea, txanoa, arrautza, ontza, xerra, jertsea Jatekoak dira: txokolatea, xerra, arrautza. 3. Mahatsa, txakurra, giltza, zuhaitza. 4. Erantzun librea.

191

7

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Dd, tt, ñ eta ll letrak irakurtzeko, ahoskatzeko eta idazteko gai da.

1

Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Inprentako letra identifikatu eta kopiatzeko gai da.

2

Tt, ñ eta ll letradun hitzak irakurtzeko eta idazteko gai da. Esaldiak eta irudiak lotzen ditu.

3

Ongi erabiltzen ditu ordenaren berri ematen duten testu-antolatzaileak. Sukaldaritza-errezeta sinplea osatzeko gai da.

4

Erantzunak 1. Tortilla, paella, pottoka, piraña, andereño. A K O S T O P H B O G D J E L P N S R B U I

I

X K Z A P

T O R T

I

L L A

P O X D E H A R J O L E A N D E R E Ñ O X P X L K E Z M T L A M I U A L P O T T O K A F T D P A

2. Idazketa-ariketa. 3. Andereñoak banillazko galletak hartu ditu gosaritarako. 4. Lehenik, marrubiak garbitu eta zatitu. Ondoren, marrubi zatiak ontzian sartu eta jogurta bota. Gero, gosariko zerealak bota. Azkenik, dena nahasi.

192

Jarduerak

8

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Silabak ordenatzeko gai da. Letra multzoak idazteko gai da.

1

Esaldiak eta irudiak lotzeko gai da. Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Letra multzoak idazteko gai da.

2

Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Letra multzoak idazteko gai da. Testuak osatzeko gai da.

3

Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Letra multzoak idazteko gai da. Prozesuen azalpena osatzeko gai da.

4

Erantzunak 1. Itsasertza, loreontzia, ureztaontzia, galtzerdia. 2. Gaztainak saskian daude. Erramun kantuan dabil. 3. Gure etxe ondoan parke handi bat daukagu. Parkean zuhaitz berezi bat dago: bi enbor eta bi buru ditu, eta baita adar lodi-lodiak ere. Musker asko bizi dira han. 4. Landu, landatu, ureztatu.

193

2. hiruhilekoaren kontrol-proba LORPEN-ADIERAZLEAK Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Sailkapenak zuzentzeko gai da.

1

Gorputzeko atalak bereizten ditu. Txistukariak bereizten ditu eta zuzen erabiltzen ditu idaztean.

2

Familiako kideen izenak ezagutzen ditu. Familiako kideen arteko loturak bereizten ditu.

3

Urtaroen izenak ezagutzen ditu. Urtaroak eta ezaugarriak lotzeko gai da.

4

Deskribapenak ulertzeko gai da. Zuhaitzen atalen izenak ezagutzen ditu.

5

Tokia adierazten duten postposizioak zuzen erabiltzen ditu.

6

Errezeta osatzen daki. Errezetaren osagaiak identifikatzen ditu.

7

Erantzunak 1. Eskailera, maillota eta laztandu. 2. Begian: bekaina, ninia.

Mutikoan: sudurra, begia, masaila, besoa, sabela.

3. Goitik behera: Aitona, amona, gurasoak, osaba, izeba, semea, alaba, lehengusuak. 4. Udaberria, uda, udazkena, negua.

194

Jarduerak



Neguan hotza, euria eta elurra izaten ditugu.



Udaberrian loreak eta eguzkia izaten ditugu.



Udazkenean haize handia izaten dugu.



Udan eguzki handi-handia izaten dugu.

5. Pagoak enbor sendoa eta adar luzeak ditu. 6. Gainean, azpian, ondoan, aurrean.

Arratsaldean, balleta dantzatzera joan naiz.

7. Moztu, gehitu, nahasi.

Osagaiak: uraza, tomatea, tipula, olioa eta ozpina.

9

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Esaldiak irakurtzeko eta ulertzeko gai da. Kontsonante multzoak idazteko gai da.

1

Silaba mota desberdinak bereizten ditu eta hitzak haien arabera osatzen ditu.

2

Kontsonante multzoak dituzten hitzak zuzen irakurtzen ditu. Hitzak bereizten ditu.

3

Ipuinak hasteko eta amaitzeko formulak ezagutzen ditu. Ipuinak hasteko eta amaitzeko formulak bereizten ditu.

4

Erantzunak 1. Sandraren prakak zimurtuta daude. 2. Kirtena, tronpeta, grapagailua. krispetak, torlojua, garbigailua. Gorputzaren atalak: besoa, sudurra, sabela, ezpainak. 3. DR: adreilua, dromedarioa, tundra. GR: tigrea, ogroa, grisaxka. 4. Ipuinak hasteko erak: Lehenago, animaliak mintzatzen ziren denboran…: Ipuinak amaitzeko erak: Aditzeko belarririk duenak aditu eta ikas dezala.

195

10

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Kontsonante multzoak idazteko gai da.

1

Esaldiak irakurtzeko eta ulertzeko gai da. Kontsonante multzoak idazteko gai da.

2

Zenbait ekintza adierazteko onomatopeiak ezagutzen ditu. Kontsonante multzoak idazteko gai da.

3

Inprentako letra irakurtzeko gai da. Emandako oinarri batetik abiatuta, pertsonaia baten deskribapena osatzen daki.

4

Erantzunak 1. Kablea, txiklea, iglua, flana, blusa. O A U T U Z

I O

E R R X G E G F K

I

T

I D L L E

A U S K H O U S B A F L A N A T L M U E R A O Z E N E A X J H L A

I

T B L U S A

2. Iglua egiteko blokeak erabiltzen dira. 3. Egurrak haustean: klak. Zaplasteko batek: zapla. Ipurdiz erortzean: plaust. 4. Erantzun eredua:. Araoak egiten ditu. Magiari esker, pertsonak animalia bihurtzeko ahalmena dauka Umeak eta gauza politak gorroto ditu. Oso zatarra da.

196

Jarduerak

11

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Sailkapenak egiteko eta zuzentzeko gai da. Kontsonante multzoak irakurtzeko eta idazteko gai da.

1

Animaliak identifikatzen ditu eta haien izenak ezagutzen ditu. Animalien izenak idazten daki. Kontsonante multzoak irakurtzeko eta idazteko gai da.

2

Esaldi laburrak ondo ulertzeko eta idazteko gai da. Esaldiak eta irudiak lotzen ditu. Kontsonante multzoak irakurtzeko eta idazteko gai da.

3

Subjektuari eta esaldiaren zentzuari erreparatuta, perpausak osatzeko gai da. Kontsonante multzoak irakurtzeko eta idazteko gai da.

4

Erantzunak 1. Plastikoa, artaziak, gladioloa. 1.- zebra 2.- krokodiloa 3.- tigrea 4.- ostruka 5.- flamenkoa 6.- dromedarioa. 3. Pablok blusa ekarri dit Afrikatik. 4. Maddik onddo tortilla egin du afaltzeko. Pottoka ttipa zelaian dago belarra jaten. Garbiñe Plentziako plazan bizi da. Ñuak gustuko du siesta itzalpean egitea.

197

12

Kontrol-probak LORPEN-ADIERAZLEAK Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu.

1

Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Eguraldiarekin loturiko onomatopeiak ezagutzen ditu.

2

Onomatopeiak egoerekin lotzen daki.

3

Irudiak aztertu eta interpretatzeko gai da. Gertakariak sekuentziatzeko gai da.

4

Erantzunak 1. Bainujantzia, euritakoa, hodeia, arkatza, eskularruak, sandaliak, krispetak. Ez dira arropak: euritakoa, hodeia, arkatza, krispetak. 2. Elurra mara-mara, haizea firin-faran, tximista zirti-zarta. 3. 4, 1, 5, 3, 2, 6. 4. 3, 1, 2.

198

Jarduerak

3. hiruhilekoaren kontrol-proba LORPEN-ADIERAZLEAK Esaldi laburrak ondo ulertzeko eta idazteko gai da. Kontsonante multzoak irakurtzeko eta idazteko gai da.

1

Animaliak identifikatzen ditu eta haien izenak ezagutzen ditu. Sailkapenak egiteko eta zuzentzeko gai da.

2

Kontsonante multzoak dituzten hitzak zuzen irakurtzen ditu. Hitzak bereizten ditu.

3

Irudiak aztertu eta interpretatzeko gai da. Gertakariak sekuentziatzeko eta ordena egokian adierazteko gai da.

4

Onomatopeiak egoerekin lotzen daki. Kontsonante multzoak irakurtzeko eta idazteko gai da.

5

Silabak ordenatu eta hitzak osatzeko gai da.

6

Irudiak aztertu eta interpretatzeko gai da. Irudietan oinarritua, ipuin bat idazteko gai da.

7

Erantzunak

4. Erantzun eredua: Gaur goizean, hondartzara joan da lagunekin.

1. Krokodiloa Afrikan bizi da.

Krokodiloak ez du adreilurik jaten.

2. Oihanean bizi dira: hartza, piraña, ostruka, zebra.

Jarduerak

Baserrian bizi dira: pottoka, untxia, txita, ahuntza.

3. PR dute: printzesa, praka.

Tr dute: Petra, Tripontzi, trapu, patrika.



GR dute: ogroa.



KR dute: kriseilu, krispetak

Eguerdian, makarroiak jan ditu gurasoekin.

Arratsaldean, balleta dantzatzera joan da.

5. Ixo, zapla, plaust kax-kax, klak, xapi. 6. Krabelina, gladioloa, flotagailua, boligrafoa.

triste bizi zen, atsoak lan eta lan egitera behartzen zuelako.

Egun batean, dragoi batek neska harrapatu zuen. Neskak bere istorio tristea kontatu zion dragoiari eta hark lagundu egingo ziola esan zion. Atsoa gazteluko kartzelan sartu zuten eta, ordutik pozik bizi dira biak gazteluan.

7. Erantzun eredua.

Neska eta dragoia.



Behin batean bazen neska bat, atso zahar gaizto batekin gaztelu batean bizi zena. Neska

199

Amaierako ebaluazioa LORPEN-ADIERAZLEAK

200

Jarduerak

Hitzak eta haien esanahia ezagutzen ditu. Lanarekin loturiko tresnak, sukaldeko tresnak eta eskolako tresnak ezagutzen eta bereizten ditu. Zerrendak egiteko gai da.

1

Asteko egunen izenak ezagutzen ditu. Asteko egunen izenak idazten daki. Definizioak ulertzen ditu.

2

Asteko egunen izenak ezagutzen ditu. Asteko egunen izenak idazten daki.

3

Kartela idazteko gai da.

4

Gorputzaren atalak bereizten ditu. Gorputzaren atalak idazteko gai da.

5

Definizioak ulertzeko gai da. Arropen izenak ezagutzen ditu. Gurutzegramak osatzeko gai da.

6

Lanbideak bereizten ditu. Esaldi laburrak ulertzen ditu.

7

Gorputzaren atalak bereizten ditu. Gorputzaren atalak idazteko gai da.

8

Jatekoekin zerikusia duen hiztegia ezagutzen du. Jatekoen izenak idazteko gai da.

9

Oinarrizko hitzak ortografia akatsik gabe idazteko gai da.

10

Zuhaitzen atalak ezagutzen ditu. Zuhaitzen deskribapenak osatzeko gai da.

11

Irudiak aztertu eta interpretatzeko gai da. Gertakariak sekuentziatzeko eta ordena egokian adierazteko gai da.

12

Inprentako letra arazorik gabe irakurtzeko gai da. Testuak kopiatzen ditu, akatsik egin gabe.

13

Ipuina osatzeko eta, behar denean, asmatzeko gai da.

14

Amaierako ebaluazioa

Erantzunak

5. blusa

1. Laneko tresnak: bihurkina, mailua, zerra.

6. eskularruak.

Sukaldeko tresnak: potoa, mantala, koilara. Eskolako tresnak: borragoma, boligrafoa, papera.



7. Arrantzalea txalupan joan da arrantzan. 8. Begia, sabela, sudurra, besoa, ninia, masaila, bekaina. X O T X A M S A B E L A

2. Ostirala asteburuaren aurreko eguna da.

D G E F

I

B E G I

A H D E X E B K

Astelehena lehen asteguna da.

Z E X U I O R E O X M G

Igandea jaieguna da. Osteguna asteko laugarren eguna da. 3. Asteartea, asteazkena eta larunbata falta dira. 4. Zer: Zirkua

6. 1. bainujantzia. 2. berokia. 3. galtzerdiak. 4. abarkak.

I

A R E A

S X K P

A O A T

I N I A

L A N S

A X A K

Z M S E

E O I B

M Z Z X

E S O A

13. –Utzi uretan, mesedez, seme-alabak ditut-eta.

–Ondo da, beste zerbait bazkalduko dut.



–Eskerrik asko. Eskatu desira bat eta beteko zaizu.



–Emazteari galdetu diot, bihar eskatuko dizut desira.



Erantzun librea.

K

F H O R N I R A T X B E M A B Z

F O M L

9. Paella, gazta, saltxitxak, xerra, flana, mahatsa. 10. Izarra, moxala, saskia, isatsa, xaboia, zapata. Mototsa, txakurra, hartza, txanpona, arrautza.

Eguna: Larunbatean 5. E. E. Kaixo, Mikele: Nire urtebetetzea da eta jaira gonbidatu nahi zaitut. Tokia: nire etxea. Eguna: ostirala. Ordua: seiak.

K A L

L M U Z D A U N R T

Tokia: Futbol-zelaian Ordua: Hamabietan.

S U D I

11. Madariondoa zuhaitz mota bat da. Zuhaitzaren enborra luze-luzea da eta hostoak handiak eta berde ilunak ditu. Loreak zuriak dira eta fruitua madaria da.

Arratsaldean gurasoekin saskibaloian jolastu da.

14. Ariketa ipuina osatzean datza. Horretarako, ikasleek izenburua asmatu behar dute eta, gainerakoan, aurreko orrialdeko hasiera eta elkarrizketa kopiatuko dituzte. Azkenik, ipuina amaitzeko formula bat jarriko dute, hala nola aditzeko belarririk duenak aditu eta ikas dezala.

12. Erantzun eredua:

Goizean, eskolara joan da.



Eguerdian, oilaskoa jan du jantokian, lagunekin.

201

Lehen hiruhilekoa, ebaluazio-proba. Gela apaintzen dugu EBALUATZEN DIREN GAITASUNAK HIZKUNTZARAKO GAITASUNA

MATEMATIKARAKO GAITASUNA

ARTERAKO GAITASUNA

IKASTEN IKASTEKO GAITASUNA

Jarduerak

Jarduerak

LORPEN-ADIERAZLEAK

Bere idazketari arreta jartzen dio eta alderdi estetikoak zaintzeko eta zuzenketak egiteko interesa azaltzen du.

4

Elementu batek multzo baten barruan duen lekua identifikatzen du.

1

Zenbakiak testuinguru desberdinetan hautematen ditu eta interpretatzen ditu.

3

Eguneroko lanak txukun, argi eta garbi aurkezteko interesa erakusten du.

5

Lan bat egiteko behar diren materialak hautematen ditu

2

Erantzunak

Mailak

1

2, 1, 4, 3

A. Ez da saiatu ere egin. B. Hutsen bat egin du. C. Behar bezala egin du, nolabaiteko laguntzarekin. D. Behar bezala egin du, laguntzarik gabe.

2

Letra-eredua, guraizeak, zeta-papera, itsasgarria, artilea eta koloretako argizariak.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Material guztiak inguratu ditu. C. Materialen bat inguratzea ahaztu du. D. Behar bezala egin du.

3

• E. G. (erantzun grafikoa).

A. Ez da saiatu ere egin. B. Ez ditu zenbatu kolore bakoitzeko bolatxoak. C. Huts egin du bolatxo multzoren bat zenbatzean. D. Behar bezala egin du.

4

E. L. (erantzun librea)

A. Ez da saiatu ere egin. B. Ez du jarduera osatu. C. Huts bat edo bi egin ditu. D. Behar bezala egin du.

5

E. G.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Ez dio argibideen ordenari jarraitu. C. Zailtasunak izan ditu urratsetako bat egiteko. D. Behar bezala egin du.

A maila. 1 puntu

202

Gaitasunen ebaluazioa

B maila. 2 puntu

C maila. 3 puntu

D maila. 5 puntu

Lehen hiruhilekoa, ebaluazio-proba. Gela apaintzen dugu

Gaitasunen ebaluazioa

Probako jarduerak

Ikasleak 1

2

3

4

5

GUZTIRA

BALORAZIOA

BALORAZIOA 21 puntutik gora, guztira. Bikain. 21 eta 11 puntu artean. Ongi. 11 puntutik behera. Gutxiegi. 203

Bigarren hiruhilekoa, ebaluazio-proba. Zinemara goaz EBALUATZEN DIREN GAITASUNAK HIZKUNTZARAKO GAITASUNA

MATEMATIKARAKO GAITASUNA

Gaitasunen ebaluazioa

Jarduerak

LORPEN-ADIERAZLEAK Irakurritako testuaren mamia ulertzen du eta hitz berriak ikasi ditu, irakurketaren testuinguruari begiratuta. Testuak idazten ditu, txukun eta zuzen.

1, 6, 3

Testuetako zenbakiak ezagutzen eta interpretatzen ditu.

1

99ra arteko bi zifrako zenbakiak elkarren artean alderatzen ditu, eta zenbaki handiena eta txikiena bereizten ditu.

2

Zenbaki arrunten arteko batuketak eta kenketak egiten ditu, prozesuak automatizatuz.

4, 5

Arrazoitze-prozesuaren fase guztietatik igarotzen da, eguneroko bizitzako problemak ebazteko.

Jarduerak

204

Erantzunak

6

Mailak

1

Ikusle ororentzako filma.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Arazoak ditu bigarren mezua ulertzeko. C. Azalpena behar izan du jarduera osatzeko. D. Behar bezala egin du, laguntzarik gabe.

2

Espaziora bidaia.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Akatsak egin ditu eta ezin izan du izenburua asmatu. C. Izenburua asmatu du, akatsen bat egin arren. D. Behar bezala egin du.

3

E. L (erantzun librea)

A. Ez da saiatu ere egin. B. Hitz solteak edo esaldi labur bat idatzi ditu soilik. C. Zentzuzko testu bat idatzi du, akatsen batekin. D. Behar bezala egin du.

4

Sarrerek 17 euro balio dute.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zer egin behar den jakiteko arazoak izan ditu. C. Ez du osatu edo batuketa egitean huts egin du. D. Behar bezala egin du.

5

3 euro geratu zaizkie sobera

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zer egin behar den jakiteko arazoak izan ditu. C. Ez du osatu edo kenketa egitean huts egin du. D. Behar bezala egin du.

6

Ama: 4. ilara; 4. eserlekua. Iker: 3. ilara, 5. eserlekua.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zailtasun handiak izan ditu eta laguntza behar izan du. C. Laguntzarik gabe egin du, akatsen batekin. D. Behar bezala egin du.

A maila. 1 puntu

B maila. 2 puntu

C maila. 3 puntu

D maila. 5 puntu

Bigarren hiruhilekoa, ebaluazio-proba. Zinemara goaz

Gaitasunen ebaluazioa

Probako jarduerak

Ikasleak 1

2

3

4

5

GUZTIRA

BALORAZIOA

BALORAZIOA 25 puntutik gora, guztira. Bikain. 25 eta 13 puntu artean. Ongi. 13 puntutik behera. Gutxiegi. 205

Hirugarren hiruhilekoa, ebaluazio-proba. Baserrira txangoa EBALUATZEN DIREN GAITASUNAK HIZKUNTZARAKO GAITASUNA

MATEMATIKARAKO GAITASUNA

GIZARTERAKO ETA HERRITARTASUNERAKO GAITASUNA

206

Gaitasunen ebaluazioa

LORPEN-ADIERAZLEAK

Jarduerak

Eguneroko bizitzan erabili ohi diren testu errazak idazten ditu, ereduak oinarri hartuta.

7

Emandako datuak identifikatzen eta interpretatzen ditu, batuketen eta kenketen emaitzen inguruko hausnarketa egiten du, eta emaitza horiek beste eragiketa batzuk egiteko erabiltzen ditu.

1

Kalkuluak egiten ditu, txanpon eta billete mota desberdinak erabilita.

2

Egutegia interpretatzen du eta urteko hilabeteak jarduera jakin batzuekin lotzen ditu.

3

Eguneroko bizitzako problemak ebazten ditu erreferentzia tenporalak eta haien arteko loturak erabilita.

4

Nekazaritza-arloko jarduerak identifikatzen ditu.

5

Dokumentu idatziak eta irudiak kontsultarako erabiltzen ditu.

6

Hirugarren hiruhilekoa, ebaluazio-proba. Baserrira txangoa

Gaitasunen ebaluazioa

Jarduerak

Erantzunak

1

Herritik zubirainoko kilometroak: 7. Zubitik baserri-eskolarainoko kilometroak: 16. Guztira 23 kilometro daude.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zailtasunak ditu datuak aurkitzeko eta zer eragiketa egin behar den jakiteko. C. Akatsen bat egin du. D. Behar bezala egin du, laguntzarik gabe.

2

Prezioa: 12 euro. Haurren sarrera: 8 euro. 20 euro balio du txangoak.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zailtasunak ditu datuak aurkitzeko eta zer eragiketa egin behar den jakiteko. C. Akatsen bat egin du. D. Behar bezala egin du.

3

Maiatzaren 23an izango da txangoa.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zailtasunak izan ditu txangoa hileko zein egunetan izango den jakiteko. C. Nolabaiteko laguntza behar izan du. D. Behar bezala egin du.

4

• Eragiketa: 30 + 14 = 44 E  maitza: Autobusak 44 minutu behar ditu. • Eragiketa: 44 + 15 = 59 edo 30 + 14 + 15 = 59 Emaitza: 59 minutu beharko ditugu.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zailtasunak izan ditu erlojuak osatzeko. C. Nolabaiteko laguntza behar izan du. D. Behar bezala egin du.

5

E. L. (erantzun librea)

A. Ez da saiatu ere egin. B. Egokia ez den jardueraren bat idatzi du. C. Adibide gutzi idatzi ditu. D. Behar bezala egin du..

6

E. L. (erantzun librea)

A. Ez da saiatu ere egin. B. Objektu bakarra inguratu du. C. Objektu guztiak inguratu ditu. D. Behar bezala erantzun du.

7

Guraso maiteak: Datorren maiatzaren 23an lehen mailako haurrok txangoa egingo dugu Iturriberri baserri-eskolara. Txoperena errepidean dago, herritik 23 kilometrora… … 59 minutu beharko ditugu… Txangoak 20 euro balio du. Informazio gehiagorako, deitu lasai baserriko zenbakira: 333 78 49 30.

A. Ez da saiatu ere egin. B. Zenbait akats egin ditu edo laguntza handia behar izan du. C. Akatsen bat egin du. D. Testua behar bezala osatu du.

A maila. 1 puntu

B maila. 2 puntu

Mailak

C maila. 3 puntu

D maila. 5 puntu

207

Hirugarren hiruhilekoa, ebaluazio-proba. Baserrira txangoa Probako jarduerak

Ikasleak 1

BALORAZIOA 30 puntutik gora, guztira. Bikain. 30 eta 16 puntu artean. Ongi. 16 puntutik behera. Gutxiegi. 208

Gaitasunen ebaluazioa

2

3

4

5

GUZTIRA

BALORAZIOA

Fotokopiatzeko baliabideak. Aniztasunaren trataera

211

Irakaskuntza neurrira. Hobekuntzaplana

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

213

i letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

^ ^ ^ i i i i i i i •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

I I I I I I I I I I •

2

M”argot€ ^ ¬etraΩ has†e> di®ena§.

3

Ingurat€ ^ etå I ¬etra§.

itsasoå 214

I§e®

ibaiå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Ilargiå

u letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

U U U U U U U U •

2

M”argot€ € ¬etraΩ has†e> ∂e> animaliå.

3

Ingurat€ € etå U ¬etra§.

urå

Una^

kukuå

aulkiå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

215

o letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

o o o o o o o o o •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

O O O O O O O O O •

2

M”argot€ o ¬etraΩ has†e> di®ena§.

3

Ingurat€ o etå O ¬etra§.

Olaiå 216

olatuå

mokoå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

†e¬æfonoå

a letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

å å å å å å å å å •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

A A A A A A A A A •

2

M”argot€ å ¬etraΩ has†e> ∂e> animaliå.

3

Ingurat€ å etå A ¬etra§.

A”n∂e®

hama®

aha†eå

arrautzå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

217

e letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

æ æ æ æ æ æ æ æ æ •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

E E E E E E E E E •

2

M”argot€ æ ¬etraΩ has†e> di®ena§.

3

Ingurat€ æ etå E ¬etra§.

aΩeriå 218

∫±¬eå

et≈eå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

E”¬e>æ

h letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

H H H H H H H H H •

2

M”argot€ ™ ¬etrå ∂u†e> animalia§.

hartzå 3

jiråfå

¬ehoiå

hipopotamoå

Gainidatz^ hitΩetako ™ ¬etrå.

hondartzå

∫±hiå

¬eihoå

H”aiΩeå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

219

m letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

µ µ µ µ µ µ µ µ •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

M M M M M M M M •

2

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

L”ot€ etå kopiat€.

uµeå 3

amamå

Irakurr^ etå markat€ zuΩenå.

A”^, amå, amuå! A”^, amå, mamuå! 220

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

HOBEKUNTZA-PLANA

4



Gainidatz^ etå kopiat€.

m^ m¤ mo må µæ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

momiå

M”^ M”¤ M”o M”å Mæ

5



L”ot€ etå kopiat€.

mihiå 6



M”aiå

amå

mahaiå

M”arkat€. Z’e® egi†e> d€?

M”aaå! M”uu¤!

Mæææ! M”ia¤!

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

221

t letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

† † † † † † † † † •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

• •

•

T T T T T T T T T 2

•

L”ot€ etå kopiat€.

a†eå 3

•

aha†eå

Irakurr^ etå markat€ zuΩenå.

A”utoå etå tutuå. A”utoå etå motoå. 222

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

HOBEKUNTZA-PLANA

4

Gainidatz^ etå kopiat€.



t^ t¤ to tå †æ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

T^ T¤ To Tå Tæ

5





Timo†eo

K”opiat€.

amå Tot^ 6

toma†eå

aitå Teo

Gainidatz^ etå kopiat€, letrå argiΩ.

Timo†eo etå Toto mai†eå. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

223

k letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

§ § § § § § § § § •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

K K K K K K K K K •

2

224

K”opiat€.

kaioå

kukuå

§eå

kaiå

kokoå

mukia§

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

HOBEKUNTZA-PLANA

3



Gainidatz^ etå kopiat€.

k^ k¤ ko kå §æ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

kakaoå

K”^ K”¤ K”o K”å Kæ

4



L”ot€ etå kopiat€.

katakuµea§ 5



K”i§æ

katuå

M”arkat€.

K”oµetå etå tutua§. K”oµeta§ etå tutuå. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

225

b letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

b b b b b b b b b •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

B B B B B B B B B •

2

•

K”opiat€.

∫±hiå 3

•

batu§etå

botå

M”arkat€.

K”obå etå habiå. K”obå etå ibaiå. 226

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

•

HOBEKUNTZA-PLANA

Gainidatz^ etå kopiat€.



4

b^ b¤ bo bå ∫¶

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

bibo†eå

Be§ gutunå daukå. 230

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

n letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

i> u> o> a> e>

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

tintå

I> U> O> A”> E”>

2

K”opiat€.

indioå 3

A”nd¤ A”ndon^

K”opiat€ ¬erro egokia>.

In@e§ mi> d¤ hanka>. Indioa§ mi> d¤ ∫±gia>.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

231

l letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

l^ l¤ lo lå ¬æ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

ma¬etå

L”^ L”¤ L”o L”å Læ L”olå

2

K”opiat€.

olioå 3

limoiå

µeloiå

Gainidatz^ eta kopiat€.

L”ola§ botilå ∫±†æ olio daukå. 232

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

l letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

i¬ u¬ o¬ a¬ e¬

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

aulkiå

I¬ U¬ O¬ A”¬ E”¬ Olgå 2

Idatz^ a¬ edo lå.

gå a¬ miå lå 3

∫±å da@elå

Or∂enat€ esaldiå etå idatz^.

gald¤

egi> då.

A”lka†eå

A” FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

233

p letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

p^ p¤ po på πæ •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

panpinå

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

P^ P¤ Po På Pæ 2

L”ot€ etå kopiat€.

lapikoå 3

Pip^ tapå

A”u§erat€ etå kopiat€.

Pinguinoa§ kaπelå d¤. H”ipopotamoa§ kaπelå d¤. 234

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

potoå

j letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

j^ j¤ jo jå ∆æ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

mojå

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

J^ J¤ Jo Jå Jæ 2

L”ot€ etå kopiat€.

pijamå 3

Jagobå

jakå

K”opiat€ birrita>.

Jo> etå Ju>æ jantokia> ja†e>.

Jo J FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

235

r letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

r^ r¤ ro rå ®æ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

∫±rokiå

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

R”^ R”¤ R”o R”å Ræ

2

Idatz^ r^ edo ®æ.

mada å ba å 3

R”a§e¬ lo å

r^ ®æ ha å

M”arkat€ etå kopiat€.

Re∫±ka§ lo®eå d¤ burua>. Re∫±ka§ madariå d¤ burua>. 236

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

r letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

i® u® o® a® e®

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

arkuå

I® U® O® A”® E”®

2

erbiå 3

Urko

L”ot€ etå kopiat€.

ardiå

er¬eå

Idatz^ ¬ek€ egokia>.

E”rloj¤ apurtuå

H”ormako armiarmå

➡ ➡ FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

237

rr letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

rr^ rr¤ rro rrå r®æ

2

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Idatz^ azpia>.

erraldoiå

dor®eå er®e@eå ∫±taur®ekoa§ erraldoiå er®eginå borragomå

3

K”opiat€.

L”apur®e§ irratiå lapurt¤ du†æ. 238

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

f letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

f^ f¤ fo få ƒæ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

kåƒeå

F^ F¤ Fo Få Fæ

2

e¬æfan†eå

jiråfå

3

Fabia>

Idatz^ bakoitza®e> azpia>.

fokå

L”ot€ etå kopiat€.

Familiå Funanbulua§

●

●

●

●

fi∂eoa§ ja> dit¤. ƒeriarå doå.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

239

s letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

s^ s¤ so så ßæ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

osabå

S azpia>.

hartzå hontzå ahuntzå

3

Irakurr^ etå kopiat€.

A”rtzaina§ ∫±∂eratz^ ahuntΩ dit¤. A”rtzainå zuhaitza®e> atΩea> dago. 246

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

tx letra HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

tx^ tx¤ txo txå t≈æ

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

txanoå

•

Tx^ Tx¤ Txo Txå T≈æ

2

•

Txik^

•

Osat€ hitza§.

txo txå tx^ tx¤ t≈æ

kola†eå

txurroa§

rriå

πer®e koå

ku

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

247

dd eta tt letrak HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Gainidatz^ etå kopiat€.

dd^ dd¤ ddo ddå d∂æ •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

onddoå

tt^ tt¤ tto ttå t†æ

2

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

pottokå

Gainidatz^.

Pott^ pottokå ttipiå lar®ea> dabi¬. Pittinkå-pittinkå, onddoetarå hurbild¤ då. H”a>, M”adda¬e> etå M”add^ aurkit¤ dit¤ onddoa§ batΩe>. 3

K”opiat€.

M”adda¬e>e§ onddoa§ batΩe> dit¤. B moñoñoå. banillazko gai¬eta§ dit¤.

M”arkat€ etå kopiat€.

Pello§ maillo† urdinå d¤. Pello§ patatå-tortillå d¤. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

249

Letra multzoak 1: par HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Irakurr^ etå gainidatz^.

Par§eko a†erπea>, auzota® asko elkart¤ dirå. Orai>, atße∂e> hartΩe> dau∂æ. Gero, ogiå etå tortillå par†ekatuko dituz†æ, otorduå egi†eko. 2

L”ot€ etå idatz^.

Pagoå A”uzota® asko H”aritza§

3

●

●

●

●

●

●

Osat€ etå kopiat€.

ada®

E”nbo® ba† etå

250

par§erå joa> dirå. enbo® lodiå d¤. txor^e> a†erπeå då.

asko dit¤.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Letra multzoak 2: gaz HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Osat€ hitza§ etå idatz^.

tå gaΩ txoå ko nå gaΩ pafi lå 2

3

biΩ ta^ †æ

Osat€ esaldia§.

maskorrå

gaztå

mus§errå

kaskoå

A”tzo, Pello§ H”ondartza>,

ja> n¤e> amona®e>ea>. jarr^ d¤ burua>. bild¤ du†. ikus^ dug¤ par§ea>.

K”opiat€.

Gaztå, gaztaina§ etå pas†elå eros^ ditug¤. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

251

Letra multzoak 3: sal HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

I”rakurr^ etå gainidatz^.

M”add^ saltxitxa§ eta opi¬-kaxå bat eros†erå joa> då. Saltok^a> gizo> ba† ikus^ d¤ etå ∫±ldurt¤ egi> då. Nega®-malkota> has^ då. 2

L”ot€ etå idatz^.

Opi¬ A”mona®e>

3

●

●

●

●

arti¬ezko galtΩerdia§. egi> ∫±rria§ gosaltΩeko.

Osat€ esaldia§ hitΩeki>.

sald¤

∫±ldurt¤

Otso ∫±ldurgarria§ haurrå Txanogorritxo basoa> S azpia>.

u®eztat¤

2

land¤

landat¤

I”rakurr^ etå kopiat€.

E”rramu> kantaria§ landa®æe^ kantatΩe> d^æ, ßendo haz†eko. 3

I”datz^ bakoitza®e> azpia>.

u®eztaontziå edalontziå

lo®eontziå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

253

Kontsonante multzoak 1: tru HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

I”datz^.

printΩeå kra∫±linå

2

ostrukå tronπetå

I”datz^ fr€ edo fu®.

M”a¬eta§ Oso onå då 3

t®enå praka§

go>eta> sart¤ dituz†æ. tå ja†eå.

K”opiat€.

K”rokodiloå u®eta> f®esko dago. 254

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Kontsonante multzoak 2: dri HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

I”rakurr^ etå kopiat€.

Sea>, et≈erå etorr^ dirå. S dago, flanå ja†e>. Plist^-plastå nabi¬, f¬otagailua®eki>. 3

M”arkat€. Z�e® zaratå a†erako d€?

Z”aplå! K”la§! Plaus†! 256

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

f¬anå

Kontsonante multzoak 4: glu HOBEKUNTZA-PLANA

Izena 1

Data

Ordenat€ silaba§ etå osat€ hitza§.

å gl¤ så bl¤ b¬æ kå kå blo 2

^ å

L”ot€ etå kopiat€.

Igluå Igl¤ barrua>

3

●

●

●

●

eπe¬-eπe¬ dago. izotΩ-blo§eΩ egindå dago.

I”datz^. Z�e® esango d€?

Goßæ naiΩ! B iΩe>eki>. 6

➃

2

➀

5 1 3

➁ ➄ 4

➂ 258

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

➅

HOBEKUNTZA-PLANA

3

B iΩena§.

∫±rokiå untxiå ∆ertßeå tapaukå eskularrua§ a†erkiå tximistå elastikoå bainujantziå iltΩeå ho∂eiå giltzå 4

I”datz^. Z�e® dirå?

5

Or∂enat€ etå, ondo®e>, kopiat€.

A”rratsal∂ea>, ogitar†ekoå ja> du†. Ga¤ea>, onddoa§ åfald¤ ditu†. GoiΩea>, onddoa§ eros^ ditu† ∂enda>.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

259

Irakaskuntza neurrira. Zabaltzeprograma

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

261

Has gaitezen! ZABALTZE-PROGRAMA

Izena 1

Data

Gainidatz^ ^ etå I.

ipuinå 2

ztaiå

kang r å

iha>æ

ts å

Idatz^ o edo O.

skolå 262

Ieltx¤

Idatz^ € dagokio> tokia>.

zuk å 3

hiriå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

4

Idatz^ å edo æ dagok^e> tokia>.

h rtzå

™ ® nsu@ å 5

¬ fan† å

m h tså

rr inå

r® @ lå

Z�ei> dago gaizk^? Z”uΩend€ ondo®e>, kopiat€.

hurrå

haoå

bihotzå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

263

m, t, k, eta b ZABALTZE-PROGRAMA

Izena

Data

1

Idatz^ Ωeu§ bakarri§.

2

Idatz^. Z�e® esango d€?

B tokia>.

†eå a†eå ka†eå aha†eå toma†eå 4



Or∂enat€ irudia§. Idatz^ 1, 2 etå 3.

Z�ei> iΩenbur€ jarriko Ωenio§æ? Idatz^.

HABIAKO BIKOTEAK KOBAKO KATAKUMEAK FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

265

d, g, n eta in ZABALTZE-PROGRAMA

Izena

Data

1

Idatz^ Ωeu§ bakarri§.

2

M”arkat€ etå kopiat€.

A”itonå etå Nahiå

badia> dau∂æ.  A”itonå etå Nahiå bagoia> dau∂æ.

266

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

3



Osat€ etå kopiat€ birrita>.

Idoia§ ∂enda>

A ”ndoni§

4



etå

banat¤ d¤.

dit¤ autoa>.

Idatz^. Z�e® esango d€?

H”a¤ då eda†eko gogoå! B dit¤.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

3



Or∂enat€ silaba§ etå osat€ hitza§.

¬æ må tå ho^ å ¬æ a¬ må b¤ pi pan nå k^ to @e¬ 4



å

L”ot€ irudia§ etå esaldia§ Ωenbak^e> bi∂eΩ.

1. Pinguinoå jantokia> dago, ja†e>. 2. H”ipopotamoa§ pijamå daukå. 3. Lehoiå ¬eihoa> dago. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

269

r, ir, rr eta f ZABALTZE-PROGRAMA

Izena

Data

1

Idatz^. Z�e® dirå?

2

Idatz^ ¬ek€ egokia>.

R”a§e¬e§ ∫±taur®ekoa§ dit¤. E”rraldoiå ∫±ldurgarriå då. ➡

➡

270

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

3



Z�enbat€ ¬etra§ etå idatz^ dagok^e> tokia>.

karramarroå gitarrå jiråfå lo®eå ∫±larriå

4



Irakurr^ etå marrazt€.

Gu®æ ™erria> dor®æ hand^ ba† dago. Dor®eå gorriå då etå erloj¤ horiå d¤. A”†ea®e> kolo®eå urdinå då etå la¤ ¬eiho ∫±ltΩ dit¤. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

271

s, is, z eta iz ZABALTZE-PROGRAMA

Izena

Data

1

Idatz^. Z�e® dirå?

2

M”arkat€ etå kopiat€.

Z”igorr^ zapiå oparit¤ dio†æ. Z”igorr^ zibå oparit¤ dio†æ.

3



K”opiat€ birrita>, ¬etrå argiΩ.

A”ztia§, saskia>, gozokia§ dit¤. 272

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

4



Osat€.

estalπea> gozokia§ izarrå zapata§ osaba§ Gabona§ dirå, etå izeba§ et≈eå apaind¤ du†æ. Osaba§, egon@elako a†ea>, es§eg^ d¤. Le™engusua§ Jesufi haurrå jarr^ d¤. A”ma§ Gabo> ga¤eko åfariå egi> d¤. A”ita§ garbit¤ dit¤. E”tå ni§ mazapana§ etå ja> ditu†. 5



B.

A”rrantza¬ea§ ¬egatzå harrapat¤ d¤. A”rtzainå lasa^ dago zuhaitza®e> azpia>.

4



Osat€.

txokola†eå X”ab^er®e§

toma†eå entsaladå

πer®etxikoa§, urazå, etå txokola†eå eros^ zit¤e>. Afarita>, etå πer®etxikoa§ ja> zit¤e>. Gosarita>, ja> z¤e>. De>-∂enå ja> z¤e>eΩ, hur®engo egu>ea> ∫±rriro eros^ zit¤e> jakia§. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

275

dd, tt, ñ eta ll ZABALTZE-PROGRAMA

Izena

Data

1

Idatz^. Z�e® dirå?

2

M”arkat€ etå kopiat€.

M ”add^ patatå-tortillå ja†e> ar^ då. M”add^ onddoa§ batΩe> dabi¬. 3

K”opiat€ birrita>.

Pello§ arrai> moñoño ba† daukå. 276

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

4



Or∂enat€ irudia§, au§erat€ iΩenburuå etå kopiat€.

A”ukerat€ iΩenburuå etå idatz^.

B ITTOR ETA BALLETA BITTORREN MOTXILA 5



Osat€ ∫±™eko Ωer®enda§ hitΩ ha€eki>.

pirañå onddoå pottokå tortillå ñuå påellå A”nimalia§

Jakia§

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

277

par, gaz, pas, sal, lan ZABALTZE-PROGRAMA

Izena

Data

1

Idatz^. Z�e® dirå?

2

Or∂enat€ silaba§ etå osat€ hitza§.

nå ∫±® tzå sa> ga¬ rrå 278

g^ å gi¬ l^ d^ bo

so® ∂æ då å å tΩe® da>

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

3



Irakurr^ etå osat€.

landatuko bizkotxo pas†elå landa®æ bazkaltΩerå B. S. 4



A”u§erat€ etå kopiat€.

U rkiolako basoa> bazkalduko d¤ osaba§. A”ma§ gaztå, gaztaina§ etå pas†elå eros^ dit¤.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

279

tru, dri, fla, glu ZABALTZE-PROGRAMA

Izena

Data

1

Idatz^. Z�e® dirå?

2

Idatz^ hitza§ irud^ egokia®e> azpia>.

plist^-plastå

280

dili>-dala>

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

3



Or∂enat€ Ωenbak^e> bi∂eΩ etå kopiat€.

Z ”ooa>, droµedarioa§, ostruka§ etå krokodiloa§ ikus^ dituz†æ. GoiΩea>, iΩebå K”larå B bilå joa> då. A”rratsal∂ea>, K”lara§ B d¤, animalia§ ikus†erå. B nah^ d¤elå esa> dio.

BRUNO ETA IZEBA KLARA

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

281

Berrikusketa ZABALTZE-PROGRAMA

Izena 1



Data

I”rakurr^ etå marrazt€.

K”lara§, ∫±®æ lo@ela>, arroså kolo®eko o™æ hand^ ba† d¤, ¬eihoa®e> ondoa>. O™æ-estalkiå etå gortina§ urdina§ dirå. O™æ ondoko a¬fonbra§ marrå arroså etå urdina§ dit¤.

2

282



A”u§erat€ etå osat€ hitza§.

har

tså tzå

el

tΩæ t≈æ

å

en

ladå rriå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

ZABALTZE-PROGRAMA

3



Osat€ hitΩ gurutzatua§ irud^e> iΩe>eki>. ➃

2

➀

▼ 4

▼

1

▼ 5

▼

➂

4



6

➅

▼

➁

➄

▼

3

Osat€ etå kopiat€.

B’eña†e§ etå B dirå.

Pello§ etå M”addi§ erama> dituz†æ.

etå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

283

Erantzunak

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

285

HOBEKUNTZA-PLANA i letra 1.  I letra gainidatzi eta kopiatu behar dute. 2. Izarra, izurdea eta itsasontzia margotu behar dira. 3. itsasoa, Iker, ibaia, ilargia. u letra 1.  U letra gainidatzi eta kopiatu behar dute. 2. Untxia margotu behar da. 3. ura, Unai, kukua, aulkia.

2. ahatea, atea. 3. Autoa eta motoa. 4. tomatea, Timoteo. 5. ama Toti, aita Teo. 6. Timoteo eta Toto maitea. k letra 1.  K letra gainidatzi eta kopiatu behar dute.

o letra 1.  O letra gainidatzi eta kopiatu behar dute. 2. Ohea, orrazia eta otsoa margotu behar dira. 3. Olaia, olatua, mokoa, telefonoa

2. kaioa, kukua, kea, kaia, kokoa, mukiak. 3. kakaoa, Kike. 4. katua, katakumeak. 5. Kometak eta tutua.

a letra 1.  A letra gainidatzi eta kopiatu behar dute. 2. Astoa, ardia eta arbela margotu behar dira. 3. Ander, hamar, ahatea, arrautza.

b letra 1.  B letra gainidatzi eta kopiatu behar dute.

e letra 1.  E letra gainidatzi eta kopiatu behar dute. 2. Erlea, eguzkia eta ezpata margotu behar dira. 3. azeria, belea, etxea, Elene. h letra 1.  H letra gainidatzi eta kopiatu behar dute. 2. Hartza, lehoia eta hipopotamoa margotu behar dira. 3. hondartza, behia, leihoa, Haizea. m letra 1.  M letra gainidatzi eta kopiatu behar dute. 2. amama, umea. 3. Ai, ama, mamua! 4. momia, Maia. 5. mahaia, mihia, ama. 6. Miau!

286

t letra 1.  T letra gainidatzi eta kopiatu behar dute.

2. behia, batuketa, bota. 3. Koba eta ibaia. 4. bibotea, Bea. 5. botak, bikiak, botoiak. 6. Beeee! d letra 1. Idoia, Amadeo. 2. dadoa, idia, hodeia. 3. Dabidek dadoa bota du. g letra 1. bagoia, hogei. 2. egutegia, begia, ogia. 3. Agatek bi begi ditu. n letra 1. aitona, Nahia. 2. banana, kanoa, gutuna. 3. Oihanek gutuna dauka. n letra 1. tinta, Andu.

HOBEKUNTZA-PLANA 2. indioa, Andoni. 3. Goiko irudia: Indioak min du begian. Beheko irudia: Ingek min du hankan. l letra 1. maleta, Lola. 2. olioa, limoia, meloia. 3. Lolak botila bete olio dauka. l letra 1. aulkia, Olga. 2.  alga, labea, lamia, aldagela. 3. Alkatea galdu egin da. p letra 1. panpina, Pipi. 2. tapa, potoa, lapikoa. 3. Hipopotamoak kapela du. j letra 1. moja, Jagoba. 2. jaka, pijama. 3. Jon eta June jantokian jaten. r letra 1. berokia, Rakel. 2. madaria, lorea, barea, haria. 3. Rebekak lorea du buruan. r letra 1. arkua, Urko. 2. erlea, erbia, ardia. 3. Goiko irudia: Erloju apurtua. Beheko irudia: Hormako armiarma. rr letra 1. erraldoia. 2. erregina, dorrea, erregea, erraldoia, borragoma, betaurrekoak. 3. Lapurrek irratia lapurtu dute.

f letra 1. kafea, Fabian. 2. elefantea, foka, jirafa. 3. Familia feriara doa. Funanbuluak fideoak jan ditu. s letra 1. osaba, Susana. 2.  sudurra, masaila, sabela, besoa. 3. Osaba eta lehengusuak, aita-semeak. s letra 1. sehaska, Oskar. 2.  eskailera, seinalea, semaforoa, estatua. 3. 5. ostirala, 1.-astelehena, 2. asteartea, 3. asteazkena, 4. osteguna. z letra 1. zukua, Zezilia. 2. gozokia, izarra bizikleta. 3. Zaloak zorroa eta zapia ditu. z letra 1. uztaia, Eztebe. 2. izterra, azpila, eztia, ezpainak. 3. Eztia eta aztia ez dira berdinak. x letra 1. perrexila, xerra. 2. xiringa, xaboia, moxala, puxika. 3. Xixili behorra da eta Xuri, moxala. ts letra 1. otsoa, isatsa. 2. mahatsa, mototsa, aberatsa. 3. Otsoak poltsan mahatsa du. tz letra 1. zuhaitza, iltzea. 2. ahuntza, hartza, hontza.

287

HOBEKUNTZA-PLANA HOBEKUNTZA-PLANA 3. Artzainak bederatzi ahuntz ditu. Artzaina zuhaitzaren atzean dago. tx letra 1. txanoa, Txiki. 2. txurroak, txokolatea, perretxikoa, txerria, kutxa. dd eta tt letrak 1. onddoa, pottoka. 2. Potti pottoka ttipia larrean dabil. Pittinkapittinka, onddoetara hurbildu da. Han, Maddalen eta Maddi aurkitu ditu, onddoak batzen. 3. Maddalenek onddoak batzen ditu. Bittor pittinka-pittinka dator. ñ eta ll letrak 1. piraña, bonbilla. 2. Pellok banillazko gailetak ditu. Piraña ez da arrain moñoñoa. 3. Pellok patata-tortilla du.  etra multzoak 1: par L 1. Parkeko aterpean, auzotar asko elkartu dira. Orain, atseden hartzen daude. Gero, ogia eta tortilla partekatuko dituzte, otordua egiteko. 2. Pagoa txorien aterpea da. Auzotar asko parkera joan dira. Haritzak enbor lodia du. 3. Enbor bat eta adar asko ditu.  etra multzoak 2: gaz L 1. gazta, bizkotxoa, gaztaina, pastela. 2. Atzo, gazta jan nuen amonarenean. Pellok kaskoa jarri du buruan. Hondartzan, maskorra bildu dut. Muskerra ikusi dugu parkean. 3. Gazta, gaztainak eta pastela erosi ditugu. 288

Letra multzoak 3: sal 1. Maddi saltxitxak eta opil-kaxa bat erostera joan da. Saltokian gizon bat ikusi du eta beldurtu egin da. Negar-malkotan hasi da. 2. Opil egin berriak gosaltzeko. Amonaren artilezko galtzerdiak. 3. Otso beldurgarriak haurra beldurtu du. Txanogorritxo basoan galdu da. Saltzaileak gauza asko saldu ditu. Letra multzoak 4: lan 1. landu, landatu, ureztatu. 2. Erramun kantariak landareei kantatzen die, sendo hazteko. 3. loreontzia, ureztaontzia, edalontzia. Kontsonante multzoak 1: tru 1. ostruka, trena, prakak, krabelina, tronpeta, printzea. 2. Maletak furgonetan sartu dituzte. Oso ona da fruta jatea. 3. Krokodiloa uretan fresko dago. Kontsonante multzoak 2: dri 1. Sandra eta Bruno, nire urtebetetze egunean, etxera etorri dira. Sandrak koadro bat oparitu dit, eta Brunok, grapagailu bat. Sandrak koadro bat oparitu dit. Brunok grapagailu bat oparitu dit. 2. zebra, tigrea, brotxa, fabrika, adreilua. Kontsonante multzoak 3: fla 1. flana, flotagailua, planeta, txiklea. 2. Klara plazan dago, flana jaten. Plisti-plasta nabil, flotagailuarekin. 3. Plaust! Kontsonante multzoak 4: glu 1. iglua, blusa, kablea, bloka. 2. Iglua izotz-blokez eginda dago.

HOBEKUNTZA-PLANA Iglu barruan epel-pel dago. 3. Blai eginda nago! Berrikusketa 1. uztaia, orrazia, ispilua, euritakoa, harria. 2. 1. arkatza, 2. mahatsa, 3. ipotxa, 4. giltza, 5. tximinia, 6. otsoa. 3. Janzkiak: berokia, jertsea, tapauka, eskularruak, elastikoa, bainujantzia. 4. harria, ferra, platera, papera. 5. Goizean, onddoak erosi ditut dendan. Arratsaldean, ogitartekoa jan dut. Gauean, onddoak afaldu ditut.

289

ZABALTZE-PROGRAMA Has gaitezen! 1. ipuina, hiria, Ieltxu. 2. zukua, uztaia, kangurua. 3. oskola, Oihane, otsoa. 4. hartza, elefantea, mahatsa, herensugea, arraina, erregela. 5. hurra, ahoa, bihotza. m, t, k eta b 1. mamua, autoa, kometa, kamioia, bota, botoia. 2. Hau bakea! 3. katea, atea, tomatea, tea, ahatea. 4. 2, 3 eta 1. KOBAKO KATAKUMEAK. d, g, n eta in 1. hodeia, egutegia, gona, gutuna, indioa, denda. 2. Aitona eta Nahia bagoian daude. 3. Idoiak dendan anana banatu du. Andonik ogia eta anana ditu autoan. 4. Bai ona abakandoa! l, il, p eta j 1. kaiola, lapikoa, upela, lupa, mantala, jeinua. 2. Jagobak lekak jan ditu. Julenek patata ebaki du. 3. maleta, lehoia, albuma, aulkia, geltokia. 4. 2, 3, 1. r, ir, rr eta f 1. kafea, foka, kilkerra, belarritakoa, armiarma, euritakoa. 2. Erraldoia beldurgarria da Rakelek betaurrekoak ditu.

290

3. g i k

a r r

t

a r

r

a

l o r e a a m a r r o a j

b e l

i

r

a r

a f

a

r

a

i

4. Erantzun librea. s, is, z eta iz 1. astoa, sua, ikasgela, eguzkia, izarra, marrazkia. 2. Zigorri ziba oparitu diote. 3. Aztiak saskian gozokiak ditu. 4. Gabonak dira osabak eta izebak etxea apaindu dute. Osabak egongelako atean izarra eskegi du. Lehengusuak Jesus haurra estalpean jarri du. Amak Gabon-gaueko afaria egin du. Aitonak zapatak garbitu ditu. Eta nik mazapanak eta gozokiak jan ditut. 5. Erantzun eredua: bizikleta, poltsa, pilota, zapatak… x, ts, tz eta tx 1. xaboia, xerra, atsoa, hartza, ahuntza, txerria. 2. perrexila, otsoa, mahatsa, zuhaitza, artzaina, txerria. 3. Artzaina lasai dago zuhaitzaren azpian. Arrantzaleak legatza harrapatu du. 4. Xabierrek perretxikoak, uraza, tomatea eta txokolatea erosi zituen. Afaritan, entsalada eta perretxikoak jan zituen. Gosaritan, txokolatea jan zuen. Den-dena jan zuenez, hurrengo egunean berriro erosi zituen jakiak.

ZABALTZE-PROGRAMA dd, tt, ñ eta ll 1. onddoa, pottoka, paella, piraña. 2. Maddi patata-tortilla jaten ari da. 3. Pellok arrain moñoño bat dauka. 4. 2, 1, 3. BITTOR ETA BALLETA. 5. Animaliak: piraña, pottoka, ñua. Jakiak: onddoa, tortilla, paella.

4. Beñatek eta Bittorrek toalla hartu dute eta hondartzara joan dira. Pellok eta Maddik tortilla eta paella eraman dituzte.

par, gaz, pas, sal, lan 1. parkea, gaztaina, pastela, saltokia, landarea, mendia. 2. sorgina, berdea, giltza, sandalia, galtzerdia, danborra. 3. Bihar, aita, ama eta ni Urkiolako basora joango gara bazkaltzera. Horregatik, amak gazta, gaztainak eta pastela erosi ditu dendan. Saltzaileak bizkotxo zati bat oparitu dio. Bazkaldu ondoren, landare eder bat landatuko dugu basoan. 4. Amak gazta, gaztainak eta pastela erosi ditu. tru, dri, fla, glu 1. trena, zebra, fabrika, flotagailua, flana, bloka. 2. plisti-plasta, dilin-dalan. 3. 4, 2, 1, 3. .Goizean, izeba Klara Brunoren bila joan da. Brunok zoora joan nahi zuela esan dio. Arratsaldean, Klarak Bruno zoora eraman du, animaliak ikustera. Zooan, dromedarioak, ostrukak eta krokodiloak ikusi dituzte. Berrikusketa 1. Erantzun librea. 2. hartza, entsalada, eltzea, txerria. 3. 1. txakurra, 2. txoria, 3. arratoia, 4. arraina, 5. erlea, 6. jirafa.

291

Fotokopiatzeko beste baliabide batzuk

293

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Ikaslearen liburuxka

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Ikaslearen liburuxka

Hemen ageri diren fotokopiatzeko fitxak ikasleek irakur-idazketaren ikaskuntzan izandako lorpenak eta eragozpenak zehazteko balio duen liburuxka bat egiteko erabil daitezke. Liburuxka egiteko, jarraibide hauek kontuan hartzea komeni da: • Bokalen fitxa. Fitxa honen bidez hiru alderdi nagusi baloratu eta finkatu ahal dira:

1. Bokalen irakurketa. Ikasleek barrutik hutsik dauden bokalak (larriak eta xeheak) koloreztatuko dituzte eta ahots goran irakurriko dituzte.



2. Bokalen entzunezko diskriminazioa. Haurrek dagokion bokalarekin hasten den hitz baten irudia marraztuko dute lauki bakoitzean.



3. Bokalen idazketa. Ikasleek fitxaren beheko aldean ageri diren bokalak kopiatuko dituzte. Azken gidalerroan honako diktaketa idatziko dute: o, i, e, a, u, ei, io, oau, eai.

• Kontsonateen fitxak. Kontsonanteen fitxa guztiek egitura berbera dute. Lehen zatiaren helburua ikasleak honakoak egiteko gai ote diren aztertzea da:

1. Letra, bai larria eta baita xehea ere, bereiztea.



2.  Fonema hitz baten barruan ote dagoen diskriminatzea.



3. Silaba-familia identifikatzea. Horretarako, lehenbizi, neska-mutilek landu berri duten kontsonantea idatzi beharko dute (bai larria eta baita xehea ere). Gero, fonema hori duen hitz bat pentsatu eta idatziko dute eta, azkenik, letra horren silaba-familia osatuko dute.

Erdiko zatia osatzeko, bestalde, idatzi arbelean lantzen ari zareten letra duten izenak, ikasleek horietariko hiru aukera ditzaten eta

296

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

fitxan marraz ditzatzen. Amaitzeko, zerrendako hitz bat edo bi dituzten esaldiak asmatu eta idatziko dituzte. Lehen kontsonanteen fitxek trataera berezia dute. Hona hemen horiek osatzeko argibideak: M letra (299. orriko fitxa fotokopiagarria) 1.  M letra larria eta xehea idatzi eta gero, letra hori duen hitz bat pentsatuko dute eta marrazkia egingo dute. 2. Marrazkiak zer diren aipatuko dute, lehen silabari arreta berezia jarriz. Gero, 304. orriko silaba-familia ebakiko dute eta dagokion marrazkiaren azpian itsatsiko dute silaba zuzena. 3. Idatzitako bi hitzak irakurri ondoren, haiei dagozkien marrazkiak egingo dituzte eta ilustrazioaren izena idatziko dute. 4. Ikasleek hurrengo diktaketa idatziko dute: Ai, ama, mamua. T letra (300. orriko fitxa fotokopiagarria) 1. Fitxaren lehen zatia aurrekoaren berdina da, silaba-familiaren lanketa izan ezik, kasu honetan kolore desberdinez gainmarratuko baitituzte ikasleek (ebaki eta itsasi ordez). Gainmarratu ahala, irakurri egingo dituzte. 2. Ikasleek 304. orriko hiru hitzak ebakiko dituzte eta dagozkien marrazkien azpian itsatsiko dituzte. 3. Ikasleek hurrengo diktaketa idatziko dute: Timoteo mutu eta Toto temati. N letra (301. orriko fitxa fotokopiagarria) 1. Hasiera kontsonanteen fitxei dagokiena da. 2. Neska-mutilek silabak gainmarratuko dituzte. Ondoren, 304. orriko hiru hitzak ebakiko dituzte eta dagozkien marrazkien azpian itsatsiko dituzte. 3. Irakur-idazketa lantzeko, m letrarekin egindako gauza berbera egingo dute. 4. Marrazkia onarritzat hartuta, nahi duten esaldia idatziko dute. L letra (302. orriko fitxa fotokopiagarria) 1. Hasiera amaitutakoan, ikasleek silaba zuzenak irakurriko dituzte eta familia osatuko dute. Gero, gainmarratu egingo dituzte. 2. Neska-mutilek 304. orriko hitzak eta irudiak ebakiko dituzte eta leku egokietan itsatsiko dituzte. 3. Ikasleek l letradun hitz bat edo gehiago dituen esaldi bat idatziko dute eta hari dagokion marrazkia egingo dute. FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

297

A  e eo

298

o ua

I io

U

u ui

i

a

iau

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

O uei

E ioi

mahaiå

amå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

299

tå

†æ to

300

t^ t¤

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

no

gonå

n^

nå

n¤

>æ

untxiå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

301

lå a¬

302

e¬

l^ i¬

o¬

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

l¤ u¬

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

303

Ebakigarriak

M ¬etrå

µæ

må

m^

m¤

mo

T ¬etrå

katuå

autoå

aha†eå

N ¬etrå

o>

i>

a>

u>

e>

L ¬etrå

laminå 304

lupå

albumå

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Idazmena lantzeko orriak

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA MATERIAL © 2019 ZUBIA FOTOCOPIABLE EDITORIALA © S. 2018 L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

307

Nire izena Ni®æ iΩenå

då.

Nire izenaren lehen letra hauxe da: .........

Nire izenaren azken letra hauxe da: ........... Nire izenak

Nire izenak letra ditu.

Nire izena atzetik aurrera irakurrita hauxe da...

silaba ditu.

Bƒadakit nire izena letra politarekin idazten.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

309

Orientabideak: • Proposatu ikasleei fitxaren hasieran beren izena koloretako letrez idaztea, horrela are errazagoa izango baita haientzat letra bakoitza identifikatzea. • Gogorarazi pertsona-izenen hasierako letra larria izaten dela. Izena atzekoz aurrera idaztean ere arau hori kontuan hartzea komeni da, sortutakoak benetako izenaren antza izan dezan. • Azken jarduera honetan, letra polita eta letra ona ez dira gauza bera. Letra polita larria zein xehea izan daiteke, baina apur bat artistikoa, apaingarriz hornitua. Ikasleek fitxako ataltxo guztietan saiatu behar dute letra argiz idazten. 310

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

NIRE IKASGELA Izena

__________________________________________ Nire irakasleak izen hau du:

Nire ikaskideak hauexek dira:

Honetan jolasten gara:

Bƒeste gauza hauek ere egiten ditugu:

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

311

Orientabideak: • Gogorarazi pertsona-izenen hasierako letra larria izaten dela. • Jarduerak bi eratara idatzi ahal dituzte: zerrenda eran edota bata bestearen segidan, komen bidez bareizita. Aldez aurretik, eskatu ikasleei zerrendaren ezaugarriak aipatzeko (ideia bakoitza lerro batean idazten da eta aurretik marratxo bat edo puntutxo bat idazten da, bata bestearengandik bereizteko) eta, era berean, enumerazioaren ezaugarriak zein diren esateko (ideiak bata bestearen segidan ageri dira). 312

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Nire jaioteguna

Izena: __________________________________ Eguna

Itsatsi hemen zure jaioberritako argazkia.

Hila

Urtea

Pisua... Neurria...

a: Jaioleku

Hantxe zeuden:

Gurasoek esan didatenez...

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

313

Orientabideak: • Eskatu ikasleei jaioberritako argazki bat topatzeko (horizontala izan behar du). Argazkirik ez badute, proposatu marrazki bat egitea, aparteko orri batean. Azaldu ongi nolako tokia hartu behar duen edo nolako tamaina izan behar duen marrazkiak, euskarrian arazorik gabe itsatsi ahal izateko. • Fitxa hau egiteko, gurasoen edota familiakoen laguntza beharko dute neska-mutilek. Eskatu datuak poliki eta adi-adi idazteko, letra argiz eta txukun-txukun. • Gogorarazi ikasleei pertsona- eta leku-izenak letra larriz hasten direla. 314

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

OLENTZERORI gutuna Izena:

__________________________________

Olentzero maitea: Opari hau nahi dut: E¬txekoei hau ekarri: aiz. n u t a t r o ………… p … … n e t r A ¬u

E¬skerrik asko. Sƒinadura:

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

315

Orientabideak: • Esan ikasleei letra argiz eta txukun idazteko, eskatzen dutena ongi uler dadin. • Proposatu fitxa osatu eta etxera eramatea, gutun-azal batean sartu eta Olentzerori emateko. • Idazmenean Olentzerori gutuna idaztea proposatu bazaie ere, nahi izanez gero, fitxa hau gutun luzeagoa idazteko eragozpenak dituzten ikasleekin erabil daiteke. 316

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Ipuineko pertsonaia

Izena _____________________________________________

Nire gustuko pertsonaia hauxe da...

Ipuin honetan azaltzen da:

Nolakoa da?

Z¬er gertatu zaio?

H¬aren marrazkia.

Gehien gustatzen zaidana...

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

317

Orientabideak: • Gogorarazi ikasleei pertsonaiaren izena eta ipuinaren izena letra larriz hasten direla. • Azaldu pertsonaia deskribatzeko haren itxura nolakoa den adierazten duten hitzak erabil daitezkeela (txikia, handia, sudurluzea…), edo haren izaera nolakoa den adierazten duten hitzak (zintzoa, jatorra, lotsatia, maltzurra…). • Zer gertatu zaio? galderari erantzuteko, pertsonaiak bizi duen arazo nagusiaren berri eman behar dute, ez dute ipuina osorik kontatu behar. Argitu hori ikasleei. • Egokia dela iritziz gero, proposatu neska-mutilei pertsonaia ageri den ipuina aparteko orri batean. 318

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Kaligrafia lantzeko fitxak

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA MATERIAL © 2019 ZUBIA FOTOCOPIABLE EDITORIALA © S. 2018 L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

321

Kaleko kartelak Izena 1

Data

K”opiat€ kar†ela§, ¬etrå imitatuΩ. ALDAPETA KALEA

EZ BOTA ZABORRIK LURRERA

EZ APARKATU

2

K ”opiat€

zu®æ ™erriko ka¬e®e> ba†eko kar†elå.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

323

Iragarkiak Izena

1

Data

K” opiat€ ¬etrå tamainå ∂es∫±rdi>eΩ Goiuri§ idatzitako iragarkiå.

Irris† irristailua§

E”tå ibil^ ziztua>! Z”iztua>! Z”iztua>!

2

B’anat€

hitza§ etå kopiat€ iragarkia§ letrå argiΩ.

GOXKI GAILETAK

Z”u®elaguno>ena®ensariå EZABA

A”katßenarrastori§eΩ! 324

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Albisteak Izena

Data

1

K ”opiat€ hir€ egunkar^e> iΩena§ ¬etrå imitatuΩ.

2

K”opiat€ albis†eå ¬etrå argiΩ.

Uµ±e> irratiå Lizard^ ikas†et≈eko >eskå-muti¬e§ irratsaio ba† egi†e> du†æ egu>ero. Jolas-ordua> entzu> dai†e§æ.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

325

Menua Izena 1

Data

A”u§erat€ µenuå etå idatz^.

ON EGIN ja†et≈eå LEHEN PLATERA BIGARREN PLATERA ˜ Barazk^˜ Oilaskopu®eå bularkia§ ˜ Dilista§ ˜ A”rrainå la∫±a>

POSTREA ˜ M”aΩedoniå ˜ Banillazko izozkiå

LEHEN PLATERA: BIGARREN PLATERA: POSTREA: 2

326

A ”smat€ ja†et≈æ ba†e> iΩenå etå Ωeu®æ gustuko µenuå. Idatz^ ¬etrå argiΩ.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

Ipuin-lehiaketa Izena 1

Data

Osat€ ¬ehia§eta®e> araua§ ¬etrå argiΩ. ekaina®e> 10erå ar†æ bos† libur¤ otso bat^ buruzko ipuinå 6-7 ur†æ

OTSOA ipui>-¬ehia§etå Par†æ-hartzai¬±e> adinå: Gaiå: A”ur§ez†eko eπeå: S’ariå: 2

Irakurr^

etå idatz^ ipuina®e> iΩenburuå Gero, marrazt€ azalå. Otsoa Edurnezuriren ipuinean sartu zen eta sagarra lapurtu zion sorginari.

FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © 2019 ZUBIA EDITORIALA S. L / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L.

327

Arte-zuzendaritza: José Crespo González. Proiektu grafikoa: Pep Carrió. Barrukoa: Julia Ortega Peralejo eta Rosa Marín González. Proiektu-burua: Rosa Marín González. Irudien koordinazioa: Miren Pellejero Etxezarreta. Proiektuaren garapenerako arduraduna: Javier Tejeda de la Calle. Garapen grafikoa: Miren Pellejero, Raúl de Andrés González, Jorge Gómez Tovar eta Patricia Tejeda Gaspar. Zuzendaritza teknikoa: Jorge Mira Fernández. Koordinazio teknikoa: Miren Pellejero Etxezarreta eta Javier Pulido Martínez. Prestaketa eta muntaketa: Miren Pellejero Etxezarreta. Zuzenketa: Irurk Itzulpenak.

© 2019 by Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L. Legizamon poligonoa Gipuzkoa kalea, 31 48450 Etxebarri (Bizkaia) PRINTED IN SPAIN PK: 965373

Lan hau edozein modutan erreproduzitzeko, banatzeko, jendaurrean erakusteko edo aldatzeko, nahitaezkoa da beraren jabeen baimena izatea, legeak aurreikusitako kasuetan izan ezik. Lan honen zatiren bat fotokopiatu edo eskanerretik pasatu nahi izanez gero, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos / Erreprografia Eskubideetarako Espainiako Zentroa, www. cedro.org).