EUSKARA

EU SKAR A- ESPAÑO L ESPAÑOL-EUSKARA EUSKARAIKASLEARENOINARRIZKO HIZTEGIA DICCIONARIO BÁSICO PARA ESTUDIANTES DE EUSKARA

Views 215 Downloads 5 File size 898KB

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Recommend stories

  • Author / Uploaded
  • jenis
Citation preview

EU SKAR A- ESPAÑO L ESPAÑOL-EUSKARA EUSKARAIKASLEARENOINARRIZKO HIZTEGIA DICCIONARIO BÁSICO PARA ESTUDIANTES DE EUSKARA

INTRODUCCIÓN ¿A quién va dirigido este diccionario? Como su título indica, es un diccionario básico para aquella persona que esté aprendiendo euskara. Según los especialistas, son alrededor de dos mil las palabras realmente básicas o fundamentales en un idioma, ya que es eln ú m e ro aproximado de palabras que utilizamos en nuest r a sconversaciones cotidianas. Así pues, y como estamos hablando de un vocabulario básico, hemos señalado dichas palabras con un asterisco (*). Pero, además, queriendo ir más lejos, hemos limitándolas palabras más básicas señalando alrededor de setecientas, esta vez con dos asteriscos (**).Este DICCIONARIO BÁ S I CO PA RA ESTUDIANTES DE EUSKARA está basado en otro ya publicado por HABE en 1984, en el libro HELDUEN EUSKALDUNTZEA-PROGRAMA. Lo hemos revisado y actualizado. Además de las formas en euskara y español, hemos añadido bastantes sinónimos, aunque no en el caso de todas las palabras. Nos hemos limitado a aquellos que nos han parecido más apropiados para los fines de un diccionario básico. Nuestra intención no ha sido ofrecer un diccionario de reglas o normas, sino teniendo en cuenta la situación actual del euskara y la pedagogía, poner en manos del est u d i a n te de euskara una herramienta útil para el aprendizaje del vocabulario. Para la realización de este trabajo, hemos empleado los diccionarios de euskara más utilizados en la actualidad. Nota: ** Palabras de mayor uso: Alrededor de 700. * Palabras básicas: alrededor de 2.000. °Las palabras que aparecen en cursiva: sinónimos y variantes.

EUSKARA - ESPAÑOL

A Abade: Sacerdote. Apaiz

*abizen: Apellido. Deitura

abantaila: Ventaja abelazkuntza: Ganadería

abokatu: Abogado/a. Legegizon

*abendu: Diciembre

abonamendu: Abono. Ordain

abentura: Aventura

abusatu: 1 Abusar. 2 Jugar, divertirse

aberastasun: Riqueza

*abuztu: Agosto

*aberastu: Enriquecer(se)

*adar: 1 Rama. 2 Cuerno

** aberats: Rico/a

adarra jo: Tomar el pelo

*abere: Animal. Animalia

adi!: ¡Atención!, ¡cuidado!

*aberri: Patria

adi egon: Estar atento/a

*abertzale: Patriota

*adibide: Ejemplo. Etsenplu

*abesti: Canción. Kanta

*adibidez: Por ejemplo. Esate baterako

*abestu: Cantar. Kantatu

*adierazi: Expresar, significar

abiada: Impulso, marcha

adierazkor: Expresivo/a

*abiadura: 1 Velocidad. 2 Comienzo

adierazpen: Expresión, declaración

*abiatu: Ponerse en marcha, partir

adimen: Inteligencia

*abisatu: Avisar. Gaztigatu

*adin: Edad

*abisu: Aviso. Gaztigu

** adina: Tanto como. Haina, hainbat

adio: Adiós

*agintari: Autoridad (persona)

adiskide: Amigo/a

*aginte: Autoridad (cargo), poder. Agintaritza

adiskidetasun: Amistad. Adiskidantza

*agiri: Documento

** aditu: 1 Entender. 2 Oír. 3 Oler

agor: Árido/a, estéril. Lehor, idor

*aditz: Verbo

*agortu: Secarse, agotar(se)

aditzera eman: Hacer saber, dar a entender

*agudo: 1 Rápido. 2 Hábil. Azkar

administratzaile: Administrador/a. Administrari

** agur: 1 ¡Ave!. 2 Adiós. 3 Saludo *agure: Anciano. Zahar

administrazio: Administración *adore: Ánimo, vigor

*agurtu: 1 Saludar. 2 Despedir. Agur egin

adoretsu: Animoso/a, valeroso/a

ahaide: Pariente. Tarteko

*ados: De acuerdo. Konforme

*ahal: Poder

ados egon: Estar de acuerdo

ahal bezain laster: Lo antes posible

adreilu: Ladrillo

** ahal izan: Poder. Ahal ukan

aduana: Aduana

*ahalegin: Empeño, esfuerzo. Eginahal

** afaldu: Cenar

ahaleginak egin: Hacer lo posible, esforzarse. Eginahalak egin

*afalondo: Tiempo después de cenar

*ahalegindu: Esforzarse, empeñarse, intentar. Saiatu

afalondoan: Después de cenar. Afalostean ** afari: Cena

ahalik lasterren: Cuanto antes, lo más pronto posible. Albait lasterren

ageri: Notorio/a, manifiesto/a

*ahalmen: Capacidad, facultad

ageri izan: Aparecer

ahaltsu: Poderoso/a

** agertu: Aparecer, presentarse. Azaldu

ahantzi: Olvidar(se). Ahaztu

agian: Quizá, tal vez. Beharbada, apika

ahari: Carnero

** agindu: 1 Ordenar. 2 Prometer. Mandato

3

aharrausi: Bostezo

*aharrausi egin: Bostezar

** aipatu: Mencionar, citar

*ahate: Pato/a

** aire: 1 Aire. 2 Melodía aireko: Avión. Hegazkin

** ahaztu: Olvidar(se). Ahantzi *ahitu: Agotar(se). Agortu, bukatu ** ahizpa: Hermana (de hermana) ** aho: Boca ahobero: Exagerado/a, fanfarrón/a aholkatu: Aconsejar. Aholku eman, kontseilatu *aholku: Consejo. Kontseilu ahosabai: Paladar ahoskatu: Pronunciar. Ebaki *ahots: Voz *ahul: Débil. Makal *ahuldu: Debilitarse ahulezia: Debilidad, flaqueza. Ahuleria *ahuntz: Cabra ai!: ¡Ay!. Aiei ** ailegatu: Llegar. Iritsi, heldu *aingeru: Ángel aingira: Anguila aingura: Ancla aintza: Gloria aintzira: Laguna aipamen: Mención, referencia

aireportu: Aeropuerto *aise: Fácilmente. Erraz aita: Padre aita ponteko: Padrino. Aitabitxi Aita Santu: Papa *aitabitxi: Padrino. Aita ponteko *aitaginarreba: Suegro aitaren egin: Santiguarse *aitaita: Abuelo ** aitona: Abuelo aitonen seme: Noble *aitortu : Confesar, declarar aitzakia: Excusa, pretexto *aitzur: Azada aitzurtu: Cavar *aizkolari: 1 Hachero/a, leñador/a. 2 Cortador/a de troncos *aizkora: Hacha aizto: Cuchillo. Ganibet, labana *aizu!: ¡Oiga!, ¡oye! aje: Achaque, defecto *akabatu: 1 Matar (un animal). 2 Terminar

*akabo: Fin, colmo, acabóse

aldakor: Mudable, variable

akademia: Academia

*aldamen: Lado, junto a. Albo

*akats: Defecto, fallo. Huts

aldamenean: Junto a, al lado de. Alboan,ondoan

aker: Cabrón, macho cabrío akura: Alquiler. Errenta

*aldapa: Cuesta, pendiente. Malda, aldatsa

akuratu: Alquilar.Errentan hartu, errentaneman

aldapatsu: Empinado/a, pendiente

*al: Partícula interrogativa ** ala: O (disyuntiva) ** alaba: Hija alabaina: Sin embargo. Izan ere *alai: Alegre. Alegera alaitasun: Alegría. Alegrantzia *alaitu: Alegrar(se). Poztu alajaina!: ¡Caramba! *alajainkoa!: ¡Cielos!. Arraioa! alanbre: Alambre. Burdin hari *alargun: Viudo/a alarma: Alarma *albiste: Noticia. Berri *albo: Lado. Aldamen

aldare: Altar aldarte: Humor. Umore *aldats: Cuesta, pendiente. Aldapa ** aldatu: 1 Cambiar(se). 2 Mudarse de ropa ** alde: 1 Lado. 2 Diferencia alde (-ren): A favor de ** alde egin: Marcharse, escaparse *alderantziz: 1 Al revés. 2 Torpe, retorcido/a. Aldrebes ** alderdi: 1 Zona. 2 Lado. 3 Partido político aldez aurretik: De antemano. Aurretiaz,aurrez ** aldi: 1 Tiempo, período. 2 Vez

alboan: Junto a, al lado de. Ondoan, alda-menean

*aldiz: En cambio. Berriz, ostera

alboko: Contiguo/a

*aldizkari: Revista

aldaka: Cadera

*aldrebes: Al revés. Alderantziz

*aldaketa: Cambio. Aldakuntza

*ale: 1 Grano. 2 Ejemplar. Bihi, garau

alegera: Alegre. Alai

ama ponteko: Madrina. Amabitxi

** alegia: 1 Fábula. 2 Es decir

*amabitxi: Madrina. Ama ponteko

alfabeto: Alfabeto

*amaginarreba: Suegra

** alfer: Perezoso/a, vago/a. Nagi

amaiera: Fin, término. Bukaera, amai

alferkeria: Vagancia, holgazanería. Nagikeria

amaigabe(ko): Interminable

** alferrik: En vano alferrik galdu: Estropear. Hondatu alfonbra: Alfombra. *algara: Carcajada, algarabía ** alkandora: Camisa ** alkate: Alcalde alkohol: Alcohol alokairu: 1 Jornal, salario. 2 Alquiler alokatu: 1 Asalariar, contratar. 2 Alquilar *alor: Terreno cultivado. Soro ** altu: Alto/a. Garai *altuera: Altura. Garaiera ** altxatu: Levantar(se) altxor: Tesoro altzairu: Acero

** amaitu: Terminar, acabar(se). Bukatu *amama: Abuela. Amona, amatxi amantal: Delantal *amatatu: Apagar. Itzali *amatxi: Abuela. Amona, amama amerikar: Americano/a ameskaitz: Pesadilla. Amesgaizto ameskeria: Ensueño, quimera *amets: Sueño amets egin: Soñar. Amestu amildu: Precipitar(se) *amodio: Amor. Maitasun ** amona: Abuela amorante: Amante. Maitale *amore eman: Ceder.Etsi

*altzari: Mueble

*amorratu: 1 Rabiar, enojar(se). 2 Acérrimo/a

altzo: Regazo

*amorru: Rabia, furor. Amorrazio

*alu: 1 Vulva. 2 Estúpido/a. 3 Granuja

amu: Anzuelo

** ama: Madre

amuarrain: Trucha

*Ama Birjina: Virgen María

amultsu: Cariñoso/a. Txeratsu

*anai-arrebak: Hermanos (hermanos y her-manas). Neba-arrebak

*antzina: Antiguamente, antaño. Aspaldi

** anaia: Hermano

antzinatasun: Antigüedad (cualidad)

analisi: Análisis

antzinate: Antigüedad (época)

anbulantzia: Ambulancia

antzoki: Teatro (lugar)

*andereño: 1 Señorita. 2 Maestra de escuela

antzu: Estéril

** andre: 1 Señora. 2 Esposa *andregai: Novia. Emaztegai

apain: Apuesto/a, preparado/a *apaindu: Adornar(se), arreglar(se)

angelu: Ángulo

apaindura: Adorno. Apaingarri, edergarri

*animalia: Animal. Abere

** apaiz: Sacerdote. Abade

*animatu: Animar. Eman, adore eman

*apal: 1 Estante, balda. 2 Humilde

animazio: Animación

*apar: Espuma. Bits

anitz: Mucho(s), mucha(s). Asko

** aparailu: Aparato

anker: Cruel. Krudel

aparkaleku: Aparcamiento

antibiotiko: Antibiótico

aparkatu: Aparcar

*antolatu: 1 Organizar. 2 Preparar, disponer. Eratu

*aparta: Excelente, excepcional

*antxoa: Anchoa ** antz: Semejanza, parecido

apartamentu: Apartamento *apartatu: 1 Separar. 2 Escoger

antza ukan (-ren): Parecerse a

aparteko: Extraordinario/a, especial. Berebiziko, berealdiko

antzara: Ganso, oca

apezpiku: Obispo. Gotzain

*antzeman: Notar, darse cuenta

*apiril: Abril

*antzeko: Semejante, parecido/a

aplikazio: Aplicación

*antzerki: Teatro

*aprobetxatu: Aprovechar

antzeztu: Representar (una obra teatral). Jokatu

apropos: 1 A propósito, intencionadamen-te. 2 Apropiado/a. Berariaz, nahita apur: Migaja ** apur bat: Un poco. Pixka bat apurka: Poco a poco. Pitinka

arbuiagarri: Despreciable, reprobable. Nardagarri, mesprezagarri arbuiatu: Despreciar, aborrecer *ardatz: Eje *ardi: Oveja ** ardo: Vino

** apurtu: Romper, destruir. Puskatu, hautsi,txikitu

*ardura: 1 Cuidado. 2 Preocupación

apustu: Apuesta. Postura

ardura izan: Importar. Axola izan

apustu egin: Apostar. Postura egin

*arduradun: Encargado/a, responsable

*ar: Macho

arduragabe: Descuidado/a, despreocupado/a. Axolagabe

*arabera: Según, conforme a arakatu: Escudriñar, registrar. Miatu aran: Ciruela *arantza: Espina arasa: Alacena, armario *arau: Norma, regla araudi: Reglamento

arduragabekeria: Descuido, despreocupa-ción. Axolagabekeria *arduratu: 1 Encargarse. 2 Preocuparse *are: Aún, incluso areago: Más aún. Are gehiago arerio: Enemigo/a

arautegi: Normativa, reglamento

arestian: Hace poco, recientemente. Berriki, oraindik orain

-arazi: Hacer... (factitivo), obligar a

*areto: Salón. Saloi

*arazo: Asunto, problema

*argal: 1 Flaco/a. 2 Débil

arbaso: Antepasado. Asaba

*argaldu: Adelgazar. Flakatu

*arbel: Pizarra

*argazki: Foto

arbi: Nabo

** argi: 1 Claro/a. 2 Inteligente. 3 Luz

arbitro: Árbitro

argibide: Aclaración, información

** arbola: Árbol. Zuhaitz

argi-indar: Electricidad. Elektrizitate

argitaletxe: Casa editorial

*armiarma: Araña

*argitaratu: Publicar. Argitara eman

arnasa: Aliento, respiración. Hats

argitaratzaile: Editor/a

*arnasa hartu: Respirar

argitsu: Luminoso/a

aro: 1 Época. 2 Tiempo

*argitu: 1 Iluminar. 2 Aclarar

*arotz: 1 Carpintero/a. 2 Herrero/a

*argizari: Cera. Ezko

** arrain: 1 Pescado. 2 Pez

argudio: Argumento

arrain-saltzaile: Pescadero/a

** ari izan: Estar haciendo algo

*arraioa!: ¡Vaya!, ¡caramba!

*ariketa: Ejercicio

arrakasta: Éxito, popularidad

*arima: Alma

*arrandegi: Pescadería

** arin: 1 Rápido/a. 2 Ligero/a

*arrano: Águila

arindu: 1 Apresurar. 2 Aligerar

*arrantza: 1 Pesca. 2 Rebuzno

*arineketan: Corriendo. Korrika, lasterka

arrantza egin: 1 Pescar. 2 Rebuznar

arintasun: 1 Rapidez. 2 Levedad arkakuso: Pulga. Kukuso *arkatz: Lápiz. Lapitz arkitekto: Arquitecto/a arkitektura: Arquitectura arku: Arco *arkume: Cordero/a. Bildots, axuri *arlo: 1 Campo. 2 Sección. Alor, sail arlote: 1 Andrajoso/a. 2 Vagabundo/a arma: Arma armairu: Armario *armatu: Armar(se)

*arrantzale: Pescador/a arrantzatu: Pescar *arraro: Raro/a, extraño/a *arraska: Rasqueta *arrastaka: Arrastrando(se). Herrestan *arrasto: Rastro, vestigio *arratoi: Rata *arrats: Atardecer ** arratsalde: Tarde ** arratsalde on: Buenas tardes *arraun: Remo arraun(ean) ari, ibili, egin: Remar. Arraunatu

** arrautza: Huevo

*artez: Derecho/a, recto/a. Zuzen

*arraza: Raza

artifizial: Artificial

** arrazoi: Razón

artikulu: Artículo

arrazoitu: Razonar. Arrazoiak eman

artile: Lana

arrazoizko: Razonable. Zentzuzko

*artista: Artista

arre: 1 Grisáceo/a. 2 Turbio/a

*arto: Maíz

** arreba: Hermana (de hermano)

artxibo: Archivo

** arren: 1 Por favor. 2 Aunque

*artzain: Pastor/a

*arreta: Atención, cuidado

asaba: Antepasado/a. Arbaso

arriskatu: Arriesgar(se)

asaldatu: 1 Sublevar(se). 2 Turbar(se)

** arrisku: Riesgo, peligro

*ase: Saciar(se), hartar(se)

arriskugarri: Peligroso/a, arriesgado/a. Arriskutsu

aseguru: Seguro

*arriskutsu: Peligroso/a, arriesgado/a arroba: Arroba arroka: Roca. Harkaitz ** arropa: Ropa *arrosa: Rosa arrosario: Rosario *arrotz: Forastero/a, extraño/a arroz: Arroz *arrunt: 1 Ordinario/a. 2 Totalmente *artalde: Rebaño de ovejas artaziak: Tijeras. Guraizeak ** arte: 1 Encina. 2 Arte. 3 Hasta artean: 1 Entre. 2 Todavía

aska: 1 Pesebre. 2 Abrevadero. 3 Artesa askaldu: Merendar askari: Merienda *askatasun: Libertad *askatu: 1 Desatar, soltar. 2 Liberar *aske: Libre. *aski: Bastante, suficiente. Nahiko aski izan: Bastar. Nahiko izan ** asko: Mucho(s), mucha(s). Anitz askotan: Muchas veces asmaketa: Invento, invención *asmakizun: Acertijo. Igarkizun ** asmatu: 1 Acertar. 2 Inventar. 3 Adivinar

asmatzaile: 1 Inventor/a. 2 Adivino/a

*astun: Pesado/a, grave

** asmo: Intención, propósito

atabal: Atabal

** aspaldi: Hace mucho tiempo

*atal: 1 Trozo. 2 Gajo de fruta

aspaldian: Hace tiempo. Aspaldion

atalburu: Capítulo. Kapitulu

aspaldidanik: Desde hace mucho tiempo. Aspalditik

*atari: Portal, atrio

*aspergarri: Aburrido/a aspertu: Aburrir(se). Gogaitu aspiragailu: Aspiradora aspirina: Aspirina *astakeria: Burrada, disparate ** aste: Semana. Astebete ** astearte: Martes. Martitzen ** asteazken: Miércoles. Eguazten *astebete: Una semana *asteburu: Fin de semana *astegun: Día de la semana, laborable astekari: Semanario ** astelehen: Lunes astero: Semanalmente *asti: Tiempo disponible. Beta astinaldi: Sacudida.Astindu *astindu: Sacudir. Inarrosi *astiro: Despacio ** asto: Burro/a astronauta: Astronauta

ataza: Tarea ** ate: Puerta ** atera: 1 Salir. 2 Sacar ateraldi: Salida, ocurrencia *ateri egon: Estar escampado *aterki: Paraguas. Guardasol, euritako *aterpe: Refugio, cobertizo *atertu: Escampar atezain: Portero/a atmosfera: Atmósfera. Egurats atorra: Camisa *atseden: Descanso *atseden hartu: Descansar. Deskantsatu atsedenaldi: Pausa, rato de descanso atsedendu: Descansar. Atseden hartu *atsegin: 1 Placer. 2 Agradable *atsegin izan: Gustar, agradar. Gustatu atsegingarri: Placentero/a, agradable atsekabe: Aflicción, angustia, disgusto. Nahigabe

atsekabetu: Afligir(se), angustiar(se). Nahigabetu

atzerapen: Retraso

*atso: Mujer anciana, vieja

*atzeratu: 1 Retrasar. 2 Retroceder. 3 Retrasado/a

atsotitz: Refrán. Errefrau, esaera zahar

*atzerri: País extranjero

atun: Atún

atzerritar: Extranjero/a

*atxilotu: Detener, arrestar

atzetik: Por detrás

*atximurka egin: Pellizcar. Zimiko egin

atzipen: Acceso

*atzapar: Garra

** atzo: Ayer

** atze: Parte posterior, trasera

** aukera: 1 Elección. 2 Oportunidad. 3 Abundancia

atzean: Detrás atzekoz aurrera: Al revés. Alderantziz atzelari: 1 Zaguero/a, defensa atzeman: 1 Agarrar, alcanzar. 2 Notar *atzera: 1 Atrás. 2 De nuevo atzera egin: Retroceder

*aukeratu: Elegir ** aulki: 1 Silla. 2 Banco *aurka: Contra. Kontra aurka egin: Oponerse, enfrentarse. Kontraegin

*atzeraka: Retrocediendo, hacia atrás

aurkako: Contrario/a, opuesto/a. Kontrako

atzerakoi: Reaccionario/a

aurkezle: Presentador/a

aurkezpen: Presentación

aurrean: Delante. Aitzinean

*aurkeztu: Presentar

aurreko: Anterior, de adelante

aurki: Pronto, en breve. Laster

aurrekontu: Presupuesto. Presupostu

aurkikuntza: Descubrimiento

aurrelari: Delantero/a

** aurkitu: Encontrar, descubrir

*aurren(eko): Primero/a. Lehen(engo)

** aurpegi: Cara, rostro

aurrera: Adelante

** aurre: Parte delantera

aurrerakoi: Progresista

aurrea hartu: Adelantar(se)

aurrerantzean: En adelante. Hemendikaurrera

aurrealde: Fachada

*aurrerapen: Adelanto, progreso

auzitegi: Juzgado, tribunal

*aurreratu: 1 Adelantar(se). 2 Ahorrar

** auzo: Barrio. Auzategi

aurresan: Predecir, prevenir

auzo(ko): Vecino/a

aurretik: Por delante

axola: 1 Cuidado. 2 Importancia

aurrez: De antemano.

*axola izan: Importar. Ardura izan

Aldez aurretik,aurretiaz

axolagabe: Descuidado/a, negligente. Arduragabe

aurrez aurre: Frente a frente. Buruz buru aurrez ikusi: Prever aurrezki: Ahorro aurrezki kutxa: Caja de ahorros ** aurten: Este año ausardia: Audacia, atrevimiento. Ausartzia,ausartasun

axolagabekeria: Descuido, negligencia. Arduragabekeria axolatu: Preocupar(se). Arduratu axuri: Cordero/a. Arkume, bildots aza: Berza *azal: 1 Piel. 2 Corteza. 3 Superficie ** azaldu: 1 Aparecer. 2 Explicar

ausart: Atrevido/a. Bihoztun

azaleko: 1 Superficial. 2 Exterior

*ausartu: Atrever(se)

azalore: Coliflor

ausartzia: Audacia, atrevimiento. Ausartasun

azalpen: Explicación. Esplikazio

ausiki: Morder. Kosk egin *auskalo: Vete a saber auto: Auto, coche. Beribil, automobil autobide: Autovía ** autobus: Autobús *automatiko: Automático/a

*azaro: Noviembre azazkal: Uña. Azkazal, atzazal azeleratu: Acelerar *azenario: Zanahoria azentu: Acento *azeri: Zorro/a

auzategi: Barrio. Auzo

** azkar: 1 Rápido/a. 2 Inteligente. 3 Fuerte

auzi: 1 Juicio, pleito. 2 Problema

** azken(eko): Último/a

azkenean: Al fin

azpimarratu: Subrayar

azkenik: Por fin, finalmente

aztal: Pantorrilla

*azkura: Picor

aztarna: Vestigio, rastro. Aztarren

*azoka: Feria, mercado. Merkatu

*azterketa: Examen

** azpi: La parte de abajo

*aztertu: Examinar

azpian: Debajo. -pean

*azukre: Azúcar

azpil: Fuente de mesa

azukre-ontzi: Azucarero.

B badaezpadako: Dudoso/a, casual *ba-: Si (condicional). Baldin ba-

** bai: Sí

*ba ote?: ¿Será posible?

** baietz: 1Que sí. 2 A que sí

ba...ere: Aunque (concesiva). ...arren,nahiz eta

*bailara: Valle. Haran

*baba: 1 Haba. 2 Ampolla *babarrun: Alubia. Indaba

*baimen: Permiso ** baina: Pero *bainatu: Bañar(se)

*babes: Amparo, refugio

*baino: 1 Que (comparación). 2 Sino. Baizik

babestu: Proteger, refugiar(se)

*bainu: Baño ** baita ere: También

bada: Pues. Ba

** baizik: Sino. Baino, baizik eta ** bakar: Único/a, solo/a

*badaezpada (ere): Por si acaso

*bakardade: Soledad

*bakarka:

banana: Banana, plátano

A solas, individualmente

*banatu: Distribuir, repartir

** bakarrik: Solo/a, solamente

bandera: Bandera

*bake: Paz

bankete: Banquete. Oturuntza

*baketsu: Pacífico/a, apacible

*banku: Banco

** bakoitz: Cada

*bapo: Estupendamente

*baldar: Torpe

*baratxuri: Ajo. Berakatz

** baldin ba-: Si (condicional)

*baratze: Huerto. Ortu

*baldintza: Condición

barau: Ayuno

balea: Ballena

*barazki: Hortaliza. Ortuari

baliagarri: Útil

*bare: 1 Limaco. 2 Bazo. 3 Apacible

baliagarritasun: Utilidad. Erabilgarritasun

baretasun: Calma. Lasaitasun

*baliatu: Valerse de, servirse de *balio: Valor, valía ** balio ukan/izan: Valer baliodun: Válido/a baliozko: Valioso/a. Baliotsu baliteke: Es posible. Litekeena da *balkoi: Balcón *baloi: Balón balore: Valor *bana: Uno/a a cada uno/a *banaka: De uno/a en uno/a

baretu: Calmar(se). Lasaitu *barik: Sin. Bagerik, gabe *bariku: Viernes. Ostiral *barkamen: Perdón.} Barkazio ** barkatu: Perdonar *barne(ko): Interior. Barru(ko) barnean: Dentro. Barruan barra: Barra *barrabil: Testículo ** barre: Risa. Irri barre egin: Reír(se). Irri egin

banaketa: Distribución, repartición

*barregarri: 1 Gracioso/a. 2 Ridículo/a. Irrigarri

banaketa-zerrenda: Lista de distribución

*barregura: Ganas de reír

barreiatu: Esparcir, dispersar(se)

*batel: Bote, lancha. Txalupa

*barren: 1 Interior. 2 Parte baja

** baten bat: Alguno/a

barrena (-an): A través de. Zehar (-an)

** batera: A una, a la vez

barrenean: 1 Dentro. 2 En la parte de

bateratu: Unificar, aunar

barrez (ka): Riendo(se)

** batere ez: Ninguno/a

** barru: 1 Parte interior. 2 Conciencia. Barren

batez beste: Por término medio

barruan: Dentro. Barnean *bart: Anoche basa: Salvaje, silvestre. Basati basakeria: Brutalidad, salvajada basamortu: Desierto. Desertu *basati: Salvaje. Basa ** baserri: Caserío *baserritar: Casero/a ** baso: 1 Bosque. 2 Vaso Bastoi Bastón ** bat: Uno/a bat ere ez: Ninguno/a bat etorri: Estar de acuerdo. Ados egon bataiatu: Bautizar *bataio: Bautizo, bautismo *batasun: Unión, unidad. Elkartasun

** batez ere: Sobre todo. Batik bat *batik bat: Sobre todo. Batez ere ** batu: 1 Reunir(se). 2 Recoger. Bildu batuketa: Suma batxiler: Bachiller batxilergo: Bachillerato *batzar: Reunión, asamblea *batzorde: Comisión batzuetan: Algunas veces ** batzuk: Unos/as, algunos/as baxera: Vajilla. Ontziteria ** baxu: Bajo/a. bazka: Pasto, alimento ** bazkaldu: Comer (al mediodía) *bazkalondo: Sobremesa bazkaltiar: Comensal. Bazkaldar ** bazkari: Comida (del mediodía)

bat-batean: De repente. Supituki, tupustean

bazkatu: Alimentar, cebar

bat-bateko: Repentino/a

bazkide: Socio/a

** bazter: 1 Rincón. 2 Paraje

behean: Abajo

*baztertu: 1 Retirar(se). 2 Desechar

behera: Abajo (hacia abajo)

*bedeinkatu: Bendecir

beherako: Diarrea

bederatzi: Nueve

beherapen: Rebaja

bederatziehun: Novecientos/as

beheratu: 1 Rebajar. 2 Humillarse

bederatzigarren: Noveno/a

*behi: Vaca

*bederen: Por lo menos. Behintzat

** behin: Una vez

** begi: Ojo

behin batean: En cierta ocasión, una vez. Behin batez

begiko: Apreciado/a , simpático/a begiluze: Curioso/a, fisgón/a begira!: ¡Mira!, ¡Mirad! ** begiratu: 1 Mirar. 2 Proteger begirune: Respeto. Begiramen

** behin ere ez: Nunca. Inoiz (ere) ez behin-behineko: Provisional behingoan: 1 Enseguida. 2 Súbitamente behingoz: De una vez

begiztatu: Divisar, vislumbrar

*behinik behin: Al menos. Behintzat, bede-ren

** behar: Necesidad. Premia, beharrizan

** behintzat: Al menos, por lo menos. Behinik behin

** behar ukan/izan: 1 Tener que. 2 Necesidad

*behor: Yegua

** beharbada: Quizá, tal vez. Agian *beharrezko: Necesario/a. Premiazko beharrezko izan: Ser necesario/a *behartu: Obligar, forzar *behartsu: Pobre. Pobre, txiro *behatz: Dedo. Hatz, eri behaztopatu: Tropezar ** behe: Parte de abajo

bejondeizula!: ¡Enhorabuena!, ¡Bravo! beka: Beca bekadun: Becario/a *bekain: Ceja bekaitz: Envidia. Inbidia bekaizti: Envidioso/a. Inbidiatsu *bekatu: Pecado bekatu egin: Pecar

*bekoki: Frente. Kopeta

*berakatz: Ajo. Baratxuri

belaki: Esponja

** berandu: Tarde

** belar: Hierba

*berandutu: Hacerse tarde, retrasarse

belardi: Herbazal, prado

*berau: Éste/a mismo/a

** belarri: Oreja

** beraz: Por lo tanto. Hortaz

*belarritako: Pendiente

*berba: Palabra. Hitz

*belarrondoko: Bofetada, tortazo

*berba egin: Hablar. Hitz egin

*belaun: Rodilla

*berbera: El mismo/La misma

*belaunaldi: Generación. Hazaldi

*berbetan: Hablando, conversando. Hizketan

*belauniko: De rodillas ** beldur: Miedo *beldur izan: Temer. -ri beldurra ukan

** berde: Verde ** berdin: 1 Igual. 2 Llano/a, liso/a

beldurgarri: Temible

berdindu: 1 Igualar. 2 Allanar. 3 Saciar(se)

*beldurti: Miedoso/a, tímido/a

berdintasun: Igualdad

*beldurtu: Acobardarse, amedrentarse

*berdintsu: Similar, casi igual

bele: Cuervo

** bere: Su (de él, de ella)

** beltz: Negro/a

bere burua: A sí mismo/a

beltzaran: Moreno/a

bere burua hil: Suicidarse. Bere buruazbeste egin

*benetako: Verdadero/a, auténtico/a. Egiazko *benetan: En serio, de veras. Egiatan

*berealdiko: Extraordinario/a, especial. Berebiziko

bengantza: Venganza. Mendeku

*bereganatu: Apropiarse

ber- (aurrizkia): 1 Mismo/a. 2 Volver a(repetición)

** berehala: Enseguida. Segituan

*bera: 1 Aquél/aquélla mismo/a. 2 Blando/a

bereizi: 1 Separar, distinguir. 2 Escoger

berehalaxe: Inmediatamente

bereizketa: Separación, distinción

berekoi (hura): Egoísta. Neurekoi (ni),zeurekoi (zu) ** beren: Su, suyo/as (de ellos/de ellas) ** berez: De por sí

berrikusi: Revisar, repasar ** berriro: De nuevo, otra vez. Berriz berritasun: Novedad. Berri

*berezi: Particular, especial

*berritsu: Hablador/a, charlatán/a. Hiztun

*bereziki: Especialmente, en particular

*berritu: Renovar. Berriztatu

berezitasun: Particularidad, peculiaridad

** berriz: 1 De nuevo, otra vez. 2 En cambio

*berezko: Innato/a, espontáneo/a ** bero: 1 Calor. 2 Caliente *berogailu: Calefacción *beroki: Abrigo *berori: 1 Ése mismo/Ésa misma. 2 Usted

berrogei: Cuarenta berrogeita hamar: Cincuenta ** bertan: Allí mismo bertan behera utzi: Abandonar *bertso: Verso, estrofa

berotasun: 1 Calor. 2 Fervor, ardor

*bertsolari: Versificador/a popular

*berotu: Calentar(se)

bertute: Virtud

*berpiztu: 1 Reanimarse. 2 Resucitar, revivir

berun: Plomo

berregin: Rehacer berrehun: Doscientos/as berresan: Repetir, volver a decir berreskuratu: Recuperar, recobrar ** berri: 1 Nuevo/a. 2 Noticia. Albiste berri on: Buena noticia, buena nueva

besarkada: Abrazo *besarkatu: Abrazar(se) besaulki: Butaca, sillón ** beso: Brazo *besoetako: Ahijado/a besta: Fiesta. Festa, jaia

berri-talde: Foro.

*bestalde: Por otra parte. Beste alde batetik

*berriketan ari: Estar charlando

** beste: Otro/a

berriki: Hace poco, recientemente. Arestian, oraindik orain

** bestela: 1 De lo contrario, de otro modo. 2 Si no

*bestelako: Distinto/a, diferente

bide batez: De paso. Bidenabar

*beta: Tiempo disponible. Asti

bide-izen: Ruta de acceso

*betaurrekoak: Gafas

bidegabekeria: Injusticia. Injustizia

*betazal: Párpado

bidegabeki: Injustamente

** bete: 1 Llenar. 2 Cumplir. 3 Lleno/a

*bidegurutze: Cruce, encrucijada

betebehar: Deber, obligación

*bider: (tantas) veces. Aldiz

beterik: Lleno/a. Beteta

*biderkatu: Multiplicar

** beti: Siempre

bidez: Por medio de. Bitartez

betidanik: Desde siempre

*bidezidor: Sendero

betiereko: Eterno/a, perpetuo/a

bidezko: Justo/a, razonable

betiko: 1 De siempre. 2 Para siempre

bien bitartean: Entretanto, mientras tanto. Bitartean

*betile: Pestaña ** bezain: Tan... como (cualidad) ** bezala: Como (modal) ** bezalako: Como, semejante a *bezero: Cliente *bezpera: Víspera bi: Dos biberoi: Biberón bibote: Bigote

bigarren: Segundo/a *bigun: Blando/a, suave *bigundu: Ablandar ** bihar: Mañana *biharamun: El día siguiente biharamunean: Al día siguiente bihi: Grano. Ale ** bihotz: Corazón

*bidaia: Viaje

bihozgabe: 1 Cruel, inhumano/a. 2 Cobarde, desanimado/a

bidaiari: Viajero/a, pasajero/a

bihoztun: Atrevido/a, valiente. Ausart

bidaiatu: Viajar. Bidaia egin

bihurgune: Curva, revuelta

** bidali: Enviar

*bihurri: 1 Travieso/a. 2 Enrevesado/a, retor-cido/a

** bide: 1 Camino. 2 Medio, método

bihurritu: 1 Retorcer(se). 2 Volverse travie-so/a *bihurtu: 1 Convertir(se). 2 Retornar. 3 Devolver *bikain: Excelente bikarbonato: Bicarbonato bikario: 1 Vicario. 2 Párroco *biki: Mellizo/a, gemelo/a bikoitz: Doble, duplo bikoiztu: Doblar, duplicar *bikote: Pareja ** bila: En busca de, buscando

biltzar: Congreso *biluzik: Desnudo/a. Larru bizirik, larrugorrian binaka: De dos en dos biolin: Violín bira: Giro, vuelta birao: Blasfemia, maldición biratu: Virar, dar la vuelta. Bira egin ** biribil: Redondo/a *birika: Pulmón birjina: Virgen *birritan: Dos veces

*bilakatu: 1 Convertise en. 2 Evolucionar. Bihurtu

bisigu: Besugo

bilaketa: Búsqueda

*bisita: Visita. Ikustaldi

bilaketa-denbora: Tiempo de búsqueda

bisita egin: Visitar. Bisitatu

** bilatu: Buscar

bisitari: Visitante

bilatzaile: Buscador

*bisitatu: Visitar. Bisita egin

*bildots: Cordero/a. Arkume, axuri

** bista: Vista

** bildu: 1 Reunir(se). 2 Recoger. 3 Envolver. Batu

bitamina: Vitamina

bilduma: Colección *bilera: Reunión. Bilkura

** bitartean: Entre tanto, mientras tanto. Bienbitartean

bilketa: Recolección, recopilación

bitartez (-ren): Por medio de, mediante

bilo: Vello

*bits: Espuma. Apar

*biloba: Nieto/a

*bitxi: 1 Joya. 2 Extraño/a

biltoki: Centro de reunión

bitxitegi: Joyería

bitarte: Intervalo. Tarte

*bizar: Barba bizardun: Barbudo/a bizargin: Barbero/a bizarra egin: Afeitar(se). Bizarra kendu,bizarra moztu

bizkortu: 1 Reanimar(se). 2 Apresurar(se) *bizpahiru: Dos o tres *biztanle: Habitante. Bizilagun biztu: 1 Encender. 2 Resucitar. Piztu

bizartegi: Barbería

bola: Bola

** bizi: 1 Vida. 2 Vivo/a, despierto/a

bolada: 1 Período, temporada. 2 Ráfaga,racha

** bizi izan: Vivir *bizibide: Profesión, oficio. Ogibide, lanbide

*boligrafo: Bolígrafo. Bolaluma bolumen: Volumen

bizidun: Ser vivo, viviente

*bonba: Bomba. Lehergailu

biziki: 1 Vivamente. 2 Muy

bonbilla: Bombilla

*bizikleta: Bicicleta

bonboi: Bombón

bizikletari: Corredor/a, ciclista

borda: Cabaña, choza

bizilagun: 1 Vecino/a. 2 Habitante. Biztanle

bordatu: Bordar

bizileku: Domicilio ** bizimodu: Forma de vida bizio: Vicio bizirik: Vivo/a, con vida

*borondate: Voluntad borondatezko: Voluntario/a *borragoma: Goma de borrar *borroka: Lucha, combate

biziro: Vivamente, intensamente. Biziki

borrokatu: Luchar, pelear(se). Borroka egin

bizitasun: Viveza, vitalidad

bortitz: 1 Fuerte. 2 Duro/a, penoso/a

** bizitza: 1 Vida. 2 Vivienda

*bortxa: Violencia, coacción

** bizkar: Espalda

bortxaketa: Violación

*bizkarrezur: Columna vertebral

bortxatu: 1 Forzar, violentar. 2 Violar

** bizkor: 1 Rápido/a. 2 Agil. 3 Listo/a

bosgarren: Quinto/a

bost: Cinco

*bulego: Oficina

bostehun: Quinientos/as

*bultza egin: 1 Empujar. 2 Impulsar. Bultzatu

** bota: 1 Echar, tirar. 2 Bota botere: Poder *botika: 1 Medicina, medicamento. 2 Farmacia. Sendagai. Farmazia botikari: Farmacéutico/a *botila: Botella *boto: Voto botoa eman: Votar. Botatu, boza eman botoi: Botón botoia(k) lotu: Abrochar(se) boxeolari: Boxeador/a *boz: Voz. Ahots bozkario: Júbilo, gozo broma: Broma. Txantxa brontze: Bronce brusa: Blusón, blusa larga y suelta budin: 1 Flan. 2 Budín ** buelta: Vuelta, paseo. Itzuli, ostera *bueltatu: Volver, devolver. Itzuli *bukaera: Fin, término. Amaiera, amai ** bukatu: Terminar, acabar(se). Amaitu

bultzada: 1 Empujón. 2 Impulso bultzatu: 1 Empujar. 2 Impulsar. Bultzaegin ** burdina: Hierro burdindegi: Ferretería burko: Almohada burla: Burla. Iseka burla egin: Burlar(se). Iseka egin burrunba: Estrépito, estruendo burrunbatu: Retumbar burruntzali: Cazo, cucharón ** buru: 1 Cabeza. 2 Jefe/a buru izan: Presidir burugabe: Insensato/a, imprudente *burugogor: Terco/a, tozudo/a. Setatsu buruhauste: Quebradero de cabeza buruko min: Dolor de cabeza bururatu: Ocurrirse, venir a la mente burusi: Manta burusoil: Calvo/a

*bular: Pecho

burutapen: Pensamiento, cábala. Burutazio

bulartsu: Valiente

burutik beherako: Catarro, constipado

bulegari: Oficinista

burutsu: Inteligente, ingenioso/a

** busti: Mojar(se)

*burutu: Realizar, terminar

bustialdi: Remojón

** buruz: De memoria

butano: Butano

buruz (-ri): Acerca de, sobre

*buztan: 1 Cola, rabo.2 Pene

buruzagi: Jefe/a

*buztin: Arcilla

D dastamen: Gusto (facultad) dastatu: Probar, degustar, catar dagoeneko: Ya, para ahora

data: Fecha

damu:Arrepentimiento, pesar

datorren astean: La semana próxima

*damutu: Arrepentirse

*datu: Dato

** dantza: Baile

datu-base: Base de datos

*dantzaleku: Sitio de baile

*deabru: Diablo

*dantzari: Bailarín/a

*debalde: Gratis. Dohainik, doan

dantzatoki: Sala de fiestas

*debekatu: Prohibir. Galarazi

dantzatu: Bailar. Dantzan egin

debeku:Prohibición

*dardara: Temblor, estremecimiento

*dedikatu: Dedicar *defendatu: Defender. Defenditu defentsa: Defensa

dardaraka: Temblando. Dardarka

*dei: Llamada

dardaratu: Temblar, estremecer. Dardaraegin

dei egin: Llamar. Deitu, hots egin *deiadar: Grito, clamor.Oihu

deiadar egin: Gritar, clamar. Oihu egin ** deitu: Llamar. Dei egin, hots egin *deitura: Apellido. Abizen deklaratu: Declarar. Aitortu *delako: El/la denominado/a delikatu: Delicado/a delitu: Delito dema: Prueba, apuesta. Proba ** den: Todo dena dela: Sea lo que fuere, de todosmodos. Dena den

*desberdin: Desigual, diferente. Ezberdin desbideratu: Desviar(se) *desegin: Deshacer desegoki: Inadecuado/a desengainatu: Desengañar(se) desertu: Desierto. Basamortu desira: Deseo. Gurari, nahi *desiratu: Desear *deskantsatu: Descansar. Atseden hartu deskargatu: Descargar

** denbora: Tiempo (en general)

deskribatu: Describir

bilaketa-denbora: Tiempo de búsqueda

desobeditu: Desobedecer. Esanak ez egin

rantzun-denbora: Tiempo de respuesta denboraldi: Período, temporada. Bolada,aldi *denbora-pasa: 1 Pasando el tiempo. 2 Pasatiempos

desordena: Desorden, confusión. Nahaspila desordenatu: Desordenar desterru: Destierro. Erbeste

** denda: Tienda

deus: Algo. Ezer

*dendari: Tendero/a, comerciante

deus (ere) ez: Nada. Ezer (ere) ez

departamendu: Departamento. Sail

deuseztatu: Aniquilar, destruir. Ezereztatu

*derrigor: A la fuerza, necesariamente. Nahitaez derrigorrezko: Forzoso/a, necesario/a. Nahitaezko *desagertu: Desaparecer desarmatu: Desarmar

*dezente: Bastante. Nahikoa dibertitu: Divertir(se) *dibertsio: Diversión. Jostaketa, olgeta dibortziatu: Divorciarse dibortzio: Divorcio

** diferente: Diferente. Desberdin *diferentzia: Diferencia diferentziatu: Diferenciar(se) digestio: Digestión diktadura: Dictadura

dohatsu: Feliz, dichoso/a. Zoriontsu, zorio-neko doi: Justo/a, exacto doi-doi: A duras penas. Ozta-ozta *doinu: 1 Melodía. 2 Tono, tonada

diktaketa: Dictado

dolore: Dolor, angustia, aflicción. Nahigabe, atsekabe

dilista: Lenteja

dolu: Luto, duelo

direktorio: Directorio

*domeka: Domingo. Igande

** diru: Dinero

domina: Medalla

dirudienez: Según parece, por lo visto

*doministiku: Estornudo

*dirudun: Adinerado/a

done: San, santo/a

diruzain: Tesorero/a

*dorre: Torre

diruzale: Avaro/a, codicioso/a

dortoka: Tortuga

diskete: Disquete

** dotore: Elegante

*disko: Disco

dotorezia: Elegancia. Dotoretasun

disko gogor: Disco duro

*dotrina: 1 Doctrina. 2 Catecismo

disko-jogailu: Tocadiscos

*dozena: Docena

*distira: Destello, brillo

*droga: Droga

distiratsu: Brillante

** duda: Duda. Zalantza

distiratu: Brillar

duda egin: Dudar. Zalantzan egon

distiratzaile: Brillante

duda-mudazko: Dudoso/a

distrakzio: Distracción

duela: Hace (tanto tiempo). Orain dela

diz-diz: Resplandor, destello

duin: Digno/a

dohain: 1 Don, regalo. 2 Gratis

duintasun: Dignidad

*dohainik: Gratis. Dohain, debalde, doan

*dutxa: Ducha

*dutxatu: Duchar

E ea: 1 A ver si. 2 ¡Ea! (interjección)

*edonor: Cualquiera. Nornahi

ebaketa: Operación. Operazio

edoski: Mamar

** ebaki: 1 Cortar.2 Pronunciar.3 Corte, cortada.

** edozein: Cualquiera

ebanjelio: Evangelio. Berri on ebatsi: Robar, hurtar. Ostu, lapurtu *edade: Edad. Adin edale: Bebedor/a *edalontzi: Vaso. Edontzi, baso

** edozer: Cualquier cosa. Zernahi ** eduki: 1 Tener, contener. 2 Contenido ** egarri: Sed egarri izan: Tener sed. Egarriak egon ** egia: Verdad

** edan: Beber

egia esan: 1 A decir verdad. 2 Decir la verdad

edangarri: Potable. Edateko

egiati: Veraz, sincero/a. Egiazale

*edari: Bebida

egiaz(ki): De veras, en verdad. Egiatan

** eder: Hermoso/a, bello/a

egiazale: Veraz, sincero/a. Egiati

edergarri: Adorno. Apaingarri

egiazko: Verdadero/a, auténtico/a. Benetako

** ederki: Bien. Ederto *edertasun: Hermosura, belleza *ederto: Bien, muy bien. Ederki editore: Editor/a

egiaztatu: Verificar, comprobar *egile: 1 Hacedor/a, agente. 2 Autor/a ** egin: Hacer

** edo: O

eginahalak egin: Hacer lo posible, esforzarse. Ahaleginak egin

*edonon: En cualquier sitio. Nonahi

eginbehar: Obligación. Eginbide

egin-berri: Recién hecho/a

egun gutxi barru: Dentro de pocos días

*eginkizun: Tarea. Egiteko

** egun on: Buenos días

egintza: Acción, acto, hecho

egundaino: Jamás, nunca. Egundo

egitarau: Programa

*egundoko: Inusitado, enorme. Izugarrizko

egite: Obra, acción. Egintza *egiteko: Tarea. Eginkizun egitura: 1 Estructura. 2 Hechura *egoera: Estado, situación

egundokoak esan: Decir tremendas ** egunero: Todos los días. eguneroko: Diario, de cada día

egoitza: Residencia, sede

egungo egunean: Hoy en día, actualmente. Gaur egun

*egoki: Adecuado/a, conveniente

*egunkari: Diario, periódico

egokiera: Ocasión, oportunidad. Aukera,parada

egun-pasa joan: Ir a pasar el día

egokiro: Oportunamente, convenientemente *egokitu: 1 Acomodar. 2 Tocar, caber ensuerte ** egon: 1 Estar. 2 Haber *egongela: Sala de estar *egosi: 1 Cocer. 2 Digerir egotzi: 1 Expulsar, arrojar. 2 Imputar *eguazten: Miércoles. Asteazken eguberri: Navidad *eguberriak: Navidades *eguen: Jueves. Ostegun ** eguerdi: Mediodía ** egun: 1 Día. 2 Hoy

egunsenti: Aurora, amanecer ** egur: 1 Leña. 2 Madera ** eguraldi: Tiempo atmosférico egurastu: 1 Airear, orear. 2 Pasear egurats: Atmósfera. *egutegi: Calendario ** eguzki: Sol eguzkitan: Al sol *eguzkitsu: Soleado/a *ehiza: Caza ehizatu: Cazar ehiztari: Cazador/a eho: Moler ehortzi: Enterrar, sepultar. Lur eman

ehorzketa: Entierro

** eliza: Iglesia

ehule: Tejedor/a

** elkar: Mutuamente

ehun: 1 Cien. 2 Tejido, tela

elkar jo: Chocar entre sí. Elkarren kontra jo

ehundu: Tejer *ehuneko bat: Uno por ciento (1%)

elkarrekin: Juntos/as

ehuneko hainbeste: Tanto por ciento

*elkarrizketa: 1 Diálogo, conversación. 2 Entrevista

*ei: Partícula verbal: se dice, por lo visto. Omen

*elkartasun: Unión, solidaridad

eite: Aspecto, traza. Itxura, planta *ekain: Junio *ekaitz: Tempestad, temporal ** ekarri: Traer *ekialde: Oriente, este. Sortalde *ekin: Emprender, comenzar a, ponerse a ekinaldi: Intento, tentativa *ekintza: Actividad, acción elastiko: 1 Camiseta. 2 Elástico/a eleberri: Novela. Nobela elefante: Elefante elektrikari: Electricista *elektriko: Eléctrico/a. Elektraelektrizitate: Electricidad. Argi-indar

*elkarte: Sociedad, asociación ** elkartu: Juntar(se), unir(se) elkor: 1 Dura, estéril (tierra). 2 Tacaño/a elorri: Espino *eltxo: Mosquito *eltze: Puchero, olla. Lapiko eltzeitsu: Hucha. Itsulapiko eltzekari: Potaje. Eltzeko ** elur: Nieve elurra egin: Nevar emaile: Donante emaitza: 1 Donativo. 2 Resultado ** emakume: Mujer ** eman: 1 Dar. 2 Pasar el tiempo

elementu: Elemento

emankizun: Emisión, transmisión. Emanaldi, emisio

elikadura: 1 Alimentación, nutrición. 2 Alimento

emankor: Productivo/a, fructífero/a

elikatu: Alimentar(se)

** emazte: Esposa

emaztegai: Novia. Andregai

epai: 1 Sentencia. 2 Corte

*eme: 1 Hembra. 2 Suave, blando/a

epaile: Juez. Epaikari

emeki: Suavemente, poco a poco

*epaitu: Juzgar. Juzkatu

emigratu: Emigrar

*epe: Plazo

enara: Golondrina

epeka: A plazos

*enbarazu egin: Estorbar, molestar. Trabaegin

*epel: Templado/a, tibio/a

enbaxada: Embajada enbaxadore: Embajador/a *enbor: Tronco ** ene: 1 Mío/a. 2 ¡Ay! *engainatu: Engañar(se) enkargatu: Encargar(se)

epeldu: Templar, entibiar eper: Perdiz ** era: Modo, manera. Modu era berean: Del mismo modo *erabaki: 1 Decidir. 2 Decisión *erabat: Totalmente. Zeharo

*enkargu: Encargo, recado. Errekadu

eraberritu: Renovar, reformar. Zaharberritu

enperadore: Emperador/a

erabilera: Uso, manejo

*enplegatu: 1 Emplear(se). 2 Empleado/a

erabilgarri: Disponible, utilizable

enplegu: Empleo

erabilgarritasun: Utilidad. Baliagarritasun

*enpresa: Empresa enpresari: Empresario/a entretenitu: Entretener(se) entsalada: Ensalada

** erabili: Usar erabiltzaile: Usuario/a eragile: 1 Promotor/a. 2 Influyente

entseatu: Ensayar

** eragin: 1 Mover, accionar. 2 Agitar. 3 Promover. 4 Influencia, impulso

entsegu: Ensayo

eraginkor: Eficaz, efectivo/a

*entzule: Oyente

eragotzi: Impedir, prohibir

entzumen: Oído (facultad)

*eragozpen: Impedimento, obstáculo. Oztopo

** entzun: Oír

eraiki: Construir, edificar

erbesteratu: 1 Expatriar. 2 Desterrar

eraikuntza: Edificio, construcción

erbi: Liebre

eraile: Asesino/a. Hiltzaile

** erdaldun: El (la) que no sabe la lenguavasca

eraitsi: 1 Derribar. 2 Bajar. 3 Ordeñar erakarri: Atraer

** erdara: Toda lengua distinta del euskara

*erakunde: Institución, organismo

** erdi: Mitad, medio/a

erakusketa: 1 Exposición. 2 Exhibición,muestra

*erdi bana: A medias

erakustoki: Escaparate, lugar de exposición

erdialde: Centro, parte central *erdipurdi: Mal que bien, regular

** erakutsi: Mostrar, exhibir

erdizka: A medias

eraldatu: Transformar

** ere: También

** eraman: 1 Llevar. 2 Aguantar, soportar

ere ez: Tampoco *eredu: Modelo

*erantsi: 1 Añadir. 2 Pegar(se), adherir(se)

*erein: Sembrar

*erantzi: Desvestirse, desnudarse

eremu: 1 Campo. 2 Páramo, desierto

erantzule: 1 Contestador. 2 Responsable

*ergel: Tonto/a, imbécil. Tentel, zozo

** erantzun: 1 Responder. 2 Respuesta. Ihardetsi

ergelkeria: Tontería. Txorakeria, tontakeria

erantzun-denbora: Tiempo de respuesta

eri: 1 Enfermo/a. 2 Dedo

eranskin: Suplemento, añadidura

eritasun: Enfermedad. Gaixotasun, gaitz

*eraso: 1 Atacar. 2 Agresión

erizain: Enfermero/a

*eratu: 1 Dar forma. 2 Organizar

*erle: Abeja

erauntsi: Borrasca

erlijio: Religión

*eraztun: Anillo, sortija

erlijioso: Religioso/a

erbeste: 1 País extraño. 2 Desierto

** erloju: Reloj. Ordulari

*erne: 1 Despierto/a, atento/a. 2 Brotar, germinar ernegatu: 1 Renegar. 2 Enfurecerse *ero: Loco/a. Zoro eroapen: Paciencia erokeria: Locura. Zorakeria ** erori: Caer(se). Jausi erorketa: Caída, desmoronamiento ** erosi: Comprar *erosketa: Compra *erosle: Comprador/a *eroso: Cómodo/a erosotasun: Comodidad erotu: Enloquecer(se). Zoratu erpuru: Dedo pulgar errabia: Rabia erraiak: Entrañas errail: Raíl errain: Nuera erraldoi: Gigante erramu: Laurel. Ereinotz erratz: Escoba. Eskoba, isats erraustu: Arrasar, destruir. Birrindu, suntsitu

*erraztasun: Facilidad *erraztu: Facilitar ** erre: 1 Quemar(se). 2 Fumar. 3 Asar erreakzio: Reacción erreakzionatu: Reaccionar erreal: Real errealitate: Realidad erredura: Quemadura erreforma: Reforma erreformatu: Reformar errefrau: Refrán. Atsotitz, esaera zahar *erregalatu: Regalar. Opari egin *erregalu: Regalo. Opari *errege: Rey erregela: Regla *erregina: Reina erregistro: Registro erreinu: Reino. Erresuma ** erreka: Arroyo, río *errekadu: Recado. Enkargu erremediatu: Remediar. Konpondu *erremedio: Remedio, solución. Konponbide

errauts: Ceniza

*erreminta: Herramienta, apero, instrumento. Lanabes, tresna

** erraz: Fácil

errenkada: Fila

*errenta: Renta, alquiler. Akura errentan eman: Alquilar, arrendar *erreparatu: Darse cuenta. Konturatu *errepide: Carretera *errepika: 1 Repetición. 2 Estribillo errepikatu: Repetir

erromes: 1 Mendigo/a. 2 Peregrino. Eskale errore: Error *errota: Molino. Eihera, igara errotatxo: Molinillo. Ehogailu *erru: Culpa

errepublika: República

errua leporatu: Echar la culpa. Errua egotzi

erreserba: Reserva

*errudun: Culpable

erresistentzia: Resistencia

errugabe: Inocente

errespetatu: Respetar. -ri begirune izan *errespetu: Respeto.

erruki: Compasión, misericordia. Urriki, gupida

Begirune

errukitsu: Misericordioso/a

erresuma: Reino. Erreinu

errukitu: Compadecer(se). Urrikaldu

erretilu: Bandeja

erruz: En gran cantidad

*erretiratu: Retirar(se)

ertain: Mediano/a

erretore: 1 Rector. 2 Párroco

*ertz: Borde, arista

erretratu: Retrato. Argazkia

*ertzain: Agente de la policía autónoma vasca

*erretzaile: Fumador/a *errezatu: Rezar. Otoitz egin errezeta: Receta errezibitu: Recibir. Hartu

*esaera: Dicho, sentencia esaera zahar: Refrán. Atsotitz, errefrau *esaldi: Frase. Perpaus ** esan: Decir

*errieta egin: Reñir, reprender. Agirika egin

*esanahi: Significado. Esangura

*erro: Raíz

esaneko: Obediente

*erromeria: Romería

esate baterako: Por ejemplo. Adibidez *eseki: Colgar. Zintzilikatu

eseri: Sentarse. Jesarri

** eskerrik asko: Muchas gracias

eserita egon: Estar sentado/a. Jesarrita egon

eskertu: Agradecer. Eskerrak eman

esertoki: Asiento. Eserleku, jarleku eskabide: Petición, solicitud ** eskailera: Escalera ** eskaini: Ofrecer eskaintza: 1 Oferta, ofrenda. 2 Dedicatoria *eskale: Mendigo/a. Eskeko eskandalu: Escándalo. Gaizpide eskarmentu: Experiencia. Esperientzia ** eskas: Escaso/a, deficiente ** eskatu: Pedir *eske: Petición eskean ibili: Andar mendigando ** esker: Gracia, gratitud esker on: Agradecimiento esker oneko: Agradecido/a esker txar: Desagradecimiento. Esker gaizto

** eskola: 1 Escuela. 2 Clase eskolatu: Instruir(se) eskorga: Carretilla ** esku: Mano esku hartu: Intervenir, tomar parte. Partehartu eskualde: Comarca eskuare: Rastrillo *eskubide: Derecho eskuila: Cepillo eskuilatu: Cepillar ** eskuin: Derecha eskuindar: Derechista, de derechas eskulan: Trabajo manual *eskularru: Guante eskultore: Escultor/a eskultura: Escultura *eskumuinak: Recuerdos, saludos. Goraintziak

esker txarreko: Desagradecido/a, ingrato/a. Eskergabe, esker gaiztoko

*eskumutur: Muñeca

eskerga: Enorme

eskumuturreko: Pulsera

eskergabekeria: Ingratitud

eskupeko: Propina

eskerrak eman: Agradecer, dar gracias. Eskertu

esku-pilota: Pelota a mano eskura ordaindu: Pagar al contado

eskuratu: Lograr, conseguir

estalki: Tapadera, cubierta

*eskutitz: Carta. Gutun

estalpe: Cobertizo

eskuz: A mano

estatu: Estado

eskuzabal: Generoso/a

esteka: Enlace

eskuzapi: Toalla

*estilo: Estilo

esleitu: Asignar

estimatu: Apreciar, agradecer

esna: Despierto/a, desvelado/a

estimazio: Estimación, aprecio

*esnatu: Despertar(se)

estolda: Alcantarilla

** esne: Leche

estreinaldi: Estreno

esne gain: Nata de leche

*estreinatu: Estrenar

esneketari: Lechero/a. Esnezale, esnedun,esne-banatzaile

estropada: Regata

esne-saltzaile: Vendedor/a de leche espa: Celo, envidia *espainol: Español/a. Espainiar *espaloi: Acera *esperantza: Esperanza. Itxaropen

*estropezu egin: Tropezar. Oztopo egin,behaztopatu ** estu: 1 Estrecho/a. 2 Apretado/a, prieto/a. 3 Apurado/a estutasun: Apuro, aprieto. Estualdi, estua-sun

esperientzia: Experiencia

*estutu: 1 Estrechar(se). 2 Apretar. 3 Apurar(se)

*espero ukan/izan: Esperar, confiar

** eta: 1 Y. 2 Porque (causal). Bait, -lako

*espetxe: Cárcel. Kartzela, presondegi

*eta abar (etab.): Etcétera

espetxeratu: Encarcelar

etekin: Provecho, ganancia. Irabazi

espezialista: Especialista

*eten: 1 Romper estirando. 2 Interrumpir

*esplikatu: Explicar. Adierazi, azaldu

*etengabe: 1 Continuo/a. 2 Sin interrupción

esportatu: Exportar esposatu: Casar(se). Ezkondu *estali: Cubrir

*etorkizun: Futuro, porvenir. Gero etorrera: Venida

** etorri: Venir

euria ari: Estar lloviendo, llover

*etsai: Enemigo/a. Arerio

euria egin: Llover

etsenplu: Ejemplo. Adibide

*euritako: Paraguas, guardasol. Aterki

*etsi: 1 Desesperar(se). 2 Desistir, resignarse

*euritsu: Lluvioso/a

-etsi: Tener por, reputar, considerar

** euskal: Vasco/a (forma adjetival de“Euskara”)

*etsipen: Desesperación, resignación

Euskal Herri: País Vasco, Pueblo Vasco

etxalde: Hacienda de una casa

** euskaldun: Vasco/a (Que habla euskara)

** etxe: Casa *etxebizitza: Vivienda, piso. Bizitza etxegintza: Construcción de casas *etxekoandre: Ama de casa etxekoi: Casero/a (que gusta de estar en casa). Etxe zale

*euskalki: Dialecto de la lengua vasca ** euskara: Lengua vasca, vasco euskarri: Soporte, apoyo ** eutsi: 1 Sostener. 2 Asir, agarrar ** ez: No

etxerako lanak: Deberes

ez ... ez: Ni ... ni

*etxeratu: Ir a casa, llegar a casa

ez ezik: No solamente

etxetresna elektrikoa: Aparato eléctrico

ez(a) : Carencia, falta

etxez etxe: De casa en casa

ezabatu: Borrar

etxola: 1 Cabaña, chabola. 2 Garita

*ezaguera: 1 Conocimiento. 2 Consciencia. 3 Uso de razón

*etzan: 1 Tumbar(se). 2 Yacer *etzi: Pasado mañana *etzidamu: Tras pasado mañana

** ezagun: Conocido/a ** ezagutu: 1 Conocer. 2 Reconocer

*euli: Mosca

ezagutza: 1 Conocimiento. 2 Reconocimiento, gratitud

*eurak: Ellos/as, ellos/as mismos/as. Berak,beraiek

*ezarri: Colocar, poner. Jarri

** euri: Lluvia

*ezaugarri: Señal, característica *ezbehar: Desgracia, contrariedad

ezberdin: Desigual, diferente. Desberdin

ezkertiar: Izquierdista

ezer: 1 Algo (afirm., interrog.). 2 Nada(neg.). Deus

ezkila: Campana. Kanpai

** ezer (ere) ez: Nada. Deus (ere) ez ezereztatu: Aniquilar, destruir. Deuseztatu

ezko: Cera. Argizari ** ezkondu: Casar(se). Esposatu ezkongabe: Célibe, soltero/a

** ezetz: 1 A que no. 2 Que no. 3 Negativa

*ezkongai: 1 Soltero/a. 2 Novio/a

*ezezagun: Desconocido/a

ezkor: Pesimista

ezezka: Negativamente

ezkur: Bellota

ezezko: Negativa. Ezetz

*ezkutatu: Esconder(se)

ezeztatu: Negar.Ukatu, ezeztu

*ezkutu: 1 Escudo. 2 Oculto/a

ezgauza: 1 Fruslería. 2 Incapaz

*ezpain: Labio

*ezik: A excepción de, excepto. Izan ezik

ezpal: Astilla

ezikasi: Ignorante, inculto/a. Ezjakin

ezpata: Espada

** ezin: 1 Imposibilidad. 2 Imposible

** ezta (ere): Tampoco

ezin hobeto: Inmejorablemente, perfectamente. Ezin hobeki

*eztabaida: Discusión

ezin ukan: No poder ezinbesteko: Indispensable, necesario/a. Nahitaezko

*ezkontza: Casamiento, matrimonio

eztabaidatu: Discutir eztainu: Estaño *eztanda: Explosión. Leherketa

ezinezko: Imposible. Ezin

eztanda egin: Explotar. Lehertu

*ezjakin: Ignorante, inculto/a. Ezikasi

*eztarri: Garganta

ezkata: Escama

ezteiak: Boda

** ezker: 1 Izquierda. 2 Izquierdo/a, zurdo/a

ezten: 1 Lezna. 2 Aguijón

ezkerti: Zurdo/a

eztenkada: 1 Aguijonazo. 2 Dicho mordaze hiriente *ezti: 1 Miel. 2 Dulce

*eztul: Tos

eztul egin: Toser

F *fidatu: Confiar, fiarse. Fio izan fabore: Favor. Mesede

fideo: Fideo

faborez: Por favor. Mesedez

film: Film, película. Pelikula

*fabrika: Fábrica

** fin: 1 Fino/a, delicado/a. 2 Fin, término

fabrikatu: Fabricar faktura: Factura falta: 1 Falta, culpa. 2 Escasez. 3 Falta (enel juego de la pelota)

*finkatu: Fijar, arraigar finko: Fijo/a, firme fits: Pizca

** falta izan: Faltar

fitxa: Ficha

faltatu: Faltar, insultar, ofender

fitxategi: Archivo

*faltsu: Falso/a

fitxatu: Fichar

*fama: Fama. Ospe, sona

flasko: Frasco

*famatu: Famoso/a. Sonatu, ospetsu

*forma: Forma *formal: Formal. Zintzo

** familia: Familia

formateatu: Formatear

fantasia: Fantasía

formatu: Formato

fardel: Paquete, envoltorio

*fraide: Fraile

farmazia: Farmacia. Botika

*franko: Abundante, mucho/a

*fede: Fe. Sinesmen

*frantses: Francés/a

*feria: Feria

frantziar: Francés/a

** festa: Fiesta. Besta

freno: Freno. Balazta, galga

*freskatu: Refrescar(se)

*fundamentu: Fundamento. Ganora

*fresko: Fresco/a

fundatu:Fundar

*freskura: Frescor

*funts: Fundamento, sustancia, fondo

*frijitu: Freír

funtsezko:Fundamental, esencial

froga: Prueba, demostración. Frogantza

funtzionario: Funcionario/a

*frogatu: Probar, demostrar

fusil: Fusil

*frontoi: Frontón. Pilotaleku

fusilatu: Fusilar

*fruitu: Fruto

*futbol: Fútbol

** fruta: Fruta

futbolari: Futbolista

fruta-denda: Frutería

futbol-zelai: Campo de fútbol

G *gailur: Cima, cumbre. Tontor gabardina: Gabardina

** gain: 1 Cumbre, cima. 2 Superficie

** gabe: Sin. Barik

*gainditu: Superar gainean: Encima gaineko: Lo/la de encima

** gabon: Buenas noches

** gainera: Además

*gabonak: Fiestas de Navidad

** gainerako: Lo demás

Gabon-gau: Nochebuena

gainerakoan: Por lo demás

gabonsari: Aguinaldo

*gainezka: Rebosante, rebosando

** gai: 1 Materia, tema. 2 Digno/a, apto/a,capaz

*gaitasun: Aptitud, capacidad

gai izan: Ser apto/a o digno/a

*gaitz: 1 Mal. 2 Enfermedad. 3 Difícil. 4 Enorme

-gailu: Instrumento para

gaitzetsi: Reprobar, condenar

** gaixo(rik): Enfermo/a. Eri

*galtzak: Pantalones. Prakak

*gaixotasun: Enfermedad. Gaitz, eritasun

galtzarbe: Sobaco. Besape

gaixotegi: Enfermería. Eritegi *gaixotu: Enfermar gaizbera: Enfermizo/a. Gaixobera ** gaizki: Mal. Txarki, txarto

*galtzerdiak: 1 Calcetines. 2 Medias galtzontziloak: Calzoncillos gamelu: Camello *ganadu: Ganado

gaizki hartu: Maltratar. Gaizki erabili

*ganbara: 1 Camarote. 2 Cámara. 3 Bajo cubierta

gaizkile: Malhechor/a. Gaiztagin

gandu: Bruma

*gaiztakeria: 1 Maldad. 2 Fechoría. Txarkeria, okerkeria

ganga: Bóveda

** gaizto: Malo/a gako: 1 Gancho. 2 Clave *galant: 1 Hermoso/a, elegante. 2 Enorme *galarazi: Prohibir. Debekatu, eragotzi galburu: Espiga de trigo galdegin: Preguntar. Galdetu ** galdera: Pregunta. Galde ** galdetu: Preguntar. Galdegin galdezka: Preguntando ** galdu: Perder(se) galeper: Codorniz *galera: Pérdida galtzada: Calzada *galtzaile: Perdedor/a

ganibet: Cuchillo. Aizto, labana *ganora: Fuste, fundamento ganoragabe: Insustancial, sin fuste. Ganorabako gantz: Manteca gantzutu: Untar, ungir gapirio: Viga, cabrio gar: 1 Llama. 2 Entusiasmo, fogosidad garabi: Grúa garagar: Cebada *garagardo: Cerveza ** garai: 1 Alto/a. 2 Época. Altu. Sasoi garaile: Vencedor/a garaipen: Victoria *garaitu: Vencer, triunfar garaiz: A tiempo

*garaje: Garaje

*gasolina: Gasolina

garapen: Desarrollo

gasolindegi: Gasolinera. Zerbitzugune

*garatu: Desarrollar

** gastatu: Gastar

garbantzu: Garbanzo. Txitxirio

*gastu: Gasto

** garbi: Limpio/a

gatibu: Cautivo/a

garbigailu: Lavadora

*gatz: Sal

*garbiketa: Limpieza, acción de limpiar

gatzagi: Cuajo

*garbitasun: Limpieza

*gatzatu: Cuajada. Mami

** garbitu: Limpiar

*gatzontzi: Salero, recipiente de la sal

*garbitzaile: Limpiador/a

** gau: Noche

*garden: Transparente

*gauerdi: Medianoche

** garesti: Caro/a

gauez: De noche

garestitu: Encarecer

** gaur: Hoy

*gari: Trigo

gaur egun: Actualmente, hoy en día. Egungo egunean

garizuma: Cuaresma garo: Helecho. Ira, iratze garondo: Cerviz

gaur zortzi: Hoy en ocho gaurdanik: Desde hoy

*garraiatu: Transportar, acarrear

gaurgero: De ahora en adelante. Aurrerantzean

garraio: Transporte

gaurko: 1 De hoy. 2 Para hoy

*garrantzi: Importancia

gaurkoz: Por hoy

*garrantzitsu: Importante. Garrantzizko

gautu: Anochecer

*garrasi: Grito, chillido

** gauza: Cosa

*garratz: Agrio/a, amargo/a. Mingots, mikatz

gauza izan: Ser capaz. Kapaz izan

*garun: Seso, cerebro. Burmuin gas: Gas

gauzain: Sereno *gazi: Salado/a

*gazta: Queso

*gehitu: 1 Aumentar. 2 Añadir

*gaztaina: Castaña

*gela: Cuarto, habitación

gaztainondo: Castaño

** geldi: Quieto/a, estancado/a

gaztaro:

geldi(rik) egon: Estar quieto/a

Juventud (época)

geldialdi: Parada (tiempo)

** gazte: Joven

geldiarazi: Paralizar, hacer detenerse

*gaztelania: Castellano (lengua). Espainiera

geldiro: Lentamente. Astiro

*gaztelu: Castillo

** gelditu: Quedar(se), parar(se). Geratu *geltoki: Estación

*gazteria: Juventud (conjunto de jóvenes)

geraleku: Parada (lugar)

gaztetasun: Juventud

** geratu: Quedarse, pararse. Gelditu

gaztigatu: 1 Avisar. 2 Castigar. Abisatu,ohartarazi. Zigortu

*gerezi: Cereza

gaztigu: 1 Aviso. 2 Castigo. Abisu. Zigor ** gehiago: Más ** gehiegi: Demasiado/a. Sobera, larregi *gehiegikeria: El que más, lo que más/laque más

*geriza: 1 Sombra. 2 Refugio, protección. Gerizpe gerizatu: Proteger(se), resguardar(se). Babestu gerizpean: A la sombra. Itzalean gerla: Guerra. Gerra

** gehien: 1 Máximo, lo que más. 2 Mayoría

** gero: 1 Luego, después. 2 Futuro

*gehienbat: Sobre todo, mayormente. Batikbat

*gerra: Guerra. Gerla

gehienetan: Las más de las veces gehienez: A lo más gehiengo: Mayoría gehikuntza: Aumento

geroztik: Posteriormente

*gerri: Cintura *gerriko: Cinturón *gertaera: Suceso. Gertakari gertakizun: Suceso futuro ** gertatu: Suceder. Jazo

*gertu: 1 Dispuesto/a. 2 Cerca. Prest. Hurbil *geu: Nosotros/as mismos/as

gizabide: Cortesía, educación *gizagaixo: Infeliz, pobre *gizaki: Ser humano

*geza: 1 Soso/a, insípido/a. 2 Dulce (agua)

*gizarte: Sociedad

gezi: Flecha, dardo

gizaseme: Varón

** gezur: Mentira

*gizen: 1 Gordo/a. 2 Grasa

gezurra esan: Mentir

gizendu: Engordar

gezurrezko: Falso/a, engañoso/a

** gizon: Hombre

*gezurti: Mentiroso/a

*gizonezko: Varón. Gizaseme

*gibel: 1 Hígado. 2 Parte posterior

gloria: Gloria. Aintza

gida-liburu: Libro guía

gobernadore: Gobernador/a

*gidari: Guía, conductor/a

*gobernatu: 1 Gobernar. 2 Cuidar

gidatu: Guiar

*gobernu: Gobierno

gihar: 1 Músculo. 2 Parte magra de la carne

gogaikarri: Molesto/a, fastidioso/a

** giltza: Llave

** gogo: 1 Mente, espíritu. 2 Gana, deseo

giltzarri: Clave, clave de bóveda

gogo onez: De buena gana

*giltzurrun: Riñón.

gogoa ukan: Tener ganas

gimnasia: Gimnasia. Gimnastika

gogoan hartu: Tomar en cuenta

-gintza (atzizkia): 1 Fabricación de. 2 Oficio de

gogoan ukan: Recordar. Gogoratu, oroitu

** giro: 1 Ambiente. 2 Tiempo atmosférico, tempero

*gogoeta: Reflexión

gisa: Modo, manera giza-: Humano/a gizabanako: Individuo

gogaitu: Aburrir(se). Aspertu

gogoko: Agradable, querido/a ** gogor: Duro/a gogor(ki): Duramente

gogora ekarri: Considerar, reflexionar. Gogo eman gogorarazi: Hacer recordar

gomendio: Recomendación ** gona: Falda *gonbidatu: Invitar

** gogoratu: Recordar, acordarse. Oroitu, gogoan ukan

gonbit: Invitación. Gonbidapen

gogorkeria: Crueldad, violencia

*gor: Sordo/a

gogortasun: Dureza

** gora: 1 Arriba. 2 Alto. 3 ¡Viva!

*gogortu: 1 Endurecer(se). 2 Fortalecer(se)

*gorabeherak: Altibajos, vicisitudes

gogotik: Con ganas

*goraintziak: Recuerdos, saludos. Eskumuinak

gogoz: 1 A gusto. 2 Voluntariamente

goraintziak eman: Dar recuerdos. Eskumuinak eman

gogoz kontra: A disgusto, contra la voluntad

goraki: En voz alta. Ozenki

** goi: 1 Alto. 2 Altura. 3 Arriba

goratu: Ensalzar, glorificar. Goretsi, gorai-patu

goian: Arriba goibel: 1 Cielo oscuro. 2 Triste goitizen: Mote, sobrenombre. Izengoiti ** goiz: 1 Mañana. 2 Temprano *goizalde: Madrugada. Egunsentia goizean goiz: Temprano por la mañana goiztiar: 1 Precoz. 2 Madrugador/a gol: Gol goldatu: Arar golde: Arado *golko: 1 Seno. 2 Golfo de mar *goma: Goma gomendatu: Recomendar

gorazarre: Elogio, homenaje gorbata: Corbata gordailu: 1 Depósito. 2 Tesoro ** gorde: 1 Guardar. 2 Esconder *gordin: Crudo/a gori: Incandescente goritu: Ponerse al rojo vivo goroldio: Musgo gorosti: Acebo gorotz: Excremento. Simaur ** gorputz: Cuerpo gorputz-adar: Extremidad

** gorri: Rojo/a

*grina: Pasión, inclinación

gorringo: Yema (de huevo)

gripe: Gripe

gorritu: Enrojecer(se)

gris: Gris

gorrixka: Rojizo/a

** gu(k): Nosotros/as

gorrotatu: Odiar

*guardasol: Paraguas. Aterki

*gorroto: Odio. Herra

guardia: Guardia

gorte: Corte

*gudari: Soldado vasco

gortina: Cortina

*gudu: Lucha, combate

** gosaldu: Desayunar

*gune: Núcleo, médula, centro

** gosari: Desayuno

web gune: Sitio web

** gose: Hambre

gupida: Compasión, misericordia. Urriki,erruki

gose izan: Tener hambre. Goseak egon goseti: Hambriento/a

gura: Deseo, gana. Nahi, gogo

gosetu: Cobrar apetito

*gura ukan/izan: Querer, desear. Nahiukan

gotzain: Obispo. Apezpiku

*guraizeak: Tijeras. Artaziak

*gozatu: 1 Endulzar. 2 Disfrutar

gurari: Deseo. Desira, nahi

** gozo: 1 Dulce. 2 Sabroso/a. Goxo *gozoki: Dulce

** gurasoak: Los progenitores. Aita-amak

gozotegi: Pastelería

*gurdi: Carro

gozozale: Goloso/a

** gure: Nuestro/a(s)

*gradu: Grado

guri: Mullido/a, lozano/a

gramatika: Gramática

gurin: Mantequilla

gramo: Gramo

*gurpil: Rueda

*grazia: Gracia

gurtu: Venerar, adorar

*greba: Huelga

gurutzatu: Cruzar(se)

*gurutze: Cruz

gutxien: Lo/La que menos, el/la que menos

** gustatu: Gustar, agradar. Atsegin izan

** gutxienez: Por lo menos

** gustu: Gusto

gutxiengo: Minoría

*gustura: A gusto, contento/a. Pozik, kon-tent

gutxietsi: Menospreciar

*gutun: Carta. Eskutitz

gutxitan: Pocas veces

** gutxi: Poco/a

** gutxitu: Disminuir. Urritu

** gutxi gorabehera: Poco más o menos

** guzti: Todo/a

gutxiago: Menos

guztira: En total. Denera ** guztiz: Muy. Oso, erabat

H *haatik: Sin embargo. Hala ere

** hainbat: 1 Tanto/a como. 2 Mucho/a

habe: Columna, poste

** hainbeste: Tanto/a

*habia: Nido

*haitz: Roca. Harkaitz

haga: Vara, palo

haitzulo: Cueva. Harpe, koba

*hagin: 1 Muela. 2 Diente

haizatu: 1 Ventilar. 2 Espantar. Hinchar(se)

** haiek: Aquellos/as ** haien: Su, suyo/a, de ellos/as, de aquellos/as

** haize: Viento haizemaile: Abanico

** hain: Tan

haizetsu: Ventoso/a

hain zuzen (ere): Precisamente

** hala: Así, de aquella manera

3

** hala ere: Sin embargo

hamasei: Dieciséis

hala eta guztiz (ere): Con todo, a pesarde todo

hamazazpi: Diecisiete ** han: Allí

halabehar: 1 Fatalidad, destino. 2 Casualidad

handi: Grande

*halaber: Asimismo. Orobat, berebat

handiago: Mayor

** halako: Así, como aquello

handien: El/La mayor

halako batean: En esto, en una de esas,cierto día

handik: De allí

** halaxe: De aquella misma manera

handiki: 1 Magnate, ricachón/a. 2 Grandemente

** halere: No obstante, sin embargo. Halaere, hala eta guztiz ere

handikiro: Grandiosamente

haltz: Aliso

handitasun: Grandeza

hamabi: Doce

*handitu: 1 Agrandar(se). 2 Hinchar(se)

hamabigarren: Duodécimo/a

handizale : Ambicioso/a

hamabost: Quince

hango: De allí

hamabostaldi: Quincena

** hanka: 1 Pata. 2 Pierna. Oina, zangoa

hamahiru: Trece

*hantxe: Allí mismo

hamaika: Once

har: Gusano

hamaika aldiz: Muchas veces

** hara: 1 Allá. 2 ¡Anda!. 3 Mira, bueno

hamaikagarren: Undécimo/a

** haragi: Carne

*hamaiketako: Almuerzo

haraino: Hasta allí

hamalau: 1 Catorce. 2 Fanfarrón

*harakin: Carnicero/a

hamar: Diez

haran: Valle

hamargarren: Décimo/a

harantz: Hacia allí

hamarna: Diez a cada uno/a

*harategi: Carnicería

hamarretako: Almuerzo

*harea: Arena. Hondar

handinahi: 1 Ambición. 2 Ambicioso/a

** haren:Su, suyo/a, de él/ella, de aquel/aquella *hari: 1 Hilo. 2 Asunto, tema *harik eta... arte: Hasta que haril: Ovillo *haritz: Roble *harkaitz: Roca. Haitz harpe: Cueva. Haitzulo, koba ** harrapatu: 1 Atrapar. 2 Quitar harraska: 1 Abrevadero. 2 Fregadero *harreman: Relación, trato harrera: Acogida, recepción

** hartu: Tomar, recibir *hartz: Oso/a *haserre: 1 Enfado. 2 Enfadado/a ** haserretu: Enfadar(se) ** hasi: Empezar ** hasiera: Comienzo, principio hasperen: Suspiro hasperen egin: Suspirar hats: 1 Aliento. 2 Hedor hatz: Dedo. Behatz hatz egin: Rascar(se). Hazka egin ** hau: Este, esta, esto

** harrezkero: Desde entonces, posteriormente

hau da: Es decir. Hots

** harri: Piedra

** hauek: Estos, estas

harribitxi: Piedra preciosa

** haur: Niño/a. Ume

harridura: Extrañeza, asombro

haur-: Infantil. Ume-

*harrigarri: Admirable, extraño/a

*haurdun: Embarazada

harri-jasotzaile: Levantador/a de piedras

haurtzaindegi: Guardería de niños/as

harrika: A pedradas

haurtzaro: Infancia

*harritu: 1 Asombrar(se). 2 Admirar(se)

hauskor: Frágil

*harro: 1 Orgulloso/a. 2 Esponjoso/a

hausnarketa: 1 Rumia. 2 Reflexión. Gogoeta

harrokeria: Vanidad, orgullo. Handikeria

hausnartu: 1 Rumiar. 2 Reflexionar

harrotasun: Orgullo. Urguilu(tasun)

hauspo: Fuelle

*harrotu: 1 Enorgullecerse. 2 Ahuecar

hautatu: Elegir. Aukeratu *hauteskundeak: Elecciones

*hauts: Polvo

helmuga: Meta, llegada

** hautsi: Romper(se). Apurtu, puskatu, txikitu

** hemen: Aquí

*hautsontzi: Cenicero

hemendik aurrera: En adelante. Aurrerantzean

*hauxe: Esto mismo

** hementxe: Aquí mismo

** hazi: 1 Crecer. 2 Criar. 3 Semilla

hemeretzi: Diecinueve

*hazka egin: Rascarse

hemezortzi: Dieciocho

hazkunde: Crecimiento

herdoil: Roña

hedatu: Extender(se). Zabaldu

*herdoildu: Oxidarse, enroñarse

*hegal: 1 Ala. 2 Alero. 3 Ladera

herdoiltsu: Roñoso/a

hegaldi: Vuelo. Hegada

heren: Tercio

*hegan egin: Volar. Hegaldatu, hegaz egin

*herenegun: Anteayer

*hegazkin: Avión. Aireko hegazkinlari: Aviador/a *hegazti: Ave *hego: 1 Sur. 2 Ala

herio: Muerte (como personaje) *heriotza: Muerte *herren: Cojo/a herren egin: Cojear

hegoalde: Sur

herrestatu: Arrastrar(se). Narrasean joan

*hego-haize: Viento sur

** herri: Pueblo

*helbide: Dirección

herrialde: 1 Provincia. 2 País

helbide elektroniko: Dirección de correoelectrónico

herrikoi: Popular, amante del pueblo

web helbide: Dirección de web

*herritar: 1 Habitante del pueblo, paisano/a. 2 Popular

*helburu: Objetivo. Xede, jomuga

hertsi: 1 Cerrar. 2 Estricto/a

** heldu: 1 Llegar. 2 Madurar(se). 3 Agarrar

hesi: Seto, vallado

helikoptero: Helicóptero

*heste: Intestino

*heu: Tú mismo/a (tuteo, tratamiento decamaradería) hezetu: Humedecer *heze: 1 Húmedo/a. 2 Verde hezetasun: Humedad *hezi: 1 Domar, domesticar. 2 Educar hezigaitz: Indomable *hezkuntza: Educación. Heziketa *hezur: Hueso hezurdura: Osamenta, esqueleto ** hi(k): Tú *higuin: Repugnancia, asco. Nazka higuindu: 1 Repugnar, asquear(se). 2 Detestar, aborrecer

*hilketa: 1 Asesinato. 2 Matanza hilkor: Mortal hilkutxa: Ataúd. Zerraldo *hilobi: Sepulcro, fosa. Hobi *hiltzaile: Asesino/a. Eraile hipertestu: Hipertexto ** hire: Tuyo(s), tuya(s) *hiri: Ciudad hiribide: Avenida *hiriburu: Capital hiritar: Ciudadano/a hiru: Tres hirugarren: Tercero/a

higuingarri: Repugnante, asqueroso/a. Nazkagarri

hiruhileko: Trimestre. Hiruhilabete

*hika: Tuteando

hirurehun: Trescientos/as

hika egin: Tutear

hirurogei: Sesenta

** hil: 1 Morir. 2 Matar. 3 Mes. 4 Muerto/a Hilabete

hirurogeita hamar: Setenta

hildako: Muerto/a ** hilabete: Mes, un mes. Hil hilero: Mensualmente

hirukoitz: Triple

hiruzpalau: Tres o cuatro *historia: Historia ** hitz: Palabra. Berba

*hileko: 1 Mensual. 2 Menstruación

** hitz egin: Hablar. Mintzatu, berba egin

hilerri: Cementerio. Kanposantu

*hitzaldi: Discurso, conferencia

*hiletak: Funeral

hitzarmen: Convenio

hilezkor: Inmortal

hitzaurre: Prólogo. Aitzin-solas

hitzeman: Dar la palabra, prometer

hogeita bi: Veintidós

hitzetik hortzera: 1 Repentinamente. 2 Con frecuencia

hogeita hiru: Veintitrés

*hizkera: Modo de hablar hizketa: 1 Habla. 2 Conversación

hogeita lau: Veinticuatro hogeita bost: Veinticinco hogeita sei: Veintiséis

hizketaldi: Conversación, rato de charla. Solasaldi

hogeita zazpi: Veintisiete

*hizketan ari: Estar hablando

hogeita zortzi: Veintiocho

hizki: 1 Afijo. 2 Letra

hogeita bederatzi: Veintinueve

*hizkuntza: Lengua

hogeita hamar: Treinta

hizlari: Conferenciante, orador/a

** hola: Así. Honela, horrela

*hiztegi: Diccionario, vocabulario

** hona: Aquí, acá

hiztun: 1 Hablante. 2 Hablador/a

hona hemen: He aquí

** hobe: Mejor. Hobeki

*honako: Éste/a de aquí

hobekuntza: Perfeccionamiento, mejoría

honantz: Hacia aquí

hoben: Falta, culpa

hondakin: Residuo, resto. Hondar

hoberen: El mejor/La mejor. Onen

hondamen: Ruina, desastre. Hondamendi

** hobeto: Mejor. Hobeki *hobetu: Mejorar hobi: Sepulcro, fosa. Hilobi

*hondar: 1 Arena. 2 Residuo *hondartza: Playa

hobiratu: Sepultar

*hondatu: 1 Hundirse. 2 Arruinar. 3 Estropear. 4 Derrochar

*hodei: Nube. Laino

*hondo: Fondo

hodeitsu: Nublado/a. Lainotsu

hondoratu: Hundir(se), naufragar

hodi: Tubo. Tutu

*honela: Así (de este modo). Hola

hogei: Veinte

*honelako: De esta clase

hogeita bat: Veintiuno/a

*honelaxe: Así mismo, de esta manera

honen: 1 De este/a. 2 Tan... como este/a

** horrela: Así (de esa manera). Hola

** honenbeste: Tanto/a (como esto/a)

** horrelako: De esa clase

honexegatik: Por esto/a mismo/a

*horrelaxe: Así mismo, de esa manera

*honezkero: Ya, para ahora

*horren: 1 De ese/a. 2 Tan... como ese/a

** hor: Ahí

** horrenbeste: Tanto/a (como eso/a)

** hori: 1 Ese, esa, eso. 2 Amarillo/a

horretarako: Para eso

hori dela eta: Por ese motivo. Hori delamedio, hori dela bide

horrexegatik: Por eso mismo

** horiek: Esos, esas ** horixe: 1 Eso/a mismo/a. 2 ¡Claro! horixka: Amarillento/a ** horma: 1 Pared. 2 Hielo hornitu: Proveer, abastecer ** horra: Ahí (a ese lugar)

*hortaz: Por lo tanto. Beraz *hortxe: Ahí mismo *hortz: Diente *hosto: Hoja (de árbol) *hotel: Hotel hots*hots: 1 Ruido, sonido. 2 Es decir *hots egin: 1 Llamar. 2 Hacer ruido

** horregatik: Por eso ** hotz: Frío

hunkipen: Emoción

hotzikara: Escalofrío

hunkitu: Emocionar(se), afectar

hozbera: Friolero/a

hura: Aquel, aquella, aquello

hozbero: Temperatura. Tenperatura

** hurbil: Cerca, cercano/a. Gertu

*hozka egin: Morder.

*hurbildu: Acercar(se). Hurreratu

Koska egin, haginkaegin, ausiki egin

hurko: 1 Prójimo. 2 Cercano/a

hozkada: Mordisco. Haginkada

hurran: Cerca. Gertu, hurbil

*hozkailu: Frigorífico

** hurren(go): Próximo/a, siguiente

hozkirri: Fresco/a

hurreratu: Acercar(se). Hurbildu

hoztasun: Frialdad

huskeria: Nadería, insignificancia

*hoztu: Enfriar(se)

*hustu: Vaciar(se)

** huts: 1 Vacío/a. 2 Defecto, fallo. 3 Puro/a. 4 Cero. Hutsune

hutsik: 1 Vacío/a. 2 Puro/a, solo/a *hutsune: 1 Concavidad, hueco. 2 Falta deafecto

*huts egin: 1 Faltar. 2 Fallar

I ** ia: Casi. Kasik

idazlan: Obra escrita, redacción

iaio: Hábil. Trebe

*idazle: Escritor/a

** iaz: El año pasado

*idazmakina: Máquina de escribir

*ibai: Río. Erreka

-ide (atzizkia): Compañero/a de. -kide

ibar: Vega, valle

*ideia: Idea *idi: Buey

*ibilaldi: Paseo, viaje

** igande: Domingo. Domeka

ibilbide: Recorrido. Bide

igarkizun: Acertijo. Asmakizun

*ibilera: 1 Forma de andar. 2 Andanza

igarle: Adivino/a

ibilgailu: Vehículo

*igaro: Pasar. Iragan

** ibili: Andar

** igarri: 1 Acertar, adivinar. 2 Notar, percibir

** idatzi: Escribir *idazkari: Secretario/a idazkaritza: Secretaría idazkera: 1 Escritura. 2 Forma de escribir

*igel: Rana *igeltsero: Albañil igeltsu: Yeso *igeri egin: Nadar

idazketa: Redacción (ejercicio de)

igeriketa: Natación

idazki: Escrito. Izkribu

igerileku: Piscina

igitai: Hoz

*ikastola: Ikastola

** igo: Subir

ikasturte: Año escolar

igoera: Subida

*ikatz: Carbón

igogailu: Ascensor

*ikertu: Investigar

*igurtzi: 1 Frotar. 2 Ungir

*ikurrin: Bandera vasca

ihar: 1 Seco/a. 2 Delgado/a, flaco/a

*ikusgarri: Vistoso/a, espectacular

ihardetsi: Responder. Erantzun

** ikusi: Ver

*ihartu: Secarse (las plantas), marchitar(se)

ikuskizun: Espectáculo

*ihes egin: Huir ihintz: Rocío *ijito: Gitano/a *ikara: Miedo, temblor ** ikaragarri: Terrible. Izugarri *ikaratu: Asustar(se), atemorizar(se)

*ikusle: Espectador/a ikusmen: Vista (facultad) *ikuspegi: Punto de vista, perspectiva ikustaldi: Visita. Bisita *ilar: Guisante *ilara: Fila, hilera *ilargi: Luna

ikasbide: 1 Método de estudio. 2 Ejemplo,lección

ildo: Surco

ikasgai: Lección, materia de estudio

** ile: Pelo

ikasgela: Aula de estudio

ile-apaindegi: Peluquería

** ikasi: Aprender, estudiar

ile-apaintzaile: Peluquero/a. Ile-moztaile

*ikasketak: Aprendizaje, estudio

ilegorri: Rubio/a, pelirrojo/a. Kaskagorri

ikaskide: Condiscípulo/a

** iloba: Sobrino/a. Loba

*ikasle: Alumno/a, estudiante

iltzatu: Clavar. Iltzez josi

ikastaldi: Tiempo de estudio

*iltze: Clavo

*ikastaro: Curso, cursillo

** ilun: Oscuro/a

*ikastetxe: Colegio

*ilunabar: Crepúsculo, atardecer. Arrastiri

** ilundu: Oscurecer

inguruan: Alrededor, en torno

*ilunpe: Oscuridad, tinieblas

ingurumari: Contorno, derredor

iluntasun: Oscuridad

injustizia: Injusticia. Bidegabekeria

*iluntzean: Al atardecer. Ilunabarrean

inoiz: Alguna vez

*ilusio: Ilusión

inoiz (ere) ez: Jamás, nunca. Sekula (ere) ez

imajina: Imagen *inauteriak: Carnavales

** inola ere ez: De ninguna forma. Ezta inolaere

*inbidia: Envidia. Bekaitz

inon: En alguna parte

inbutu: Embudo. Onil

** inon (ere) ez: En ninguna parte

*indaba: Alubia. Babarrun

inor: Alguien

** indar: Fuerza

** inor ez: Nadie

indargarri: Refuerzo. Errefortzu

*inozo: Ingenuo/a, necio/a

*indarkeria: Violencia

inozokeria: 1 Ingenuidad. 2 Bobada

*indartsu: Fuerte *indartu: 1 Fortalecer(se). 2 Reforzar

*inporta izan: Importar. Axola izan, arduraizan

indioilar: Pavo/a

inprimagailu: Impresora

*indizio: Inyección. Xiringada

inprimategi: Imprenta. Moldiztegi

*industria: Industria. -gintza

inprimatu: Imprimir

industriari: Industrial

inprimatzaile: Impresor/a

*infernu: Infierno

instalatu: Instalar(se)

informazio: Información

instalazio: Instalación

*ingeles: Inglés (idioma)

institutu: Instituto

ingeniari: Ingeniero/a

*interes: Interés

*inguratu: 1 Rodear. 2 Acercarse

interesatu: Interesar

** inguru: 1 Contorno, derredor. 2 Aproximadamente

*interesgarri: Interesante

internauta: Internauta

*irail: Septiembre

internet: Internet

irain: Injuria

intsentsu: Incienso

iraindu: Injuriar

*intxaur: Nuez

*irakaskuntza: Enseñanza

intxaurrondo: Nogal

*irakasle: Profesor/a

intziri: Gemido, suspiro. Hasperen

*irakatsi: Enseñar

inude: Nodriza

*irakin: Hervir

inurri: Hormiga. Txindurri

*irakurgai: Lectura

*ipar: Norte

irakurgailu: Lector

iparralde: Norte, parte norte

irakurketa: Lectura (acción)

iparrorratz: Brújula

*irakurle: Lector/a

** ipini: Poner. Jarri, ezarri

** irakurri: Leer

*ipuin: Cuento

iratzargailu: Despertador

*ipurdi: Trasero

*iratzarri: Despertar(se). Iratzartu

*ipurdiko: Golpe en el trasero

iratze: Helecho. Ira, garo

ira: Helecho. Iratze, garo

*irauli: Volcar

** irabazi: 1 Ganar. 2 Ganancia

*iraultza: Revolución. Erreboluzio

*irabazle: Ganador/a

iraultzaile: Revolucionario/a

irabazpide: Empleo, medio de ganancia

*iraun: Durar, permanecer

irabiatu: Revolver, batir

iraunkor: Duradero/a, permanente

iragan: Pasar. Igaro

iraupen: 1 Duración. 2 Perseverancia

iragankor: 1 Pasajero/a. 2 Transitivo

** ireki: Abrir. Zabaldu

iragarki: Anuncio. Iragarpen

irekita: Abierto/a. Zabalik

iragarri: Anunciar

*irentsi: Tragar

iragazi: Filtrar. Irazi

*irin: Harina

** iritsi: 1 Llegar. 2 Conseguir

iseka egin: Burlarse. Isekatu

** iritzi: Opinión. Aburu

isekari: Burlón/a

irla: Isla. Uharte

*isil: Silencioso/a

irmo: Firme

*isildu: Callar(se)

*irrati: Radio

** isilik: En silencio

irri: 1 Risa, sonrisa. 2 Burla, mofa

isilka: 1 En voz baja. 2 Confidencialmente,en secreto

*irribarre: Sonrisa irribarre egin: Sonreír irribarrez: Sonriendo. Irribarreka irrikatu: Desear, anhelar *irrintzi: 1 Relincho. 2 Grito popular irrist egin: Resbalar(se), deslizar(se). Labain egin

isilpeko: Secreto *isiltasun: Silencio isilune: Rato de silencio *iskanbila: Alboroto, barullo isla: Reflejo islatu: Reflejar(se)

irristakor: Resbaladizo/a. Labainkor

*ispilu: Espejo

*irristatu: Resbalar(se), deslizar(se). Labaindu

istil: Charco. Putzu

*irteera: Salida ** irten: Salir irtenbide: Solución. Soluzio *irudi: Imagen, figura. Iduri irudimen: Imaginación ** iruditu: Parecer iruzur egin: Engañar, estafar isats: 1 Cola, rabo. 2 Escoba *iseka: Burla.

*istilu: Lío, disturbio istorio: Historieta *istripu: Accidente isun: Multa *isuri: Derramar(se) *itaun: Pregunta. Galdera *ito: Ahogar(se) itsasarte: Estrecho itsasertz: Orilla del mar, litoral itsasgizon: Marino itsaski: 1 Marisco. 2 Marejada

*itsaso: Mar

*itzulpen: Traducción

*itsasontzi: Barco. Ontzi

itzultzaile: Traductor/a

itsasoratu: Amerizar, hacerse a la mar

*ixo!: ¡Silencio!, ¡Cállate!

itsastar: Marino/a, marítimo/a. Itsas-

izadi: Naturaleza

itsatsi: 1 Adherir(se), pegar(se). 2 Prender

*izaera: Carácter, forma de ser. izaki: Ser, criatura

*itsu: Ciego/a

** izan: Ser

itsulapiko: Hucha. Eltzeitsu

izan ere: Efectivamente

** itsusi: Feo/a. Zatar

izan ezik: Excepto. Ezik

*itsutu: 1 Cegar(se). 2 Deslumbrar

*izar: Estrella

iturburu: 1 Origen. 2 Manantial

*izara: Sábana. Maindire, mihise

iturgin: Fontanero/a

izate: Ser, naturaleza

** iturri: Fuente

** izeba: Tía. Izeko

** itxaron: Esperar. Itxoin

*izeko: Tía. Izeba

*itxaropen: Esperanza. Esperantza

** izen: Nombre

** itxi: Cerrar. Hertsi

izena ukan: Llamarse

itxita: Cerrado/a

izenburu: Título. Titulu

itxoin: Esperar. Itxaron

*izendatu: Nombrar

** itxura: Aspecto, figura

izengoiti: Mote, sobrenombre. Goitizen

itxuraz: Por lo visto, según parece. Antza ** itzal: 1 Sombra. 2 Respeto. 3 Enorme ** itzali: Apagar

itzuli (iz.): Vuelta. Ostera

izenorde: 1 Pronombre. 2 Seudónimo izenpetu: Firmar. Sinatu

itzulera: Regreso *itzuli (ad.): 1 Devolver. 2 Volver. Traducir

izenlagun: Determinante del nombre

*izerdi: Sudor 3

izerditan egon: Estar sudando izerditu: Sudar

*izkina: Esquina

izpi: 1 Brizna. 2 Rayo luminoso. 3 Poquito/a

izkribu: Escrito. Idazki

*izter: Muslo

*izorratu: 1 Poner encinta. 2 Fastidiar

izu: 1 Terror, pavor. 2 Fiero/a. 3 Asustadizo/a

*izotz: 1 Hielo. 2 Escarcha. Horma, lei izotza egin: Helar izozkailu: Congelador

** izugarri: Terrible. Ikaragarri, izugarrizko

izozki: Helado

izurri: Peste

*izoztu: Helarse. Hormatu, leitu

*izutu: Espantar(se), asustar(se)

J ** jaio: Nacer *jabe: Dueño/a, propietario/a

jaiotza: Belén, nacimiento. Jaiotze

jabetasun: Dominio. Jabego, jabetza

jaiotze: Nacimiento. Jaiotza

jabetu: 1 Apoderarse. 2 Darse cuenta

** jaitsi: Bajar

jabetza: Propiedad. Jabego, jabetasun

jaitsiera: Bajada, descenso

** jadanik: Ya

*jaka: Chaqueta. Txamarra

*jagon: Cuidar. Zaindu

jaki: Comestible, vianda

** jai: Fiesta

** jakin: Saber

*jaialdi: Festival

** jakina: Por supuesto

jaiegun: Día festivo ** jaiki: Levantarse. Altxatu ** jainko: Dios. Jaungoiko

jakinarazi: Hacer saber, notificar

*jakinduria: Sabiduría. Jakituria

jarrera: Actitud

jakin-nahi: Curiosidad, deseo de saber. Jakin-min

** jarri: 1 Poner. 2 Sentarse. 3 Acostumbrarse

*jakintsu: Sabio/a

*jasan: Aguantar, soportar

jakintza: Saber

jasankor: Paciente, sufrido/a

jakituria: Sabiduría. Jakinduria

** jaso: 1 Levantar. 2 Recoger

jale: Comedor/a, comilón/a

*jatetxe: Restaurante

jalgi: Salir. Irten

*jator: 1 Auténtico/a, castizo/a. 2 Majo/a,simpático/a

** jan: Comer *janari: 1 Comida, alimento. 2 Comestible janari-denda: Tienda de alimentación *jangela: Comedor jangura: Apetito jantoki: Comedor ** jantzi: 1 Vestir(se). 2 Vestido ** jantzi-denda: Tienda de vestidos janzkera: Indumentaria, modo de vestir janzki: Vestido, prenda *jaramon egin: Hacer caso. Kasu egin ** jardun: 1 Ocuparse en. 2 Actuar. 3 Hablar. 4 Conversación

*jatordu: Hora de comer. Otordu *jatorri: Origen, ascendencia, procedencia jatun: Comilón/a. Jale jaulki: 1 Caerse la fruta. 2 Narrar, referir ** jaun: Señor jaunartze: Comunión. Komunio *jauntxo: Cacique *jauregi: Palacio *jaurtiki: Lanzar, arrojar. Jaurti ** jausi: Caerse. Erori jauzi: Salto. jauzi egin: Saltar. Salto egin

*jario: 1 Flujo. 2 Gotera

jazo: Suceder. Gertatu

*jarleku: Asiento. Eserleku, esertoki

jeinu: Genio, ingenio

** jarraitu: Seguir. Segitu, jarraiki

jela: Hielo

jarraitzaile: Seguidor/a, partidario/a

jendaurreko: Público/a

** jende: Gente

jolasaldi: Recreo, rato de juego

*jendetza: Gentío, muchedumbre

jolasean: Jugando. Olgetan

** jeneralean: Generalmente

jolasketa: Diversión, juego. Jostaketa

*jertse: Jersey

*jolastoki: Sitio de recreo. Jolasleku

*jesarri: Sentarse. Eseri, jarri

jolastu: Jugar, divertirse. Jolas egin, jostatu

jipoi: Paliza

jomuga: Objetivo. Helburu, xede

*jiratu: Girar, dar la vuelta

*jornal: Jornal, salario. Soldata

** jo: 1 Pegar. 2 Tocar (instrumentos)

jorratu: 1 Escardar. 2 Criticar

jo eta ke: Afanosamente, insistentemente

** josi: Coser

** joan: Ir

*jostailu: Juguete

joan-etorri: Ida y vuelta

josteko makina: Máquina de coser

*joera: Tendencia, inclinación

jostorratz: Aguja

*jokabide: Conducta, comportamiento. Jokaera

*jostun: Sastre, costurera

*jokalari: 1 Jugador/a. 2 Actor/actriz

jostura: Costura

jokaleku: Terreno de juego

justizia: Justicia

** jokatu: 1 Jugar. 2 Conjugar. 3 Comportarse, actuar

** justu: 1 Justo/a, ajustado/a. 2 Justamente

** joko: Juego, diversión. Jolas

juzgatu: Juzgar. Epaitu

** jolas egin: Jugar, divertirse. Jolastu, jostatu

K kabitu: Caber kabina: Cabina

kable: Cable

** kafe: Café

** kamioi: Camión

kafeontzi: Cafetera

*kamuts: 1 Desafilado. 2 Corto/a, lerdo/a

*kafesne: Café con leche

kana: Vara (medida)

kafetegi: Cafetería

kanabera: Caña

*kai: Muelle de puerto

*kandela: Vela, candela

*kaiku: 1 Cuenco de pastor/a. 2 Majadero/a,estúpido/a. 3 Vestido típico

kanela: Canela

kaio: Gaviota

kanoi: Cañón kanpadenda: Tienda de campaña. Oihal —et xola *kanpai: Campana. Ezkila

*kaiola: Jaula

kanpandorre: Campanario

** kaixo: ¡Hola!

kanpatu: Acampar

*kaka: Caca

** kanpo: Fuera, exterior

*kakagura: Ganas de cagar. Kakagale

kanpoan: Fuera, en el exterior

*kakalarri: Necesidad imperiosa de cagar

kanpoko: De fuera, forastero/a

*kakazu: Cagón/a, asqueroso/a. Kakatsu ** kale: Calle

kanpora: Afuera kanporatu: 1 Salir. 2 Expulsar *kanposantu: Cementerio. Hilerri

kaleratu: 1 Salir o sacar a la calle. 2 Expulsar

*kanpotar: Forastero/a, extraño/a

kalitate: 1 Calidad. 2 Cualidad

** kanta: Canción. Abesti

kalkulatu: Calcular

kantaldi: Recital de canto, concierto

*kalte: Daño, perjuicio

*kantari: Cantor/a, cantante

kalte egin: Dañar, perjudicar

** kantatu: Cantar. Abestu

*kaltegarri: Perjudicial, dañino/a

kantitate: Cantidad

*kamamila: Manzanilla

*kantu: Canto kapela: Sombrero

kapera: Capilla

*katea: Cadena

*kapitain: Capitán/a

kateatu: 1 Encadenar. 2 Concatenar

*kapital: Capital (economía)

katedral: Catedral

kapitulu: Capítulo. Atalburu

*kategoria: Categoría

*karga: Carga. Zama

*katilu: Taza, tazón

*kargatu: Cargar

katilukada: Tazón lleno de algo

*kargu: Cargo

katoliko: Católico/a

karikatura: Caricatura

*katu: Gato/a

karitate: Caridad

kausa: Causa, porqué. Zergati

karraskatu: 1 Crujir. 2 Roer

kausatu: Causar

*karratu: Cuadrado/a

** kaxa: Caja, cofre

*karta: 1 Carta. 2 Naipe. Gutun, eskutitz

kazeta: Gaceta

kartel: Cartel. Afixa

*kazetari: Periodista

*kartoi: Cartón

kazetaritza: Periodismo

*kasa: Cuenta, cargo

kazkabar: Granizo. Txingor

*kasik: Casi. Ia

*kazola: Cazuela

*kaskar: 1 Cabeza, cráneo. 2 Menudo/a

*ke: Humo

kasketa: Terquedad, cabezonada. Kasketaldi

*keinu: 1 Guiño. 2 Mueca, gesto keinuka: Haciendo guiños o señas

kasko: 1 Casco. 2 Cabeza, cráneo. 3 Cima,cumbre

kemen: Vigor, fuerza. Adore, indar

kasta: Casta

kementsu: Vigoroso/a, fuerte

*kasu: Caso

** kendu: Quitar

** kasu egin: Hacer caso. Jaramon egin

kenketa: Resta

** katarro: Catarro, constipado. Burutik behe-rako

*kexa: Queja *kexatu: Quejarse. Kexu izan

*kezka: Inquietud, preocupación

klarion: Tiza

kezkagarri: Inquietante, preocupante

** klase: Clase

kezkatsu: Inquieto/a, preocupado/a. Kezkati

klima: Clima

*kezkatu: Inquietar(se), preocupar(se)

klinika: Clínica *koaderno: Cuaderno. Kaier

kide: 1 Compañero/a de (sufijo). 2 Miembro, compañero/a, afín

*koadro: 1 Cuadrado. 2 Cuadro

kideko: 1 Semejante. 2 Coetáneo/a

*koba: Cueva. Haitzulo, harpe

kikara: Jícara

** kobratu: Cobrar

kikildu: Acobardar(se)

kobratzaile: Cobrador/a

kilikatu: Incitar

kobre: Cobre

*kili-kili egin: Hacer cosquillas

kode: Código

** kilo: Kilo

*koinata: Cuñada. Ezkonarreba, ezkonahizpa

** kilometro: Kilómetro kimikari: Químico/a (oficio) kimiko: Químico/a

*koinatu: Cuñado *koipe: Grasa

kimu: Brote, retoño

koipetsu: 1 Grasiento/a. 2 Adulador/a,zalamero/a

kiniela: Quiniela

koipetu: Engrasar. Koipeztatu

kiosko: Quiosco

*koitadu: Infeliz, cuitado

*kirats: Hedor

*kokatu: 1 Posarse. 2 Colocar(se), situar(se)

*kirol: Deporte kiroldegi: Polideportivo *kiskali: Abrasar ** kito: 1 En paz. 2 Se acabó *kizkur: 1 Contraído/a. 2 Rizado/a (pelo) kizkurtu: Rizar

*kokots: Barbilla, mentón *kola: Cola, pegamento koldar: Cobarde, tímido/a. Beldurti koldarkeria: Cobardía koloka: 1 Movedizo/a. 2 Vacilante

** kolore: Color

konpainia: Compañía

kolpatu: Herir, golpear. Zauritu

*konparatu: Comparar. Alderatu, erkatu

** kolpe: Golpe

*konparazio: Comparación

koma: Coma

** konpondu: 1 Arreglar, reparar. 2 Entenderse, arreglarse

komando: Comando *komedia: Comedia

*konponketa: Arreglo

komenentzia: Conveniencia, ocasión

*konprenitu: Entender, comprender. Ulertu,aditu

*komeni izan: Convenir

konpromiso: Compromiso

komenigarri: Conveniente

** kontatu: Contar

komiki: Cómic

*kontent: Contento/a. Pozik

komiko: Cómico/a

** kontra: Contra. Aurka

** komun: 1 Retrete. 2 Común

kontrajarri: Oponer, contraponer

komunikabide: Medio de comunicación komunikazio: Comunicación

kontrako: Contrario/a, opuesto/a. Aurkako

komunismo: Comunismo

*kontratu: Contrato

komunista: Comunista

*kontrol: Control

konbinatu: Combinar

kontseilari: Consejero/a

kondenatu: Condenar

kontseilatu: Aconsejar. Aholkatu, aholkueman

*konfiantza: Confianza. Fidantza konformatu: Conformar(se) ** konforme: Conforme, de acuerdo konketa: Lavabo konkista: Conquista *konkor: Joroba konkretu: Concreto/a

kontseilu: Consejo kontserba: Conserva *kontserbatu: Conservar *kontsolatu: Consolar kontsonante: Consonante kontsumo: Consumo

** kontu: 1 Cuenta. 2 Cuidado. 3 Asunto,cuestión kontulari: Contable ** konturatu: Darse cuenta. Jabetu ** kontuz: 1 ¡Cuidado!. 2 Con precaución

korronte: Corriente *korta: Cuadra. Ukuilu *kortxo: Corcho *koska: 1 Mella, muesca. 2 Escalón. 3 Quid, dificultad

*kontxo: ¡Vaya!

** koskor: 1 Pedazo. 2 Chichón. 3 Crecidito/a. Kozkor

kontzertu: Concierto

koskortu: Crecer (los niños y niñas)

kontzientzia: Conciencia

kosta: Costa

*kopa: Copa

kostalde: Zona costera

*kopeta: Frente. Bekoki

** kosta(tu): Costar

*kopia: Copia

kotoi: Algodón

segurtasun kopia: Copia de seguridad

krabelin: Clavel

kopiatu: Copiar

kreatu: Crear. Sortu

kopla: Copla

kreditu: Crédito

*kopuru: Número total, cantidad

krema: Crema

korapilatu: 1 Anudar. 2 Embrollar(se)

krimen: Crimen

*korapilo: 1 Nudo. 2 Embrollo. 3 Punto de dificultad

kriminal: Criminal

korde: Sentido, conocimiento. Konorte kordokatu: Tambalear(se). Kolokatu koroa: Corona ** korrika: Corriendo. Lasterka *korrika egin: Correr korritu: 1 Correr. 2 Interés *korrok egin: Eructar

kriseilu: Candil *krisi: Crisis *kristal: Cristal *kristau: Cristiano/a kristau-ikasbide: Catecismo. Dotrina kristautasun: Cristianismo *kritika: Crítica kritikari: Crítico/a

kritikatu: Criticar

kurtsore: Cursor

krudel: Cruel. Anker

kutsadura: Contaminación

kuku: Cuclillo

kutsakor: Contagioso/a. Kutsagarri

*kulpa: Culpa. Erru

*kutsatu: 1 Contaminar. 2 Contagiar

*kultura: Cultura

kutsu: 1 Contagio. 2 Sabor, deje

kulunkatu: Mecer

kutun: 1 Querido/a. 2 Amuleto

*kuluxka: Cabezada de sueño. Lo-kuluxka

*kutxa: 1 Arca. 2 Caja

kutxazain: Cajero/a

L laga: Dejar. Utzi ** lagun: Compañero/a, amigo/a *labain: Resbaladizo/a, deslizante

lagun hurko: Prójimo

labain egin: Resbalar(se), deslizar(se). Irrist egin

lagunarte: Cuadrilla, compañía

labaindu: Resbalar(se), deslizar(se). Irristatu *labana: Cuchillo, navaja. Aizto, ganibet *labe: Horno laborari: Agricultor/a, labrador/a. Nekazari

** lagundu: 1 Acompañar. 2 Ayudar lagun-talde: Pandilla, grupo de amigos/as *laguntasun: 1 Ayuda. 2 Camaradería,compañerismo ** laguntza: Ayuda *laguntzaile: Ayudante

** labur: Corto/a, breve. Motz laburpen: Resumen laburtu: Abreviar, resumir

lahar: Zarza

laia: Laya

lanpara: Lámpara

*laino: 1 Nube. 2 Niebla

lanpeturik egon: Estar sobrecargado/a de trabajo

*-lako: Porque (causal). Bait, eta lamia: Lamia (personaje mitológico) lamina: Lámina ** lan: Trabajo. Behar ** lan egin: Trabajar lanabes: Herramienta, instrumento, apero. Tresna, erreminta *lanbide: Oficio, profesión. Ogibide, bizibide lanbro: 1 Bruma. 2 Llovizna *landa: Campo, pieza de terreno ** landare: Planta, vegetal landaretza: Vegetación landatu: Plantar landetxe: Casa de campo landu: 1 Cultivar. 2 Elaborar langa: 1 Barrera. 2 Traviesa

lanpostu: Puesto de trabajo *lantegi: Sitio de trabajo. Lantoki *lantoki: Lugar de trabajo. Lantegi *lapiko: Puchero, olla. Eltze lapikoko: Cocido, potaje. Eltzeko lapitz: Lápiz. Arkatz *lapur: Ladrón/a. Ohoin, ebasle *lapurreta: Robo. Lapurreta *lapurtu: Robar, hurtar. Ostu, ebatsi lar: Demasiado. Larregi, gehiegi *laranja: Naranja laranjondo: Naranjo laratz: 1 Llar. 2 Cremallera larrain: Era larre: Pastizal, prado

langabezia: Paro, desempleo

** larri: 1 Apurado/a, nervioso/a. 2 Grande,grave

langela: Despacho

*larrialdi: Aprieto, apuro

** langile: Trabajador/a, obrero/a

larritasun: 1 Inquietud, angustia. 2 Grandeza, gravedad. 3 Premura

langileria: Clase trabajadora langintza: Oficio, trabajo lankide: Colaborador/a, compañero/a detrabajo

*larritu: 1 Apurarse. 2 Crecer *larru: 1 Piel. 2 Cuero larrutu: Desollar

** larunbat: Sábado. Zapatu

legegizon: Abogado/a. Abokatu

** lasai: 1 Tranquilo/a. 2 Amplio/a, flojo/a. 3 Laxo/a

*legez: 1 Legalmente. 2 Como, según. Bezala

lasaitasun: 1 Tranquilidad. 2 Holgura

legezko: Justo/a, legítimo/a

*lasaitu: 1 Tranquilizarse. 2 Aflojar

** lehen: 1 Primero/a. 2 Antes

** laster: 1 Pronto. 2 Rápido/a, veloz

lehenago: Anteriormente, antes

lasterka: Corriendo, de prisa. Korrika

lehenaldi: Tiempo pasado

*lasterketa: Carrera

lehenbailehen: Cuanto antes

*lasto: Paja

** lehenbizi: Primeramente. Lehendabizi

lata: Lata

** lehenbiziko: Primero/a. Lehenengo, lehen

*latz: 1 Aspero/a. 2 Rudo/a, severo/a. 3 Terrible, riguroso/a *lau: 1 Cuatro. 2 Plano/a, llano/a laudorio: Elogio, alabanza

*lehendakari: Presidente/a ** lehenengo: Primero/a. Lehenbiziko, lehen

laugarren: Cuarto/a

lehengo egunean: El otro día, el día pasado. Lehengoan

** laurden: Cuarta parte

*lehengusina: Prima

laurehun: Cuatrocientos/as

** lehengusu: Primo

laurogei: Ochenta

lehenik: Primeramente

laurogeita hamar: Noventa

lehentasun: Prioridad

lausengu: Lisonja. Losintxa

lehentxeago: Un poco antes

lautu: Allanar. Zelaitu, berdindu

leher egin: 1 Reventar, estallar. 2 Cansarse,desfondarse. Lehertu

*laztan: 1 Abrazo, beso, caricia. 2 Amado/a, querido/a laztandu: Abrazar, acariciar, besar

*lehergailu: Explosivo

*legatz: Merluza

*lehertu: 1 Reventar, estallar. 2 Cansarse,desfondarse. Leher egin

*lege: Ley

lehiaketa: Competición

lehiatsu: Aplicado/a, tenaz lehiatu: 1 Empeñarse. 2 Competir *lehoi: León/a ** lehor: Seco/a, árido/a. Idor lehorte: Sequía. Idorte, sikate *lehortu: Secar(se). Idortu leial: Fiel, leal leialtasun: Fidelidad, lealtad leihatila: Ventanilla ** leiho: Ventana leinu: Linaje, estirpe

leporatu: 1 Cargar al hombro. 2 Atribuir,imputar lerden: Esbelto/a *lerro: Línea *letra: Letra letreiatu: Deletrear. Letraz letra esan *leun: 1 Liso/a. 2 Suave leundu: 1 Alisar. 2 Suavizar liberdi: Media libra libertate: Libertad libra: Libra

*leize: 1 Sima, abismo. 2 Cueva

*libratu: 1 Librar, liberar. 2 Destacar(se),desembarazar(se). 3 Cagar

*leka: Vaina

** libre: Libre. Aske

lekaime: Monja. Moja

** liburu: Libro

** leku: Sitio, lugar. Toki

liburu-denda: Librería

lekualdatu: Trasladar(se), cambiar de lugar. Lekuz aldatu

liburu-saltzaile: Librero/a

lekuko: Testigo. Testigu lekutu: 1 Ausentarse, marcharse. 2 Situar,ubicar

*liburutegi: Biblioteca liho: Lino lilura: Fascinación, seducción

*lelo: 1 Tonto/a. 2 Estribillo, cantinela

liluragarri: Fascinante, encantador/a

lelokeria: Tontería, estupidez

*liluratu: Fascinar, seducir

lema: Timón

*limoi: Limón

** lepo: 1 Cuello. 2 Hombro

linean: En línea. On line

lepoko: Collar

*lirain: Esbelto/a lisatu: Planchar

listu: Saliva. Txistu

loki: Sien

litekeena da: Es posible, puede ser. Baliteke

lorategi: Jardín

literatura: Literatura ** litro: Litro lixiba: 1 Colada. 2 Lejía lizar: Fresno lizentziadun: Licenciado/a lizentziatu: Licenciar(se) liztor: Avispa *lizun: 1 Moho. 2 Sucio/a, obsceno/a ** lo: Sueño ** lo egin: Dormir lo egon: Estar dormido/a. Lotan egon *loak hartu: Dormir(se). Lo hartu ** lodi: 1 Gordo/a, grueso/a. 2 Espeso/a lodiera: Grosor loditasun: 1 Grosor, gordura. 2 Espesor *loditu: 1 Engordar. 2 Espesar logale: Sueño (ganas de dormir). Logura *logela: Habitación, dormitorio

loratu: Florecer ** lore: Flor lorezain: Jardinero/a, floricultor/a loria: 1 Gloria. 2 Alegría. Gloria. Poza lorpen: Logro ** lortu: Conseguir. Iritsi, erdietsi lotan egon: Estar dormido/a. Lo egon loteria: Lotería ** lotsa: Vergüenza. Ahalke *lotsagabe: Sinvergüenza *lotsagarri: Vergonzoso/a. Ahalkegarri *lotsati: Tímido/a, vergonzoso/a *lotsatu: Avergonzar(se) ** lotu: Atar *lotura: Atadura, enlace, vínculo lukainka: Chorizo. Txorizo *luma: Pluma ** lur: Tierra

*logura: Ganas de dormir, sueño. Logale

lureman: Enterrar, sepultar. Lurra eman,ehortzi

*lohi: Barro. Lokatz

lurmutur: Cabo (geog.)

lohitu: Manchar(se). Zikindu

lurpeko: Subterráneo/a. Lurrazpiko

lokarri: Atadura, cuerda

*lurperatu: Enterrar. Ehortzi

*lokatz: Barro. Lohi

*lurralde: Territorio

lurreratu: 1 Aterrizar. 2 Tumbar, derribar

*luzera: Largura

*lurrin: Vapor. Lurrun lurrindu: Evaporar(se) luzamendu: Demora luzapen: 1 Prórroga. 2 Prolongación. 3 Tardanza *luzaro: Por largo tiempo. Luzaz luzatu: 1 Alargar. 2 Aplazar ** luze: Largo/a

M maila: 1 Nivel. 2 Grada, peldaño mailaka: Por niveles, gradualmente *madari: Pera. Udare

mailakatu: Escalonar, graduar

*madarikatu: Maldecir

mailatu: Abollar

mahai: Mesa

mailegatu: Tomar prestado/a

mahaiburu: Presidente/a de mesa

mailegu: Préstamo

mahaikide: Comensal

*mailu: Martillo

mahai-zapi: Mantel

*maindire: Sábana. Izara, mihise

mahasti: Viña

maingu: 1 Cojo/a. 2 Manco/a. Herren

*mahats: Uva mahats-bilketa: Vendimia. Mendema,mahaska mahuka: Manga mahuka hutsik: En mangas de camisa. *maiatz: Mayo

mairu: Moro/a maiseatu: Criticar, murmurar maiseatzaile: Criticón/a, murmurador/a *maistra: Maestra

*maisu: Maestro

malezia: Malicia

maitagarri: 1 Amable. 2 Hada

malgu: Flexible, maleable

maitale: Amante. Amorante

*malko: Lágrima

maitasun: Amor. Amodio

*maltzur: Astuto/a

maitatu: Amar. Maite ukan

maltzurkeria: Astucia

*maite: Amado/a, querido/a

*mami: 1 Miga. 2 Meollo. 3 Contenido. 4 Carne. 5 Íntimo/a. 6 Cuajada

maite ukan/izan: Amar. Maitatu maiteki: Cariñosamente, afectuosamente *maitemindu: Enamorarse maiuskula: Mayúscula. Letra larri *maiz: Frecuentemente. Sarri(tan) maizter: Inquilino/a, arrendatario/a *majo: 1 Majo/a, guapo/a. 2 Estupendo/a,estupendamente. Bapo

mamitsu: 1 Carnoso/a. 2 Sustancioso/a *mamu: Fantasma mandatari: Mensajero/a mandatu: Recado, misiva *mando: Mulo (macho o hembra) *maneiatu: Manejar manifestatu: Manifestar(se)

*makal: 1 Chopo. 2 Débil

manifestazio: Manifestación

makarroi: Macarrón

*manta: Manta. Estalki, burusi

*makila: Palo, vara

mantal: Delantal

makilatu: Apalear

*mantendu: 1 Mantener. 2 Alimentar

makina: Máquina

*mantso: Despacio. Geldiro, poliki, astiro

makulu: Muleta makur: 1 Inclinado/a. 2 Perverso/a. 3 Error *makurtu: 1 Agachar(se), inclinar(se). 2 Pervertirse malda: Pendiente, cuesta. Aldapa *maleta: Maleta

mapa: Mapa mardul: Robusto/a, grueso/a marea: Marea margo: Pintura (lápiz de color). Pintura *margotu: Pintar. Pintatu *marinel: Marinero, marino/a

*marka: 1 Marca, señal. 2 Récord

matrikula: Matrícula

*markatu: Marcar, señalar

matxura: Avería. Aberia

marmar: 1 Maullido. 2 Murmullo. 3 Murmuración

mea: Mineral meategi: Mina

*marmarka jardun: 1 Murmurar. 2 Refunfuñar. Marmar egin

meatzari: Minero/a

*marra: Raya, línea

meatze: Mina, yacimiento de mineral

marraskatu: Roer

mediku: Médico/a. Osagile, sendagile

marratu: 1 Rayar. 2 Trazar

medikuntza: Medicina

*marrazki: Dibujo

*medio: Por medio, por causa

marraztu: Dibujar

mehar: Estrecho/a

*marroi: Marrón

mehatxatu: Amenazar. Mehatxu egin

*marrubi: Fresa. Mailuki

*mehatxu: Amenaza. Zemai

*martitzen: Martes. Astearte

*mehe: Delgado/a, fino/a

martxa: Marcha

mekanikari: Mecánico/a (oficio)

*martxo: Marzo

*mekaniko: Mecánico

*masail: Mejilla. Matraila

meloi: Melón

*masaileko: Bofetada

memento: Momento

masailezur: Mandíbula. Baraila

-men (atzizkia): Facultad de

maskor: Concha

men egin: Obedecer, someterse

mastekatu: Masticar. Murtxikatu, mamurtu

*mende: 1 Siglo. 2 Dominio, autoridad. Menpe

mataza: Madeja

*mendebalde: Oeste, occidente. Sartalde

matematika: Matemática

mendekatu: Vengar(se)

materia: Materia

mendekotasun: Subordinación, dependencia

*material: Material

mendeku: Venganza. Bengantza

*menderatu: Dominar, someter. Menperatu mendi: Monte, montaña mendigoizale: Montañero/a. Mendizale mendikate: Cordillera. Mendilerro *mendizale: Montañero/a. Mendigoizale

mesfidatu: Desconfiar mespretxatu: Despreciar mespretxu: Desprecio metal: Metal metatu: Amontonar, acumular. Pilatu metro: Metro

*menpe: Debajo de, dependiendo de. Mende

*meza: Misa

menpean egon: Estar subordinado/a

mezu: Mensaje

menpeko: Subordinado/a. Meneko

mezu elektroniko: Mensaje electrónico

menturaz: Quizá, por ventura. Benturaz,beharbada

*miatu: Escudriñar, registrar. Arakatu

menu: Menú

*mihi: Lengua. Mingain

merezi: Merecer *merezi izan: Merecer

mikatz: Agrio/a, amargo/a. Mingots, garratz

merezimendu: Mérito. Meritu

mila: Mil

merkatalgo: Comercio. Merkataritza

milaka: A millares, miles

merkatari: 1 Comerciante. 2 Mercader

milimetro: Milímetro

merkataritza: 1 Comercio. 2 Oficio de comerciante o mercader

militar: Militar

*merkatu: 1 Mercado, feria. 2 Abaratar(se). Azoka

*miazkatu: Lamer. Milikatu

min: 1 Dolor. 2 Intimo/a, querido/a. 3 Picante

merke: Barato/a

min egin: 1 Hacer daño. 2 Ofender. Mineman

mertxika: Melocotón. Muxika

min hartu: Hacerse daño

*mesede: Favor. Fabore

minbera: Sensible, susceptible

mesedez: Por favor. Faborez

*minbizi: Cáncer

mesfidantza: Desconfianza

*mindu: 1 Ofender(se), doler(se). 2 Cortar(se) la leche. 3 Agriarse

mingain: Lengua. Mihi *mingarri: Doloroso/a, ofensivo/a ministerio: Ministerio ministro: Ministro/a mintzaira: Lenguaje. Lengoaia *mintzatu: Hablar. Hitz egin, berba egin *minutu: Minuto miragarri: Maravilloso/a, admirable. Miresgarri

molde: 1 Manera. 2 Molde. 3 Maña, habilidad moldiztegi: Imprenta. Inprimategi monitore: Monitor monotono: Monótono/a monumentu: Monumento moral: Moral *mordo: 1 Montón. 2 Racimo *mordoxka: Grupo, montón

mirari: Milagro, prodigio. Mirakulu

*more: Morado/a

miresle: Admirador/a

*morroi: Criado/a, sirviente

*miretsi: Admirar(se)

morroilo: Cerrojo. Sarraila

miseria: Miseria

*mota: Clase, tipo. Klase

*misterio: Misterio misteriotsu: Misterioso/a.

*motel: 1 Apagado/a, poco intenso/a. 2 Lento/a, Flojo/a. 3 Muchacho, chico(fam.)

*moda: Moda

*moteldu: Apagarse, debilitar(se)

modem: Módem

moto: 1 Moto. 2 Moño, trenza

*moderno: Moderno/a

*motor: Motor

modu: Modo, manera. Era

motz: 1 Corto/a, chato/a. 2 Breve, seco/a. 3 Feo/a

*moja: Monja. Lekaime mokadu: Bocado. Ahamen *moko: Pico

mozkin: Beneficio, ganancia. Etekin, irabazi *mozkor: Borracho/a

moldakaitz: Torpe, desmañado/a. Moldagaitz

mozkortu: Emborrachar(se)

*moldatu: 1 Amañarse. 2 Componer. 3 Moldear

*mozolo: 1 Mochuelo. 2 Huraño/a, arisco/a

*mozorro: 1 Careta, máscara. 2 Bicho

*murritz: 1 Escaso/a, corto/a. 2 Raso/a,pelado/a

*moztu: Cortar

murru: Muralla, muro

*muga: 1 Frontera, límite. 2 Limitación

mus: Mus

mugagabe: 1 Indefinido/a. 2 Ilimitado/a *mugatu: 1 Limitar(se). 2 Delimitar. Determinar

museo: Museo

3

musika: Música

*mugimendu: Movimiento

*musikari: Músico.

mugitu: Mover(se)

*musu: 1 Beso. 2 Cara, rostro

*muin: 1 Seso. 2 Tuétano. 3 Meollo

musu eman: Besar

muino: Colina

*mutiko: Muchacho

*muki: Moco

mutil: Muchacho, chico. Mutiko

*multzo: Conjunto

*mutilzahar: Solterón

mundu: Mundo

*mutu: Mudo/a

murgildu: Zambullir(se), sumergir(se)

*mutur: 1 Morro, hocico. 2 Extremo, punta

N nabar: 1 Abigarrado/a, multicolor. 2 Pardo/a

nabarmendu: 1 Destacar, distinguirse. 2 Exteriorizar nabigatu: Navegar

nabari: Notorio/a, evidente

*nagi: Perezoso/a, vago/a. Alfer

nabari izan: Notarse, verse

nagikeria: Pereza

*nabaritu: Advertir, percibir

nagitasun: Pereza

*nabarmen: 1 Notorio/a. 2 Destacado/a. 3 Atrevido/a

** nagusi: 1 Principal, mayor. 2 Superior/a, jefe/a

nahasi: 1 Revolver, mezclar. Confundirse. Nahastu

2

nahasketa: Mezcla

nahitaezko: Forzoso/a, necesario/a. Derrigorrezko ** nahiz eta: Aunque. ... arren nahiz... nahiz: Ya... ya

*nahaste: Revoltijo, enredo, confusión. Nahaspila, nahasketa nahaste-borraste: Mezcolanza, embrollo nahastu: 1 Revolver, mezclar. 2 Confundirse. Nahasi

narras: Persona sucia o desaseada narrastu: Arrastrar(se). Herrestatu natura: Naturaleza natural: Natural

*nahi eta nahi ez: Necesariamente, forzosamente. Derrigor

nazio: Nación

nahi gabe: Involuntariamente

nazional: Nacional. Nazio-

** nahi ukan/izan: Desear, querer. Gura ukan

*nazka: Repugnancia, asco. Higuin

nahi: Deseo. Gurari, desira

*nazkagarri: Repugnante, asqueroso/a. Higuingarri

*nahiago ukan: Preferir nahigabe: Disgusto, aflicción, contrariedad. Atsekabe

nazioarteko: Internacional

*nazkatu: Asquear(se), repugnar. Higuindu ** neba: Hermano (de hermana)

nahigabetu: Disgustar(se), afligir(se). Atsekabetu

*neba-arrebak: Hermanos (hermanos y hermanas). Anai-arrebak

nahiko izan: Bastar, ser suficiente. Askiizan

** negar: Llanto, lloro

** nahiko: Bastante, suficiente. Aski nahimen: Voluntad (facultad) *nahita: A propósito, adrede, intencionada-mente. Apropos, berariaz nahitaez: A la fuerza, necesariamente. Derrigor

*negar egin: Llorar *negargarri: Deplorable, lamentable negarrez: Llorando negoziatu: Negociar *negozio: Negocio ** negu: Invierno *nekagarri: Fatigoso/a, trabajoso/a

** nekatu: Cansar(se)

noble: Noble. Martzal

*nekazari: Agricultor/a, labrador/a. Laborari

noblezia: Nobleza

nekazaritza: Agricultura. Laborantza

noiz edo noiz: Alguna vez, de vez encuando. Noiz edo behin

** neke: Fatiga, cansancio

** noiz: Cuándo

neketsu: Penoso/a, cansino/a

noizbait: Alguna vez. Inoiz

*nekez: 1 Difícil. 2 Difícilmente

noizean behin: De vez en cuando. Noizbehinka

*nerbio: Nervio. Kirio ** neska: Chica, muchacha. Neskatxa, neska-to, neskatila

noizko: 1 De cuándo. 2 Para cuándo *noiznahi: Cuando quiera

*neskame: Sirvienta

** nola: Cómo. Zelan

*neska-mutilak: Chico(s) y chica(s)

nola edo hala: De una u otra forma

*neskatila: Muchacha, joven. Neskatxa, nes-kato

*nolabait: 1 De algún modo. 2 Mal, enfer mo/a

*neskatxa: Muchacha. Neskatila, neskato

** nolako: Cómo, de qué calidad

*neskazahar: Solterona

nolakotasun: 1 Cualidad. 2 Calidad. Kalitate

neskazale: Aficionado a las chicas

*nolanahi: De cualquier modo

*neu: Yo mismo/a. Nerau

*nolanahi ere: De todas formas

** neurri: Medida

** non: Dónde

neurrigabe(ko): Inmenso/a, desmedido/a

non edo non: En algún sitio

*neurtu: Medir

*nonahi: Dondequiera, en cualquier parte. Edonon

neutro: Neutro/a ** ni(k): Yo

** nonbait: 1 En alguna parte. 2 Por lo visto

** nire: Mi, mío/a. Ene

nondik: De dónde, desde dónde

nirekin: Conmigo

nongo: De dónde

*nobela: Novela. Eleberri

nor edo nor: Alguien

noren: De quién

** nor(k): Quién

norgehiagoka: Concurso

nora: A dónde

** normal: Normal

norabait: A alguna parte

normalki: Normalmente. Normalean

norabide: Dirección

*nornahi: Cualquiera. Edonor

noraino: Hasta dónde

*nortasun: Personalidad

norako: Para dónde

** noski: Por supuesto, sin duda

** norbait: Alguien

notario: Notario/a

** norbera: Cada uno/a, uno/a mismo/a

nulu: Nulo/a, inválido/a. Baliogabe(ko)

norberekeria: Egoísmo

O obedientzia: Obediencia. Esanekotasun *obeditu: Obedecer. Esanak egin objektu: Objeto *obra: Obra. Lan ** odol: Sangre odoljario: Hemorragia *odolki: Morcilla. Odoloste odolustu: Desangrar(se) ofizial:Oficial

ogibide: Profesión, oficio. Bizibide, lanbide ogitarteko: Bocadillo *ohar: Nota, aviso ohargarri: Digno de notarse oharpen: Advertencia ohartarazi: Avisar, advertir ohartu: Darse cuenta. Konturatu ** ohe: Cama

ofiziale: Oficial ofizio: Oficio, profesión. Ogibide, lanbide ** ogi: Pan

*oheratu: Acostarse, ir a la cama *ohi: Partícula verbal: acostumbrar ** ohitu: Acostumbrarse

** ohitura: Costumbre

*okela: Carne. Haragi

ohiturazko: Habitual, tradicional. Ohiko

** oker: 1 Torcido/a. 2 Travieso/a. 3 Fallo,equivocación

*ohol: Tabla ohore: Honor, honra. Omen *oihal: 1 Paño. 2 Pañal *oihan: Bosque, selva *oihartzun: Eco *oihu: Grito, clamor. Deiadar oihu egin: Gritar, clamar. Deiadar egin oihuka: Gritando, clamando *oilar: Gallo *oilasko: Pollo

oker egon: Estar equivocado/a okertu: 1 Torcer(se). 2 Desviar(se) *okin: Panadero/a *okindegi: Panadería okupatu: Ocupar ola: 1 Ferrería. 2 Chabola. 3 Palpitación *olatu: Ola. Uhin olerkari: Poeta. *olerki: Poesía.

oilategi: Gallinero

*olgeta: Diversión, juego. Jolas, jostaketa

*oilo: Gallina

oliba: Aceituna, oliva. Ondo

*oin: Pie *oinarri: Base, fundamento oinarrizko: Básico/a, fundamental *oinaze: Dolor oinazetu: Rayo, relámpago. Oinaztarri *oinetakoak: Calzado ** oinez: A pie

olibondo: Olivo *olio: Aceite olo: Avena ** omen: Dicen que. Ei *omenaldi: Homenaje ** on: Bueno/a

oinezko: Peatón

on egin: 1 Aprovechar. 2 ¡Que aproveche!

oinordeko: Heredero/a

*onartu: Aceptar

oka egin: 1 Empacharse. 2 Vomitar

ondare: Patrimonio

*ondasunak: Bienes ** ondo: Bien. Ongi ondoan: Junto a, al lado de. Alboan, alda-menean

** ondoren: 1 Consecuencia. 2 Después, acontinuación *ondorengo: Sucesor/a, descendiente *ondorio: Consecuencia, efecto

*ondoez: Indisposición, malestar

*ondu: Mejorar. Hobetu

ondore: Descendencia

onen: El mejor/La mejor. Hoberen *ongi: Bien

ongi etorri: 1 Bienvenido/a.

*oporrak: Vacaciones. Bakantzak

2 Bienvenida

oporraldi: Tiempo de vacaciones

ongi ibili: Pasarlo bien. Ongi pasa

** orain: Ahora

onil: Embudo. Inbutu

orain dela: Hace (tanto tiempo). Duela

ontza: 1 Onza. 2 Pulgada (medida) ontzat hartu: Aceptar, aprobar. Ontzat eman *ontzi: 1 Recipiente. 2 Barco onura: Beneficio, provecho. Probetxu onuragarri: Provechoso/a. Probetxugarri

orainaldi: Presente oraindaino: Hasta ahora. Orain arte ** oraindik: Todavía. Oraino oraindik orain: Recientemente, hace poco tiempo. Berriki, arestian, oraintsu oraingoan: Esta vez oraingoz: Por ahora

*opa izan: Desear. Opatu

oraintsu: Casi ahora, hace poco

*opari: Regalo. Erregalia

** oraintxe: Ahora mismo

opari egin: Regalar. Erregalatu

oraintxe bertan: En este mismísimomomento

oparo: 1 Abundante. 2 Abundantemente opera: Ópera operatu: Operar operazio: Operación. Ebakuntza opil: Bollo

orbain: 1 Cicatriz. 2 Mancha, mota *ordain: 1 Equivalente. 2 Remuneración,abono ordainagiri: Recibo

** ordaindu: Pagar. Pagatu

*oreka: Equilibrio

** ordea: En cambio. Ostera

orientatu: Orientar(se)

ordeka: Llanura

*orkatila: Tobillo

*ordena: 1 Orden. 2 Orden Religiosa

orkestra:Orquesta

ordenadore: Ordenador

oro:Todo, todos/as

eskuko ordenadore: Ordenador portátil Ordenadore eramangarri

orobat: Asimismo. Halaber, era berean

Or denadore pertsonal: Ordenador personal ordenatu: Ordenar ordenu: 1 Testamento. 2 Orden Jurídicosocial *ordez: En lugar de, en vez de. Partez *ordezkari: Representante, delegado/a ordezkatu: Representar ordeztu: Sustituir ** ordu: Hora ** orduan: Entonces *orduantxe: Entonces mismo ** ordubete: Una hora

oroimen: Memoria oroitarri: Monumento, lápida conmemorativa *oroitu: Recordar, acordarse. Gogoratu, gogoan ukan oroitzapen: Recuerdo. Oroipen, gomuta orokor: General, universal *orpo: Talón *orratz: Alfiler, aguja *orrazi: Peine orrazkera: Peinado *orraztu: Peinar(se) *orri: Hoja hasierako orri: Página de inicio

** orduko: 1 De entonces. 2 En cuanto. 3 Antes de

web orri: Página web

*ordulari: Reloj. Erloju

*orrialde: Página

ordura arte: Hasta entonces

orro: Bramido, rugido

ordurako: Para entonces

orro egin: Bramar, rugir

ore: Masa, pasta

ortografia: Ortografía

orein: Ciervo

*ortozik: Descalzo. Oinutsik

*ortu: Huerta. Baratze *ortuari: Verdura, hortaliza. Barazki ortzi: Firmamento. Zeru

ostatu hartu: Alojarse, hospedarse. Ostatuz egon *oste: Detrás. Atze, gibel

** osaba: Tío

ostean: 1 Después de. 2 Detrás de. Ondoan, ondoren

osagarri: 1 Complementario/a. 2 Complemento. 3 Remedio curativo

** ostegun: Jueves. Eguen

osagile: Médico/a. Mediku, sendagile

*ostera: En cambio. Ordea

*osasun: Salud

*osterantzean: 1 Por lo demás. 2 De lo contrario

osasungarri: Saludable

ostikatu: 1 Patear, pisotear. 2 Acocear

osasuntsu: 1 De buena salud. 2 Sano/a,saludable

*ostiko: Patada, coz. Ostikada

*osatu: 1 Completar. 2 Curar. 3 Castrar osin: 1 Pozo. 2 Ortiga

** ostiral: Viernes. Bariku *ostu: Robar, hurtar. Lapurtu, ebatsi

oskarbi: Cielo despejado

otarre: Cesto, cesta, canasta. Otzara, saski

** oso: Muy

** ote: 1 Argoma. 2 Acaso

osoro: Totalmente, enteramente. Osotoro

otoi:Por favor. Mesedez, faborez

osotu: Completar. Osatu

*otoitz: Oración

*ospa egin: Marcharse. Alde egin

otoitz egin:Orar, hacer oración

*ospatu: Celebrar ospe: Fama. Sona

*otordu: 1 Hora de comer. 2 Comida en general

*ospetsu: Famoso/a. Sonatu, famatu

*otsail: Febrero

*ospitale: Hospital

*otso: Lobo/a

ostadar: Arco iris. Ortzadar

oturuntza: Banquete

*ostatu: Hostal, fonda

otzan: Manso/a

ostatuz egon: Hospedar. Ostatu hartu

oxigeno: Oxígeno ozeano: Océano

ozen: Sonoro/a

*ozpin: Vinagre

ozenki: Sonoramente, en voz alta. Goraki

ozta-ozta: A duras penas *oztopo: Obstáculo, dificultad

P paradisu: Paraíso ** pagatu: Pagar. Ordaindu

paraje: Paraje. Bazter

*pago: Haya

paralelo: Paralelo/a *paratu: Poner. Ipini, jarri, prestatu

pagu: Pago. Ordainketa, pagamendu

** pare: Par

pailazo: Payaso/a

parean: Al par, frente a

pairatu: Sufrir, aguantar. Jasan, eraman

parentesi: Paréntesis

paisaia: Paisaje

*pareta: Pared. Horma

*pakete: Paquete. Fardel

*parke: Parque

*pala: Pala

parlamentari: Parlamentario/a

panorama: Panorama

*parranda: Parranda, juerga

*panpina: Muñeca, muñeco

parrokia: Parroquia

pantaila: Pantalla

** parte: Parte

*papar: 1 Parte alta del pecho. 2 Solapa

partez (-en): 1 En vez de. 2 En lugar de. Ordez (-en)

** paper: Papel paper-denda: Papelería. Papertegi paperontzi: Papelera parada: Ocasión, oportunidad. Aukera, egokiera

pasahitz: Contraseña pasaporte: Pasaporte ** pasatu: 1 Pasar. 2 Suceder *paseatu: Pasear

*pasio: 1 Paseo. 2 Pasión. Ibilaldi. Grina

petrolio: Petróleo

*pastel: Pastel. Pastiza

pijama: Pijama

pastilla: Pastilla

piku: Higo

** patata: Patata

*pikutara joan: Irse al diablo

*patrika: Bolsillo. Poltsiko, sakela

** pila: Montón. Mordo

*patroi: Patrón/a

pilare: Pilar, columna. Zutabe

*pattar: Aguardiente

pilatu: Amontonar, acumular. Metatu

patu: Destino, hado. Zori

** pilota: Pelota

*patxada: Tranquilidad, flema

pilota-joko: Juego de pelota

** pauso: Paso. Urrats

pilotaleku: Frontón. Frontoi

*pazientzia: Paciencia

*pilotari: Pelotari

-pean: Debajo de. -Aren azpian

pilotu: Piloto

** pena: Pena

pilpira: Latido, palpitación. Taupada

*penagarri: Lamentable, penoso/a

pilpiratu: Latir, palpitar

*pentsaera: Mentalidad, pensamiento (modo de pensar). Pentsamolde

pinpilinpauxa: Mariposa. Tximeleta, inguma

*pentsamendu: Pensamiento

*pintatu: Pintar. Margotu

** pentsatu: Pensar

pintore: Pintor/a

peoi: Peón

*pintura: Pintura. Margo

perpaus: Frase. Esaldi

pintzel: Pincel

*perretxiko: Seta, hongo

*pinu: Pino

pertsiana: Persiana

pinudi: Pinar. Lerdoi

** pertsona: Persona

pipa: Pipa

*pertsonaia: Personaje

*piper: Pimiento

pertsonal: Personal

*pisatu: Pesar

*petral: Latoso/a, ruin, de mal genio

pistola: Pistola

** pisu: 1 Piso. 2 Pesado/a

poeta: Poeta. Olerkari

pitinka: Poco a poco. Apurka

** poliki: 1 Despacio. 2 Bonitamente. Astiro

*pitxer: Jarra. Txarro pitzatu: Agrietarse, rajarse. Zartatu pixa: Orina. Txiza, gernu *pixa egin: Orinar. Txiza egin ** pixka bat: Un poco *pixkanaka: Poco a poco, paulatinamente pixontzi: 1 Orinal. 2 Meón/a piztia: Alimaña ** piztu: 1 Encender. 2 Resucitar. Biztu *plan: Plan plangintza: Planificación plano: Plano planta: Aspecto, figura. Itxura *plastiko: Plástico plataforma: Plataforma ** plater: Plato platerkada: Plato lleno ** plaza: Plaza plazer: Placer. Atsegin pobre: Pobre. Txiro, behartsu pobretasun: Pobreza. Pobrezia, txirotasun *poesia: Poesía. Olerki

** polit: Bonito/a *politika: Política politikari: Político/a *polito: Lindamente. Poliki, ederki *polizia: Policía *poltsiko:Bolsillo. Sakela porrokatu: 1 Empedernido/a. 2 Deshacer,destruir porrot egin: Fracasar. Pot egin porrot: Fracaso *porru: Puerro *portatu: Portarse *portu: Puerto posible: Posible *pospolo: Cerilla *posta: Correo(s), correspondencia posta elektroniko: Correo electrónico posta-zerrenda: Lista de correo postari: Cartero/a postetxe: Correos, estafeta de correos postontzi: Buzón de correos postontzi elektroniko: Buzón de correoelectrónico

postu: Puesto

presio: Presión

*poto: Bote. Poto

*preso: Preso/a

*potolo: Gordo/a, regordete/a. Gizen, lodi

presondegi: Prisión, cárcel. Espetxe, kartzela

poz eman: Alegrar

*prest egon: Estar dispuesto/a

poz hartu: Alegrar(se)

prestaera: Preparación, preparativo

** poz: Alegría, regocijo

** prestatu: Preparar(se)

*pozgarri: 1 Agradable, que alegra. 2 Estímulo

prestigio: Prestigio

** pozik: Contento/a. Kontent, gustura pozoi: Veneno pozoitsu: Venenoso/a pozoitu: Envenenar. Edendu

prestu: Honrado/a, formal preziatu: Apreciado/a, precioso/a *prezio: Precio. Salneurri *primeran: Estupendamente bien

*poztu: Alegrar(se). Alaitu

*printzatu: Rajarse, agrietarse. Pitzatu, arra-kalatu, artesitu

** prakak: Pantalones. Galtzak

printze: Príncipe

praktika: Práctica

printzesa: Princesa

praktikatu: Practicar

*proba: Prueba, apuesta. Dema

praktiko: Práctico/a

*probatu: Probar

predikatu: Predicar

*probetxu: Provecho, beneficio. Onura

*premia: Necesidad. Behar, beharrizan

probetxugarri:Provechoso/a. Onuragarri

premiazko: Necesario/a. Beharrezko prentsa: Prensa *preparatu: Preparar. Prestatu ** presa: 1 Prisa. 2 Presa presaka: De prisa, a prisa presentzia: Presencia

probintzia: Provincia ** problema: Problema. Arazo profeta: Profeta programa: Programa. Egitarau proiektu: Proyecto

promes: Promesa

puru: 1 Puro/a, limpio/a. 2 Cigarro puro. Zigarro (ipar.)

propaganda: Propaganda

** puska: Pedazo, trozo. Zati

*propio: 1 Propio/a. 2 Expresamente, a propósito. Bere, norbere.

*puskatu: Romper(se). Apurtu, hautsi, txikitu

*proposatu: Proponer

*pusketa: Trozo. Zati

protesta: Protesta

*putz egin: Soplar

protestatu: Protestar

*putzu: Pozo

publiko: Público. Ageriko, jendaurreko

*puztu: Inflar, hinchar

*punta: Punta ** puntu: Punto puntu egin: Hacer punto purrust egin: Refunfuñar purrustada: Refunfuño, desaire

R -raino: Hasta

-renmenpe(an) egon: Depender de, estarsubordinado/a a. -ren mende egon

-renbidez: Mediante, por medio de. renbitartez

-ri buruz: Respecto a. -ri dagoki

S *sabai: 1 Techo. 2 Desván

** sagar: Manzana

*sabel: 1 Vientre. 2 Seno

*sagardo: Sidra

sagarrondo: Manzano

*sala: Sala

*sagu: Ratón

salaketa: Denuncia, acusación

saiakera: Ensayo

*salatu: Denunciar, acusar

** saiatu: Esforzarse, empeñarse, intentar. Ahalegindu

*salbatu: Salvar(se)

saihestu: 1 Desviar(se). 2 Evitar

salbazio: Salvación. Salbamen, salbamendu

*saihets: 1 Costilla. 2 Costado

salbu: Salvo, excepto. (Izan) ezik

*sail: 1 Parcela. 2 Grupo. 3 Sección, depar-tamento

salbuespen: Excepción

sailkapen: Clasificación

salbuetsi: Exceptuar. Kendu, kanpoan utzi

sailkatu: Clasificar

*salda: Caldo

*saio: 1 Intento. 2 Actuación, sesión

saldo: 1 Montón, abundancia. 2 Manada,multitud

*sakabanatu: Esparcir, dispersar(se). Barreiatu *sakatu: 1 Pulsar, pisar, apretar. 2 Estrujar. 3 Pisar, pisotear sake: Saque

** saldu: Vender salerosi: Comerciar, traficar salerosketa: Compraventa

sakela: Bolsillo. Poltsiko

salerosle: Comerciante, traficante. Merkatari

*sakon: Profundo/a

salgai: 1 Mercancía. 2 En venta

sakondu: Profundizar

salmenta: Venta

sakonera: Profundidad (dimensión)

salneurri: Precio de venta. Prezio

sakontasun: Profundidad, hondura

*saltatu: Saltar

sakratu: Sagrado/a

** salto: Salto. Jauzi

sakrifikatu: Sacrificar(se)

salto egin: Saltar. Jauzi egin, saltatu

sakrifizio: Sacrificio

saltoki: Puesto de venta

sakristau: Sacristán

saltsa: Salsa

sakristia: Sacristía

saltsero: Salsero/a

saltxitxa: Salchicha

*sariketa: Concurso

*saltzaile: 1 Vendedor/a. 2 Traidor/a

*saritu: Premiar

** samar: Un poco, bastante

sarraila: Cerradura, cerraja

samin: 1 Aflicción. 2 Amargo/a

*sarrera: 1 Entrada. 2 Ingreso. 3 Introducción

*samur: 1 Tierno/a. 2 Enfado samurtasun: Ternura sandalia: Sandalia sandia: Mengano *sano: 1 Sano/a, franco/a, de carácter abier to. 2 Muy, mucho/a *santu: Santo/a. Saindu sarde: 1 Horca, tridente. 2 Bifurcación *sardexka: Tenedor *sardina: Sardina *sare: Red *sargori: Bochorno, calor pesado *sari: Premio

** sarri(tan): Frecuentemente. Maiz ** sartu: 1 Entrar. 2 Meter *sasi: Zarza, matorral sasi-: Seudo-, falso/a *saski: Cesta, cesto, canasta. Otarre, otzara ** sasoi: 1 Época. 2 Salud sator: Topo sega: Guadaña segatu: Segar *segida: Continuación ** segitu: Seguir. Jarraitu, jarriki

*segituan: Enseguida. Berehala

seiehun: Seiscientos/as

segundo: Segundo

seigarren: Sexto/a

*segur aski: Seguramente. Ziur aski

seihileko: Semestre

segurantza: Seguridad. Segurtasun

seilu: Sello. Zigilu

segurtatu: Asegurar. Ziurtatu

seinalatu: Señalar

** seguru: Seguro. Segur, ziur

*seinale: Señal

*sehaska: Cuna. Kuma

** sekula (ere) ez: Jamás, nunca

sei: Seis

sekulako: Enorme, excelente. Egundoko

semaforo: Semáforo

*sikatu: Secar. Lehortu

** seme: Hijo

*siku: Seco. Lehor

*seme-alabak: Hijos en general, hijos e hijas

silaba: Sílaba

semetzat (alabatzat) hartu: Adoptar sen: 1 Instinto. 2 Sentido *senar: Marido

simaur: Estiércol. Gorotz sinadura: Firma sinadura digital: Firma digital *sinatu: Firmar. Izenpetu

*senar-emazteak: Marido y mujer, matri-monio. Andre-gizonak

sindikatu: Sindicato

*senargai: Novio

sinesgaitz: Increíble. Sinestezin

*sendagai: Medicina, medicamento

sineskeria: Superstición

*sendagile: Médico/a. Mediku, osagile

*sinesmen: Fe. Fede

*sendatu: Curar(se)

*sinetsi: Creer

*sendi: Familia.

singular: Singular

*sendo:Fuerte, firme

sinple: Sencillo/a, simple

*senide: 1Hermano/a. 2 Pariente

*sistema: Sistema

*sentibera: Sensible. Sentikor

so egin: Mirar. Begiratu

*sentimendu: Sentimiento

*sobera: Demasiado/a. Gehiegi, larregi

sentipen: Sensación

*sobratu: 1 Sobrar. 2 Ahorrar. Sobran egon

*sentitu: Sentir *serio: Serio/a serora: 1 Sacristana. 2 Monja seta: Obstinación, terquedad. Tema setatsu: Obstinado/a, terco/a. Tematsu *sexu: Sexo sexual: Sexual. Sexu-

sofa: Sofá *soil: 1 Pelado/a. 2 Sencillo/a soilik: Solamente, únicamente. Bakarrik,soilki soinean eraman: 1 Llevar puesto. 2 Llevara cuestas *soineko: Vestido de mujer

** soinu: 1 Sonido. 2 Música. 3 Acordeón

*sorta: 1 Manojo. 2 Colección. 3 Carga

soinu-jotzaile: Músico, instrumentista

** sortu: 1 Concebir. 2 Nacer. 3 Crear. 4 Surgir

*soka: Cuerda

sos: Dinero. Diru

sokatira: Apuesta de cuerdas en la que losdos bandos tratan de arrastrarse mutuamente

sosegu: Sosiego, tranquilidad

solas: Charla, conversación

sotil: 1 Robusto/a, hermoso/a. 2 Noble

solasaldi: Conversación, rato de charla. Hizketaldi

soto: Sótano, bodega

*soldadu: Soldado

sozialista: Socialista

*soldadutza: Servicio militar. Soldaduska

** su: Fuego

*soldata: Sueldo solido: Sólido/a *solomo: Lomo de cerdo/a. Azpizun soluzio: Solución. Konponbide, irtenbide sonatu: Famoso/a. Famatu, ospetsu, entzu-tetsu *sorbalda: Hombro

sostengatu: Sostener

sozial: Social

su eman: Dar fuego su hartu: Inflamar(se) subjektu: Sujeto ** sudur: Nariz sudur-zapi: Pañuelo. Mukizapi *suertatu: Acontecer casualmente, hallarse casualmente

*sorgin: Bruja

*suerte: 1 Suerte. 2 Clase, tipo. Zori, zorte

sorginkeria: Brujería

sufritu: Sufrir

*soro: Terreno cultivado. Alor

sugandila: Lagartija

suhar: Fogoso/a, entusiasta. Gartsu

sugar: 1 Llama de fuego. 2 Ardor

*suhi: Yerno

*suge: Culebra, serpiente

suhiltzaile: Bombero/a

*sukaldari: Cocinero/a

surf egite: Navegación

** sukalde: Cocina

*susmatu: Sospechar

*sukar: Fiebre. Kalentura

*susmo: Sospecha, recelo. Errezelo

*sumatu: Barruntar, presentir

*sustrai: 1 Raíz. 2 Origen. Erro

sumendi: Volcán

*sutan egon: 1 Arder. 2 Estar enfurecido/a

sumin: Furor, cólera

*sute: Incendio

sumindu: Encolerizar

sutegi: Fragua

suntsitu: 1 Destruir. 2 Desaparecer supermerkatu: Supermercado

*sutondo: Parte cercana al fuego, al hogar

supituki: De repente. Tupustean, bat-batean

sutu: Enfurecerse suziri: Cohete

suposatu: Suponer, creer

T . *tabako: Tabaco tabako-denda: Estanco

tamal: Lástima

** taberna:Bar, taberna

tamalez: Desgraciadamente. Zoritxarrez

tabernari: Tabernero/a

*tankera: Forma, traza. Itxura

takoi: 1 Tacón. 2 Talón

*tanta: Gota

*talde: Grupo

tantai: 1 Arbol bravío. 2 Persona alta

talo: 1 Talo. 2 Torta de maíz

*tapa: Tapa

taloi: Talón

*tapatu: Tapar, cubrir. Estali

*tamaina: Medida

tapiz: Tapiz

tarifa: Tarifa tarifa finko: Tarifa plana

eskuko telefono: Teléfono móvil. Poltsikoko telefono

tarta: Tarta

telefonoz deitu: Llamar por teléfono. Telefonoz hots egin

** tarte: 1 Distancia. 2 Intervalo. Distantzia

telegrafo: Telégrafo

tartean: Entre medias tarteka: A ratos tarteka-marteka: A ratos libres, de vez en cuando

telegrama: Telegrama tema: Obstinación, terquedad. Seta tematsu: Obstinado/a, terco/a. Setatsu tenis: Tenis

tartekatu: Intercalar

tenore: Tiempo, ocasión. Garai

tarteko: 1 Pariente. 2 Intermedio

tenperatura: Temperatura. Hozbero

taupada: Latido, palpitación. Pilpira

tentatu: Tentar. Zirikatu

taxi: Taxi

*tente: Tieso/a, erguido/a

taxilari: Taxista. Taxi-gidari

tentel: Tonto/a, imbécil. Ergel, babo, lelo

taxu: 1 Traza, aspecto. 2 Orden. 3 Habilidad

tentsio: Tensión

taxutu: Arreglar, ordenar *te: Té *teatro: Teatro tegi: 1 Almacén, depósito. 2 Establo *teila: Teja *teilatu: Tejado teknika: Técnica *tela: Tela. Oihal, ehun *telebista: Televisión ** telefono: Teléfono

termometro: Termómetro terraza: Terraza testamentu: Testamento testigu: Testigo. Lekuko testu: Texto testuinguru: Contexto tigre: Tigre tindatu: 1 Teñir. 2 Pintar tinkatu: Apretar, oprimir tinko: Firme, consistente *tinta: Tinta

*tipula: Cebolla

torloju: Tornillo

** tira: 1 Atracción. 2 ¡Bueno!, ¡Vamos!

tortilla: Tortilla. Arrautzopil

*tirabira: 1 Estirón. 2 Disputa. Gorabehera,liskar

*totel: Tartamudo/a

** tiratu: Tirar, estirar *tiro: Tiro tiro egin: Disparar titulu: Título ** tokatu: Tocar. Egokitu ** toki: Sitio, lugar. Leku tokialdatu: Trasladar(se), cambiar de lugar. Tokiz aldatu tolesgabe: Sencillo/a, sin doblez *tolestu: Doblar *tomate: Tomate tona: 1 Tonelada. 2 Peca, lunar *tontakeria: Tontería *tonto: 1 Tonto/a. 2 Lento/a, soso/a *tontor: Cima, cumbre. Gailur tonu: Tono ** topatu: Encontrar. Aurkitu topo egin: Encontrarse con alguien toreatu: Torear

traba: Estorbo, impedimento *traba egin: Estorbar trabatu: Atascarse, enredarse trabes: Apuesta. Apustu trafiko: Tráfico *tragatu: 1 Tragar. 2 Matar (sobre todo animales). Irentsi *trago: Trago traidore: Traidor/a. Saltzaile traje: Traje trakeskeria: Torpeza. Baldarkeria *trakets: Torpe. Baldar traktore: Tractor tranbia: Tranvía ** trankil: Tranquilo/a. Lasai *tranpa: Trampa transmisio: Transmisión *trapu: Trapo. Zapi traste: Cacharro, trasto tratatu: Tratar, tratado

*tori: ¡Toma! *tratu: Trato

trebetasun: Habilidad

*trebe: Hábil. Iaio

** tren: Tren

*trenbide: Vía férrea

*txakolin: Chacolí

*tresna: Instrumento, herramienta, apero. Lanabes, erreminta

** txakur: Perro/a txalet: Chalet

tresneria: Conjunto de utensilios o instrumentos

*txalo: Aplauso

triangelu: Triángulo

txalo(ak) jo: Aplaudir. Txalotu, txalo egin,txalo jo

*trinko: 1 Compacto/a, macizo/a. 2 Denso/a

txalogarri: Digno de aplauso

*tripa: Tripa

*txalupa: Lancha

tripontzi: Glotón/a, comilón/a. Tripazain,sabelkoi

*txamarra: Chaqueta. Jaka

** triste: Triste

txandaka: Por turnos, alternativamente

*tristura: Tristeza

txango: Excursión

trokatu: Retorcer(se). Bihurritu

*txano: 1 Capucha. 2 Filtro

trukatu: Cambiar. Truke egin

*txanpon: Moneda

*truke: Cambio *trumoi: Trueno. Ostots

txantxa: Chanza, broma. Broma, adar-jotze

trumoia jo: Tronar

*txantxetan: En broma

tunel: Túnel

txapa: Chapa

tuntun: 1 Tonta. 2 Tamboril. 3 Acentor

** txapel: Boina

tupustean: De repente. Supituki, bat-batean

*txapeldun: Campeón/a

turista: Turista

** txar: Malo/a

turroi: Turrón tturuta: Corneta

txarkeria: 1 Acción mala, fechoría. 2 Maldad. Okerkeria, gaiztakeria

*txabola: Chabola, cabaña. Etxola

txarro: Jarra. Pitxer

*txahal: Ternero/a

*txartel: Billete. Billete, tiket

*txanda: Turno, vez

*txapelketa: Campeonato

*txarto: Mal, de mala manera. Gaizki

txilin: Campanilla

txat: Chateo. Berriketa

*tximeleta: Mariposa. Pinpilinpauxa, inguma

txeke: Cheque txera: 1 Cariño. 2 Acogida txeratsu: Cariñoso/a. Amultsu txerri: Cerdo/a. Zerri, urde txerriki: Carne de cerdo/a txertatu: 1 Vacunar. 2 Injertar *txerto: 1 Vacuna. 2 Injerto ** txiki: Pequeño/a txikitan: En la infancia, de pequeño/a *txikitu: Romper(se). Puskatu, hautsi, apurtu

*tximinia: Chimenea. Kebide *tximino: Mono/a *tximista: Rayo txingar: Brasa, rescoldo *txingor: Granizo. Kazkabar txindurri: Hormiga txinparta: Chispa *txipiroi: Calamar txirla: Chirla txiro: Pobre. Behartsu

txilibitu: 1 Silbato. 2 Pito. 3 Gallano ttxirrin: Timbre

*txoko: Rincón. Zoko

txirrindulari: Ciclista. Ziklista, bizikletari

*txokolate: Chocolate

*txiste: Chiste. Izkirimiri

txorakeria: Tontería. Tontakeria, ergelkeria

txistor: Chorizo delgado

** txori: Pájaro

*txistu: 1 Chistu. 2 Silbido. 3 Saliva

txoriburu: Casquivano/a, ligero/a de cascos

txistua jo: Silbar. Txistu egin txit: Muy. Oso txita: Pollito/a txitxirio: Garbanzo. Garbantzu *txo: 1 Voz para llamar a muchachos o amigos. 2 Muchacho que ayuda en el barco

*txorizo: Chorizo. Lukainka txosten: Informe txotxolo: Lelo/a, bobo/a txu: Saliva. Listu, txistu txu egin: Escupir. Txistua bota, listua bota

*txukun: 1 Limpio/a. 2 Cuidadoso/a

*txuleta: Chuleta

*txukundu: Limpiar

txunditu: Asombrar(se). Harritu

txukuntasun: Aseo, limpieza. Garbitasun

-tzeko zorian egon: Estar a punto de.tzear egon

U ubide: Acequia, conducto de agua

ukabilkada: Puñetazo

** uda: Verano. Udara

ukan: Haber, tener. Izan (iragankorra)

** udaberri: Primavera

*ukatu: Negar

udal: Ayuntamiento

ukimen: Sentido del tacto

*udaletxe: Ayuntamiento, casa consistorial. Herriko etxe, herri-etxe

ukipen: Contacto

*udare: Pera. Madari ** udazken: Otoño

** ukitu: Tocar *uko egin: Renunciar, rehusar *ukondo: Codo. Ukalondo

*ugaldu: Multiplicarse, propagarse. Ugaritu

ukuilu: Cuadra. Korta

*ugari: Abundante. Oparo

ulermen: 1 Entendimiento. 2 Comprensión

ugaritasun: Abundancia. Oparotasun *ugazaba: Amo/a, patrón/a

ulertezin: Incomprensible

uharte: Isla. Irla

** ulertu: Entender, comprender. Konprenitu,aditu

uhin: Ola. Olatu

ulu: Aullido

uholde: Inundación, aluvión

uluka: Aullando

*ukabil: Puño

*ume: 1 Niño/a. 2 Crío/a

umezurtz: Huérfano/a

urlia: Fulano

*umil: Humilde. Apal

urmael: Estanque

umiltasun: Humildad. Apaltasun

urperatu: 1 Hundir(se). 2 Sumergir(se)

** umore: Humor

urradura: Rasgadura, rasguño. Urratu

*une: 1 Momento. 2 Espacio

*urrats: Paso. Pauso

unibertsitate: Universidad

*urratu: 1 Rasgar. 2 Infringir

unibertso: Universo

** urre: Oro

untxi: Conejo

urreztatu: Dorar

upa: Tonel, cuba. Upel

*urri: 1 Octubre. 2 Escaso/a

** ur: Agua

urrikaldu: Compadecer(se). Errukitu

*urak hartu: Encogerse (la ropa)

*urriki izan: Compasión, misericordia. Erruki, gupida izan

urardo: Sangría uraza: Lechuga. Letxu *urdai: Tocino *urdaiazpiko: Jamón *urdail: Estómago urde: 1 Cerdo/a. 2 Sucio/a ** urdin: Azul *urduri: Nervioso/a. Larri urduritu: Preocuparse, inquietarse. Larritu

** urrun: Lejos. Urruti urrundu: Alejar(se). Aldendu *urruti: Lejos. Urrun urtaro: Estación del año *urtarril: Enero ** urte: Año ** urtebete: Un año ** urtebetetze: Cumpleaños ** urtero: Anualmente

ureztatu: Regar

urtsu: Acuoso/a, jugoso/a

urguilu: Orgullo. Harrotasun

*urtu: 1 Derretir(se). 2 Fundir(se). 3 Disolver(se)

urkamendi: Horca, patíbulo *urkatu: Ahorcar(se) urki: Abedul

usadio: Uso, costumbre usaimen: Sentido del olfato

** usain: Olor

*uso: Paloma

usaindu: 1 Oler. 2 Olfatear

uste: Opinión, creencia

usin egin: Estornudar. Doministiku egin ** uste ukan/izan: Creer, opinar

*uzker: Pedo, flato. Puzker

*ustekabe: Imprevisto, sorpresa. Ezuste

uzki: Ano. Ipurtzulo

ustekabean: Imprevistamente

uzta: Cosecha

*ustel: Podrido/a

uztai: Aro, arco

*usteldu: Pudrirse, corromperse

*uztail: Julio

*ustez: 1 Al parecer. 2 En opinión de

uztarri: Yugo

** utzi: Dejar. Laga

uztartu: Uncir, ligar

uxatu: Espantar

W web gune: Sitio web

web helbide: Dirección de web web orri: Página web

X *xaboi: Jabón *xafla: Plancha xarma: Encanto. Lilura xarmagarri: Encantador/a

xede: Intención, propósito, objetivo. Helburu, jomuga xehatu: Desmenuzar xehe: 1 Menudo/a. 2 Llano/a, sencillo/a

*xehetasun: Detalle

xingola: Cinta, banda

xentimo: Céntimo

*xume: 1 Pequeño/a. 2 Humilde, sencillo/a

*xerra: 1 Filete. 2 Rebanada

Z ** zabal: 1 Ancho/a. 2 Abierto/a

** zain: 1 Vena. 2 Raíz

** zabaldu: 1 Abrir. 2 Ensanchar. 3 Esparcir(se) zabalera: Anchura *zabalik: Abierto/a. Irekita zabalkunde: Difusión, propaganda *zabar: Abandonado/a *zabor: Escombro, basura zahagi: Odre, pellejo ** zahar: Viejo/a ** zahartu: Envejecer zahato: Bota de vino

zain egon: Aguardar, estar esperando ** zaindu: Cuidar. Artatu, jagon *zakar: 1 Basura. 2 Brusco/a *zakarrontzi: Cubo de basura *zakil: Pene *zaku: Saco zakur: Perro/a *zalantza: Duda.

zahi: 1 Salvado. 2 Caspa

zalantzan egon: Dudar. Duda-mudatanegon, duda egin

** zail: Difícil

*zalaparta: Alboroto, agitación

zaildu: 1 Dificultar. 2 Curtirse, endurecerse

*zaldi: Caballo

** zailtasun: Dificultad

zaldun: Caballero ** zale: Aficionado/a

*zaletasun: Afición

** zati: Trozo, parte

zaletu: Aficionarse

*zatiketa: División

zali: Cucharón

*zatitu: Partir, dividir

*zama: Carga. Karga

*zaunka: 1 Ladrido. 2 Ladrando

zamatu:

*zauri: Herida

Cargar. Kargatu

*zauritu: Herir

*zango: Pierna. Hanka

zazpi: Siete

zanpatu: Aplastar, oprimir

zazpiehun: Setecientos/as

*zapaldu: 1 Pisar. 2 Oprimir

zazpigarren: Séptimo/a

zapalkuntza: Opresión. Zapalketa

** zehar (-an): A través de. Barrena (-an)

*zaparrada: Chaparrón zapart egin: Estallar, reventar

*zeharka: 1 Indirectamente. 2 De costado,de refilón

** zapata: Zapato

zeharkatu: Atravesar

zapata-denda: Zapatería

*zeharo: Completamente. Erabat

*zapatari: Zapatero/a. Zapatagin

*zehatz: Exacto/a

*zapatu: Sábado. Larunbat

zehazki: Exactamente. Zehatz-mehatz

*zapi: Trapo, paño

zehaztasun: Exactitud

zapore: Sabor, gusto

*zehaztu: Precisar, concretar

*zarata: Ruido. Hots

** zein: Cuál

zaratatsu: Ruidoso/a

zeinu: Signo

*zarpail: 1 Basto/a. 2 Andrajoso/a

zeken: Tacaño/a, avaro/a. Zikoitz, zuhur

*zartada: 1 Bofetada. 2 Golpe. Zartako *zartagin: Sartén

*zekor: Ternero/a, novillo/a. Idisko. Urrixa

*zartatu: Agrietarse, rajarse. Pitzatu

*zelai: 1 Campo. 2 Prado. 3 Llano/a

*zatar: 1 Feo/a. 2 Trapo

*zelako: Cómo, de qué características. Nolako

*zelan: Cómo, de qué manera. Nola

*zerbitzu: Servicio

zelatan egon: Estar al acecho

*zeregin: Quehacer, tarea

zelatari: Acechador/a, vigía

*zeren: Porque

zelatatu: Acechar

*zerga: Impuesto

zementu: Cemento. Porlan

zergati: Causa, porqué. Kausa

*zenbait: Algún/a, algunos/as

** zergatik: Por qué

*zenbaki: Número

*zerikusi: Relación, que ver

** zenbat: Cuánto/a, cuántos/as

zero: Cero

zenbatean: A qué precio, en cuánto

*zerori: Tú mismo/a, usted mismo/a

zenbatetan: Cuántas veces. Zenbat aldiz

*zerra: Sierra

*zenbatgarren: Qué número

zerraldo: Ataúd. Hilkutxa

zenbatu: Contar, numerar

zerrauts: Serrín

zentimetro: Centímetro

*zerrenda: Lista

zentral: Central

** zerri: Cerdo/a. Txerri, urde

zentsuratu: Censurar

zertan: En qué

zentzatu: 1 Corregir. 2 Formalizarse, entraren juicio

zertara: A qué

*zentzu: 1 Sentido. 2 Juicio, cordura zentzudun: Juicioso/a, sensato/a zentzugabe: Insensato/a, falto/a de juicio ** zer: Qué ** zer edo zer: Algo. Zerbait zer moduz?: ¿Qué tal? ** zerbait: Algo zerbitzari: 1 Servidor/a. 2 Camarero/a *zerbitzatu: Servir

** zertarako: Para qué ** zeru: Cielo zeta: Seda *zeu: Tú mismo/a, usted mismo/a. Zerori *zeuek: Vosotros/as mismo/as. Zerok zezen: Toro zezenketa: Corrida de toros zezen-plaza: Plaza de toros ziba: Peonza, trompo

zibernauta: Cibernauta

*zimur: Arruga

zibil: Civil

zimurtu: Arrugar(se)

zibilizatu: Civilizar(se)

zin: Juramento

zibilizazio: Civilización

*zin egin: Jurar

zientzia: Ciencia

*zinema: Cine. Zinema

zifra: Cifra

zinegotzi: Concejal/a

*zigarro: Cigarro

zinema-areto: Sala de cine

zigilatu: Sellar

zingira: Pantano

zigilu: Estampilla, sello de tampón

*zintz egin: Sonarse

*zigor: 1 Vara. 2 Azote, castigo

zintzarri: Cencerro

zigortu: Castigar

*zintzilika: Colgando, colgado/a. Zintzilik

** zikin: Sucio/a. Lohi ** zikindu: Ensuciar(se). Lohitu *zikinkeria: Suciedad, porquería zikintasun: Suciedad

zintzilikatu: Colgar. Eseki *zintzo: Fiel, honrado/a, bueno/a. Txintxo

zikiro:Carnero castrado

zintzotasun: Fidelidad, honradez, rectitud

zikoina: Cigüeña. Amiamoko

zintzur: Garganta. Eztarri

zikoitz:Tacaño/a, avaro/a. Zeken, zuhur

zipotz: 1 Tapón. 2 Terco/a

*zilar: Plata

*zipriztin: Salpicón, salpicadura

*zilbor: Ombligo

*zira: Chubasquero, impermeable

zilegi: Lícito/a

ziraun: Lución, culebra ciega

zimel: 1 Marchito/a, seco/a. 2 Enjuto/a

ziri: Cuña, varilla

zimeldu: 1 Marchitarse. 2 Arrugarse,ponerse enjuto/a

ziria sartu: Engañar

zimendu: Cimiento

zirin: 1 Excremento de ave. 2 Incitador/a

zimiko egin: Pellizcar. Atximurkatu

zirikatu: 1 Azuzar, hostigar. 2 Tentar

zirku: Circo

*zopa: Sopa

zirkulatu: Circular

*zor: Deuda

zirkulu: Círculo

*zor izan: Deber, adeudar

zirkunferentzia: Circunferencia

zorabiatu: Marear(se)

zirrara: Impresión, emoción

*zorabio: Mareo, vértigo

zirrara eman: Impresionar, emocionar

*zoragarri: Encantador/a

*zirriborro: Garabato, borrador

*zorakeria: 1 Insensatez. 2 Tontería

*zirrikitu: Rendija. Zirritu

zoraldi: Venada, locura (pasajera)

zirrimarra: 1 Garabato, tachón. 2 Boceto,esbozo

*zoratu: Enloquecer(se). Erotu

*zital: Terco/a, canalla *ziur: Seguro/a, cierto/a. Seguru, segur

zori: Suerte, fortuna. Zorte zorigaitz: Desgracia. Zoritxar, zorigaizto

ziurtasun: Seguridad, certeza

zorigaiztoko: Desgraciado/a, infeliz. Zoritxarreko

ziurtatu: Asegurar, certificar

*zorion: Felicidad. Zoriontasun

ziza: Seta

** zorionak: Felicidades

zizare: Lombriz

zorionak eman: Felicitar

zizeilu: Banco, asiento

*zorionez: Afortunadamente

zizka-mizkak: Entremeses, pinchos

zoriontsu: Feliz, dichoso/a. Zorioneko,dohatsu

ziztatu: Picar, pinchar ziztrin: 1 Pequeño/a. 2 Insignificante,mezquino/a

zoritxar: Desgracia *zoritxarrez: Desgraciadamente

zoko: Rincón. Txoko

zorne: Pus

*zola: 1 Suela. 2 Planta del pie. 3 Cimiento

*zoro: Loco/a. Ero

zoli: Fino/a, perspicaz (respecto a los sentidos) *zomorro: Bicho. Mozorro

*zorri: Piojo *zorro: 1 Funda, saco. 2 Bolsa, paquete. 3 Zurrón

*zorrotz: 1 Afilado/a. 2 Exigente

** zulo: Agujero

zorroztu: 1 Afilar. 2 Aguzar

zumardi: 1 Alameda. 2 Olmedo

zorte: Suerte, fortuna. Zori

zume: Mimbre

zortzi: Ocho

*zur: Madera. Egur

zortzigarren: Octavo/a

zurbil: Pálido/a

zortziko: 1 Ocho. 2 Octava. 3 Estrofa deocho versos. 4 Baile vizcaino

zurbildu: Palidecer

zortzikote: Octeto zoru: 1 Suelo, pavimento. 2 Suela *zotin: 1 Hipo. 2 Sollozo zotz: 1 Leña menuda. 2 Palillo. Txotx *zozketa: Sorteo, rifa zozo: 1 Tordo, mirlo. 2 Tonto/a. 3 Soso/a ** zu(k): Usted, tú ** zubi: Puente ** zuek: Vosotros/as ** zuen: Vuestro/a *zuhaitz: Árbol. Arbola zuhaixka: Arbusto. Zuhamuxka zuhaizti: Arboleda. Arboladi *zuhur: 1 Prudente. 2 Avaro/a. 3 Sagaz,perspicaz

** zure: Tuyo/a, de usted zurekin: Contigo zurgin: 1 Carpintero/a. 2 Ebanista ** zuri: 1 Blanco/a. 2 Adulador/a zuringo: Clara de huevo zuritasun: Blancura *zuritu: 1 Pelar. 2 Blanquear *zurrumurru: Rumor. Esamesak *zurrunga egin: Roncar. Zurrungatu zurrupatu: Sorber, chupar. Xurgatu zurrut: Trago, sorbo. Txurrut *zutabe: Columna, pilar. Pilare ** zutik: De pie zutitu: Ponerse de pie ** zuzen: 1 Derecho/a, recto/a. 2 Justo/a,honesto/a

zuhurtasun: 1 Prudencia. 2 Perspicacia,sagacidad. Zuhurtzia

zuzenbide: Derecho

zuku: 1 Zumo, jugo. 2 Caldo

*zuzendari: Director/a

*zulatu: Agujerear

zuzendaritza: Dirección *zuzendu: 1 Dirigir. 2 Corregir

zuzenean: Directamente, en línea recta

zuzentasun: 1 Justicia. 2 Rectitud

zuzenketa: Corrección

zuzi: Antorcha, tea

ESPAÑOL - EUSKARA

A abajo: 1 Behean. 2 Behera

abrazar(se): *Besarkatu. Laztandu

hacia abajo: Beherantz

abrazo: Besarkada

abandonado/a: 1 *Zabar. 2 Utzi

abrevadero: Aska

abandonar: Bertan behera utzi

abrigo: *Beroki

abanico: Haizemaile

abril: *Apiril

abaratar(se): Merkatu

abrir: **Ireki. Zabaldu

abedul: Urki

abrochar(se): Botoia(k) lotu

abeja: *Erle

abuela: **Amona. Amatxi, amama

abierto/a: 1 *Zabalik. 2 **Zabal

abuelo: **Aitona. Aitatxi, aitaita

abismo: *Leize

abundancia: 1 **Aukera. 2 Ugaritasun. Oparotasun

ablandar: *Bigundu abogado/a: Abokatu. Legegizon abollar: Mailatu abono: Ordain. Abonamendu abrasar: *Kiskali

abundante: *Ugari. Oparo aburrido/a: *Aspergarri aburrir(se): Aspertu. Gogaitu acabose: *Akabo

academia: Akademia

aclaración: Argibide

acampar: Kanpatu

aclarar: *Argitu

acaso: **Ote

acobardarse: *Beldurtu. Kikildu

acceso: Atzipen

acogida: 1 Harrera. 2 Onespen. Txera

ruta de acceso: Bide-izen

acompañar: **Lagundu

accidente: *Istripu

aconsejar:Aholkatu. Aholku eman, kontseilatu

acción: Ekintza accionar: **Eragin acebo: Gorosti acechar: Zelatatu aceite: *Olio aceituna: Oliba acelerar: Azeleratu

acordeón: **Soinu acostarse: *Oheratu acostumbrarse: **Ohitu. Jarri actitud: Jarrera actividad: *Ekintza actor/actriz: Antzezle. Jokalari

acento: Azentu

actualmente: Gaur egun. Egungo egunean

aceptar: *Onartu. Ontzat hartu, ontzat eman

actuar: 1 **Jardun. 2 **Jokatu

acequia: Ubide acera: *Espaloi acerca de: Buruz (-ri). acercar(se): *Hurbildu. Hurreratu, inguratu

acuerdo: Akordio de acuerdo: *Ados. Konforme acuoso/a: Urtsu adecuado/a: *Egoki adelantar(se): *Aurreratu. Aurrea hartu

acero: Altzairu

adelante: Aurrera

acérrimo/a: *Amorratu

en adelante: Aurrerantzean. Hemendikaurrera

acertar: **Asmatu acertijo: *Asmakizun. Igarkizun achaque: Aje

adelanto: *Aurrerapen adelgazar: *Argaldu. Flakatu, mehetu

además: **Gainera

administración: Administrazio

adherir(se): Itsatsi

administrador/a:Administratzaile. Administrari

adinerado/a: *Dirudun. Aberats adiós: Agur. Adio

admirable: *Harrigarri. Miragarri, miresgarri

adivinar: 1 **Asmatu. 2 **Igarri adivino/a: 1 Asmatzaile. 2 Igarle afortunadamente: *Zorionez admirador/a: Miresle

afuera: Kanpora

admirar(se): *Miretsi

agachar(se): *Makurtu

adoptar: Semetzat (alabatzat) hartu

agarrar: **Heldu (-ri)

adornar(se): *Apaindu

ágil: **Bizkor

adorno:Apaindura. Apaingarri, edergarri

agitar: **Eragin

aduana: Aduana adulador/a: **Zuri advertencia: Ohartarazpen. Abisu aeropuerto: Aireportu

agosto: *Abuztu agotar(se): *Ahitu. Agortu, bukatu agradable: *Atsegin. Pozgarri agradecer: Eskerrak eman. Eskertu agradecido/a: Esker oneko

afeitar(se): Bizarra moztu. Bizarra kendu,bizarra egin

agradecimiento: Esker on

afición: *Zaletasun

agrandar(se): *Handitu

aficionado/a: **Zale

agresión: *Eraso

aficionarse: Zaletu

agriarse: *Mindu

afilado/a: *Zorrotz

agricultor/a: *Nekazari. Laborari

afilar: Zorroztu

agricultura: Nekazaritza. Laborantza

aflicción: Samin

agrietarse: *Printzatu. Zartatu, pitzatu, arraka-latu, artesitu

aflojar: *Lasaitu

agrio/a: Mikatz. Mingots, garratz

agua: **Ur

aire: **Aire

aguantar: **Eraman. Jasan

airear: Egurastu

aguardar: Zain egon. Itxaron

ajo: *Baratxuri. Berakatz

aguardiente: *Pattar

ajustado/a: **Justu

aguijón: Ezten

ala: *Hegal. Hego

aguijonazo: Eztenkada

alacena: Arasa

águila: *Arrano

alambre: Alanbre. Burdin hari

aguinaldo: Gabonsari

alameda: Zumardi

aguja: *Orratz. Jostorratz (de coser)

alargar: Luzatu

agujerear: *Zulatu

alarma: Alarma

agujero: **Zulo

albañil: *Igeltsero

aguzar: Zorroztu

alboroto: *Iskanbila. Zalaparta

ahí: 1 **Hor. 2 **Horra

alcalde: **Alkate

ahí mismo: *Hortxe

alcantarilla: Estolda

ahijado/a: *Besoetako

alcohol: Alkohol

ahogar(se): *Ito

alegrar(se): *Alaitu. Poztu, poz hartu

ahora: **Orain

alegre: *Alai. Alegera

ahora mismo: **Oraintxe

alegría: **Poz. Alaitasun, alegrantzia

de ahora en adelante: Gaurgero. Aurrerantzean

alejar(se): Urrundu. Aldendu

hasta ahora: Orain arte. Oraindaino para ahora: *Honezkero por ahora: Oraingoz ahorcar(se): *Urkatu ahorrar: *Aurreratu. Aurreztu ahorro: Aurrezki

alero: *Hegal alfabeto: Alfabeto alfombra: Alfonbra algo (en contextos no afirmativos): Ezer. Deus algo (en contextos no negativos): **Zerbait. Zer edo zer

algodón: Kotoi

alimentar(se): Elikatu. Bazkatu

alguien: **Norbait. Nor edo nor

alimento: *Janari

algún/o/a: *Zenbait. Hainbat

alisar: Leundu

algunos/as: **Batzu(e)k. Baten bat

aliso: Haltz

aliento: Arnasa. Hats

allanar: Berdindu. Zelaitu, lautu

aligerar: Arindu

allí: **Han

alimaña: Piztia

allí mismo: **Bertan. Hantxe

alimentación: Elikadura

de allí: 1 Handik. 2 Hango

hacia allí: Harantz

amado/a: *Maite. Laztan

hasta allí: Haraino

amañarse: *Moldatu

alma: *Arima

amanecer: Egunsenti

almacén: Biltegi. Denda, saltoki

amante: Maitale. Amorante

almohada: Burko

amar: Maitatu. Maite ukan/izan

alojarse: Ostatu hartu. Ostatuz egon

amargo/a: *Garratz. Mingots, mikatz, samin

alquilar: Alokatu. Errentan hartu/eman, akuratu

amarillento/a: Horixka

alquiler: Alokairu. Errenta, akura

amarillo/a: Hori

alrededor: Inguruan

ambición: Handinahi

altar: Aldare

ambicioso/a: Handizale

alternativamente: Txandaka

ambiente: **Giro

altibajos: *Gorabeherak

ambulancia: Anbulantzia

alto/a: **Altu. Garai

amenaza: *Mehatxu. Zemai

altura: *Altuera. Garaiera

amenazar: Mehatxatu. Mehatxu egin

alubia: *Babarrun. Indaba

americano/a: Amerikar

ama de casa: *Etxekoandre

amerizar: Itsasoratu

amable: Atsegin. Maitagarri, adeitsu

amigo/a: **Lagun. Adiskide

amistad: Adiskidetasun. Adiskidantza

animo: *Adore

amo/a: *Ugazaba

animoso/a: Adoretsu

amontonar: Pilatu. Metatu

aniquilar: Deuseztatu. Ezereztatu

amor: Maitasun. Amodio

ano: Uzki. Ipurtzulo

amparo: *Babes

anoche: *Bart

ampolla: *Baba

anochecer: Ilundu. Gautu

amuleto: Kutun

anteayer: *Herenegun

análisis: Analisi

antemano y de antemano: Aldez aurretik. Aurretiaz, aurrez

ancho/a: **Zabal anchoa: *Antxoa anchura: Zabalera anciano: *Agure. Zahar

antepasado: Arbaso. Asaba anterior: Aurreko antes: **Lehen. Lehenago

ancla: Aingura

cuanto antes: Lehenbailehen. Ahalik lasterren,albait lasterren

anda: **Hara!

lo antes posible: Ahal bezain laster

andar: **Ibili

un poco antes: Lehentxeago

andar mendigando: Eskean ibili

antibiótico: Antibiotiko

andrajoso/a: *Zarpail. Arlote

antiguamente: *Antzina. Aspaldi

ángel: *Aingeru

antigüedad (cualidad.): Antzinatasun

anguila: Aingira

antigüedad (época): Antzinate

ángulo: Angelu

antorcha: Zuzi

angustiar(se): Atsekabetu. Nahigabetu

anualmente: **Urtero

anillo: *Eraztun

anudar: Korapilatu

animación: Animazio

anunciar: Iragarri

animal: *Animalia. Abere

anuncio: Iragarki. Iragarpen

animar: *Animatu. Adore eman

anzuelo: Amu

añadir: *Erantsi. Gehitu

aprecio: Estimazio

año: **Urte

aprender: **Ikasi

año escolar: Ikasturte

apresurar: Arindu

el año pasado: **Iaz

apretado/a: **Estu

estación del año: Urtaro

apretar: 1 *Estutu. 2 *Sakatu

este año: **Aurten

aprieto: *Larrialdi

apagar: **Itzali. Amatatu

apropiado/a: Apropos

apalear: Makilatu

apropiarse: *Bereganatu

aparato: **Aparailu

aprovechar: *Aprobetxatu

aparato eléctrico: Etxetresna elektrikoa

que aproveche: On egin!

aparcamiento: Aparkaleku

aproximadamente: **Inguru

aparcar: Aparkatu

apto/a: Gai. Gauza

aparecer: **Agertu. Azaldu

ser apto/a: Gai izan

apartamento: Apartamentu

apuesta: *Apustu. Dema, proba

apellido: *Abizen. Deitura

apuesto/a: Apain

apetito: Jangura

apurado/a: **Larri. Estu

aplastar: Zanpatu

apurar(se): *Estutu. Larritu

aplaudir: Txalo(ak) jo. Txalotu, txalo egin

apuro: Estutasun. Estualdi

aplauso: *Txalo aplazar: Luzatu aplicación: Aplikazio apoderarse: Jabetu apostar: Apustu egin. Postura egin apreciado/a: Preziatu. Begiko, estimatu apreciar: Estimatu

aquel, aquella, aquello: Hura aquél/aquélla mismo/a: *Bera aquellos/as: **Haiek aquí: 1 **Hemen. 2 **Hona aquí mismo: **Hementxe hacia aquí: Honantz hasta aquí: Honaino

he aquí: Hona hemen

arrastrando(se): *Arrastaka. Herrestan

arado: Golde

arrastrar(se): Narrastu. Herrestatu, narrasean joan

araña: *Armiarma arar: Goldatu árbitro: Arbitro árbol: *Zuhaitz. Arbola arboleda: Zuhaizti. Arboladi arbusto: Zuhaixka. Zuhamuxka arca: *Kutxa archivo: 1 Artxibo. 2 Fitxategi arcilla: *Buztin arco: Arku arco iris: Ostadar. Ortzadar arder: *Sutan egon ardor: Sugar arena: *Hondar. Harea argumento: Argudio árido/a: Agor. Lehor, idor arma: Arma armar(se): *Armatu armario: Armairu aro: Uztai arquitecto/a: Arkitekto arquitectura: Arkitektura arrasar: Suntsitu. Birrindu, erraustu

arreglar(se): **Konpondu. Taxutu arreglo: *Konponketa arrepentimiento: Damu arrepentirse: *Damutu arriba: 1 **Goian. 2 Gora arriesgar(se): Arriskatu arroba: Arroba arroyo: **Erreka arroz: Arroz arruga: *Zimur arrugar(se): Zimurtu. Zimeldu artículo: Artikulu artificial: Artifizial artista: *Artista asar: **Erre ascensor: Igogailu asco: *Nazka. Higuin asegurar: Ziurtatu aseo: Garbitasun. Txukuntasun asesinato: *Hilketa asesino/a: *Hiltzaile. Eraile asiento: *Jarleku. Eserleku, esertoki asignar: Esleitu

asimismo: *Halaber. Orobat, berebat

estar atento/a: Adi egon

asir: **Eutsi

aterrizar: Lurreratu

asociación: *Elkarte

atmósfera: Atmosfera. Egurats

asombrar(se): *Harritu. Txunditu

atracción: **Tira

aspecto: **Itxura. Planta, eite, taxu

atraer: Erakarri

áspero/a: *Latz

atrapar: **Harrapatu

aspiradora: Aspiragailu

atrás: 1 Atzean. 2 *Atzera

aspirina: Aspirina

atravesar: Zeharkatu

asquear(se): *Nazkatu. Higuindu

atrever(se): *Ausartu

asqueroso/a: *Nazkagarri. Higuingarri

atrevido/a: Ausart. Bihoztun

astilla: Ezpal

atún: Atun

astronauta: Astronauta

audacia: Ausardia. Ausartzia, ausartasun

astucia: Maltzurkeria

aula: Gela

astuto/a: *Maltzur

aula de estudio: Ikasgela

asustadizo/a: Izu. Beldurti

aullando: Uluka

asustar(se): *Ikaratu. Izutu, beldurtu

aullido: Ulu

atacar: *Eraso

aumentar: *Gehitu

atadura: *Lotura. Lokarri

aumento: Gehikuntza

atar: **Lotu

aún: *Are

atardecer: *Ilunabar. Arrastiri, arrats

aunque: **Nahiz eta. ... arren, ba... ere

al atardecer: *Iluntzean. Ilunabarrean

autobús: **Autobus

atascarse: Trabatu

automático/a: *Automatiko

ataúd: Hilkutxa. Zerraldo

autor/a: *Egile

atención: 1 *Arreta. 2 Adi!

autoridad (cargo): *Aginte. Agintaritza

atento/a: 1 *Erne (adj.). 2 Adeitsu

autoridad (persona): *Agintari

autovía: Autobide

ay: Ai!. Aiei!

avaro/a: *Zuhur. Diruzale

ayer: **Atzo

ave: *Hegazti

ayuda: **Laguntza. Laguntasun

avena: Olo

ayudante: *Laguntzaile

avenida: Hiribide

ayudar: **Lagundu

aventura: Abentura

ayuno: Barau

avergonzar(se): *Lotsatu

ayuntamiento: *Udaletxe. Herriko etxe, herri--etxe

avería: Matxura. Aberia

azada: *Aitzur

aviador/a: Hegazkinlari

azúcar: *Azukre

avión: *Hegazkin. Aireko

azucarero: Azukre-ontzi

avisar: *Abisatu. Gaztigatu, ohartarazi

azul: **Urdin

aviso: *Abisu. Gaztigu

azuzar: Zirikatu

avispa: Liztor

B bajar: **Jaitsi bachiller: Batxiler

bajo/a: **Baxu.

bachillerato: Batxilergo

bajocubierta: *Ganbara

bailar: Dantzatu. Dantzan egin bailarín/a: *Dantzari

balcón: *Balkoi

baile: **Dantza

ballena: Balea

sitio de baile: *Dantzaleku

balón: *Baloi

bajada: Jaitsiera

bañar(se): *Bainatu

banco: *Banku

bastón: Bastoi

bandeja: Erretilu

basura: *Zabor. Zakar

bandera: Bandera

batir: Irabiatu

bandera vasca: *Ikurrin

bautizar: Bataiatu

baño: *Bainu

bautizo: *Bataio

bar: **Taberna

bazo: *Bare

barato/a:

bebedor/a: Edale

Merke

beber: **Edan bebida: *Edari

barba:*Bizar

beca: Beka

barbería: Bizartegi

becario/a: Bekadun

barbero/a: Bizargin

belén: Jaiotza

barbilla: *Kokots

bellota: Ezkur

barbudo/a: Bizardun

bendecir: *Bedeinkatu

barco: *Itsasontzi. Ontzi

beneficio: Onura. Probetxu, mozkin, etekin,irabazi

barra: Barra barrera: Langa barrio: **Auzo. Auzategi barro: *Lokatz. Lohi base: *Oinarri base de datos: Datu-base básico/a: Oinarrizko bastante: **Nahiko. Samar, aski, dezente bastar: Nahiko izan. Aski izan basto/a: *Zarpail

berza: Aza besar: Musu eman beso: *Musu besugo: Bisigu biberón: Biberoi biblioteca: *Liburutegi bicarbonato: Bikarbonato bicho: *Zomorro. Mozorro bicicleta: *Bizikleta bien: **Ederki. Ederto, ondo, ongi

bienes: *Ondasunak

bombilla: Bonbilla

bienvenido/a: Ongi etorri

bombón: Bonboi

bigote: Bibote

bonitamente: **Poliki

billete: *Txartel. Tiket

bonito/a: **Polit

blanco/a: **Zuri

bordar: Bordatu

blancura: Zuritasun

borde: *Ertz

blando/a: *Bigun

borracho/a: *Mozkor

blanquear: *Zuritu

borrar: Ezabatu

blasfemia: Birao

borrasca: Erauntsi

blusón: Brusa

bosque: **Baso

boca: **Aho

bostezar: *Aharrausi egin

bocadillo: Ogitarteko

bostezo: Aharrausi

bocado: Mokadu. Ahamen

bota: Bota

boceto: Zirrimarra

bota de vino: Zahato

bochorno: *Sargori

bote: *Poto

boda: Ezkontza. Ezteiak

botella: *Botila

bofetada: *Belarrondoko. Masaileko, zartada,zartako

botón: Botoi

boina: **Txapel bola: Bola bolígrafo: *Bolaluma bollo: Opil bolsa: *Zorro bolsillo: *Poltsiko. Patrika, sakela bomba: *Bonba. Lehergailu bombero/a: Suhiltzaile

boxeador/a: Boxeolari brasa: Txingar brazo: **Beso breve: **Labur. Motz brillante: Distiratsu. Distiratzaile brillar: Distiratu brizna: Izpi broma: Broma. Txantxa

en broma: *Txantxetan

burlarse: Iseka egin. Isekatu, burla egin

bronce: Brontze

burlón/a: Isekari

brote: Kimu

burrada: *Astakeria

bruja: *Sorgin

burro/a: **Asto

brujería: Sorginkeria

buscador: Bilatzaile

brújula: Iparrorratz

buscar: **Bilatu

bruma: Lanbro. Gandu

en busca de: **Bila

brusco/a: *Zakar

búsqueda: Bilaketa

brutalidad: Basakeria

butaca: Besaulki

bueno/a: **On

butano: Butano

buey: *Idi

buzón: Postontzi

burla: *Iseka. Burla, irri

buzón de correo electrónico: Postontzielektroniko

C aballero: Zaldun

cabo: 1 *Soka. 2 Lurmutur

caballo: *Zaldi

cabra: *Ahuntz

cabaña: Txabola. Borda, etxola

cabrón: Aker

caber: Kabitu. Sartu

cacique: *Jauntxo

cabeza: **Buru

cada: **Bakoitz

cabina: Kabina

cada uno/a: **Norbera

cable: Kable

diez a cada uno/a: Hamarna

uno/a a cada uno/a: *Bana

calmar(se): Baretu. Lasaitu

cadena: *Katea

calor: 1 **Bero. 2 Berotasun

cadera: Aldaka

calvo/a: Burusoil

caer(se): **Erori. Jausi

calzada: Galtzada

caerse la fruta: Jaulki

calzado: *Oinetakoak

café: **Kafe

calzoncillos: Galtzontziloak

café con leche: *Kafesne

cama: **Ohe

cafetera: Kafeontzi

camaradería: *Laguntasun

cafetería: Kafetegi

camarero/a: Zerbitzari

caída: Erorketa

cambiar(se): **Aldatu. Trukatu, truke egin

caja: *Kutxa. Kaxa caja de ahorros: Aurrezki kutxa cajero/a: Kutxazain calcetines: *Galtzerdiak calcular: Kalkulatu caldo: *Salda calefacción: *Berogailu calendario: *Egutegi calentar(se): *Berotu calidad: Kalitate caliente: **Bero callar(se): *Isildu cállate: *Ixo!

cambio: *Aldaketa. Aldakuntza, truke en cambio: **Ordea. Ostera, aldiz, berriz camello: Gamelu camino: **Bide camión: **Kamioi camisa: **Alkandora. Atorra camiseta: Elastiko campana: *Kanpai. Ezkila campanario: Kanpandorre campanilla: Txilin campeón/a: *Txapeldun campeonato: *Txapelketa

calle: **Kale

campo: 1*Arlo. 2*Landa. Alor, sail, eremu,zelai

calma: Baretasun. Lasaitasun

campo de fútbol: Futbol-zelai

caña: Kanabera

caramba: Alajaina!

cáncer: *Minbizi

carbón: *Ikatz

canción: **Kanta. Abesti

carcajada: *Algara

candil: Kriseilu

cárcel: *Espetxe. Kartzela, presondegi

canela: Kanela

carencia: Ez(a)

cañón: Kanoi

carga: *Zama. Karga

cansancio: **Neke

cargar: *Kargatu. Zamatu

cansar(se): **Nekatu. Leher egin, lehertu

cargo: *Kargu

cansino/a: Neketsu

caricatura: Karikatura

cantante: *Kantari. Abeslari

caricia: *Laztan

cantar: **Kantatu. Abestu

caridad: Karitate

cantidad: *Kopuru. Kantitate

cariño: Maitasun. Txera

en gran cantidad: Erruz

cariñosamente: Maiteki

canto: *Kantu

cariñoso/a: Amultsu. Txeratsu

capacidad: *Gaitasun. Ahalmen

carnavales: *Inauteriak

capaz: **Gai

carne: **Haragi. Okela

ser capaz: Gauza izan. Kapaz izan

carne de cerdo/a: Txerriki

capilla: Kapera

carnero: Ahari

capital: 1 *Kapital. 2 *Hiriburu

carnero castrado: Zikiro

capitán/a: *Kapitain

carnicería: *Harategi

capítulo: Atalburu. Kapitulu

carnicero/a: *Harakin

capucha: *Txano

carnoso/a: Mamitsu

cara: **Aurpegi. Musu, begitarte

caro/a: **Garesti

carácter: *Izaera.

carpintero/a: *Arotz. Zurgin

característica: *Ezaugarri

carrera: *Lasterketa

carretera: *Errepide carretilla: Eskorga carro: *Gurdi carta: *Eskutitz. Gutun, karta cartel: Kartel. Afixa cartero/a: Postari cartón: *Kartoi casa: **Etxe casa de campo: Landetxe casa editorial: Argitaletxe de casa en casa: Etxez etxe casamiento: *Ezkontza casar(se): **Ezkondu. Esposatu casco: Kasko caserío: **Baserri casero/a: 1 *Baserritar. 2 Etxekoi. Etxe zale

castellano (lengua): *Gaztelania. Espainiera castigar: Zigortu castigo: *Zigor castillo: *Gaztelu castizo/a: *Jator catarro: **Katarro. Burutik beherako catedral: Katedral categoría: *Kategoria católico/a: Katoliko catorce: Hamalau causa: Zergati. Kausa cautivo/a: Gatibu cavar: Aitzurtu caza: *Ehiza cazador/a: *Ehiztari cazar: Ehizatu

casi: **Ia. Kasik

cazo: Burruntzali

caso: *Kasu

cazuela: *Kazola

hacer caso: **Kasu egin. Jaramon egin

cebada: Garagar

caspa: Zahi

cebolla: *Tipula

casquivano/a: Txoriburu

ceder: *Amore eman

casta: Kasta

cegar(se): *Itsutu

castaña: *Gaztaina

ceja: *Bekain

castaño: Gaztainondo

celebrar: *Ospatu cementerio: *Kanposantu. Hilerri

cemento: Zementu. Porlan

cerrojo: Sarraila. Morroilo

cena: **Afari

cerveza: *Garagardo

cenar: **Afaldu

cerviz: Garondo

después de cenar: Afalondoan. Afalostean

cesta: *Saski. Otarre, otzara

cencerro: Zintzarri cenicero: *Hautsontzi ceniza: Errauts censurar: Zentsuratu centímetro: Zentimetro central: Zentral centro: 1 Erdigune. 2 Zentro centro de reunión: Biltoki cepillar: Eskuilatu cepillo: Eskuila cera: *Argizari. Ezko cerca: **Hurbil.Gertu, hurran cercano/a: **Hurbil cerdo/a: **Zerri. Txerri, urde cerebro: *Garun. Burmuin cereza: *Gerezi cerilla: *Pospolo cero: **Huts. Zero cerrado/a: Itxita cerradura: Sarraila cerrar: **Itxi. Hertsi

cibernauta: Zibernauta cicatriz: Orbain ciclista: Txirrindulari. Ziklista, bizikletari ciego/a: *Itsu cielo: **Zeru cielo despejado: Oskarbi cielos: *Alajainkoa! Arraioa! cien: Ehun ciencia: Zientzia ciervo: Orein cifra: Zifra cigarro: *Zigarro cigüeña: Zikoina. Amiamoko cima: *Tontor. Gailur cimiento: Zimendu cinco: Bost cincuenta: Berrogeita hamar cine: *Zinema cintura: *Gerri cinturón: *Gerriko circo: Zirku

circular: Zirkulatu

cobardía: Koldarkeria

círculo: Zirkulu

cobertizo: Estalpe

circunferencia: Zirkunferentzia

cobrador/a: Kobratzaile

ciruela: Aran

cobrar: **Kobratu

ciudad: *Hiri

cobre: Kobre

ciudadano/a: Hiritar

cocer: *Egosi

civil: Zibil

coche: Auto. Beribil, automobil

civilización: Zibilizazio

cocido: Lapikoko. Eltzeko

civilizar(se): Zibilizatu

cocina: **Sukalde

claro/a: **Argi

cocinero/a: *Sukaldari

clara de huevo: Zuringo

código: Kode

clase: *Mota. Klase

codo: *Ukondo. Ukalondo

clase trabajadora: Langileria

codorniz: Galeper

de esa clase: **Horrelako

coetáneo/a: Kideko

de esta clase: *Honelako

cohete: Suziri

clasificación: Sailkapen

cojear: Herren egin

clasificar: Sailkatu

cojo/a: *Herren

clavar: Iltzatu. Iltzez josi

cola: *Buztan

clave: Gako

colaborador/a: Lankide

clavel: Krabelin

colada: Lixiba

clavo: *Iltze

colección: Bilduma

cliente: *Bezero

colegio: *Ikastetxe

clima: Klima

colgando: *Zintzilika. Zintzilik

clínica: Klinika

colgar: Zintzilikatu. Eseki

cobarde: Koldar. Beldurti

coliflor: Azalore

colina: Muino

comisión: *Batzorde

collar: Lepoko

como: **Bezala

colocar: *Ezarri. Jarri, kokatu

cómo: 1 *Nolako. 2 *Nola. Zelako, zelan

color: **Kolore

comodidad: Erosotasun

columna: *Zutabe. Pilare, habe

cómodo/a: *Eroso

columna vertebral: *Bizkarrezur

compadecer(se): Errukitu. Urrikaldu

coma: Koma

compañía: Konpainia

comando: Komando

comparación: *Konparazio

comarca: Eskualde

comparar: *Konparatu. Alderatu, erkatu

combinar: Konbinatu

compasión: Erruki. Urriki, gupida

comedia: *Komedia

competición: Lehiaketa

comedor: *Jangela. Jantoki

competir: Lehiatu

comensal: Mahaikide. Bazkaltiar, bazkaldar

complementario/a: Osagarri

comenzar: **Hasi comenzar a: *Ekin (-ri) comer: 1 **Jan. 2 **Bazkaldu comerciante: Merkatari. Salerosle comerciar: Salerosi comercio: Merkataritza. Merkatalgo comestible: Janari. Jaki cómic: Komiki cómico/a: Komiko comida: 1 Jan. 2 **Bazkari comienzo: **Hasiera comilón/a: Jatun. Jale

completamente: *Zeharo. Erabat completar: *Osatu componer: *Moldatu compra: *Erosketa comprador/a: *Erosle comprar: **Erosi compraventa: Salerosketa comprender: *Konprenitu. Ulertu, aditu comprensión: Ulermen compromiso: Konpromiso comunicación: Komunikazio comunión: Jaunartze. Komunio

comunismo: Komunismo

congelador: Izozkailu

comunista: Komunista

congreso: Biltzar

concebir: **Sortu

conjugar: **Jokatu

concejal/a: Zinegotzi

conjunto: *Multzo

concha: Maskor

conmigo: Nirekin

conciencia: Kontzientzia

conocer: **Ezagutu

concierto: Kantaldi. Kontzertu

conocido/a: **Ezagun

concretar: *Zehaztu

conocimiento: 1 *Ezaguera. 2 Konorte. Ezagutza, korde

concreto/a: Zehatz concurso: *Sariketa. Norgehiagoka, lehiaketa

conquista: Konkista consecuencia: *Ondorio

condenar: Gaitzetsi. Kondenatu

conseguir: **Lortu. Iritsi, erdietsi

condición: *Baldintza

consejero/a: Kontseilari

condiscípulo/a: Ikaskide

consejo: *Aholku. Kontseilu

conducta: *Jokabide. Jokaera

conserva: Kontserba

conductor/a: *Gidari

conservar: *Kontserbatu

conejo: Untxi

considerar: Gogora ekarri. Gogo eman

conferencia: *Hitzaldi

consolar: *Kontsolatu

conferenciante: Hizlari

consonante: Kontsonante

confesar: *Aitortu

construir: Eraiki

confianza: *Konfiantza. Fidantza

consumo: Kontsumo

conformar(se): Konformatu

contable: Kontulari

conforme: **Konforme. Ados

contacto: 1 Ukipen. 2 Harreman

confundirse: Nahastu. Nahasi

contagiar: *Kutsatu

confusión: *Nahaste. Nahaspila, nahasketa

contagio: Kutsu contagioso/a: Kutsakor. Kutsagarri

contaminación: Kutsadura

copia: *Kopia

contaminar: *Kutsatu

copia de seguridad: Segurtasun kopia

contar: **Kontatu. Zenbatu

copiar: Kopiatu

contenido: Eduki. Mami

copla: Kopla

contento/a: **Pozik. Kontent, gustura

corazón: **Bihotz

contexto: Testuinguru

corbata: Gorbata

contigo: Zurekin

corcho: *Kortxo

contiguo/a: Alboko

cordero/a: *Arkume. Bildots, axuri

continuación: *Segida

cordillera:Mendikate. Mendilerro

continuo/a: *Etengabe

cordura: *Zentzu

contorno: **Inguru. Ingurumari

corneta: Turuta

contra: **Kontra. Aurka

corona: Koroa

contraído/a: *Kizkur

corrección:Zuzenketa

contrario/a: Aurkako. Kontrako

corregir: Zuzendu

de lo contrario: **Bestela. Osterantzean

correo(s): *Posta

contraseña: Pasahitz

correo electrónico: Posta elektroniko

contrato: *Kontratu

correr: *Korrika egin

control: *Kontrol

corriendo: **Korrika. Lasterka, arineketan

conveniencia: Komenentzia conveniente: Komenigarri convenio: Hitzarmen convenir: *Komeni izan conversación: Hizketaldi. Solasaldi, solas, jardun

corriente: Korronte cortar: **Ebaki. Moztu cortar(se) la leche: Mindu corte: 1 **Ebaki. 2 Gorte cortesía: Gizabide

convertir(se) en: *Bilakatu. Bihurtu

corteza: *Azal

copa: *Kopa

cortina: Gortina

corto/a: Motz

criminal: Kriminal

cosa: **Gauza

crisis: *Krisi

cosecha: Uzta

cristal: *Kristal

coser: **Josi

cristianismo: Kristautasun

cosquillas: Kilima. Kili-kili

cristiano/a: *Kristau

hacer cosquillas: *Kili-kili egin

crítica: *Kritika

costa: Kosta

criticar: 1 Kritikatu. 2 Jorratu

costado: *Saihets

crítico/a: Kritikari

costar: **Kosta(tu)

cruce: *Bidegurutze

costilla: *Saihets

crudo/a: *Gordin

costumbre: **Ohitura. Usadio

cruel: Anker. Krudel, bihozgabe

costura: Jostura

crueldad: Gogorkeria. Ankerkeria, krudelkeria

costurera: *Jostun cráneo: Kasko. Kaskar crear: **Sortu crecer: **Hazi crecer (los niños y niñas): Koskortu crecidito/a: **Koskor crecimiento: Hazkunde crédito: Kreditu. Mailegu creencia: Uste creer: 1 *Sinetsi. 2 **Uste ukan/izan. Sinistu

crujir: Karraskatu cruz: *Gurutze cruzar(se): Gurutzatu cuaderno: *Koaderno. Kaier cuadra: Ukuilu. Korta cuadrado/a: 1 *Karratu. 2 *Koadro cuadrilla: Lagunarte cuajada: *Gatzatu. Mami cuajo: Gatzagi cuál: **Zein

crema: Krema

cualidad: Nolakotasun. Kalitate

criar: **Hazi

cualquier(a): 1 **Edozein. 2 Nornahi. Edonor,zernahi, edozer

crimen: Krimen

cuándo: **Noiz

cuesta: *Aldapa. Malda, aldatsa

cuando quiera: *Noiznahi

cuestión: **Kontu

de cuándo: Noizko

cueva: *Koba. Haitzulo, harpe, leize

para cuándo: Noizko

cuidado: 1 **Kontu. 2 *Ardura. 3 **Kontuz!. Axola

cuánto/a, cuántos/as: **Zenbat cuarenta: Berrogei cuaresma: Garizuma cuarto/a: Laugarren cuarta parte: **Laurden

cuidadoso/a: *Txukun cuidar: **Zaindu. Artatu, jagon culo: *Ipurdi culpa: *Kulpa. Erru, hoben

cuatro: *Lau

echar la culpa: Errua leporatu. Errua egotzi

cuatrocientos/as: Laurehun

culpable: *Errudun

cubo: 1 Ontzi. 2 Kubo

cultivar: Landu

cubo de basura: *Zakarrontzi

cultura: *Kultura

cubrir: *Estali

cumbre: *Gailur. Tontor, kasko

cuchillo: *Labana. Aizto, ganibet

cumpleaños: **Urtebetetze. Urtemuga

cuclillo: Kuku

cumplir: **Bete

cuello: **Lepo

cuna: *Sehaska. Kuma

cuenco: *Kaiku

cuña: Ziri

cuenta: **Kontu cuento: *Ipuin

cuñada: *Koinata. Ezkonarreba, ezkonahizpa

cuerda: *Soka

cuñado: *Koinatu

cuerno: *Adar

curar(se): *Sendatu . Osatu

cuero: *Larru

curiosidad: Jakin-nahi. Jakin-min

cuerpo: **Gorputz

curioso/a: Begiluze

cuervo: Bele

cursillo: *Ikastaro

cursor: Kurtsore

curva: Bihurgune

curtirse: Zaildu

Ch chabola: *Txabola. Etxola

chinchón: **Koskor

chalet: Txalet

chipirón: *Txipiroi

chanza: Txantxa. Broma, adar-jotze

chirla: Txirla

chapa: Txapa

chispa: Txinparta

chaparrón: *Zaparrada

chiste: *Txiste. Izkirimiri

chaqueta: *Txamarra. Jaka

chocar: Topo egin. Talka egin

charco: Putzu. Istil

chocar uno/a contra otro/a: Elkar jo. Elkarren kontra jo

chateo: Txat . Berriketa

chocolate: *Txokolate

cheque: Txeke

chopo: *Makal

chica: **Neska. Neskatxa, neskato, neskatila

chorizo: *Txorizo. Lukainka

chico(s) y chica(s): *Neska-mutilak

chubasquero: *Zira

chimenea: *Tximinia. Kebide

chuleta: *Txuleta

D

daño: Min. Kalte

decisión: *Erabaki

hacer(se) daño: 1 Min eman. 2 Min hartu. Kalte egin

declarar:Deklaratu. Aitortu

dar: **Eman dar fuego: Su eman dar recuerdos: Goraintziak eman. Eskumuinak eman

dedicar: *Dedikatu dedicatoria: Eskaintza dedo: *Behatz. Hatz, eri dedo pulgar: Erpuru

darse cuenta: **Konturatu. Jabetu, errepa-ratu, ohartu

defecto: **Huts. Akats

dato: *Datu

defensa: Defentsa

base de datos: Datu-base

dejar: **Utzi. Laga

de uno/a en uno/a: *Banaka

deje: Kutsu

de dos en dos: Binaka

delantal: Mantal. Amantal

de veras: Egiaz(ki). Egiatan

delante: Aurrean. Aitzinean

debajo: Azpian. -Pean

por delante: Aurretik

debajo de: -Pean. -Aren azpian

delantero/a: Aurrelari

deber: 1 Betebehar. 2 *Zor izan

deletrear: Letreiatu. Letraz letra esan

deberes: Etxerako lanak

delgado/a: *Mehe. Argal

débil: *Ahul. Makal

delicado/a: Delikatu

debilidad: Ahulezia. Ahuleria

delimitar: *Mugatu

debilitar(se): *Moteldu. Ahuldu

delito: Delitu

decidir: *Erabaki

demasiado/a: **Gehiegi. Sobera, larregi

décimo/a: Hamargarren

demora: Luzamendu

decir: **Esan

denso/a: *Trinko

decir tremendas: Egundokoak esan

dentro: Barnean. Barruan, barrenean

es decir:**Alegia. Hots, hau da

denuncia: Salaketa

defender: *Defendatu. Defenditu

denunciar: *Salatu

descalzo: *Oinutsik. Ortozik

departamento: Departamendu. Sail

descansar: *Atseden hartu. Deskantsatu

depender de: -Ren menpe(an) egon. -Renmende egon

descanso: *Atseden descargar: Deskargatu

deplorable: *Negargarri

descendencia: Ondore

deporte: *Kirol

descendiente: *Ondorengo

depósito: Gordailu

desconfianza: Mesfidantza

derecha: **Eskuin

desconfiar: Mesfidatu

derechista: Eskuindar derecho: 1 *Eskubide. 2 **Zuzen. Artez

desconocido/a: *Ezezagun 3

describir: Deskribatu

derramar(se): *Isuri

descubrimiento: Aurkikuntza

derretir(se): *Urtu

descuidado/a: Arduragabe. Axolagabe

derribar: Lurreratu. Eraitsi

descuido:Arduragabekeria. Axolagabekeria

desafilado/a: *Kamuts desagradecido/a: Esker txarreko. Eskergabe,esker gaiztoko

desear: 1 *Desiratu. 2 *Opa izan. 3 **Nahiizan/ukan. Irrikatu desechar: *Baztertu

desagradecimiento: Esker txar. Esker gaizto

desengañar(se): Desengainatu

desangrar(se): Odolustu

deseo: Desira. Gurari, nahi, gogo

desaparecer: *Desagertu

desesperación: *Etsipen

desarmar: Desarmatu

desesperar(se): *Etsi

desarrollar: *Garatu

desgracia: Ezbehar. Zoritxar, zorigaizto, zori- gaitz

desarrollo: Garapen desatar: *Askatu

desgraciadamente: *Zoritxarrez. Tamalez

desayunar: **Gosaldu

deshacer: *Desegin. Porrokatu

desayuno: **Gosari

desierto: Basamortu. Desertu

desigual: *Desberdin. Ezberdin

destierro: Desterru. Erbeste

desistir: *Etsi. Amore eman

destino: Patu. Zori

deslumbrar: *Itsutu

destruir: Suntsitu

desmenuzar: Xehatu

desviar(se): 1 Desbideratu. 2 Saihestu. Okertu

desnudarse: *Erantzi. Biluztu desnudo/a: *Biluzik. Larru bizirik, larrugorrian

detalle: *Xehetasun detener: *Atxilotu

desobedecer: Desobeditu. Esanak ez egin

determinar: *Mugatu

desollar: Larrutu

detrás: Atzean

desorden: Desordena. Nahaspila

detrás de: Ostean. Ondoren

desordenar: Desordenatu

por detrás: Atzetik

despacho: Langela. Bulego

deuda: *Zor

despacio: **Poliki. Astiro, mantso, geldiro

devolver: *Bueltatu. Itzuli

despedir: *Agurtu. Agur egin despertador: Iratzargailu despertar(se): *Esnatu. Iratzarri despierto/a: Esna

día: **Egun día de la semana: *Astegun día festivo: Jaiegun al día siguiente: Biharamunean buenos días: **Egun on

despreciable: Arbuiagarri. Nardagarri, mespre-zagarri

cierto día: Halako batean

despreciar: Mespretxatu. Arbuiatu

dentro de pocos días: Egun gutxi barru

desprecio: Mespretxu

el día siguiente: *Biharamun

después: **Ondoren. Ostean

el otro día: Lehengo egunean. Lehengoan

destacado/a: *Nabarmen

hoy en día: Gaur egun. Egungo egunean

destacar: Nabarmendu

todos los días: **Egunero

destello: *Distira

diablo: *Deabru dialecto del euskara: *Euskalki

diálogo: *Elkarrizketa

dignidad: Duintasun

diario/a: Eguneroko

digno/a: Duin

diarrea: Beherako

dinero: **Diru. Sos

dibujar: Marraztu

dios: **Jainko

dibujo: *Marrazki

dirección: 1 *Helbide. 2 Norabide. 3 Zuzendaritza

diccionario: *Hiztegi dicho: *Esaera

dirección de correo electrónico: Helbideelektroniko

diciembre: *Abendu

directamente: Zuzenean

dictado: Diktaketa

director/a: *Zuzendari

dictadura: Diktadura

directorio: Direktorio

diecinueve: Hemeretzi

dirigir: *Zuzendu

dieciocho: Hemezortzi

disco: *Disko

dieciséis: Hamasei

disco duro: Disko gogor

diecisiete: Hamazazpi

discusión: *Eztabaida

diente: *Hortz

discutir: Eztabaidatu

diez: Hamar

disfrutar: *Gozatu

diferencia: **Alde. Diferentzia

disgustar(se): Nahigabetu. Atsekabetu

diferenciar(se): Diferentziatu

disgusto: Atsekabe. Nahigabe

diferente: **Diferente. Desberdin, ezberdin

a disgusto: Gogoz kontra

difícil: **Zail. Gaitz difícilmente: *Nekez dificultad: **Zailtasun dificultar: Zaildu difusión: Zabalkunde digestión: Digestio

disminuir: **Gutxitu. Urritu disolver(se): *Urtu disparar: Tiro egin dispersar(se): *Sakabanatu. Barreiatu disponible: Erabilgarri dispuesto/a: *Gertu. Prest

disputa: *Tirabira

domicilio: Bizileku

disquete: Diskete

dominar: *Menderatu. Menperatu

distancia: **Tarte. Distantzia

domingo: **Igande. Domeka

distinción: Bereizketa

dominio: Jabetasun. Jabego, jabetza

distinguir: Bereizi

don: Dohain

distinto/a: *Bestelako. Ezberdin

donante: Emaile

distracción: Distrakzio

dónde: **Non

distribución: Banaketa

a dónde: Nora

distribuir: *Banatu

de dónde: Nongo

disturbio: *Istilu

desde dónde: Nondik

diversión: *Dibertsio. Jostaketa, olgeta

hasta dónde: Noraino

divertir(se): Dibertitu

para dónde: Norako

divisar: Begiztatu

donde quiera: *Nonahi. Edonon

división: *Zatiketa. Banaketa

dorar: Urreztatu

divorciarse: Dibortziatu

dormir: **Lo egin. Lo hartu, loak hartu

divorcio: Dibortzio

dos: Bi

doblar: *Tolestu

dos o tres: *Bizpahiru

doble: Bikoitz

dos veces: *Birritan

doce: Hamabi

doscientos/as: Berrehun

docena: *Dozena

droga: *Droga

documento: *Agiri

ducha: *Dutxa

dolor: *Oinaze. Min

duchar: *Dutxatu

dolor de cabeza: Buruko min

duda: **Duda. Zalantza

doloroso/a: *Mingarri

dudar: Zalantzan egon. Duda-mudatan egon,duda egin

domesticar: *Hezi

dudoso/a: Badaezpadako. Duda-mudazko

dueño/a: *Jabe

duradero/a: Iraunkor

dulce: 1 **Gozo. 2 *Gozoki. 3 *Geza (ura)

duramente: Gogor(ki) durar: *Iraun

duodécimo/a: Hamabigarren

dureza: Gogortasun

duplicar: Bikoiztu

duro/a: **Gogor

duración: Iraupen

E echar: **Bota. Jaurti

ejemplo: *Adibide. Etsenplu

echar la culpa: Errua leporatu. Errua egotzi

por ejemplo: *Adibidez. Esate baterako

eco: *Oihartzun edad: *Adin. Edade edificio: Eraikuntza editor/a: 1 Argitaratzaile. 2 Editore educación: *Hezkuntza. Heziketa educar: *Hezi efectivamente: Izan ere eficaz: Eraginkor egoísmo: Norberekeria

ejercicio: *Ariketa él/ella: Bera el mismo/la misma: *Berbera elaborar: Landu elección: **Aukera elecciones: *Hauteskundeak electricidad: Argi-indar. Elektrizitate electricista: Elektrikari eléctrico/a: *Elektriko. Elektraelefante: Elefante

egoísta: Berekoi (hura), Neurekoi (ni), Zeurekoi(zu)

elegancia: Dotorezia. Dotoretasun

eje: *Ardatz

elegante: **Dotore

ejemplar: *Ale

elegir: *Aukeratu. Hautatu

elemento: Elementu

empleo: Enplegu. Irabazpide

ellos/as: Haiek. Berak

empresa: *Enpresa

ellos/as mismos/as: *Eurak. Beraiek

empresario/a: Enpresari

elogio: Laudorio. Gorazarre

empujar: *Bultza egin. Bultzatu

embajada: Enbaxada

empujón: Bultzada

embajador/a: Enbaxadore

enamorar(se): *Maitemindu

embarazada: *Haurdun

encadenar: Kateatu

embargo: 1 Bahitura. 2 Blokeo

encantador/a: *Zoragarri. Xarmagarri

sin embargo: **Hala ere. Haatik, alabaina

encanto: Xarma. Lilura

emborrachar(se): Mozkortu embrollar(se): Korapilatu embrollo: Nahaste-borraste embudo: Inbutu. Onil emigrante: Etorkin emigrar: Emigratu emisión: Emankizun. Emanaldi, emisio emoción: Zirrara. Hunkipen emocionar(se): Hunkitu. Zirrara eman empacharse: Oka egin

encarcelar: Espetxeratu encarecer: Garestitu encargado/a: *Arduradun encargarse: *Arduratu encender: **Piztu encima: Gainean lo/la de encima: Gaineko encina: **Arte encogerse (la ropa): *Urak hartu encolerizar: Sumindu

empedernido/a: Porrokatu. Amorratu

Encontrar(se):**Topatu. Aurkitu, topo egin

empeño: *Ahalegin. Eginahal

endulzar: *Gozatu

emperador/a: Enperadore

endurecer(se): *Gogortu

empezar: **Hasi

enemigo/a: *Etsai. Arerio

empinado/a: Aldapatsu

enero: *Urtarril

emplear(se): *Enplegatu

enfadado/a: *Haserre

enfadar(se): **Haserretu

ensayar: Entseatu

enfado: *Haserre

ensayo: Saiakera. Entsegu

enfermar: *Gaixotu

enseguida: **Berehala. Segituan

enfermedad: *Gaixotasun. Gaitz, eritasun

enseñanza: *Irakaskuntza

enfermería: Gaixotegi. Eritegi enfermero/a: Erizain enfermizo/a: Gaizbera. Gaixobera enfermo/a: **Gaixo(rik). Eri enfriar(se): *Hoztu enfurecer(se): Ernegatu. Sutu engañar: Iruzur egin. Ziria sartu engordar: *Loditu. Gizendu engrasar: Koipetu. Koipeztatu enhorabuena: Bejondeizula! enlace: Esteka enloquecer(se): *Zoratu. Erotu enorgullecer(se): *Harrotu

enseñar: 1 *Irakatsi. 2 Erakutsi ensuciar(se): **Zikindu. Lohitu ensueño: Ameskeria entender: **Ulertu. Konprenitu, aditu entendimiento: Ulermen enterrar: *Lurperatu. Ehortzi, lur eman entierro: Ehorzketa entonces: **Orduan de entonces: **Orduko desde entonces: **Harrezkero entonces mismo: *Orduantxe hasta entonces: Ordura arte para entonces: Ordurako entrada: *Sarrera

enorme: *Egundoko. Izugarrizko, sekulako,eskerga

entrañas: Erraiak

enrevesado: *Bihurri

entrar: **Sartu

enriquecer(se): *Aberastu

entre: Artean

enrojecer(se): Gorritu

entretanto: **Bitartean. Bien bitartean

ensalada: Entsalada

entremeses: Zizka-mizkak

ensalzar: Goratu. Goretsi, goraipatu

entretener(se): Entretenitu

ensanchar: **Zabaldu

entrevista: *Elkarrizketa

entusiasta: Suhar. Gartsu

escaso/a: **Eskas. Murritz, urri

envejecer: **Zahartu

escoba: Erratz. Eskoba, isats

envenenar: Pozoitu. Edendu

esconder(se): **Gorde. Ezkutatu

enviar: **Bidali

escribir: **Idatzi

envidia: *Inbidia. Bekaitz

escrito: Idazki. Izkribu

envidioso/a: Bekaizti. Inbidiatsu

escritor/a: *Idazle

envolver: **Bildu

escudriñar: *Miatu. Arakatu

época: **Garai. Sasoi, aro

escuela: **Eskola

equilibrio: *Oreka

escultor/a: Eskultore

equivalente: *Ordain

escultura: Eskultura

equivocación: Oker

escupir: Txu egin. Txistua bota, listua bota

eructar: *Korrok egin error: 1 Akats. 2 Errore

ese, esa, eso: **Hori

esbelto/a: *Lirain. Lerden

ese/ ésa/eso mismo/ misma: **Horixe,*berori

escalera: **Eskailera

por eso mismo: Horrexegatik

escalofrío: Hotzikara

para eso: Horretarako

escalón: *Koska

por eso: **Horregatik

escalonadamente: Mailaka

esos, esas: **Horiek

escalonar: Mailakatu escama: Ezkata

esforzarse: *Ahalegindu. Saiatu, eginahalakegin, ahaleginak egin

escampar: *Atertu

espacio: 1 Tarte. 2 Une. 3 Espazio

escándalo: Eskandalu. Gaizpide

espada: Ezpata

escaparate: Erakustoki

espalda: **Bizkar

escarcha: *Izotz

español/a: 1 *Espainol. 2 Espainiera. Espainiar. Gaztelania

escardar: Jorratu

espantar: Uxatu

esparcir(se): **Zabaldu. Barreiatu

estampilla: Zigilu

especial: *Berezi

estanco: Tabako-denda

especialista: Espezialista

estaño: Eztainu

especialmente: *Bereziki

estanque: Urmael

espectáculo: Ikuskizun

estante: *Apal

espectador/a: *Ikusle

estar: **Egon

espejo: *Ispilu

estar a punto de: -Tzeko zorian egon. -Tzearegon

esperanza: *Itxaropen. Esperantza esperar: 1 **Itxaron. 2 *Espero ukan/izan.

estar al acecho: Zelatan egon estar charlando: *Berriketan ari

espesar: *Loditu

estar de acuerdo: Bat etorri. Ados egon

espeso/a: **Lodi

estar dispuesto/a: *Prest egon

espesor: Loditasun

estar equivocado/a: Oker egon

espina: *Arantza

estar escampado: *Ateri egon

espino: Elorri

estar hablando: *Hizketan ari

esponja: Belaki

estar haciendo algo: **Ari izan

esposa: **Emazte. Andre

estar quieto/a: Geldi(rik) egon

espuma: *Apar. Bits

estar sentado/a: Eserita egon. Jesarrita egon

esqueleto: Hezurdura esquina: *Izkina

estar sobrecargado/a de trabajo: Lanpeturik egon

establo: Ukuilu. Abeltegi, tegi

estar subordinado/a: Menpean egon

estación: *Geltoki

estar sudando: Izerditan egon

estación del año: Urtaro

este: *Ekialde. Sortalde

estado: 1 Egoera. 2 Estatu

este, esta, esto: **Hau

estafeta de correos: Postetxe

éste/a/o de aquí: *Honako

estallar: Leher egin. Lehertu, Zapart egin

éste/a/o mismo/a: *Berau. Hauxe

estupendamente bien: *Primeran. Bapo

de este/a/o: Honen

estúpido/a: *Alu. Kaiku

estos, estas: **Hauek

etcétera: *Eta abar (etab.)

estéril: Antzu

eterno/a: Betiereko

estiércol: Simaur. Gorotz

evangelio: Ebanjelio. Berri on

estilo: *Estilo

evaporar(se): Lurrindu

estirón: *Tirabira. Gorabehera, liskar

evitar: *Saihestu

estirpe: Leinu

evolucionar: *Bilakatu

estómago: *Urdail

exactamente: Zehazki. Zehatz-mehatz

estorbar: *Enbarazu egin. Traba egin

exactitud: Zehaztasun

estorbo: Traba

exacto/a: *Zehatz

estornudo: *Doministiku

exagerado/a: Ahobero

estrechar(se): *Estutu

examen: *Azterketa

estrecho/a: 1 **Estu. 2 Itsasarte. Mehar

examinar: *Aztertu

estrella: *Izar

excelente: *Aparta. Bikain

estrenar: *Estreinatu

excepción: Salbuespen

estreno: Estreinaldi

excepto: *Ezik. Izan ezik

estrépito: Burrunba

exceptuar: Salbuetsi. Kendu, kanpoan utzi

estribillo: *Lelo estropear: *Hondatu. Alferrik galdu estructura: Egitura estudiante: *Ikasle estudiar: **Ikasi estudio: *Ikasketak estupendo/a: *Majo. Bapo

excremento: Gorotz. Simaur excremento de ave: Zirin excursión: Txango excusa: Aitzakia exhibición: Erakusketa exigente: *Zorrotz éxito: Arrakasta

expatriar: Erbesteratu

expresivo/a: Adierazkor

experiencia: Eskarmentu. Esperientzia

expulsar: Kaleratu. Kanporatu, egotzi

explicación: Azalpen. Esplikazio

extender(se): Hedatu. Zabaldu

explicar: **Azaldu. Adierazi, esplikatu

exterior: Azaleko

explosión: *Eztanda. Leherketa

en el exterior: Kanpoan

explosivo: *Lehergailu

exteriorizar: Azaleratu. Nabarmendu

explotar: Eztanda egin. Lehertu

extrañeza: Harridura

exportar: Esportatu

extranjero/a: Atzerritar

exposición: Erakusketa

extraño/a: *Bitxi

expresamente: *Propio

extraordinario/a: *Berealdiko. Berebiziko,aparteko

expresar: *Adierazi

extremidad: Gorputz-adar

expresión: Adierazpen

extremo: *Mutur

F fácilmente: *Aise. Erraz ábrica: *Fabrika

factura: Faktura

fabricación de: -Gintza (atzizkia)

falda: **Gona

fabricar: Fabrikatu

fallar: *Huts egin

fábula: Alegia

falso/a: *Faltsu. Gezurrezko

fachada: Aurrealde

faltar: **Falta izan

fácil: **Erraz

fama: *Fama. Ospe, sona

facilidad: *Erraztasun

familia: **Familia. Sendi

facilitar: *Erraztu

famoso/a: *Ospetsu. Sonatu, famatu, entzute-tsu fantasía: Fantasia fantasma: *Mamu farmacéutico/a: Botikari farmacia: Farmazia. Botika fascinación: Lilura

ferretería: Burdindegi festival: *Jaialdi fiarse: *Fidatu. Fio izan ficha: Fitxa fichar: Fitxatu fidelidad: Leialtasun fideo: Fideo fiebre: *Sukar. Kalentura

fascinante: Liluragarri fascinar: *Liluratu fastidiar: *Izorratu favor: *Mesede. Fabore a favor de: Alde (-ren) por favor: Mesedez. Faborez, arren, otoi fe: *Fede. Sinesmen febrero: *Otsail fecha: Data

fiel: Leial fiesta: **Festa. Jaia fiestas de Navidad: *Gabonak fijar: *Finkatu fijo/a: Finko fila: *Ilara. Errenkada filete: *Xerra filtrar: Iragazi. Irazi fin: *Bukaera. Amaiera, amai

fechoría: *Gaiztakeria. Txarkeria, okerkeria

al fin: Azkenean. Azkenik

felicidad: *Zorion. Zoriontasun

por fin: Azkenean. Azkenik

felicidades: **Zorionak

fino/a: **Fin

felicitar: Zorionak eman

firma: Sinadura

feliz: Zoriontsu. Zorioneko, dohatsu

firma digital: Sinadura digital

feo/a: **Itsusi. Zatar, motz

firmamento: Ortzi. Zeru

feria: *Azoka. Merkatu

firmar: *Sinatu. Izenpetu

ferrería: Ola

firme: Tinko. Irmo

flaco/a: *Argal. Ihar, mehe

fracasar: Porrot egin. Pot egin

flan: Budin

fracaso: Porrot

flecha: Gezi

frágil: Hauskor

flexible: Malgu

fragua: Sutegi

flojo/a: **Lasai

fraile: *Fraide

flor: **Lore

francés/a: *Frantses. Frantziar

florecer: Loratu

franco/a: *Sano

flujo: *Jario

frasco: Flasko

fondo: *Hondo

frase: *Esaldi. Perpaus

fontanero/a: Iturgin

frecuencia: Maiztasun

forastero/a: *Arrotz. Kanpoko, kanpotar

con frecuencia: Hitzetik hortzera

forma: *Tankera. Itxura, era, modua

frecuentemente: **Sarri(tan). Maiz

forma de escribir: Idazkera

fregadera: *Harraska

forma de vida: **Bizimodu

freír: *Frijitu

de todas formas: *Nolanahi ere

freno: Freno. Balazta, galga

de una u otra forma: Nola edo hala

frente: *Kopeta. Bekoki

formal: *Formal. Zintzo, prestu

frente a: Parean

formalizarse: Zentzatu

frente a frente: Aurrez aurre. Buruz buru

formatear: Formateatu

fresa: *Marrubi. Mailuki

formato: Formatu

fresco/a: *Fresko. Hozkirri

foro: Berri-talde. Foro

frescor: *Freskura

fortalecer(se): *Indartu. Gogortu

fresno: Lizar

forzar: Bortxatu

frialdad: Hoztasun

forzoso/a: Derrigorrezko. Nahitaezko

frigorífico: *Hozkailu

foto: *Argazki. Erretratu

frío/a: **Hotz

friolero/a: Hozbera

fulano: Urlia

frontera: *Muga

fumador/a: *Erretzaile

frontón: *Frontoi. Pilotaleku

fumar: **Erre

frotar: *Igurtzi

funcionario/a: Funtzionario

fruta: **Fruta

fundamental: Funtsezko. Oinarrizko

frutería: Fruta-denda

fundamento: *Fundamentu. Ganora, funts

fruto: *Fruitu

fundir(se): *Urtu

fuego: **Su

funeral: *Hiletak

fuelle: Hauspo

furor: Sumin

fuente: **Iturri

fusil: Fusil

fuente de mesa: Azpil

fusilar: Fusilatu

fuera: **Kanpo

fútbol: *Futbol

fuerte: *Indartsu. Sendo

futbolista: Futbolari. Futbol-jokalari

fuerza: **Indar

futuro: *Etorkizun. Gero

a la fuerza: *Derrigor. Nahitaez

G gabardina: Gabardina

gallinero: Oilategi

gafas: *Betaurrekoak

gallo: *Oilar

gajo (de fruta): *Atal

gana: **Gogo

gallina: *Oilo

con ganas: Gogotik

de buena gana: Gogo onez

generoso/a: Eskuzabal

ganas de reír: *Barregura

genio: 1 Aiurri. 2 Jeinu

tener ganas: Gogoa ukan

gente: **Jende

ganadería: Abelazkuntza

gentío: *Jendetza

ganado: *Ganadu

germinar: *Erne

ganador/a: *Irabazle

gesto: *Keinu

ganancia: **Irabazi

gigante: Erraldoi

ganar: **Irabazi

gimnasia: Gimnasia. Gimnastika

ganso: Antzara

girar: *Jiratu

garabato: *Zirriborro

gitano/a: *Ijito

garaje: *Garaje

gloria: Gloria. Aintza

garbanzo: Garbantzu. Txitxirio

glotón/a: Tripontzi. Tripazain, sabelkoi

garganta: *Eztarri. Zintzur

gobernador/a: Gobernadore

garra: *Atzapar

gobernar: *Gobernatu

gas: Gas

gobierno: *Gobernu

gasolina: *Gasolina

gol: Gol

gasolinera: Gasolindegi. Zerbitzugune

golfo (de mar): *Golko

gastar: **Gastatu

golondrina: Enara

gasto: *Gastu

goloso/a: Gozozale

gato/a: *Katu

golpe: **Kolpe. Zartada

gaviota: Kaio. Antxeta

golpear: Kolpatu

gemido: Hasperen. Intziri

goma: *Goma

generación: *Belaunaldi. Hazaldi

goma de borrar: *Borragoma

general: Orokor

gordo/a: **Lodi. Potolo, gizen

generalmente: **Jeneralean. Gehienetan,eskuarki

gordura: Loditasun

gota: *Tanta

gris: Gris

gotera: *Jario

grisáceo/a: Arre

gracia: *Grazia

gritando: Oihuka. Deiadarka

muchas gracias: **Eskerrik asko. Milaesker, esker anitz

gritar: Oihu egin. Deiadar egin grito: *Garrasi. Deiadar, oihu

gracioso/a: *Barregarri. Irrigarri

grosor: Lodiera

grada: Maila

grúa: Garabi

grado: *Gradu

grupito: *Mordoxka

gramática: Gramatika

grupo: *Talde

gramo: Gramo

guadaña: Sega

grande: Handi

guante: *Eskularru

grandeza: Handitasun

guardar: **Gorde

grandiosamente: Handikiro

guardería: Haurtzaindegi

granizo: *Txingor. Kazkabar

guardia: Guardia

grano: *Ale. Bihi, garau

guerra: *Gerra. Gerla

granuja: *Alu

guiar: Gidatu

grasa: 1 *Koipe. 2 *Gizen

guiño: *Keinu

grasiento/a: Koipetsu

guisante: *Ilar

gratis: *Dohainik. Dohain, debalde, doan

gusano: Har

gratitud: **Esker

gustar: **Gustatu. Atsegin izan

grave: **Larri

gusto: 1 **Gustu. 2 Dastamen

gravedad: Larritasun

a gusto: *Gustura. Pozik, kontent, gogoz

gripe: Gripe

H

haba: *Baba

haya: *Pago

haber: Ukan. Izan

hedor: *Kirats

hábil: *Trebe. Iaio

helado: Izozki

habilidad: Trebetasun. Taxu

Helar(se): *Izoztu. Hormatu, leitu, izotza egin

habitación: *Gela. Logela habitual: Ohiturazko. Ohiko habla: Hizketa hablador/a: *Berritsu. Hiztun hablando: *Berbetan. Hizketan hablante: Hiztun hablar: **Hitz egin. Mintzatu, berba egin, jar-dun

helecho: Garo. Ira, iratze helicóptero: Helikoptero hembra: *Eme hemorragia: Odoljario herbazal: Belardi heredero/a: Oinordeko herida: *Zauri

hacer: **Egin

herir: *Zauritu

hacer punto: Puntu egin

hermana (de hermana): **Ahizpa

hacer recordar: Gogorarazi

hermana (de hermano): **Arreba

hacer saber: Aditzera eman

hermano (de hermana): **Neba

hacerse daño: Min hartu

hermano: **Anaia

hacha: *Aizkora

hermanos (hermanos y hermanas): *Anai--arrebak. Neba-arrebak

hada: Maitagarri hambre: **Gose tener hambre: Gose izan. Goseak egon

hermoso/a: **Eder. Galant hermosura: *Edertasun

hambriento/a: Goseti

herramienta: *Erreminta. Lanabes, tresna

harina: *Irin

hervir: *Irakin

hasta: 1 **Arte. 2 -Raino

hielo: **Horma. Izotz, lei, jela

hasta que: *Harik eta... arte

hierba: **Belar

horca: Sarde

hierro: **Burdina

hormiga: Inurri. Txindurri

hígado: *Gibel

horno: *Labe

higo: Piku

hortaliza: *Barazki. Ortuari

hija: **Alaba

hospedar: Ostatuz egon. Ostatu hartu

hijo: **Seme

hospital: *Ospitale

hijos en general: *Seme-alabak

hostal: *Ostatu

hinchar(se): *Handitu

hotel: *Hotel

hipertexto: Hipertestu

hoy: **Gaur

hipo: *Zotin

de hoy: Gaurko

historia: *Historia

desde hoy: Gaurdanik

historieta: Istorio

hoy en ocho: Gaur zortzi

hoja: *Orri

para hoy: Gaurko

hoja (de árbol): *Hosto

por hoy: Gaurkoz

hola: **Kaixo!

hoz: Igitai

holgura: Lasaitasun

hucha: Itsulapiko. Eltzeitsu

hombre: **Gizon

hueco: *Hutsune

hombro: **Lepo. Sorbalda

huelga: *Greba

homenaje: *Omenaldi

huérfano/a: Umezurtz

honor: Ohore. Omen

huerto: *Baratze. Ortu

honradez: Zintzotasun

hueso: *Hezur

honrado/a: *Zintzo

huevo: **Arrautza

hora: **Ordu

huir: *Ihes egin

hora de comer: *Otordu. Jatordu

humano/a: Giza-

una hora: **Ordubete

humedad: Hezetasun

humedecer: Hezetu

humo: *Ke

húmedo/a: *Heze

humor: **Umore. Aldarte

humildad: Umiltasun. Apaltasun

hundir(se): Urperatu. Hondoratu

humilde: *Umil. Apal

I ida: Joanaldi. Joate

importante: *Garrantzitsu. Garrantzizko

ida y vuelta: Joan-etorri

importar: *Axola izan. Ardura izan

idea: *Ideia

imposibilidad: **Ezin

iglesia: **Eliza

imposible: *Ezinezko. Ezin

ignorante: *Ezjakin. Ezikasi

imprenta: Inprimategi. Moldiztegi

igual: **Berdin

impresor/a: 1 Inprimatzaile. 2 Inprimagailu

igualar: Berdindu igualdad: Berdintasun ilimitado/a: Mugagabe iluminar: *Argitu ilusión: *Ilusio imagen: *Irudi imaginación: Irudimen imbécil: Tentel. Ergel, babo, lelo impedimento: *Eragozpen. Oztopo impedir: Eragotzi importancia: *Garrantzi

imprevistamente: Ustekabean imprimir: Inprimatu impuesto: *Zerga impulso: Abiada imputar: Leporatu. Egotzi inadecuado/a: Desegoki incandescente: Gori incapaz: Ezgauza incendio: *Sute incienso: Intsentsu incitar: Kilikatu

inclinado/a: Makur

inglés/a: *Ingeles

incomprensible: Ulertezin

ingratitud: Eskergabekeria

increíble: Sinesgaitz. Sinestezin

ingreso: *Sarrera

indefinido/a: Mugagabe

injertar: Txertatu

indirectamente: *Zeharka

injerto: Txerto

indisposición: *Ondoez

injuria: Irain

individuo: Gizabanako

injuriar: Iraindu

indomable: Hezigaitz

injustamente: Bidegabeki

indumentaria: Janzkera

injusticia: Bidegabekeria. Injustizia

industria: *Industria. -Gintza

inmediatamente: Berehalaxe

industrial: Industriari

inmejorablemente: Ezin hobeto. Ezin hobeki

infancia: Haurtzaro infantil: Haur-. Umeinfeliz: *Gizagaixo. Koitadu, zorigaiztoko, zori-txarreko

inmenso/a: Neurrigabe(ko) inmortal: Hilezkor innato/a: *Berezko

infierno: *Infernu

inocente: Errugabe

inflamar(se): Su hartu

inquietante: Kezkagarri

inflar: *Puztu

inquietar(se): *Kezkatu

influencia: **Eragin

inquieto/a: Kezkatsu. Kezkati

información: Informazio

inquietud: *Kezka. Larritasun

informe: Txosten

inquilino/a: Maizter

infringir: Urratu. Hautsi

insensatez: *Zorakeria

ingeniero/a: Ingeniari

insensato/a: Burugabe. Zentzugabe

ingenio: Jeinu

insignificancia: Huskeria

ingenuidad: Inozokeria

insignificante: Ziztrin

ingenuo/a: *Inozo

insípido/a: *Geza

insistentemente: Jo eta ke

internacional: Nazioarteko

instalación: Instalazio

internauta: Internauta

instalar(se): Instalatu

internet: Internet

instinto: Sen

interrumpir: *Eten

institución: *Erakunde

intervalo: **Tarte. Bitarte

instituto: Institutu

intervenir: Esku hartu. Parte hartu

instruir(se): Eskolatu

intestino: *Heste

instrumento: *Tresna. Lanabes, erreminta

íntimo/a: Min

insustancial: Ganoragabe. Ganorabako inteligencia: Adimen

introducción: *Sarrera inundación: Uholde inventar: **Asmatu

inteligente:**Argi. Azkar, burutsu, adimentsu

invento: Asmakizun .Asmaketa

intención: **Asmo

inventor/a: Asmatzaile

intencionadamente: *Nahita. Apropos, bera-riaz

investigar: *Ikertu

intentar: **Saiatu. Ahalegindu

invitación: Gonbidapen. Gonbit

intento: *Saio. Ekinaldi

invitar: *Gonbidatu

intercalar: Tartekatu

involuntariamente: Nahi gabe

interés: 1 *Interes. 2 Korritu

inyección: *Indizio. Xiringada

interesante: *Interesgarri

ir: **Joan

interesar: Interesatu

ir a pasar el día: Egun-pasa joan

interior: 1 *Barne(ko). 2 *Barren. Barru(ko)

irse al diablo: *Pikutara joan

intermedio/a: 1 Tarteko. 2 Ertain. 3 Atsedenaldi interminable: Amaigabe(ko)

invierno: **Negu

isla: Uharte. Irla izquierda: **Ezker izquierdista: Ezkertiar

J jabón: *Xaboi

juez: Epaile. Epaikari

jamás: **Inoiz (ere) ez. Sekula (ere) ez

jugador/a: *Jokalari

jamón: *Urdaiazpiko

jugando: Jolasean. Olgetan

jardín: Lorategi

jugar: 1 **Jolas egin. 2 **Jokatu. Jolastu, jostatu

jardinero/a: Lorezain jarra: *Pitxer. Txarro jaula: *Kaiola jefe/a: **Nagusi. Buruzagi jersey: *Jertse jícara: Kikara jornal: *Jornal. Soldata joroba: *Konkor joven: **Gazte joya: *Bitxi joyería: Bitxitegi júbilo: Poza. Bozkario juego: **Joko. Jolas juego de pelota: Pilota-joko

juguete: *Jostailu juicio: Auzi juicioso/a: Zentzudun julio: *Uztail junio: *Ekain juntar(se): **Elkartu junto a: Alboan. Ondoan, aldamenean juntos/as: Elkarrekin juramento: Zin jurar: *Zin egin justamente: **Justu justicia: 1 Justizia. 2 Zuzentasun justo/a: 1 Bidezko. 2 Doi. Legezko

juerga: *Parranda

juventud: 1 Gaztetasun. 2 Gaztaro. 3 *Gazteria

jueves: **Ostegun. Eguen

juzgado: Auzitegi

juzgar: *Epaitu. Juzkatu

K kilo: **Kilo kilómetro: **Kilometro

L labio: *Ezpain

lana: Artile

ladera: *Hegal

lancha: *Batel. Txalupa

lado: **Alde. Albo, aldamen, alderdi

lanzar: *Jaurtiki. Jaurti, bota

al lado de: Aldamenean. Alboan, ondoan

lápiz: *Arkatz. Lapitz

ladrido: *Zaunka

largo/a: **Luze

ladrillo: Adreilu

largura: *Luzera

ladrón/a: *Lapur. Ohoin, ebasle

lata: Lata

lagartija: Sugandila

latido: Taupada. Pilpira

lágrima: *Malko

latir: Pilpiratu

laguna: Aintzira

latoso/a: *Petral

lamentable: *Penagarri

laurel: Erramu. Ereinotz

lamer: *Miazkatu. Milikatu

lavabo: 1 Konketa. 2 Bainugela. 3 Komun

lámina: Lamina lámpara: Lanpara

lavadora: Garbigailu

laya: Laia

librería: Liburu-denda

lección: Ikasgai

librero/a: Liburu-saltzaile

leche: **Esne

libro: **Liburu

lechero/a: Esneketari. Esnezale, esnedun, esne--banatzaile

libro de texto: Testu-liburu

lechuga: Uraza lector/a: 1 *Irakurle. 2 Irakurgailu lectura: 1 *Irakurgai. 2 Irakurketa leer: **Irakurri legalmente: *Legez. lejía: Lixiba lejos: **Urrun. Urruti lelo/a: Txotxolo lengua: 1 *Hizkuntza. 2 *Mihi. Mingain lenguaje: Mintzaira. Lengoaia lentamente: Geldiro. Astiro lenteja: Dilista lento/a: *Motel león/a: *Lehoi levantador/a de piedras: Harri-jasotzaile levantar(se): **Altxatu. Jaiki ley: *Lege liberar: *Askatu. Libratu libertad: *Askatasun. Libertate libra: Libra libre: **Libre. Aske

libro guía: Gida-liburu licenciado/a: Lizentziadun licenciar(se): Lizentziatu lícito/a: Zilegi liebre: Erbi ligero/a: **Arin limaco: *Bare limitación: *Muga limitar(se): *Mugatu limón: *Limoi limpiador/a: *Garbitzaile limpiar: **Garbitu. Txukundu limpieza: *Garbiketa. Garbitasun limpio/a: **Garbi. Txukun lindamente: *Polito. Poliki, ederki línea: *Lerro en línea: Linean. On line lino: Liho liso/a: **Berdin. Leun lisonja: Lausengu. Losintxa lista: *Zerrenda

lista de correo: Posta-zerrenda

lotería: Loteria

lista de distribución: Banaketa-zerrenda

lucha: *Borroka. Guda

listo/a: 1 **Bizkor. 2 Prest

luchar: Borrokatu. Borroka egin

literatura: Literatura

lución: Ziraun

litoral: Itsasertz

luego: **Gero

litro: **Litro

lugar: Leku. Toki

lobo/a: *Otso

en lugar de: *Ordez. Partez

loco/a: *Ero. Zoro

lugar de trabajo: *Lantoki. Lantegi

locura: Erokeria. Zorakeria

luminoso/a: Argitsu

lograr: 1 Lortu. 2 Eskuratu

luna: *Ilargi

logro: Lorpen

lunes: **Astelehen

lombriz: Zizare

luto: Dolu

lomo de cerdo/a: *Solomo. Azpizun

luz: **Argi

LL llama: Sugar. Gar llamada: *Dei llamar: **Deitu. Dei egin, hots egin

llamar por teléfono: Telefonoz deitu. Telefonoz hots egin llano/a: **Berdin. Lau, xehe, zelai llanto: **Negar

llanura: Ordeka

llevar: **Eraman

llar: Laratz

llorando: Negarrez

llave: **Giltza

llorar: *Negar egin

llegar: **Ailegatu. Iritsi, heldu

llover: Euria ari, euria egin

llenar: **Bete

lluvia: **Euri

lleno/a: Beterik. Beteta, betea

lluvioso/a: *Euritsu

M majo/a: *Jator macarrón: Makarroi

mal: **Gaizki. Txarki, txarto

macho: *Ar

maldad: Txarkeria

macizo/a: *Trinko

maldecir: *Madarikatu

madeja: Mataza

maleta: *Maleta

madera: **Egur. Zur

malhechor/a: Gaizkile. Gaiztagin

madre: **Ama

malicia: Malezia

madrina: Ama ponteko. Amabitxi

malo/a: 1 **Gaizto. 2 **Txar

madrugada: *Goizalde. Egunsentia

maltratar: Gaizki hartu. Gaizki erabili mamar: Edoski

madrugador/a: Goiztiar

manada: Saldo

madurar(se): **Heldu

mañana: 1 **Bihar. 2 **Goiz

maestra: *Maistra

pasado mañana: *Etzi

maestro: *Maisu

temprano por la mañana: Goizean goiz

maíz: *Arto

manantial: Iturburu

manchar(se): Zikindu. Lohitu

máquina de coser: Josteko makina

mandar: **Agindu

máquina de escribir: *Idazmakina

mandato: **Agindu

mar: *Itsaso

mandíbula: Masailezur. Baraila

marca: *Marka

manejar: *Maneiatu

marcar: *Markatu

manera: **Era. Modu, gisa, molde

marcha: Martxa

de esa manera: *Horrelaxe

marcharse: **Alde egin. Ospa egin

manga: Mahuka

marchitar(se): *Ihartu. Zimeldu

en mangas de camisa: Mahuka hutsik

marchito/a: Ihar. Zimel

manifestación: Manifestazio

marea: Marea

manifestar(se): Manifestatu

marear(se): Zorabiatu

mano: **Esku

marejada: Itsaski

a mano: Eskuz

mareo: *Zorabio

manojo: *Sorta

marido: *Senar

manso/a: Otzan

marinero: *Marinel

manta: *Manta. Estalki, burusi

marino/a: Itsastar. Itsas-

manteca: Gantz

mariposa: *Tximeleta. Pinpilinpauxa, inguma

mantel: Mahai-zapi mantener: *Mantendu mantequilla: Gurin manzana: **Sagar manzanilla: *Kamamila manzano: Sagarrondo mapa: Mapa máquina: Makina

marisco: Itsaski marítimo/a: Itsastar marrón: *Marroi martes: **Astearte. Martitzen martillo: *Mailu marzo: *Martxo más: **Gehiago más aún: Areago. Are gehiago

a lo más: Gehienez

medicina: Medikuntza

masa: Ore

médico/a: *Sendagile. Mediku, osagile

máscara: *Mozorro

medida: **Neurri. Tamaina

masticar: Mastekatu. Murtxikatu, mamurtu

medio/a: 1 **Bide. 2 Erdi

matar: **Hil. Akabatu (animalia) matemática: Matematika materia: **Gai. Materia material: *Material matrícula: Matrikula

medio de comunicación: Komunikabide por medio de: Bidez. Bitartez a medias: 1 *Erdi bana. 2 Erdizka mediodía: **Eguerdi medir: *Neurtu mejilla: *Masail. Matraila

matrimonio:*Senaremazteak. Andre-gizonak

mejor: 1 **Hobe. 2 **Hobeto. Hobeki

maullido: Marmar

el mejor/la mejor: Hoberen. Onen

máximo/a: **Gehien

mejorar: *Hobetu. Ondu

mayo: *Maiatz

mejoría: Hobekuntza

mayor: Handiago

mellizo/a: *Biki

el/la mayor: Handien

melocotón: Muxika. Mertxika

mayoría: Gehiengo

melodía: *Doinu

mayúscula: Maiuskula. Letra larri

melón: Meloi

mecánico/a: 1 *Mekaniko. 2 Mekanikari

memoria: Oroimen

mecer: Kulunkatu

de memoria: **Buruz

medalla: Domina

mención: Aipamen

mediano/a: Ertain

mencionar: **Aipatu

medianoche: *Gauerdi

mendigo/a: *Eskale. Erromes

mediante: Bitartez (-ren). Bidez (-ren)

mengano: Sandia

medicamento: *Sendagai. Botika

menos: Gutxiago

al menos: **Behintzat. Behinik behin, bede-ren

merluza: *Legatz mes: **Hilabete. Hil

por lo menos: **Gutxienez. Bederen,behintzat

mesa: Mahai

menospreciar: Gutxietsi

meta: Helmuga

mensaje: Mezu

metal: Metal

mensaje electrónico: Mezu elektroniko

meter: **Sartu

mensajero/a: Mandatari

metro: Metro

menstruación: *Hileko

mezcla: Nahasketa

mensual: *Hileko

mi: **Nire. Ene

mensualmente: Hilero

miedo: **Beldur. Ikara

mentalidad: *Pentsaera. Pentsamolde

miedoso/a: *Beldurti

mente: **Gogo

miel: *Ezti

mentir: Gezurra esan

miércoles: **Asteazken. Eguazten

mentira: **Gezur

mierda: *Kaka

mentiroso/a: *Gezurti

miga: *Mami

menú: Menu

migaja: Apur

menudo/a: *Kaskar. Xehe

mil: Mila

meollo: *Muin. Mami

miles: Milaka

meón/a: Pixontzi

milagro: Mirari. Mirakulu

mercader: Merkatari

milímetro: Milimetro

mercado: *Merkatu. Azoka

militar: Militar

merecer: *Merezi izan

mimbre: Zume

merendar: Askaldu

mina: Meategi. Meatze

merienda: Askari

mineral: Mea

mérito: Merezimendu. Meritu

minero/a: Meatzari

ministerio: Ministerio

moho: *Lizun

ministro/a: Ministro

mojar(se): **Busti

minoría: Gutxiengo

moler: Eho

minuto: *Minutu

molesto/a: Gogaikarri

mío/a: **Nire

molinillo: Errotatxo. Ehogailu

mira: Begira!

molino: *Errota. Eihera, igara

mirar: **Begiratu. So egin

momento: *Une

misa: *Meza

en este momento: Une honetan

miseria: Miseria

en este mismísimo momento: Oraintxebertan

misericordioso/a: Errukitsu misterio: *Misterio misterioso/a: Misteriotsu mitad: **Erdi mochuelo: *Mozolo moco: *Muki moda: *Moda modelo: *Eredu módem: Modem moderno/a: *Moderno modo: Modu. Era modo de andar: *Ibilera modo de hablar: *Hizkera

moneda: *Txanpon monitor: Monitore monja: *Moja. Lekaime mono/a: *Tximino monótono/a: Monotono montañero/a: *Mendizale. Mendigoizale monte: Mendi montón: **Pila. Mordo, saldo monumento: Monumentu morado/a: *More moral: Moral morcilla: *Odolki. Odoloste

de algún modo: *Nolabait

morder: *Hozka egin. Koska egin, haginkaegin, ausiki egin

de cualquier modo: *Nolanahi

mordisco: Haginkada. Hozkada

del mismo modo: Era berean

moreno/a: Beltzaran

morir: **Hil

muesca: *Koska

moro/a: Mairu

mujer: **Emakume

morro: *Mutur

mujer anciana: *Atso

mortal: Hilkor

muleta: Makulu

mosca: *Euli

mullido/a: Guri

mosquito: *Eltxo

mulo (macho o hembra): *Mando

mostrar: **Erakutsi

multa: Isun

mote: Izengoiti. Goitizen

multicolor: Nabar

moto: Moto

multiplicar(se): 1 *Ugaldu. 2 *Biderkatu. Ugaritu

motor: *Motor movedizo/a: Koloka mover(se): Mugitu movimiento: *Mugimendu muchacha: *Neskatila. Neskatxa, neskato muchacho: *Mutiko. Mutil mucho(s), mucha(s): **Asko. Anitz, franko

mundo: Mundu muñeca: 1 *Eskumutur. 2 *Panpina muralla: Murru murmullo: Marmar murmuración: Marmar murmurar: *Marmarka jardun. Marmar egin músculo: Gihar

mudar(se): **Aldatu

museo: Museo

mudo/a: *Mutu

musgo: Goroldio

mueble: *Altzari

música: Musika

muela: *Hagin

músico: *Musikari. Soinu-jotzaile

muelle: 1 *Kai. 2 Malguki

muslo: *Izter

muerte: 1 *Heriotza. 2 Herio

mutuamente: **Elkar

muerto/a: Hil(dako)

muy: **Guztiz. Oso, erabat, biziki

N nabo: Arbi

Navidades: *Eguberriak

nacer: **Jaio

necesariamente: *Nahi eta nahi ez. Derrigor,nahitaez

nacimiento: 1 Jaiotze. 2 Jaiotza. 3 Sorburu. 4 Jatorri nación: Nazio nacional: Nazional. Nazionada: **Ezer (ere) ez. Deus (ere) ez nadar: *Igeri egin nadie: **Inor ez naipe: *Karta naranja: *Laranja naranjo: Laranjondo nariz: **Sudur narrar: Kontatu nata: Esne gain natación: Igeriketa natural: Natural naturaleza: Natura. Izadi navegación: Surf egite naufragar: Hondoratu navegar: Nabigatu Navidad: Eguberri fiestas de Navidad: *Gabonak

necesario/a: *Beharrezko. Premiazko, ezinbes-teko, nahitaezko necesidad: **Behar. Premia, beharrizan negar: *Ukatu. Ezeztatu negativa: Ezezko. Ezetz negativamente: Ezezka negociar: Negoziatu negocio: *Negozio negro/a: **Beltz nervio: *Nerbio. Kirio nervioso/a: *Urduri. Larri neutro/a: Neutro nevar: Elurra egin ni...ni: Ez ... Ez nido: *Habia niebla: *Laino nieto/a: *Biloba nieve: **Elur ninguno/a: **Batere ez niño/a: **Haur. Ume

nivel: Maila

notario/a: Notario

no: **Ez

noticia: **Berri. Albiste

a que no: **Ezetz

buena noticia: Berri on

que no: **Ezetz

notificar: Jakinarazi

no obstante: **Halere. Hala ere, halaz guz-tiz, hala eta guztiz ere

notorio/a: Nabari. Nabarmen, ageri

no solamente: Ez ezik nobleza: Noblezia noche: **Gau buenas noches: **Gabon de noche: Gauez Nochebuena: Gabon-gau nodriza: Inude nogal: Intxaurrondo nombrar: *Izendatu nombre: **Izen norma: *Arau normal: **Normal. Arrunt normalmente: Normalki. Normalean normativa: Arautegi norte: *Ipar. Iparralde nosotros/as: **Gu(k) nosotros/as mismos/as: *Geu(k) nota: *Ohar notar(se): **Igarri. Antzeman, atzeman, naba-ritu

novecientos/as: Bederatziehun novedad: Berri. Berritasun novela: *Nobela. Eleberri noveno/a: Bederatzigarren noventa: Laurogeita hamar novia: *Andregai. Emaztegai noviembre: *Azaro novio: 1 *Senargai. 2 *Ezkongai nube: *Hodei. Laino nublado/a: Hodeitsu. Lainotsu núcleo: *Gune nudo: *Korapilo nuera: Errain nuestro/a(s): **Gure nueve: Bederatzi nuevo/a: **Berri de nuevo: **Berriro. Berriz, atzera nuez: *Intxaur nulo/a: Nulu. Baliogabe(ko) número: *Zenbaki

nunca: **Behin ere ez. Inoiz (ere) ez

O o: **Ala. Edo

ocho: Zortzi

obedecer: *Obeditu. Esanak egin, men egin

ochote: Zortzikote

obediencia: Obedientzia. Esanekotasun obediente: Esaneko obispo: Gotzain. Apezpiku

octavo/a: Zortzigarren octubre: *Urri oculto/a: *Ezkutu. Gorde, ezkutuko

objetivo: *Helburu. Xede, jomuga

ocupar(se): 1 Okupatu. 2 **Jardun. 3 Arduratu

objeto: Objektu

ocurrencia: Ateraldi

obligación: Eginbehar. Eginbide

ocurrirse: Bururatu

obligar: *Behartu. -Arazi

odiar: Gorrotatu

obra: *Obra. Lan

odio: *Gorroto. Herra

obsceno/a: *Lizun

oeste: *Mendebalde. Sartalde

obstáculo: *Oztopo

ofender(se): *Mindu

obstinación: Seta. Tema

oferta: Eskaintza

obstinado/a: Setatsu. Tematsu

oficial: Ofizial

ocasión: Egokiera. Aukera, parada

oficina: *Bulego

en cierta ocasión: Behin batean. Behin batez

oficinista: Bulegari

océano: Ozeano

oficio: *Lanbide. Ogibide, bizibide, langintza

ochenta: Laurogei

ofrecer: **Eskaini

oído: Entzumen oiga: *Aizu!

ordenador personal: Ordenadore pertsonal

oír: **Entzun. Aditu

ordenador portátil: Eskuko ordenadore. Ordenadore eramangarri

ojo: **Begi

ordenar: Ordenatu

ola: *Olatu. Uhin

ordinario/a: *Arrunt

oler: Usaindu. Aditu

oreja: **Belarri

olivo: Olibondo

organizar: *Antolatu. Eratu

olmedo: Zumardi olor: **Usain

orgullo: 1 Urguilu. 2 Harrokeria. Harrotasun, handikeria

olvidar(se): **Ahaztu. Ahantzi

orgulloso/a: *Harro

ombligo: *Zilbor

orientar(se): Orientatu

once: Hamaika

origen: *Jatorri. Iturburu, sustrai

onza: Ontza

orina: Pixa. Txiza, gernu

ópera: Opera

orinal: Pixontzi

operación: Ebakuntza. Operazio

orinar: *Pixa egin. Txiza egin

operar: Operatu

oro: **Urre

opinión: **Iritzi. Aburu

orquesta: Orkestra

oponer(se): Aurka egin. Kontra egin, kontrajarri

ortiga: Osin

oportunamente: Egokiro

oscurecer: **Ilundu

oportunidad: **Aukera

oscuridad: 1 *Ilunpe. 2 Iluntasun

opresión: Zapalkuntza. Zapalketa

oscuro/a: **Ilun

oprimir: *Zapaldu. Tinkatu

oso/a: *Hartz

oración: *Otoitz

otoño: **Udazken

orar: Otoitz egin

otro/a: **Beste

ordenador: Ordenadore

ortografía: Ortografia

oveja: *Ardi

oxígeno: Oxigeno

ovillo: Haril

oyente: *Entzule

oxidarse: *Herdoildu

P paja: *Lasto paciencia: *Pazientzia. Eroapen

pájaro: **Txori

paciente: Jasankor

pala: *Pala

pacífico/a: *Baketsu

palabra: **Hitz. Berba

padre: Aita

palacio: *Jauregi

padrino: *Aitabitxi. Aita ponteko

paladar: Ahosabai

pagar: **Ordaindu. Pagatu

palidecer: Zurbildu

pagar al contado: Eskura ordaindu

pálido/a: Zurbil

página: *Orrialde

palillo: Zotz. Txotx

página de inicio: Hasierako orri

paliza: Jipoi

página web: Web orri

palo: *Makila paloma: *Uso

pago: Pagu. Ordainketa, pagamendu

pan: **Ogi

país: Herrialde

panadería: *Okindegi

país extranjero: *Atzerri. Erbeste

panadero/a: *Okin

País Vasco: Euskal Herri

pandilla: Lagun-talde

paisaje: Paisaia

paño: *Oihal

paisano/a: *Herritar

panorama: Panorama

pantalla: Pantaila

paréntesis: Parentesi

pantalones: **Prakak. Galtzak

pariente: *Senide. Ahaide, tarteko

pantano: Zingira

parlamentario/a: Parlamentari

pantorrilla: Aztal

paro: Langabezia

pañuelo: Sudur-zapi. Mukizapi

párpado: *Betazal

Papa: Aita santu

parque: *Parke

papel: **Paper

párroco: Erretore

papelera: Paperontzi

parroquia: Parrokia

papelería: Paper-denda. Papertegi

parte: **Parte

paquete: *Pakete. Fardel

parte de abajo: **Behe. Azpi

par: **Pare

parte delantera: **Aurre

parada: 1 Geraleku. 2 Geldialdi

parte interior: **Barru. Barren

paraguas: *Euritako. Aterki, guardasol

parte posterior: **Atze

paraíso: Paradisu

a alguna parte: Norabait

paraje: **Bazter. Paraje

en alguna parte: **Nonbait

paralelo/a: Paralelo

en ninguna parte: **Inon (ere) ez

paralizar: Geldiarazi

por otra parte: *Bestalde. Beste alde batetik

pararse: **Geratu. Gelditu parcela: *Sail pardo/a: Nabar parecer: **Iruditu parecerse a: Antza ukan (-ren)

particularidad: Berezitasun partidario/a: Jarraitzaile partido: 1 Partida. 2 **Alderdi partir: 1 *Abiatu. 2 Zatitu

al parecer: *Ustez

pasado/a: 1 Lehenaldi. 2 Umeldu. 3 Iragan

pared: **Horma. Pareta

pasajero/a: 1 Iragankor. 2 Bidaiari

pareja: *Bikote

pasaporte: Pasaporte

pasar: **Pasatu. Igaro, iragan

payaso/a: Pailazo

pasarlo bien: Ongi ibili. Ongi pasa

paz: *Bake

pasatiempo(s): *Denbora-pasa

en paz: **Kito

pasear: *Paseatu

peatón: Oinezko

paseo: **Buelta. Itzuli, ostera, ibilaldi

peca: Orin

pasión: *Grina. Pasio

pecado: *Bekatu

paso: **Pauso. Urrats

pecar: Bekatu egin

de paso: Bide batez. Bidenabar

pecho: *Bular

pastel: *Pastel. Pastiza

pedazo: **Puska. Zati

pastelería: Gozotegi

pedir: **Eskatu

pastilla: Pastilla

pedo: *Uzker. Puzker

pasto: Bazka

pedrada: Harrikada

pastor/a: *Artzain

a pedradas: Harrika

pata: **Hanka. Oina, zangoa

pegamento: *Kola

patada: *Ostiko. Ostikada

pegar: 1 **Jo. 2 Itsatsi

patata: **Patata

peinado: Orrazkera

patíbulo: Urkamendi

peinar(se): *Orraztu

pato/a: *Ahate

peine: *Orrazi

patria: *Aberri

pelado/a: *Soil

patrimonio: Ondare

pelar: *Zuritu

patriota: *Abertzale

película: Film

patrón/a: *Patroi

peligroso/a: Arriskugarri. Arriskutsu

paulatinamente: *Pixkanaka

pelirrojo/a: Ilegorri. Kaskagorri

pausa: Atsedenaldi

pellejo: Zahagi

pavo/a: Indioilar

pellizcar: *Atximurka egin. Zimiko egin

pelo: **Ile

pereza: Nagitasun. Nagikeria, alferkeria

pelota: **Pilota

perezoso/a: **Alfer. Nagi

pelota a mano: Esku-pilota

periódico: *Egunkari

pelotari: *Pilotari

periodismo: Kazetaritza

peluquería: Ile-apaindegi

periodista: *Kazetari

peluquero/a: Ile-apaintzaile. Ile-moztaile

período: *Bolada. Denboraldi, aldi

pena: **Pena

perjudicar: Kalte egin

a duras penas: Doi-doi. Ozta-ozta

perjudicial: *Kaltegarri

pendiente: 1 *Belarritako. 2 Malda. Aldapa

perjuicio: *Kalte

pene: *Zakil

permiso: *Baimen pero: **Baina

pensamiento: *Pentsamendu. Burutapen,burutazio

perro/a: **Txakur. Zakur

pensar: **Pentsatu

persiana: Pertsiana

peón: Peoi

persona: **Pertsona

peonza: Ziba

personaje: *Pertsonaia

pequeño/a: **Txiki. Xume

personal: Pertsonal

pera: *Udare. Madari

personalidad: *Nortasun

percibir: *Nabaritu

perspicacia: Zuhurtasun

perdedor/a: *Galtzaile

perspicaz: *Zuhur. Zoli

perder(se): **Galdu

perverso/a: Maltzur. Makur

pérdida: *Galera

pervertir(se): *Makurtu

perdiz: Eper

pesadilla: Amesgaizto. Ameskaitz

perdón: *Barkamen. Barkazio

pesado/a: **Pisu. Astun

perdonar: **Barkatu

pesar: *Pisatu

peregrino/a: Erromes

a pesar de todo: Hala eta guztiz (ere)

pesca: *Arrantza

pilar: Pilare. Zutabe

pescadería: *Arrandegi

piloto: Pilotu

pescadero/a: Arrain-saltzaile

pimiento: *Piper

pescado: **Arrain

pinar: Pinudi. Lerdoi

pescador/a: *Arrantzale

pincel: Pintzel

pescar: Arrantza egin. Arrantzatu

pinchar: Ziztatu

pesebre: Aska

pino: *Pinu

pesimista: Ezkor

pintar: *Margotu. Pintatu

pestaña: *Betile

pintor/a: Pintore. Margolari

peste: Izurri

pintura: *Pintura. Margo

petición: *Eske. Eskabide

piojo: *Zorri

petróleo: Petrolio

pipa: Pipa

pez: **Arrain

pisar: *Zapaldu

picante: Min

piscina: Igerileku

picar: Ziztatu

piso: 1 Zoru. 2 Solairu. 3 Etxebizitza. 4 Zola. 5 Estai

pico: *Moko picor: *Azkura pie: *Oin a pie: **Oinez de pie: **Zutik piedra: **Harri piedra preciosa: Harribitxi piel: *Azal. Larru pierna: *Zango. Hanka pijama: Pijama

pisotear: Ostikatu pistola: Pistola pitilín: Txilibitu pizarra: *Arbel pizca: Fits placentero/a: Atsegingarri placer: *Atsegin. Plazer plan: *Plan plancha: *Xafla planchar: Lisatu

planificación: Plangintza plano: Plano planta: 1 **Landare. 2 Solairu plantar: Landatu. Aldatu plástico: *Plastiko plata: *Zilar plataforma: Plataforma plátano: Platano. Banana plato: **Plater playa: *Hondartza plaza: **Plaza plazo: *Epe a plazos: Epeka

poder: 1 Botere. 2 **Ahal izan. Ahal ukan no poder: Ezin ukan poderoso/a: Ahaltsu podrido/a: *Ustel poesía: *Olerki. Poesia poeta: Olerkari. Poeta policía: *Polizia política: *Politika político/a: Politikari pollito/a: Txita pollo: *Oilasko polvo: *Hauts

plomo: Berun

poner(se): **Ipini. Jarri, ezarri, paratu, prestatu

pluma: *Luma

ponerse al rojo vivo: Goritu

pobre: *Behartsu. Pobre, txiro

ponerse de pie: Zutitu

pobreza: Pobretasun. Pobrezia, txirotasun

popular: Herrikoi

poco/a: **Gutxi

por lo demás: *Osterantzean. Gainerakoan

hace poco: Arestian. Berriki, oraindik orain,oraintsu

por si acaso: *Badaezpada (ere)

pocas veces: Gutxitan poco a poco: Apurka. Pitinka, pixkanaka poco más o menos: **Gutxi gorabehera un poco: **Apur bat. Pixka bat

por término medio: Batez beste porque: *-Lako. Bait, eta portal: *Atari portarse: *Portatu portero/a: Atezain

posible: Posible

premio: *Sari

es posible: Baliteke. Litekeena da

prenda: Janzki

hacer lo posible: Ahaleginak egin. Eginahalak egin

prensa: Prentsa

lo antes posible: Ahal bezain laster ¿será posible?: *Ba ote? posteriormente: Geroztik potable: Edangarri. Edateko potaje: Eltzeko. Eltzekari pozo: *Putzu práctica: Praktika practicar: Praktikatu práctico/a: Praktiko prado: *Zelai. Larre precio: *Salneurri. Prezio a qué precio: Zenbatean precipitar(se): Amildu precisamente: Hain zuzen (ere) precoz: Goiztiar predecir: Aurresan predicar: Predikatu preferir: *Nahiago ukan pregunta: **Galdera. Itaun preguntando: Galdezka preguntar: **Galdetu. Galdegin premiar: *Saritu

preocupación: *Ardura preocupar(se): *Arduratu. Axolatu preparación: Prestaketa. Prestaera preparar(se): **Prestatu. Antolatu, eratu presencia: Presentzia presentación: Aurkezpen presentador/a: Aurkezle presentar: *Aurkeztu presente: Orainaldi presentir: *Sumatu presidente/a: *Lehendakari presidente/a de mesa: Mahaiburu presidir: Buru izan presión: Presio preso/a: *Preso préstamo: Mailegu prestigio: Prestigio presupuesto: Aurrekontu prever: Aurrez ikusi prima: *Lehengusina primavera: **Udaberri primeramente: **Lehenbizi. Lehendabizi,lehenik

primero/a: *Aurren(eko). Lehen(engo)

prolongación: Luzapen

primo: **Lehengusu

promesa: Promes

princesa: Printzesa

prometer: **Agindu. Hitzeman

principal: **Nagusi

promotor/a: Eragile

príncipe: Printze

pronombre: Izenorde

prioridad: Lehentasun

pronto: **Laster. Aurki

prisa: **Presa

pronunciar: Ahoskatu. Ebaki

de prisa: Presaka

propaganda: Propaganda

prisión: Presondegi. Espetxe, kartzela

propiedad: Jabetza. Jabego, jabetasun

probar: 1 Dastatu. 2 Frogatu

propina: Eskupeko

problema: *Arazo. Auzi

propio/a: *Propio. Bere, norbere.

productivo/a: Emankor

proponer: *Proposatu

profesión: *Bizibide. Ogibide, lanbide

propósito: Asmo

profesor/a: *Irakasle

a propósito: Apropos. Berariaz, nahita

profeta: Profeta

prórroga: Luzapen

profundidad: 1 Sakontasun. 2 Sakonera. 3 Zingo

proteger: Babestu

profundizar: Sakondu profundo/a: *Sakon

protesta: Protesta protestar: Protestatu

progenitor/a: **Gurasoak. Aita-amak

provecho: *Probetxu. Onura, etekin, irabazi

programa: Egitarau. Programa

provechoso/a: Probetxugarri. Onuragarri

progresista: Aurrerakoi

proveer: Hornitu

prohibición: Debeku

provincia: Herrialde. Probintzia

prohibir: *Debekatu. Galarazi, eragotzi

provisional: Behin-behineko

prójimo: Lagun hurko

proyecto: Proiektu

prólogo: Hitzaurre. Aitzin-solas

prudencia: Zuhurtasun. Zuhurtzia

prudente: *Zuhur

puesto de venta: Saltoki

prueba: Dema. Proba

pulga: Arkakuso. Kukuso

publicar: *Argitaratu. Argitara eman

pulgada: Ontza

público: 1 Jendaurreko. 2 Publiko

pulmón: *Birika

puchero: *Eltze. Lapiko

pulsar: *Sakatu

pudrirse: *Usteldu

pulsera: Eskumuturreko

pueblo: **Herri

puñetazo: Ukabilkada

puente: **Zubi

puño: *Ukabil

puerro: *Porru

punta: *Punta

puerta: **Ate

punto: **Puntu

puerto: *Portu. Kai

hacer punto: Puntu egin

pues: Bada. Ba

punto de vista: *Ikuspegi

puesto: Postu

puro/a: Puru. Zigarro (ipar.)

puesto de trabajo: Lanpostu

pus: Zorne

Q que: *Baino.

en qué: Zertan

a que no: **Ezetz

¿qué tal?: Zer moduz? Zer modu?

a que sí: **Baietz

¿para qué?: **Zertarako

que no: **Ezetz

¿por qué?: **Zergatik

que sí: **Baietz

quebradero de cabeza: Buruhauste

qué: **Zer

quedar(se): **Gelditu. Geratu

a qué: Zertara

quehacer: *Zeregin

queja: *Kexa

quieto/a: **Geldi

quejarse: *Kexatu. Kexu izan

químico/a: 1 Kimiko. 2 Kimikari

quemadura: Erredura

quince:

quemar(se): **Erre

Hamabost

querer: *Gura ukan/izan. Nahi ukan

quincena:

querido/a: 1 Gogoko. 2 Kutun

Hamabostaldi

queso: *Gazta

quiniela: Kiniela

quid: *Koska

quinientos/as: Bostehun

quién: **Nor(k)

quinto/a: Bosgarren

a quién: 1 Nori. 2 Nor

quiosco: Kiosko

de quién: Noren

quitar: **Kendu

para quién: Norentzat

quizá: **Beharbada. Agian, apika, menturaz

por quién: Norengatik

R rabia: *Amorru. Amorrazio, errabia

raíz: **Zain. Erro, sustrai

rabiar: *Amorratu

rama: *Adar

rabo: Isats

rana: *Igel

radio: *Irrati

rapidez: Arintasun

ráfaga: *Bolada

rápido/a: **Arin. Azkar, bizkor, agudo

raíl: Errail

raro/a: *Arraro

rascar(se): Hatz egin. Hazka egin

rebaja: Beherapen

rasgar: *Urratu

rebajar: Merkatu. Beheratu

rasguño: *Harramazka. Atzaparkada, urradu-ra, urratu

rebanada: *Xerra

rastrillo: Eskuare rastro: *Arrasto rata: *Arratoi rato: Tarte. Une a ratos: Tarteka rato de silencio: Isilune ratón: *Sagu raya: *Marra rayar: Marratu

rebosante: *Gainezka rebuznar: Arrantza egin rebuzno: *Arrantza recado: *Enkargu. Errekadu, mandatu receta: Errezeta recibir: Jaso. Hartu recibo: Ordainagiri recién: Berri recién hecho/a: Egin-berri

rayo: *Tximista

recientemente: Oraindik orain. Berriki, ares-tian, oraintsu

rayo luminoso: Izpi

recipiente: *Ontzi

raza: *Arraza

recoger: **Bildu. Jaso

razón: **Arrazoi

recolección: Bilketa

razonable: Arrazoizko. Zentzuzko

recomendación: Gomendio

razonar: Arrazoitu. Arrazoiak eman

recomendar: Gomendatu

reacción: Erreakzio

reconocer: 1 **Ezagutu. 2 Onartu

reaccionar: Erreakzionatu

recordar: **Gogoratu. Oroitu, gogoan ukan

reaccionario/a: Atzerakoi real: Erreal realidad: Errealitate realizar: *Burutu reanimarse: *Berpiztu

hacer recordar: Gogorarazi recorrido: Ibilbide. Bide recreo: Jolasaldi recuerdo: Oroitzapen. Oroipen, gomuta

recuerdos: *Eskumuinak. Goraintziak

regla: Erregela. Arau

recuperar: Berreskuratu

reglamento: Araudi

red: *Sare

regreso: Itzulera

redacción: Idazlan. Idazketa

regular: *Erdipurdi

redondo/a: **Biribil

rehacer: Berregin

de refilón: *Zeharka

reina: *Erregina

reflejar(se): Islatu

reino: Erresuma. Erreinu

reflejo: Isla

reír(se): Barre egin. Irri egin

reflexión: *Gogoeta. Hausnarketa

relación: 1 *Harreman. 2 *Zerikusi

reflexionar: Hausnartu

religión: Erlijio

reforma: Erreforma

religioso/a: Erlijioso

reformar: Erreformatu

relincho: *Irrintzi

reforzar: *Indartu

reloj: *Ordulari. Erloju

refrán: Atsotitz. Errefrau, esaera zahar

remar: Arraun(ean). Arrauneanari, ibili, egin, arraunatu

refrescar(se): *Freskatu refuerzo: Indargarri. Errefortzu refugio: *Aterpe refunfuñar: *Marmarka jardun. Purrust egin

remediar: Konpondu. Erremediatu remedio: Konponbide. Erremedio remedio curativo: Osagarri remo: *Arraun

refunfuño: Purrustada

remojón: Bustialdi

regalar: *Erregalatu. Opari egin

remuneración: *Ordain

regalo: *Opari. Erregali

rendija: *Zirrikitu. Zirritu

regar: Ureztatu

reñir: *Errieta egin. Agirika egin

regata: Estropada

renovar: *Berritu. Berriztatu, eraberritu, zahar-berritu

regazo: Altzo registro: Erregistro

renta: *Errenta. Akura

renunciar: *Uko egin

responsable: Erantzule

repente: Barra. Eroaldi

respuesta: **Erantzun

de repente: Bat-batean. Supituki, tupustean

resta: Kenketa

repentino/a: Bat-bateko repetición: *Errepika repetir: Errepikatu. Berresan representante: *Ordezkari

restaurante: *Jatetxe resucitar: **Piztu resultado: Emaitza resumen: Laburpen resumir: Laburtu

representar: 1 Ordezkatu. 2 Antzeztu. Jokatu

retirar(se): *Baztertu. Erretiratu

república: Errepublika

retorcer(se): Bihurritu. Trokatu

repugnante: Higuingarri. Nazkagarri

retrasado/a: *Atzeratu

repugnar: Higuindu

retrasar: *Atzeratu

resbaladizo/a: *Labain. Irristakor, labainkor

retraso: Atzerapen

resbalar(se): *Irristatu. Labaindu

retrete: **Komun

reserva: Erreserba

retroceder: *Atzeratu. Atzera egin

residencia: Egoitza

retrocediendo: *Atzeraka

residuo: Hondakin. Hondar

retumbar: Burrunbatu

resistencia: Erresistentzia

reunión: *Bilera. Bilkura, batzar

respecto a: -Ri buruz. -Ri dagokionez

reunir(se): **Bildu. Batu

respetar: Errespetatu. -Ri begirune izan

revés: 1 Azpialde. 2 Zartada

respeto: **Itzal. Errespetu, begirune, begiramen

al revés: *Alderantziz

respirar: *Arnasa hartu resplandor: Diz-diz responder: **Erantzun. Ihardetsi

retrato: Erretratu. Argazki

revisar: Berrikusi revista: *Aldizkari revolución: *Iraultza. Erreboluzio

revolucionario/a: Iraultzaile

de rodillas: *Belauniko

revolver: Nahasi. Nahastu

roer: Marraskatu. Karraskatu

rey: *Errege

rojizo/a: Gorrixka

rezar: *Errezatu. Otoitz egin

rojo/a: **Gorri

ricachón/a: Handiki

romería: *Erromeria

rico/a: **Aberats

romper(se): **Hautsi. Apurtu, puskatu, txikitu

riendo(se): Barrez(ka) riesgo: **Arrisku rincón: **Bazter. Txoko riñón: *Giltzurrun río: *Ibai. Erreka riqueza: Aberastasun risa: **Barre. Irri rizado/a: *Kizkur rizar: Kizkurtu robar: *Lapurtu. Ostu, ebatsi roble: *Haritz robo: *Lapurreta robusto/a: Mardul. Sotil roca: *Harkaitz. Haitz, arroka rocío: Ihintz rodear: *Inguratu rodilla: *Belaun

romper estirando: *Eten roña: Herdoil roncar: *Zurrunga egin. Zurrungatu roñoso/a: 1 Herdoiltsu. 2 Zeken ropa: **Arropa rosa: *Arrosa rosario: Arrosario rudo/a: *Latz rueda: *Gurpil rugido: Orro rugir: Orro egin ruido: *Zarata. Hots ruidoso/a: Zaratatsu ruina: Hondamen. Hondamendi rumor: *Zurrumurru. Esamesak ruta: Bide ruta de acceso: Bide-izen

S sábado: **Larunbat. Zapatu

sala de cine: Zinema-areto

sábana: *Maindire. Izara, mihise

sala de estar: *Egongela

saber: 1 **Jakin. 2 Jakintza

sala de fiestas: Dantzatoki

hacer saber: Aditzera eman

salado/a: *Gazi

sabiduría: *Jakinduria. Jakituria

salchicha: Saltxitxa

sabio/a: *Jakintsu

salero: *Gatzontzi

sabor: Zapore

salida: *Irteera

sabroso/a: **Gozo

salir: **Atera. Irten, jalgi

sacar: **Atera

saliva: Listu. Txistu, txu

sacerdote: **Apaiz. Abade

salón: *Areto. Saloi

saciar(se): *Ase. Berdindu

salpicadura: *Zipriztin

saco: *Zaku. Zorro

salsa: Saltsa

sacrificar(se): Sakrifikatu

salsero/a: Saltsero

sacrificio: Sakrifizio

saltar: *Saltatu. Salto egin, jauzi egin

sacristán: Sakristau

salto: **Salto. Jauzi

sacristana: Serora

salud: *Osasun

sacristía: Sakristia

saludable: Osasungarri. Osasuntsu

sacudida: Astinaldi. Astindu

saludar: *Agurtu. Agur egin

sacudir: *Astindu. Inarrosi

saludo: **Agur

sagrado/a: Sakratu

saludos: *Goraintziak. Eskumuinak

sal: *Gatz

salvación:Salbazio. Salbamen, salbamendu

sala: *Sala. Areto

salvado: Zahi

salvaje: *Basati. Basa

según: 1 *Arabera. 2 Bezala. Legez

salvar(se): *Salbatu

según parece: Dirudienez. Antza, itxuradenez

salvo: Salbu. (Izan) ezik san: Done sandalia: Sandalia sangre: **Odol sangría: Urardo

segundo/a: 1 Bigarren. 2 Segundo seguramente: *Segur aski. Ziur aski seguridad: Segurantza. Segurtasun, ziurtasun

santiguarse: Aitaren egin

seguro/a: 1 **Seguru. 2 Aseguru. Segur, ziur

santo/a: *Santu. Saindu

seis: Sei

saque: Sake

seiscientos/as: Seiehun

sardina: *Sardina

sellar: Zigilatu

sartén: *Zartagin

sello: Seilu. Zigilu

sastre: *Jostun

selva: *Oihan

secar(se): *Lehortu. Idortu, sikatu

semáforo: Semaforo

sección: *Arlo. Alor, sail

semana: **Aste. Astebete

seco/a: **Lehor. Idor, ihar, siku

día de la semana: *Astegun

secretaría: Idazkaritza

fin de semana: *Asteburu

secretario/a: *Idazkari

la semana próxima: Datorren astean

secreto: Isilpeko

una semana: *Astebete

en secreto: Isilka

semanalmente: Astero

sed: **Egarri

semanario: Astekari

tener sed: Egarri izan. Egarriak egon

sembrar: *Erein

seda: Zeta

semejante: **Bezalako. Antzeko, kideko

segar: Segatu seguir: **Jarraitu. Segitu, jarraiki

semejanza: **Antz semestre: Seihileko

semilla: **Hazi

sequía: Lehorte. Idorte, sikate

señal: *Seinale

ser: 1 **Izan. 2 Izaki. Izate

señalar: Seinalatu

ser humano: *Gizaki

sencillo/a: Xehe. Xume, soil

ser necesario/a: Beharrezko izan

sendero: *Bidezidor

ser vivo: Bizidun

seno: 1 *Golko. 2 *Sabel

sea lo que fuere: Dena dela. Dena den

señor: **Jaun

sereno: Gauzain

señora: **Andre

serio/a: *Serio

señorita: *Andereño

en serio: *Benetan. Egiatan

sensación: Sentipen

serpiente: *Suge

sensible: 1 *Sentibera. 2 Minbera. Sentikor

serrín: Zerrauts

sentar(se): **Eseri. Jesarri, jarri

servicio: *Zerbitzu

sentencia: Epai

servicio militar: *Soldadutza. Soldaduska

sentido: *Zentzu

servidor: Zerbitzari

sentido del gusto: Dastamen

servir: *Zerbitzatu

sentido del olfato: Usaimen

sesenta: Hirurogei

sentido del tacto: Ukimen

sesión: *Saio

sentido de la vista: Ikusmen

seso: *Muin

sentimiento: *Sentimendu

seta: *Perretxiko. Ziza

sentir: *Sentitu

setecientos/as: Zazpiehun

separar: *Banandu. Apartatu

setenta: Hirurogeita hamar

septiembre: *Irail

seto: Hesi

séptimo/a: Zazpigarren

seudónimo: Izenorde

sepulcro: *Hilobi. Hobi

sexo: *Sexu

sepultar: Hobiratu

sexto/a: Seigarren

sexual: Sexual. Sexu-

rato de silencio: Isilune

sí: **Bai

silencioso/a: *Isil

a que sí: **Baietz

silla: **Aulki

a sí mismo/a: Bere burua(ri)

similar: *Berdintsu

de por sí: **Berez

simple: Sinple

si: **Baldin ba-. Ba-

sin: **Gabe. Barik

si no: **Bestela

sindicato: Sindikatu

sidra: *Sagardo

singular: Singular

siempre: **Beti

sino: **Baizik. Baino, baizik eta

de siempre: Betiko

sinvergüenza: *Lotsagabe

desde siempre: Betidanik

sirvienta: *Neskame

para siempre: Betiko

sirviente: *Morroi

sien: Loki

sistema: *Sistema

sierra: *Zerra

sitio: 1 **Toki. 2 Gune. Leku

siete: Zazpi

en algún sitio: Non edo non

siglo: *Mende

en cualquier sitio: *Edonon. Nonahi

significado: *Esanahi. Esangura

sitio de recreo: *Jolastoki. Jolasleku

signo: Zeinu

sitio de trabajo: *Lantegi. Lantoki

siguiente: **Hurren(go)

sitio web: Web gune

sílaba: Silaba

situación: *Egoera

silbar: Txistua jo. Txistu egin

sobaco: Besape. Galtzarbe

silbato: Txilibitu

sobrar: *Sobratu. Sobran egon

silbido: Txistu

sobre: 1 (-en) gainean. 2 –(r)i buruz.

silencio: 1 *Isiltasun. 2 *Ixo!

sobre todo: **Batez ere. Batik bat, gehienbat

en silencio: **Isilik

sobremesa: 1 *Bazkalondo. 2 *Afalondo

sobrino/a: **Iloba. Loba

sombrero: Kapela

social: Sozial

soñar: Amets egin. Amestu

socialista: Sozialista

sonarse: *Zintz egin

sociedad: 1 *Gizarte. 2 Elkarte

sonido: **Soinu. Hots

socio/a: Bazkide

sonoramente: Ozenki. Goraki

sofá: Sofa

sonoro/a: Ozen

sol: **Eguzki

sonreír: Irribarre egin

al sol: Eguzkitan

sonriendo: Irribarrez. Irribarreka

solamente: Soilik. Bakarrik, soilki

sonrisa: *Irribarre

no solamente: Ez ezik

sopa: *Zopa

solapa: *Papar

soplar: *Putz egin

soldado: *Soldadu

soporte: Euskarri

soleado/a: *Eguzkitsu

sorber: Zurrupatu. Xurgatu

soledad: *Bakardade

sordo/a: *Gor

solidaridad: *Elkartasun

sorpresa: *Ustekabe. Ezuste

sólido/a: Solido

sorteo: *Zozketa

sollozo: *Zotin

soso/a: Zozo

solo/a: **Bakarrik

sospecha: *Susmo. Errezelo

a solas: *Bakarka

sospechar: *Susmatu

soltero/a: Ezkongabe. Ezkongai

sostener: **Eutsi (-ri). Sostengatu

solterón: *Mutilzahar

sótano: Soto

solterona: *Neskazahar

su (de él, de ella): **Bere

solución: Irtenbide. Soluzio, konponbide

suave: *Leun

sombra: **Itzal. Gerizpe, geriza

suavizar: Leundu

a la sombra: Gerizpean. Itzalean

subida: Igoera

subir: **Igo sublevar(se): Asaldatu subordinación: Mendekotasun subordinado/a: Menpeko. Meneko subrayar: Azpimarratu subterráneo/a: Lurpeko. Lurrazpiko suceder: **Gertatu. Jazo, pasatu suceso: *Gertaera. Gertakari suceso futuro: Gertakizun suciedad: *Zikinkeria. Zikintasun sucio/a: 1 **Zikin. 2 Urde. Lohi sudar: Izerditu sudor: *Izerdi suegra: *Amaginarreba suegro: *Aitaginarreba suela: 1 *Zola. 2 Zoru sueldo: *Soldata suelo: Zoru sueño: 1 *Amets. 2 **Lo. Logale, logura cabezada de sueño: *Kuluxka. Lo-kuluxka suerte: *Suerte. Zori, zorte sufrir: Pairatu. Jasan, eraman, sufritu

suicidarse: Bere burua hil. Bere buruaz besteegin sujeto: Subjektu suma: Batuketa sumergir(se): Urperatu superar: *Gainditu superficial: Azaleko superficie: *Azal supermercado: Supermerkatu superstición: Sineskeria suponer: Suposatu supuesto/a: Ustezko por supuesto: **Jakina. Noski sur: 1 *Hego. 2 Hegoalde surco: Ildo surgir: **Sortu suspirar: Hasperen egin suspiro: Hasperen sustancioso/a: Mamitsu sustituir: Ordeztu suyo/a: **Haren suyos/as: **Beren

T tarea: 1 *Eginkizun. 2 Ataza. Egiteko tabaco: *Tabako

tarifa: Tarifa

tabernero/a: Tabernari

tarifa plana: Tarifa finko

tabla: *Ohol

tarta: Tarta

tacaño/a: Zikoitz. Zeken, zuhur

tartamudo/a: *Totel

tachón: Zirrimarra

taxi: Taxi

tacón: Takoi

taxista: Taxilari. Taxi-gidari

talón: 1 *Orpo. 2 Taloi

taza: *Katilu

también: 1 **Ere. 2 **Baita ere

té: *Te

tampoco: 1 **Ezta (ere). 2 Ere ez

teatro: 1 *Antzerki. 2 Antzoki

tan: **Hain

techo: *Sabai técnica: Teknika

tanto como: 1 **Adina. 2 **Bezain. Haina, hainbat tanto por ciento: Ehuneko hainbeste tapa: *Tapa tapadera: Estalki tapar: *Tapatu. Estali tapiz: Tapiz tapón: Tapoi. Zipotz tardanza: Luzapen tarde: 1 **Arratsalde. 2 **Berandu buenas tardes: **Arratsalde on hacerse tarde: *Berandutu

teja: *Teila tejado: *Teilatu tejedor/a: Ehule tejer: Ehundu tela: *Tela. Oihal, ehun teléfono: **Telefono teléfono móvil: Eskuko telefono. Poltsikokotelefono llamar por teléfono: Telefonoz deitu. Telefonoz hots egin telégrafo: Telegrafo telegrama: Telegrama

televisión: *Telebista

termómetro: Termometro

temblando: Dardaraka. Dardarka

ternero/a: *Zekor. Idisko, urrixa, txahal

temblar: Dardaratu. Dardara egin

ternura: Samurtasun

temblor: *Dardara

terquedad: Kasketa. Kasketaldi

temer: *Beldur izan. -Ri beldurra ukan

terraza: Terraza

temible: Beldurgarri

terreno/a: 1 Lurreko. 2 Lur

temperatura: Hozbero. Tenperatura

terreno cultivado: *Soro. Alor

tempestad: *Ekaitz

terreno de juego: Jokaleku

templado/a: *Epel

terrible: **Izugarri. Ikaragarri, izugarrizko, latz

templar: Epeldu temprano: **Goiz temprano por la mañana: Goizean goiz tenaz: Lehiatsu tendencia: *Joera tendero/a: *Dendari tenedor: *Sardexka tener: 1 **Eduki. 2 **Behar ukan/izan teñir: Tindatu tenis: Tenis tensión: Tentsio tentar: Tentatu. Zirikatu tercero/a: Hirugarren tercio: Heren terco/a: *Burugogor. Setatsu, itzal, zipotz terminar: **Bukatu. Amaitu

territorio: *Lurralde terror: Izu tesorero/a: Diruzain tesoro: Altxor testamento: Testamentu testículo: *Barrabil testigo: Lekuko. Testigu texto: Testu tía: **Izeba. Izeko tiempo: 1 **Denbora.2 **Eguraldi. Aro a tiempo: Garaiz tiempo de estudio: Ikastaldi tiempo de búsqueda: Bilaketa-denbora tiempo de respuesta: Erantzun-denbora tiempo de vacaciones: Oporraldi tiempo disponible: *Asti. Beta

tiempo pasado: Lehenaldi

tocadiscos: Disko-jogailu

desde hace mucho tiempo: Aspaldidanik. Aspalditik

tocar: 1 Ukitu. 2 **Jo tocar en suerte: *Egokitu

hace mucho tiempo: **Aspaldi. Aspaldian, aspaldion

tocar: 1 **Tokatu. 2 **Ukitu. Egokitu

tienda: **Denda

tocino: *Urdai

tienda de alimentación: Janari-denda

todavía: **Oraindik. Oraino, artean

tienda de campaña: Kanpadenda. Oihal--etxola

todo/a: **Guzti. Oro, den

tienda de vestidos: **Jantzi-denda

sobre todo: **Batez ere. Batik bat, gehienbat

tierno/a: *Samur

toma: *Tori!

tierra: **Lur

tomar: **Hartu

tieso/a: *Tente

tomar el pelo: Adarra jo

tigre: Tigre

tomar en cuenta: Gogoan hartu

tijeras: *Guraizeak. Artaziak

tomate: *Tomate

timbre: Txirrin

tonel: Upa. Upel

tímido/a: *Lotsati

tonelada: Tona

timón: Lema

tono: 1 Tonu. 2 **Aire. 3 *Doinu

tinta: *Tinta

tonta: Tuntun

tío: **Osaba tirar: 1 **Bota. 2 **Tiratu

tontería: Ergelkeria. Zorakeria, tontakeria, lelokeria, ergelkeria

tiro: *Tiro

tonto/a: *Ergel. Tentel, zozo, lelo

título: 1 Izenburu. 2 Titulu

topo: Sator

tiza: Klarion

torcer(se): Okertu

toalla: Eskuzapi

torcido/a: **Oker

tobillo: *Orkatila

tordo: Zozo

torear: Toreatu

traducir: *Itzuli

tornillo: Torloju

traductor/a: Itzultzaile

toro: Zezen

traer: **Ekarri

corrida de toros: Zezenketa

tráfico: Trafiko

plaza de toros: Zezen-plaza

tragar: *Irentsi. Tragatu

torpe: *Baldar. Trakets

trago: Zurrut. Txurrut, trago

torpeza: Trakeskeria. Baldarkeria

traidor/a: Traidore. Saltzaile

torre: *Dorre

traje: Traje

torta: 1 Opil. 2 Belarrondoko. 3 Zartada

trampa: *Tranpa

torta de maíz: Talo

tranquilidad: *Patxada. Lasaitasun, sosegu

tortilla: Tortilla. Arrautzopil tortuga: Dortoka tos: *Eztul toser: Eztul egin total: 1 Erabateko. 2 Oso. 3 Guztizko en total: Guztira. Denera totalmente: *Erabat. Zeharo, osoro trabajador/a: **Langile trabajar: **Lan egin trabajo: **Lan

tranquilizarse: *Lasaitu tranquilo/a: **Lasai. Trankil transformar: Eraldatu transmisión: Transmisio transparente: *Garden transportar: *Garraiatu transporte: Garraio tranvía: Tranbia trapo: *Zapi. Trapu, zatar

trabajo manual: Eskulan

trasladar(se): Lekualdatu. Lekuz aldatu, tokial-datu, tokiz aldatu

lugar de trabajo: *Lantoki. Lantegi

trasto: Traste

trabajoso/a: *Nekagarri

tratado: Tratatu

tractor: Traktore

trato: *Tratu

traducción: *Itzulpen

través: Zorigaizto. Nahigabe

a través de: **Zehar (-an). Barrena (-an)

tronco: *Enbor

traviesa: Langa

tropezar: *Estropezu egin. Oztopo egin, behaz-topatu

travieso/a: *Bihurri

trozo: 1 **Zati. 2 Atal

trazar: Marratu

trucha: Amuarrain

trece: Hamahiru

trueno: *Trumoi. Ostots

treinta: Hogeita hamar

tú: **Hi(k)

tren: **Tren

tubo: Hodi. Tutu

tres: Hiru

tuétano: *Muin

tres o cuatro: Hiruzpalau

tumbar(se): *Etzan

trescientos/as: Hirurehun

túnel: Tunel

triángulo: Triangelu

turbar(se): Asaldatu

trigo: *Gari

turbio/a: Arre

trimestre: Hiruhileko. Hiruhilabete

turista: Turista

tripa: *Tripa

turno: *Txanda

triple: Hirukoitz

turrón: Turroi

triste: **Triste. Goibel

tuteando: *Hika

tristeza: *Tristura

tutear: Hika egin

trocito: *Pusketa. Zati

tuyo(s), tuya(s): 1 **Hire. 2 **Zure

tronar: Trumoia jo

U uña: Azazkal. Azkazal, atzazal ubicar: Lekutu

undécimo/a: Hamaikagarren

último/a: **Azken(eko)

único/a: **Bakar

unificar: Bateratu

untar: Igurtzi. Gantzutu

unión: *Batasun. Elkartasun

usar: **Erabili

universidad: Unibertsitate

uso: Erabilera usuario/a: Erabiltzaile usted: **Zu(k) útil: Baliagarri

universo: Unibertso

utilidad: Baliagarritasun. Erabilgarritasun

uno/a: **Bat

uva: *Mahats

V vajilla: Baxera. Ontziteria vaca: *Behi

valer: **Balio ukan/izan

vacaciones: *Oporrak. Bakantzak

valerse de: *Baliatu

vaciar(se): *Hustu

válido/a: Baliodun

vacío/a: **Huts. Hutsune, hutsik

valiente:Ausart. Adoretsu

vacuna: *Txerto

valioso/a: Baliozko. Baliotsu

vacunar: Txertatu

valle: *Bailara. Haran, ibar

vagabundo: Arlote

valor: *Balio. Balore vamos: **Tira!

vagancia: Alferkeria. Nagikeria vago/a: *Nagi. Alfer vaina: *Leka

vano/a: 1 Huts. 2 Funtsik gabe

en vano: **Alferrik

vena: **Zain

vapor: *Lurrin. Lurrun

vencedor/a: Garaile

vara: 1 *Zigor. 2 Kana. Haga

vencer: *Garaitu

variable: Aldakor

vendedor/a: *Saltzaile

varón: *Gizonezko. Gizaseme

vendedor/a de leche: Esne-saltzaile

vasco/a: 1 **Euskal. 2 **Euskaldun

vender: **Saldu

vaso: *Edalontzi. Edontzi, baso

vendimia: Mahats-bilketa. Mendema, mahaska

vaya: *Arraioa!, kontxo! veces: *Bider. Aldiz vecino/a: 1 Ondoko. 2 Auzo(ko). Aldameneko. Auzotar

veneno: Pozoi venenoso/a: Pozoitsu venerar: Gurtu

vegetación: Landaretza

venganza: Mendeku. Bengantza

vehículo: Ibilgailu

vengar(se): Mendekatu

veinte: Hogei

venida: Etorrera

veinticinco: Hogeita bost

venir: **Etorri

veinticuatro: Hogeita lau

venta: Salmenta

veintidós: Hogeita bi

en venta: Salgai

veintinueve: Hogeita bederatzi

puesto de venta: Saltoki

veintiocho: Hogeita zortzi

ventaja: Abantaila

veintiséis: Hogeita sei

ventana: **Leiho

veintisiete: Hogeita zazpi

ventanilla: Leihatila

veintitrés: Hogeita hiru

ventoso/a: Haizetsu

veintiuno/a: Hogeita bat

ver: **Ikusi

vela: *Kandela

a ver si: *Ea

vello: Bilo

verano: **Uda. Udara

velocidad: *Abiadura

veraz: Egiati. Egiazale

verbo: *Aditz

muchas veces: Askotan. Hamaika aldiz

verdad: **Egia

una vez: **Behin

a decir verdad: Egia esan

vía: Bide

verdadero/a: *Benetako. Egiazko

vía férrea: *Trenbide

verde: **Berde

viajar: Bidaiatu. Bidaia egin

vergonzoso/a: *Lotsagarri. Ahalkegarri

viaje: *Bidaia

vergüenza: **Lotsa. Ahalke

viajero/a: Bidaiari

verificar: Egiaztatu

vicio: Bizio

verso: *Bertso

victoria: Garaipen

vestido: **Jantzi

vida: **Bizi. Bizitza

vestido de mujer: *Soineko

viejo/a: **Zahar

vestigio: Aztarna. Aztarren

viento: **Haize

vestir(se): Jantzi

viento sur: *Hego-haize

vez: **Aldi

vientre: *Sabel

a la vez: **Batera

viernes: **Ostiral. Bariku

alguna vez: Noiz edo noiz. Noiz edobehin, inoiz, noizbait

viga: Habe

algunas veces: Batzuetan cuántas veces: Zenbatetan. Zenbat aldiz de una vez: Behingoz

vigía: Zelatari vigor: Kemen. Adore, indar vigoroso/a: Kementsu vinagre: *Ozpin

de vez en cuando: Noizean behin. Noizbehinka, tarteka-marteka

vino: **Ardo

dos veces: *Birritan

viña: Mahasti

en vez de:Partez (-en). Ordez (-en)

violación: Bortxaketa

esta vez: Oraingoan

violar: Bortxatu

las más de las veces: Gehienetan

violencia: *Indarkeria. Bortxa

violín: Biolin

volar: *Hegan egin. Hegaldatu, hegaz egin

virar: Biratu. Bira egin

volcán: Sumendi

virgen: 1 Birjina. 2 Ama Birjina

volcar: *Irauli

virtud: Bertute

volumen: Bolumen

visita: *Bisita. Ikustaldi

voluntad: *Borondate

visitante: Bisitari visitar: *Bisitatu. Bisita egin

voluntario/a: 1 Borondatezko. 2 Boluntario

víspera: *Bezpera

volver: *Bueltatu. Itzuli

vista: 1 **Bista. 2 Ikusmen

vomitar: Oka egin. Bota, botaka egin

vistoso/a: *Ikusgarri

vosotros/as: **Zuek

vitamina: Bitamina

votar: Botoa eman. Botatu, boza eman

viudo/a: *Alargun

voto: *Boto

viva: **Gora!

voz: *Ahots. Boz

vivamente: Biziro. Biziki

en voz alta: Ozenki. Goraki

viveza: Bizitasun

en voz baja: Isilka

vivienda: *Etxebizitza. Bizitza

vuelo: Hegaldi. Hegada

vivir: **Bizi izan

vuelta: 1 Bira. 2 Itzuli. Ostera

vivo/a: Bizirik

vuestro/a: **Zuen

vocabulario: *Hiztegi

vulva: *Alu

Y y: **Eta

yema: 1 Gorringo. 2 Ermami. 3 Begi. 4 Zil

ya: **Jadanik. Dagoeneko yegua: *Behor

yerno: *Suhi

yeso: Igeltsu

yo mismo/a: *Neu(k). Nerau

yo: **Ni(k)

yugo: Uztarri

Z zaguero/a: Atzelari

zapatero/a: *Zapatari. Zapatagin

zambullir(se): Murgildu

zapato: **Zapata

zanahoria: *Azenario

zarza: *Sasi. Lahar

zapatería: Zapata-dend zona: **Alderdi. Zonalde

zumo: Zuku

zona costera: Kostalde

zurdo/a: **Ezker. Ezkerti

zorro/a: *Azeri

zurrón: *Zorro

VOCABULARIO VASCO

El euskera o euskara es la lengua vasca, distinto del erdara, que sería cualquier lengua distinta del vasco (generalmente, el castellano). El vasco es una lengua no indoeuropea, de origen desconocido, una joya lingüística que merece la pena conservar y conocer. Hay vocabulario propio del vasco y también muchas palabras de procedencia española o francesa, pues la lengua se ha desarrollado en un medio de marcada influencia hispanogala. He aquí un vocabulario muy, muy básico. Verás que no hay palabras con –vporque en vasco no existe este fonema. Tampoco existen las tildes o acentos. Son muy

frecuentes los sufijos en –tar (cast. –tarra) propios de los gentilicios: bilbotar, donostiar (cast. bilbaíno, donostiarra). La -g- vasca suena siempre suave, como si llevara –u- al lado. Las dentales y bilabiales tienden a la sonorización: denda, tienda – denbora, tiempo (lat. tempora) – dorre, torre – jende, gente.

Vocabulario básico

Aire: aire.

Autobus: autobús.

Aireportu: aeropuerto.

Bakarka: a solas.

Alai: alegre.

Begi: ojo.

_ Jai-alai: fiesta alegre.

Belarri: oreja.

Anaia: hermano.

Berri: nuevo.

Apiril: abril.

_ Etxe berria: la casa nueva.

Arbola: árbol

Bertsolari: poeta, bertsolari.

_ Gernikako arbola: árbol de Guernica.

Boligrafo: bolígrafo.

Ariketa: ejercicio.

Boltso: bolso.

Arropa: ropa.

Botila: botella.

Askatu: suelto, soltar

Buelta: vuelta.

_ Gora Euskadi askatuta!: ¡Arriba Euskadi

Buru: cabeza.

libre! Aste: semana

Dantza: baile, danza. Denbora: tiempo. Denda: tienda.

_ Aste Nagusia: Semana Grande (de Bilbao).

Dorre: torre.

Aurkibidea: índice.

Dutxa: ducha.

Auto: coche.

Egin: hacer.

Egun: día.

Jenio: genio.

_ Aberri Eguna: Día de la patria vasca

Jertse: jersey.

Elkarri: unos a otros, mutuamente.

Kale: calle.

Errege: rey.

_ Kale borroka: lucha callejera.

_ Errege eguna: el día de Reyes.

_ Kale Nagusia: calle mayor.

Eskola: escuela.

_ Presoak kalera: presos, a la calle.

Estanko: estanco.

Kanpo, kanpora: fuera.

Etorri: venir.

Karakol: caracol.

_ Ongi etorri: bienvenido

Kartera: cartera.

Etxe: casa.

Katu: gato.

Familia: familia.

Kolore: color.

Frontoi: frontón.

Kontu: cuenta.

Fruta: fruta.

Kooperatiba: cooperativa.

Galdera: pregunta.

Kristal: cristal.

Haserre: enfadado.

Ladrilo: ladrillo.

Herri: pueblo.

Latinez: en latín.

Hiri: ciudad.

2

Hitz: palabra.

Leku: lugar, sitio.

_ Hitzaurrea: presentación.

_ Chillida Leku: el rincón de Chillida.

_ Hitzegia: diccionario.

Liburu: libro.

Hondartza: playa.

Mekaniko: mecánico.

Ikasgaia: lección.

Momentu: momento.

Irakurgaia : lectura.

Mundu: mundo.

Jai: fiesta.

Musika: música.

Jende: gente.

Oharrak: observaciones.

Ongi: bien.

Telefono: teléfono.

Otso: lobo.

Txapel: chapela, boina.

Pakete: paquete.

Txiki: pequeño.

Paper: papel.

Txori: pájaro.

Pareta: pared.

Unibertsitate: universidad.

Partidu: partido.

Ur: agua.

Pilota: pelota.

Zabal: ancho.

Pilotari: pelotari.

Zapata: zapato.

Poltsa: bolsa.

Zigarro: cigarro.

Sagar: manzana.

_ Zigarro pakete: paquete de cigarrillos.

Sagardo: sidra.

Zubi: puente.

Tabako: tabaco.

Zulo: agujero.

Taberna: taberna. Talde: grupo, comando. Telebista: televisión. _ Euskal Telebista: TV vasca.

Expresiones y palabras-herramienta Bakarrik: solo, solamente. Agur, abur: adiós, hasta pronto.

Bai: sí.

Aizu!: ¡oye!

Baina: pero.

Arratsaldeon: buenas tardes.

Baizik: sino, en cambio.

Azkenean: por fin, al fin, finalmente.

Barkatu: perdón, perdone.

Bada: pues.

Batzut: unos, varios.

Bada ardua! ¡Ya es hora!

Benetan: francamente, verdaderamente.

Berriz: otra vez, de nuevo.

Hemen: aquí.

Beste: otro.

Honela: así.

Ere: también.

Hor: ahí.

Eta: y

Kaixo!: hola. Nahiko: suficiente, bastante.

Ez: no.

Ongi etorri: bienvenido.

Egunon!: buenos días.

Orain: ahora.

Gabon!: buenas noches.

Ordea: en cambio.

Gaur: hoy.

Oso: muy, mucho.

Gehigo: más.

Urruti: lejos.

Gogora ezazu: recuerda (imperat.).

Zorionak!: Feliz Navidad.

Gora: arriba.

Pronombres interrogativos

Nor: ¿quién?

Zer: ¿qué?

_ Nor da hau? ¿quién es este?

_ Zer da hau?: ¿qué es este?

_ Nork: ¿quién?

_ Zer moduz?: ¿qué tal?

_ Nork du liburua?: ¿quién tiene el libro?

_ Eta zu?: ¿y usted?

Zenbat?: ¿cuánto? _ Zenbat urte dituzu?: ¿cuántos años tienes?

_ Zer nahi duzu?: ¿qué quieres? Zein: ¿cuál? Nolako(a): ¿cómo, qué clase de…?

Cardinales Zero, hutsa: cero

Bat: uno / Batzut: unos, varios.

Hogeita bost: veinticinco.

Bi: dos.

Hogeita sei: veintiséis.

Hiru: tres.

Hogeita zazpi: veintisiete.

Lau: cuatro.

Hogeita zortzi: veintiocho.

Bost: cinco.

Hogeita bederatzi: veintinueve.

Sei: seis.

Hogeita hamar: 30.

Zazpi: siete.

Hogeita hamaika: 31.

Zortzi: ocho.

Hogeita hamabi: 32.

Bederatzi: nueve.

Hogeita hamahiru: 33.

Hamar: diez.

Hogeita hamalau: 34. Hogeita hamabost: 35.

Hamaika: once.

Hogeita hamasei: 36.

Hamabi: doce.

Hogeita hamazazpi: 37.

Hamahiru: trece.

Hogeita hemezortzi: 38.

Hamalau: catorce.

Hogeita hemeretzi: 39.

Hamabost : quince.

Berrogei: 40.

Hamasei : dieciséis.

Berrogeita hamar: 50.

Hamazazpi : diecisiete.

Hirurogei: 60.

Hemezortzi: dieciocho.

Hirurogeita hamar: 70.

Hemeretzi: diecinueve.

Laurogei: 80.

Hogei: veinte.

Laurogeita hamar: 90.

Hogeita bat: veintiuno.

Ehun: 100.

Hogeita bi: veintidós.

Mila: 1.000.

Hogeita hiru: veintitrés.

Milioi bat: un millón.

Hogeita lau: veinticuatro.

Topónimos y gentilicios Euskaldun: vascoparlante. Altsasu: Alsasua.

Frantzia: Francia.

Araba: Álava.

Galizia: Galicia.

Arrasate: Mondragón.

Gasteiz: Vitoria.

Bilbo: Bilbao.

Gipuzkoar: guipuzcoano.

Bilbotar: bilbotarra o bilbaíno.

Hondarribia: Fuenterrabía.

Bizkaia: Vizcaya.

Ingalaterra: Inglaterra.

Bizkaitar: vizcaíno.

Ingeles: inglés. Katalunia: Cataluña. Madril: Madrid.

Donostia: San Sebastián.

Madrildar: madrileño.

Donostiar: donostiarra.

Nafarroa: Navarra.

Errenteria: Rentería.

Oñate: Oñate.

Espainia: España.

Tolosar: tolosano, de Tolosa.

Euskal Herria: el País Vasco, el pueblo vasco.

Zarautz: Zarauz.

Antónimos y complementarios Andre: señora / Jaun: señor, amo. Aberatse: rico / Pobre: pobre.

Ardo: vino / Ur: agua.

Aldizkari: revista / Egunkari: periódico.

Asko: mucho / Gutxi: poco.

Aita: padre / Ama: madre.

Ate: puerta / Leiho: ventana.

Aitona: abuelo / Amona: abuela.

Auto: coche / Autobus: autobús / Moto: moto.

Alaba: hija / Seme: hijo.

Bai: sí / Ez: no. Berri: nuevo / Zahar: viejo.

Gurasoak: padres / Seme-alabak: hijos e hijas / Haurrak: niños.

Ederra, polit: bonito / Itsusi: feo.

Handi: grande / Txiki: pequeño. Irakasle: profesor / Ikasle: alumno.

Emakume: mujer / Gizon: hombre. Estu: estrecho / Zabal: ancho. Etxe: casa / Jauregui: palacio / Katedral:catedral / Txabola: chabola. Garbi: limpio / Zikin: sucio. Gazte: joven / Zahar: viejo. Gogor: duro / Bigun: blando

Irati: radio / Telebista: televisión. Itsaso: mar / Lurra: tierra / Izur: cielo. Luze: largo / Motz: corto. Motz: corto / Luze: largo. Mutil: chico / Neske: chica. Minutu: minuto / Ordu: hora / Egun: día Aste: semana / Urdu: año. On: bueno / Txar: malo.

Demostrativos CASO NOMINATIVO

CASO ERGATIVO (verbos trans.)

Singular Hau: este, esta, esto

Plural Hauek: estos, estas

Singular Plural Honek: este, esta, esto Hauek: estos, estas

Hori: ese, esa, eso

Horiek: estos, esas

Horrek: ese, esa, eso

Horiek: estos, esas

Hura: aquel, aquella, aquello1

Haiek: aquellos, aquellas

Hark: aquel, aquella, aquello

Haiek: aquellos, aquellas

Verbo izan (uso copulativo, intransitivo: ser, estar) CASO NOMINATIVO

CASO ERGATIVO (verbos trans.)

Singular Forma afirmativa Forma negativa

Forma afirmativa

Plural

Ni naiz: yo soy

Ni ez naiz: yo no soy

Gu gara: nosotros somos

Gu ez gara: nosotros. no somos

Zu zara: tú eres

Zu ez zara: tú no eres

Zuek zarete: vosotros sois

Zuek ez zarete: vosotros no sois

Hura da: él es

Hura ez da: él no es

Haiek dira: ellos son

Haiek ez dira: ellos no son

Forma negativa

Verbo izan (uso transitivo y objeto en singular: tener) CASO NOMINATIVO

CASO ERGATIVO (verbos trans.)

Singular Forma afirmativa Forma negativa Forma afirmativa

Plural Forma negativa

Nik dut: yo tengo

Nik ez dut

Guk dugu: nosotros tenemos

Guk ez dugu

Zuk duzu: tú tienes

Zuk ez duzu

Zuek duzue: vosotros tenéis

Zuek ez duzue

Hark du: él tiene

Hark ez du

Haiek dute: ellos tienen

Haiek ez dute

Verbo izan (uso transitivo y objeto en plural: tener) CASO NOMINATIVO

CASO ERGATIVO (verbos trans.)

Singular Nik ditut: yo tengo

Plural Guk ditugu: nosotros tenemos

Zuk dituzu: tú tienes

Zuek dituzue: vosotros tenéis

Hark ditu: él tiene

Haiek dituzte: ellos tienen

Bailo izan: valer. Behar izan: necesitar. Bizi izan: vivir / Hil: morir(se). Nahi izan: querer. Galdetu: preguntar / Erantzun: responder. Hitz egin: hacer palabra, conversar, hablar. Jan: comer. Joan: ir / Etorri: venir. Sertu: entrar / Atera: salir. 

1 Hura (sing.), haiek (pl.) sirven también como pronombre personal de tercera persona.