• Author / Uploaded
• Onyarbi_23

Citation preview

8. UNITATEA – HAU BURUKO MINA! A. HIZTEGIA ( NONGO MINA? / Dolor, dónde? SINGULARRA

-( e )ko min

a+a = a

PLURALA

-etako min

a+e = e e+e = ee

SINGULARRA:

PLURALA:

Buruko mina daukat

Hanketako mina daukat

Belauneko mina daukat

Haginetako mina daukat

Aldakako mina daukat HIZTEGIA: GORPUTZ ATALAK (Partes del cuerpo) Aho: boca

Eskutur: muñeca

Mihi: lengua

Aldaka: cadera

Ezpain: labio

Oin: pie

Barrabil: testículo

Gerri: cintura

Orkatila: tobillo

Begi: ojo

Hagin: muela

Orpo: talón

Behatz: dedo (del pie)

Hanka: pierna

Sabel/tripa : vientre, barriga,

Bekain: ceja

Hatz: dedo (de la mano)

tripa

Bekoki: frente

Hortz. diente

Sorbalda: hombro

Belarri: oreja

Ile: pelo

Sudur: nariz

Belaun: rodilla

Ipurdi: culo

Ukondo: codo

Beso: brazo

Izter: muslo

Zakil: pene

Bizkar: espalda

Kokots: barbilla

Bular: pecho

Kopeta: frente

Buru: cabeza

Lepo: cuello

Esku: mano

Masail: mejilla

SINTOMAK Beherako: diarrea

Muki: moco

Belarriko min: dolor de oreja Buruko min: dolor de cabeza

Sudurreko azkura: picor de

Doministiku: estornudo

nariz

Eztarriko min: dolor de

Goragale: náusea

Sukar: fiebre

garganta

Haginetako min: dolor de

Tripako min: dolor de tripa

Eztul: tos

muelas

Zorabio: mareo

Giharretako min: dolor de

Hotzikara: escalofrío

músculos

Izerdi: sudor

B. NOLA DAGO? (. BIHURRITU, BIHURRITUA, BIHURRITU (TA) (Torcer-se-, , torcido-a-) Mikelek orkatila bihurritu du: Mikel se ha torcido el tobillo Mikelek orkatila bihurritua dauka: Mikel tiene un esguince ene l tobillo Mikelek eskua erre du: Mikel se ha quemado la mano Mikelek eskuan erredura dauka: Mikel tiene una quemadura en la mano Mikelek eskua erreta dauka: Mikel tiene la mano quemada HIZTEGIA Arindu: aliviar

Handitu: inflamarse

Ubeldu: amoratarse

Bero: calor

Hantura: hinchazón

Urratu: raspar

Bihurritu: torcerse

Haustura: rotura

Zapi: pañuelo

Ebaki: corte

Hautsi: romperse

Edari: bebida

Hotz: frío

Eukalipto-lurrun: vaho de

Koskor: chichón

eucalipto

Tipula: cebolla

C. ZER EGITEN DUZU? (. JAIKITZEN NAIZ ( Me levanto / Me suelo levantar ) - TEN / -TZEN NAIZ/dut se utiliza para expresar acciones que se realizan habitualmente: Nik bulego honetan lan egiten dut (Yo trabajo / suelo trabajar en esta oficina) Ni aulki honetan esertzen naiz ( Yo me siento / me suelo sentar en esa silla) La partícula –ten / -tzen se añade a la raíz del verbo principal -TEN

Joan: joaten

Verbos acabados en:

Egin:egiten

-n, -zi, -si, -tzi, -txi, -tsi

Utzi: uzten

-ztu, -stu

Itxi: ixten Ikasi: ikasten Hoztu: hozten

-TZEN

Hartu; hartzen

Verbos acabados en

Bazkaldu: bazkaltzen

vocal

Jarri: jartzen

(salvo los de arriba)

Erre: erretzen Atera: ateratzen Ibili: ibiltzen

Si el verbo principal es intransitivo, le acompaña el auxiliar izan, y si es transitivo, el auxiliar ukan: Asteburuan lasai egoten naiz (el fin de semana estoy / suelo estar tranquilo) Egunero gosaltzen dut ( Desayuno / suelo esayunar todos los días) En las frases negativas, cambia e lorden del verbo, y la partícula ez va delante del auxiliar: Asteburuan ez naiz lasai egoten (El fin de semana no estoy / no suelo estar tranquilo) Ez dut egunero gosaltzen (No desayuno / no suelo desayunar todos los días)

D. ZER ORDUTAN? ( ¿A QUÉ HORA?) 13:00 → ordu batean

17:25 → bostak eta hogeita bostean

14:00 → ordu bietan

18:30 → sei eta erdietan

15:00 → hiruretan

19:35 → zortziak hogeita bost gutxi(ago)tan

16:00 → lauretan

20:40 → bederatziak hogei gutxi(ago)tan

13:05 → ordu bata eta bostean

21:45 → hamarrak laurden gutxi(ago)tan

14:10 → ordu biak eta hamarrean

2250 → hamaikak hamar gutxi(ago)tan

15:15 → hirurak eta laurdenetan

23:55 → hamabiak bost gutxi(ago)tan

16:20 → laurak eta hogeian HIZTEGIA Abizen: apellido

Erretzaile: fumador

Indartsu: fuerte

Ahul: débil

Eztul egin: toser

Ireki: abrir

Arnasa hartu: respirar

Gaizki: mal

Izen: nombre

Arratsalde: tarde

Gaixorik: enfermo

Jantzi: vestirse

Arratsaldean: por la tarde

Gau: noche

Jateko gogo: ganas de

Atera (mihia): sacar (la

Gauean: a la noche

comer

lengua)

Gaur: hoy

Nahiko: suficiente

Eguerdi: mediodía

Geratu: quedarse

Ondoezik: enfermo

Eguerdian: al mediodía

Goiz: mañana

Sendatu: curarse

Erantzi: desvestirse

Goizean: a la mañana

Txanda: vez

Zutik, de pie

Hitzordu: cita

Zaindu: curarse

E. NORENGANA (A dónde quién?) IZEN BEREZIAK – NOMBRES PROPIOS: - ( r ) engana Mariarengana joan behar dut: tengo que ir donde María Mikelengana joan behar dut: tengo que ir donde Mikel IZEN ARRUNTAK – NOMBRES COMUNES SINGULARRA

-a( e )ngana

(a+a = a)

PLURALA

-engana

(a +e = e) (e + e = ee)

Pediatrarengana: a donde el/la pediatra Gurasoengana: a donde los padres Amengana: a donde las madres Emakumeengana: a donde las mujeres HIZTEGIA Alde batera: a un lado

Estali: cubrir

Mugitu: moverse

Altzatu: levantarse

Etzan: tumbarse

Oheratu: acostarse

Atseden hart: descansar

Ezkerrera: a la izquierda

Okertu: Torcerse

Azterketa: examen

Gaitz erdi: menos mal

Oraindik: todavía

Behera: abajo

Gora: arriba

Orratz: aguja

Bestera (beste aldera): al

Ibili: fumar

Sakon: en profundidad

otro (lado)

Igeri egin: nadar

Segituan: enseguida

Egin: hacer

Joan: ir

Tolestu: doblar

Eman: dar

Larri: grave

Zauri: herida

Eraman: llevar

Lehenbailehen: cuanto antes

Zulatu: pinchar

Erre: fumar

Lehortu. secar

Eskuinera: a la derecha

Luzatu: alargarse

F. NONGO? G. NONGO, NOREN, NONDIK?

H. BALDINTZA ( CONDICIONAL ) BAIEZKO ESALDIETAN: ba- + aditza

EZEZKO ESALDIETAN: ez + ba- + aditza

Bada: si es

Ez bada: si no es

Badu: si tiene

Ez badu: si no tiene

Badago: si está/si hay

Ez badauka: si no tiene

Gustatzen bazaio:

Ez badago: si no está/si no hay

Nahi badu: si quiere

Gustatzen ez bazaio: si no le gusta

Behar badu: si necesita

Nahi ez badu: si no quiere Behar ez badu: si no necesita

+ DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales) ZENBATEAN BEHIN? Askotan: muchas veces

Egunero: todos los días

Astean behin: una vez a la semana

Gehienetan: la mayoría de las veces

Astean bitan: dos veces a la semana

Gutxitan: pocas veces

Astean hirutan: tres vees a la semana

Inoiz ez: nunca

Asteburuan: el fin de semana

Noizean behin: de vez en cuando

Batzuetan: a veces

Normalean: normalmente

Beti: siempre INOIZ EZ Ni ez naiz inoiz gaixorik egon: Yo nunca he estado enfermo Inoiz ez? : ¿Nunca? Ez, inoiz ez: No, nunca. HIZTEGIA Berandu: tarde

Bat – batean: de repente

Lantoki: lugar de trabajo

Bizimodu: modo de vida

Oinez: a pie

Desordu: a deshoras

Otordu: comida

Erlaxatu: relajarse

Presaka: de prisa

Errutina: rutina

ARIKETAK A. HIZTEGIA ( NONGO MINA? / Dolor , dónde?) SINTOMAK: Esan ezazu zeintzuk diren gripearen sintomak eta zeintzuk gastroenteritisekoak. Di cuáles son los síntomas de la gripe y cuáles los de la gastroenteritis. -

Beherakoa: Buruko mina: Mukiak: Giharretako mina: Eztula: Zorabioak: Eztarriko mina: Doministikuak: Haginetako mina: Sukarra: Izerdia: Botagura: Sudurreko azkura: Hotzikarak: Tripako mina: Belarriko mina:

Ikasleen liburua 1. Arik. 168 orria

B. NOLA DAGO? (. BIHURRITU, BIHURRITUA, BIHURRITU (TA) (Torcer-se-, , torcido-a-)

C. ZER EGITEN DUZU? / ( JAIKITZEN NAIZ ( Me levanto / Me suelo levantar )

1) Zer egiten dute Xabierrek eta bere arrebak? ¿Qué suelen hacer habitualmente Xabier y su hermana? - Leirek eta Xabierrek autobusa (hartu) ……………………………….. dute eskolara joateko. - Leirek eta Xabierrek eskolan (bazkaldu) ……………………………….. dute. - Arratsaldean amarekin (egon) ……………………………….. dira. - Arratsaldean etxeko lanak (egin) ……………………………….. dituzte. - Noizean behin ipuinak (irakurri) ……………………………….. dituzte. - Astean behin aitona-amonak (bisitatu) ……………………………….. dituzte. - Xabier eta Leire aitona-amonen txakurrarekin parkean (ibili) ……………………………….. dira. - Leirek musika (ikasi) ……………………………….. du.

- Xabierrek kiroldegian judoa (egin) ……………………………….. du. - Xabier eta Leire, askotan, lagunekin hondartzara (joan) ……………………………….. dira. - Afaldu aurretik, haiek telebista (ikusi) ……………………………….. dute, - Gero, gurasoekin (afaldu) ……………………………….. dute. Lan koadernoa 4. Arik. 93. orria

2) Idatzi subjektuak eta aditzak. Inserta los sujetos y los verbos. - (Ander) ……………………………….. oinez (joan) ……………………………….. eskolara. - Anderren (lagunak) ……………………………….. ere oinez (joan) ………………………………... - (Ander) ……………………………….. ez ……………………………….. eskolara joateko autobusik (hartu) ……………………………….. - Anderren (lagunak) ……………………………….. ez ……………………………….. autobusik (hartu) ………………………………… - Eskolan (umeak) ……………………………….. gauza berriak (ikasi) ……………………………….. - (Ander) ……………………………….. etxera (itzuli) ……………………………….. bazkaltzera. - (Ander) ……………………………….. amarekin eta amonarekin (bazkaldu) ………………………….. - Arratsaldean (Ander) ……………………………….. plazan lagunekin (ibili) ……………………………….. - (Ander) ……………………………….. aitarekin (egin) ……………………………….. etxeko lanak. - (Ander) ……………………………….. astean bitan igerilekura (joan) ……………………………….. - Afaldu aurretik (Ander) ……………………………….. telebistan marrazki bizidunak (ikusi) ……………………………….. - (Ander) ……………………………….. gurasoekin eta amonarekin (afaldu) ……………………………….. Lan koadernoa 5. Arik. 94. orria

3) Zer egiten dute Anderrek eta Xabierrek? Idatzi aditza, eta osatu elkarrizketa. Completa el diálogo, insertando los verbos. ANDER: Zuek zer (egin) ……………………………….. gaixo bazaudete? Zuek medikuarengana (joan) ………………………………..? XABIER: Gu medikuarengana (joan) …………………………………, eta, gero, botikak (hartu) ………………………………… ANDER: Gure etxean, amonak sendabelarrak (prestatu) ………………………………… XABIER: Eta zuek beti sendabelarrak (hartu) …………………………………? Zuek ez ………………………………… medikuarengana (joan) …………………………………? ANDER: Ez, guk beti sendabelarrak (hartu) ………………………………… XABIER: Leirek eta gurasoek belarrak (hartu) …………………………………, baina nik ez ………………………………… belarrik (hartu) …………………………………; belarrak ez zaizkit gustatzen. Nik beti xarabeak eta pilulak (hartu) ………………………………… ANDER: Eta zu xarabearekin eta pilulekin (sendatu) …………………………………? XABIER: Bai, ni botikekin (sendatu) ………………………………… Zure amonaren belarrak onak dira, baina botikak ere bai. Lan koadernoa 6. Arik. 94. orria

D. ZER ORDUTAN? ( ¿A QUÉ HORA?) Adierazi zein ordutan ailegatzen den autobusa: Adbz: 3:05 → Hirurak eta bostean 00.00 → 01:00 → 02:00 → 03:05 → 04:10 → 05:15 → 06:30 → 07:35 → 08:40 → 09:45 → 10:50 → 11:55 → E. NORENGANA (A dónde quién?) 1) IZEN BEREZIAK. Osatu esaldiak: Adib.: Xabier eta Leire oporretan Anderrengana joaten dira. - Noizean behin Ander gurasoekin Xabier……………… eta Leire……………… joaten da. - Ander, gaur, Xabier……………… joan da, Xabier gaixo dago eta. - Xabier eta Leire, astean behin, amona Felisa……………… joaten dira. - Gaur, Felisa Tomas……………… joan da ospitalera, Tomasek hanka hautsi du eta. - Leirek Amaia……………… joan nahi du, baina Amaia ez dago etxean, aitonarekin dago.

2) IZEN ARRUNTAK. Adib.: Batzuetan, aitona-amonak (bilobak) bilobengana joaten dira. - Xabier eta Leire astean behin (aitona-amonak) ………………………………… joaten dira eta parkean ibiltzen dira. - Gaur, Xabier eta Leire ez dira (amona) ………………………………… joan. - Aitona ospitalean dago eta amona, gaur, (senarra) ………………………………… joan da. - Mikel amarekin ospitalera joan da (aita) ………………………………… - Amaia ez da gurasoekin bizi eta, astean bitan, (gurasoak) ………………………………… eta ………………………………… (anai-arrebak) ………………………………… joaten da. - Gaur, Amaia (aitona) ………………………………… joan da ospitalera. - Leirek, gaur, (ahizpa) ………………………………… joan nahi du, baina ahizpa aitonarekin dago. - Gaur, Leirek ez du (lagunak) ………………………………… joan nahi. - Xabier gaixo dago eta amarekin (medikua) ………………………………… joan da. - Ander (lehengusuak) ………………………………… joan da. Lan koadernoa 9. Arik. 97. orria

F. NONGO? G. NONGO, NOREN, NONDIK?

H. BALDINTZA ( CONDICIONAL ) 1) Zer erremedio da egokia kasu bakoitzarentzat? Lotu gaixotasuna sendabide egokiarekin. ¿Qué remedio es el adecuado para cada caso? Relaciona cada enfermedad con el remedio adecuado. a. b. c. d. e.

Eztula badaukazu, … Buruko mina baduzu, … Eztarriko mina badaukazu, … Belarriko mina baduzu, … Beherakoa badaukazu, …

1. 2. 3. 4. 5.

gosaltzeko, hartu gailetak tearekin. Platanoa ere oso ona da. ez jan txokolaterik, ez gaztarik. ez hartu edari oso hotzik, ez oso berorik. berotu zapi bat eta jarri belarri ondoan, beroa ona da mina arintzeko. hartu egunean hiru aldiz eukaliptu-lurrunak.

a

b

c

d

e

2) Orain irakurri beste sendabide batzuk, eta osatu esaldia kasu bakoitzarekin. Ahora, lee estos otros remedios, y completa la frase con cada dolencia. Eztarriko mina badaukazu

Buruko mina badaukazu

Eztula badaukazu a. b. c. d. e.

Belarriko mina badaukazu

Beherakoa badaukazu

……………………………………………, ipini pare bat tipula irekita, azukre pixka batekin. ……………………………………………, egin gargarak limoi eta eztiarekin. ……………………………………………, gutxi bazkaldu; arroza azenarioarekin ona da. ……………………………………………, busti zapi bat ur hotzetan, eta ipini kopetan. ……………………………………………, busti kotoi-bolatxoa olio epeletan, eta sartu poliki-poliki belarrian.

3) Esaldiak osatu. Completa las frases. Adib: Gu gaixo (egon) bagaude, zuk belarrak prestatzen dituzu- Haiek gaixo (egon) ………………………….., medikuarengana joaten dira. - Nik tripako mina (eduki) ………………………….., kamamila hartzen dut. - Xabierrek tripako mina (ediki) ………………………….., xarabea hartzen du. - Guk arrautzak nahi ………………………….., oilategira joaten gara. - Haiek arrautzak nahi ………………………….., dendara joan behar dute. - Zuk barazkiak behar ………………………….., baratzera joaten zara. - Izebak barazkiak nahi ………………………….., dendara joan behar du. - Guk igeri egin nahi ………………………….., Doneztebera joan behar dugu. - Nik igeri egin nahi ………………………….., aitarekin autoz joan behar dut igerilekura. - Xabierrek igeri egin nahi ………………………….., ez du autorik hartu behar. Lan koadernoa 12. Arik. 102. orria

+ DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales) Galdera hauek erantzun eta esan ezazu noiz egiten dituzun ekintza hauek: - Erretzen duzu? - Egiten duzu kirolik? - Lanera oinez joaten zara? - Ordenagailu aurrean ordu asko pasatzen dituzu? - Bost otordu egiten dituzu? - Barazki eta fruta freskorik jaten duzu? - Hiru aldiz garbitzen dituzu hortzak? - Dutxatzen zara? - Lagunekin hitz egiten duzu?

ZUZENKETAk A. HIZTEGIA ( NONGO MINA? / Dolor , dónde?) SINTOMAK: Esan ezazu zeintzuk diren gripearen sintomak eta zeintzuk gastroenteritisekoak. Di cuáles son los síntomas de la gripe y cuáles los de la gastroenteritis. -

Beherakoa: gastroenteritisekoa. Buruko mina: gripearena. Mukiak: gripearena. Giharretako mina: gripearena. Eztula: gripearena. Zorabioak: gripearena. Eztarriko mina: gripearena. Doministikuak: gripearena. Haginetako mina: gripearena. Sukarra: gripearena. Izerdia: gripearena. Botagura: gastroenteritisekoa. Sudurreko azkura: gripearena. Hotzikarak: gripearena. Tripako mina: gastroenteritisekoa. Belarriko mina: gripearena.

Ikasleen liburua 1. Arik. 168 orria B. (Ez dago) C. ZER EGITEN DUZU? / ( JAIKITZEN NAIZ ( Me levanto / Me suelo levantar ) 1) Zer egiten dute Xabierrek eta bere arrebak? ¿Qué suelen hacer habitualmente Xabier y su hermana? - Leirek eta Xabierrek autobusa (hartu) hartzen dute eskolara joateko. - Leirek eta Xabierrek eskolan (bazkaldu) bazkaltzen dute. - Arratsaldean amarekin (egon) egoten dira. - Arratsaldean etxeko lanak (egin) egiten dituzte. - Noizean behin ipuinak (irakurri) irakurtzen dituzte. - Astean behin aitona-amonak (bisitatu) bisitatzen dituzte. - Xabier eta Leire aitona-amonen txakurrarekin parkean (ibili) ibiltzen dira. - Leirek musika (ikasi) ikasten du. - Xabierrek kiroldegian judoa (egin) egiten du. - Xabier eta Leire, askotan, lagunekin hondartzara (joan) joaten dira. - Afaldu aurretik, haiek telebista (ikusi) ikusten dute, - Gero, gurasoekin (afaldu) afaltzen dute. Lan koadernoa 4. Arik. 93. orria

2) Idatzi subjektuak eta aditzak. Inserta los sujetos y los verbos. - (Ander) Ander oinez (joan) doa eskolara. - Anderren (lagunak) lagunak ere oinez (joan) doaz. - (Ander) Anderrek ez du eskolara joateko autobusik (hartu) hartzen. - Anderren (lagunak) lagunek ez dute autobusik (hartu) hartzen. - Eskolan (umeak) umeek gauza berriak (ikasi) ikasten dituzte. - (Ander) Ander etxera (itzuli) itzultzen da bazkaltzera. - (Ander) Anderrek amarekin eta amonarekin (bazkaldu) bazkaltzen du. - Arratsaldean (Ander) Ander plazan lagunekin (ibili) ibiltzen da. - (Ander)Anderrek. aitarekin (egin) egiten ditu etxeko lanak. - (Ander) Ander astean bitan igerilekura (joan) joaten da. - Afaldu aurretik (Ander) Anderrek telebistan marrazki bizidunak (ikusi) ikusten ditu. - (Ander) Anderrek gurasoekin eta amonarekin (afaldu) afaltzen du. Lan koadernoa 5. Arik. 94. orria 3) Zer egiten dute Anderrek eta Xabierrek? Idatzi aditza, eta osatu elkarrizketa. Completa el diálogo, insertando los verbos. ANDER: Zuek zer (egin) egiten duzue gaixo bazaudete? Zuek medikuarengana (joan) joaten zarete? XABIER: Gu medikuarengana (joan) joaten gara, eta, gero, botikak (hartu) hartzen ditugu. ANDER: Gure etxean, amonak sendabelarrak (prestatu) prestatzen ditu. XABIER: Eta zuek beti sendabelarrak (hartu) hartzen dituzue? Zuek ez zarete medikuarengana (joan) joaten? ANDER: Ez, guk beti sendabelarrak (hartu) hartzen ditugu. XABIER: Leirek eta gurasoek belarrak (hartu) hartzen dituzte, baina nik ez dut belarrik (hartu) hartzen; belarrak ez zaizkit gustatzen. Nik beti xarabeak eta pilulak (hartu) hartzen ditu. ANDER: Eta zu xarabearekin eta pilulekin (sendatu) sendatzen zara? XABIER: Bai, ni botikekin (sendatu) sendatzen naiz. Zure amonaren belarrak onak dira, baina botikak ere bai. Lan koadernoa 6. Arik. 94. orria D. ZER ORDUTAN? ( ¿A QUÉ HORA?) Adierazi zein ordutan ailegatzen den autobusa: Adbz: 3:05 → Hirurak eta bostean 00.00 →hamabietan 01:00 →ordu batean 02:00 →ordu bietan 03:05 →hirurak eta bostean 04:10 →laurak eta hamarrean 05:15 →bostak eta laurdenetan 06:30 →sei eta erdietan 07:35 →zortziak hogeita bost gutxitan 08:40 →bederatziak hogei gutxitan 09:45 →hamarrak laurden gutxitan 10:50 →hamaikak hamar gutxitan 11:55 →hamabiak bost gutxitan

E. NORENGANA (A dónde quién?) 1) IZEN BEREZIAK. Osatu esaldiak: Adib.: Xabier eta Leire oporretan Anderrengana joaten dira. - Noizean behin Ander gurasoekin Xabierrengana eta Leirengana joaten da. - Ander, gaur, Xabierrengana joan da, Xabier gaixo dago eta. - Xabier eta Leire, astean behin, amona Felisarengana joaten dira. - Gaur, Felisa Tomasengana joan da ospitalera, Tomasek hanka hautsi du eta. - Leirek Amaiarengana joan nahi du, baina Amaia ez dago etxean, aitonarekin dago.

2) IZEN ARRUNTAK. Adib.: Batzuetan, aitona-amonak (bilobak) bilobengana joaten dira. - Xabier eta Leire astean behin (aitona-amonak) aitona-amonengana joaten dira eta parkean ibiltzen dira. - Gaur, Xabier eta Leire ez dira (amona) amonarengana joan. - Aitona ospitalean dago eta amona, gaur, (senarra) senarrarengana joan da. - Mikel amarekin ospitalera joan da (aita) aitarengana. - Amaia ez da gurasoekin bizi eta, astean bitan, (gurasoak) gurasoengana eta (anai-arrebak) anai-arrebengana joaten da. - Gaur, Amaia (aitona) aitonarengana joan da ospitalera. - Leirek, gaur, (ahizpa) ahizparengana joan nahi du, baina ahizpa aitonarekin dago. - Gaur, Leirek ez du (lagunak) lagunengana joan nahi. - Xabier gaixo dago eta amarekin (medikua) medikuarengana joan da. - Ander (lehengusuak) lehengusuengana joan da. Lan koadernoa 9. Arik. 97. orria H. BALDINTZA ( CONDICIONAL ) 1) Zer erremedio da egokia kasu bakoitzarentzat? Lotu gaixotasuna sendabide egokiarekin. ¿Qué remedio es el adecuado para cada caso? Relaciona cada enfermedad con el remedio adecuado. a. Eztula badaukazu, … b. Buruko mina baduzu, … c. Eztarriko mina badaukazu, … d. Belarriko mina baduzu, … e.Beherakoa badaukazu, … 1. gosaltzeko, hartu gailetak tearekin. Platanoa ere oso ona da. 2. ez jan txokolaterik, ez gaztarik. 3. ez hartu edari oso hotzik, ez oso berorik. 4. berotu zapi bat eta jarri belarri ondoan, beroa ona da mina arintzeko. 5. hartu egunean hiru aldiz eukaliptu-lurrunak.

a 5

b 2

c 3

d 4

e 1

2) Orain irakurri beste sendabide batzuk, eta osatu esaldia kasu bakoitzarekin. Ahora, lee estos otros remedios, y completa la frase con cada dolencia. Eztarriko mina badaukazu

Buruko mina badaukazu

Eztula badaukazu

Belarriko mina badaukazu

Beherakoa badaukazu

a. …Eztula badaukazu………………… ipini pare bat tipula irekita, azukre pixka batekin. b. …Eztarriko mina badaukazu……… egin gargarak limoi eta eztiarekin. c. …Beherakoa badaukazu…………… gutxi bazkaldu; arroza azenarioarekin ona da. d. …Buruko mina badaukazu…………… busti zapi bat ur hotzetan, eta ipini kopetan. e. …Belarriko mina badaukazu busti kotoi-bolatxoa olio epeletan, eta sartu poliki-poliki belarrian. 3) Irakurri aholku hauek eta ondoren esaldiak egia edo gezurra diren esan ezazu. Gezurra badira zuzendu. Lee los siguientes consejos y después di si las frases son verdaderas o falsas. En caso de ser falsas, corrígelas. → Olioarekin eskua erre baduzu, jarri eskua ur hotzetan, txorroan. Ondoren, eman antiseptikoa eta gaza batekin bildu. → oinazpian babak badauzkazu, lehenengo, orratz bat esterilizatu eta zulatu babak. Ondoren antiseptikoa eman eta gaza garbi batekin ondo estali. → Hatzean ebakia egin baduzu, lehenengo, garbitu ondo ura eta xaboiarekin eta, gero antiseptikoa eman. → Begian kolpea hartu eta ubelduta badaukazu, izotza ipintzea oso ona da. → Hortza hautsi baduzu, garbitu ahoa ur hotzarekin, eta ipini lehen-bailen izotza. ESALDIA Olioarekin eskua ebaki baduzu, jarri eskua ur hotzetan, txorrotan. Oinazpian ubelduak badauzkazu, lehenengo, orratz bat esterilizatu eta zulatu babak. Hatza erre baduzu, lehenengo, garbitu ondo ur eta xaboiarekin eta, gero, antiseptikoa eman. Begian kolpea hartu eta urratura badaukazu, izotza ipintzea oso ona da. Hortza bihurritua baduzu, garbitu ahoa ur hotzarekin, eta ipini lehenbailehen izotza.

EGIA

GEZURRA (+ ZUZENKETA) olioarekin eskua erre baduzu, Oinazpian babak badauzkazu Hatzean ebakia egin baduzu, Begian kolpea hartu eta urratura badaukazu, Hortza hautsi baduzu,

4) Esaldiak osatu. Completa las frases. Adib: Gu gaixo (egon) bagaude, zuk belarrak prestatzen dituzu- Haiek gaixo (egon) badaude, medikuarengana joaten dira. - Nik tripako mina (eduki) badaukat, kamamila hartzen dut. - Xabierrek tripako mina (eduki) badauka, xarabea hartzen du. - Guk arrautzak nahi baditugu, oilategira joaten gara. - Haiek arrautzak nahi badituzte, dendara joan behar dute. - Zuk barazkiak behar badituzu, baratzera joaten zara. - Izebak barazkiak nahi baditu, dendara joan behar du. - Guk igeri egin nahi badugu, Doneztebera joan behar dugu. - Nik igeri egin nahi badut, aitarekin autoz joan behar dut igerilekura. - Xabierrek igeri egin nahi badu, ez du autorik hartu behar. Lan koadernoa 12. Arik. 102. orria

+ DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales) Galdera hauek erantzun eta esan ezazu noiz egiten dituzun ekintza hauek: - Erretzen duzu? Ez, ez dut inoiz erretzen. - Egiten duzu kirolik? Bai,egunero egiten dut kirola. - Lanera oinez joaten zara? Bai, egunero lanera oinez joaten naiz. - Ordenagailu aurrean ordu asko pasatzen dituzu? Bai, egunero ordenagailu aurrean ordu asko pasatzen ditut. - Bost otordu egiten dituzu? Ez, egunero hiru otordu egiten ditut. - Barazki eta fruta freskorik jaten duzu? Bai, gauero barazki eta fruta freskoa jaten ditut. - Hiru aldiz garbitzen dituzu hortzak? Bai, egunero hiru aldiz garbitzen ditut hortzak. - Dutxatzen zara? Bai, goizero dutxatzen naiz. - Lagunekin hitz egiten duzu? Bai,lagunekin sarri hitz egiten dut.